Analityk wskazuje, że Francja miała największy z państw UE wpływ w Afryce, która obecnie nie jest stabilnych partnerem. W związku z tym trzeba szukać alternatywnych kierunków współpracy.
Dr Jacek Bartosiak / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio WNET
Co przyniesie spotkanie Xi Jinpinga z Władimirem Putinem? Dr Jacek Bartosiak o postawie Pekinu wobec wojny na Ukrainie i problemach rosyjskich agresorów.
Dr Jacek Bartosiak komentuje spotkanie przewodniczącego Xi Jinpinga i prezydenta Władimira Putina w Uzbekistanie. Zauważa, że wojna na Ukrainie blokuje rozwój Nowego Jedwabnego Szlaku. Pekin wołałby uniknąć wepchnięcia w konfrontację z Zachodem przez Moskwę. Gość Poranka Wnet zauważa, że Amerykanie zaostrzają reżim sankcyjny grożący krajom współpracującym z Rosją.
Bez silnego wsparcia Chin Rosja będzie w bardzo trudnej sytuacji.
Krzysztof Strachota opisuje protesty w Karakałpakstanie. Mówi o gospodarce i polityce zagranicznej Uzbekistanu.
W Karakałpakstanie doszło w ostatnim czasie do protestów mieszkańców. Powodem miało być cofnięcie autonomii regionu.
Była ona i tak jedynie fikcją. Ludzie nie mogli za bardzo decydować o losie regionu. Panuje tam duża bieda. Decyzja władz Uzbekistanu była więc iskrą zapalną. Do ludzi strzelała policja.
Mówi Krzysztof Strachota, ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich. Uzbeckie władze brutalnie potraktowały protestujących.
W kraju żyje się jednak coraz lepiej. W 2016 roku na stanowisku prezydenta Isloma Karimowa zastąpił Shavkat Miromonovich Mirziyoyev.
Nowy przywódca złagodził twardy reżim wprowadzony przez poprzednika. Rozwija się gospodarka. Uzbekistan żyje głównie ze sprzedaży bawełny i złota. W przeciwieństwie do sąsiadów ma też swoje fabryki.
Uzbeckie władze prezentują też na tle regionu dość twarde stanowisko wobec Rosji. W kraju nie ma wojsk rosyjskich. Jednocześnie rządzący pilnują, by nie pojawiały się w nim nastroje proukraińskie.
Europoseł PiS o wyborach prezydenckich w Uzbekistanie i o tym, co może zrobić Donald Tusk w sprawie środków unijnych.
Ryszard Czarnecki relacjonuje z Taszkientu przebieg wyborów prezydenckich w Uzbekistanie. Od 2016 r. Uzbekistanem, najludniejszym państwem Azji Środkowej, rządzi 64-letni Szawkat Mirzijojew.
Europoseł PiS zauważa, że uchodźcy z Afganistanu byli ewakuowani do Polski przez Uzbekistan. W Polsce pracuje 16 tys. Uzbeków. Są na trzecim miejscu najbardziej poszukiwanych przez polskich pracodawców obcokrajowców.
Czarnecki stwierdza, że kandydaci nie wykorzystali swojego czasu telewizyjnego. Mało oni występowali, za to więcej liderzy partii ich wystawiających. Wskazuje, iż Uzbekistan jest na początku swej demokratycznej drogi.
Organizacja bardzo dobra. Bardzo spokojne wybory.
Następnie europoseł podejmuje temat pieniędzy dla Polski z unijnego Funduszu Odbudowy. Według Czarneckiego Polska otrzyma pieniądze i nie są one zagwarantowane nam przez Donalda Tuska.
Pytanie nie jest, czy je otrzymamy, ale kiedy otrzymamy.
Byłego premiera Polski deklarującego, że nie pozwoli na odebranie naszemu krajowi pieniędzy porównuje do Onufrego Zagłoby sprzedającego Karolowi Gustawowi Niderlandy. Stwierdza, że gdyby Donald Tusk mógł zablokować pieniądze dla Polski, zrobiłby to. W sytuacji w której Komisja Europejska postanowiła przyznać Polsce należne jej w ramach Funduszu Odbudowy środki, Donald Tusk postanowił udawać, że od początku to popierał.
Czego nauczył Europę Zachodnią kryzys migracyjny 2015 r.? Czemu musimy dogadać się z Mińskiem? Ekspert ds. bezpieczeństwa o sytuacji na polskiej granicy i narzędziach, jakie mamy do jej obrony.
Dr Sławomir Ozdyk komentuje obecny kryzys migracyjny. Zauważa, że nie jest on tak poważny jak ten sprzed sześciu lat.
W 2015 r. pani kanclerz podjęła jednostronną decyzję o otwarciu granic.
W kolejnych latach pojawiało się coraz więcej informacji o tym, że migranci wnosili ze sobą broń i amunicję. Wśród imigrantów byli ludzie powiązani z ISIS i Al-Kaidą. Obecnie sytuacja jest inna.
Sytuacja polega tu […] na zasadzie wojny pomiędzy panem Łukaszenką a Unią Europejską.
Białoruś podążyła drogą Turcji. Czy Polska ma wystarczające narzędzia do ochrony swych granic? Specjalista ds. terroryzmu i ekstremizmu politycznego zauważa, że
Nigdy nie da się dobrze bronić granic państwa w naszym przypadku jest to również zewnętrzne granice Unii Europejskiej tylko z jednej strony jeżeli nie możemy dogadać się ze stroną drugą, czyli w tym przypadku z Białorusią to musimy mieć narzędzia, aby tę granicę państwową chronić.
Do narzędzi tych należą funkcjonariusze Straży Granicznej, którzy nie są w stanie sami ochronić granicy. Poza nimi są zabezpieczenia techniczne, takie, jakie Grecja postawiła na swojej granicy z Turcją.
To nie jest tylko mur płot. To są także odpowiednie zabezpieczenia elektroniczne, które pozwalają precyzyjnie kontrolować granicę.
Strażnica graniczna jest co 15 km. Dr Ozdyk zachęca, aby nie wierzyć narracji mediów głównego nurtu.
W 2015 r. też wszyscy byli z Syrii, też wszyscy byli z Aleppo i byli bez dokumentów.
Arabskie klany przestępcze przybyłe wtedy do Niemiec do dziś tam przebywają mając status bezpaństwowców. Tymczasem z Afganistanu ucieka według wyliczeń nawet kilka milionów ludzi.
Sytuacja, która nastąpiła po 2015 roku w Niemczech pokazała wyraźnie, iż kod kulturowy osób, który przyjeżdża do Europy jest całkowicie inny niż kod kulturowy i w ogóle do siebie nie pasujemy.
Europa cierpi na syndrom roku 2015 r. Ekspert ds. bezpieczeństwa przypomina, że byliśmy wówczas pod ogromną presją Europy Zachodniej, aby przyjąć do siebie uchodźców. Stwierdza, że nie możemy liczyć na pomoc z Brukseli, podobnie jak nie mogła Europa Południowa, gdzie
Pan Erdogan robił sobie co chciał. Wysyłał pod lufami karabinów uchodźców za granicę.
Stwierdza, że rząd powinien przewidywać różne scenariusze. Wskazuje, że poza imigrantami pojawia się kwestia importu narkotyków. Rozmówca Jaśminy Nowak zaznacza, że
Tak jak rozmawiała Unia Europejska z Erdoganem, tak my musimy rozmawiać z Łukaszenką.
Inaczej bowiem, jak stwierdza, zostaniemy zostawieni sami z problemem nielegalnych imigrantów.
Zdobycie Kunduzu przez talibów, imigracja z Afganistanu i obawy sąsiednich państw. Korespondent wojenny o sytuacji w Afganistanie.
Witold Repetowicz komentuje zdobycie przez Taliban Kunduzu. Przypomina, że miasto to dwukrotnie było zdobywane przez talibów i odzyskiwane przez siły rządowe. Te ostatnie dysponowały jednak wówczas pokaźnym wsparciem wojsk amerykańskich.
Zwiększa się imigracja z Afganistanu. Mieszkańcy tego kraju uchodzą do Iranu, a stamtąd emigrują dalej. Wielu też kieruje się na północ, do Tadżykistanu.
Coraz więcej Afgańczyków ucieka za granicę głównie do Iranu i przez Iran stara się przedostać do Turcji i dalej do Europy.
Talibowie na zajmowanych terenach zaprowadzają terror, który zdaniem Repetowicza, można porównać do rządów Państwa Islamskiego. W przeciwieństwie do ISIS talibowie deklarują brak chęci ekspansji swoich wpływów poza Afganistan.
Dziennikarza nie dziwi odrzucenie przez talibów wezwania do zawieszenia broni. Przypomina, że rząd w Kabulu nie był stroną porozumienia wynegocjowanego z talibami przez Waszyngton.
Nie tylko siły rządowe ponoszą straty talibowie również ponoszą straty i gdyby nie to, że mogą korzystać ze szpitali w Pakistanie to nie mieliby takiej takich sukcesów.
W ramach porozumienia zawartego w Dosze afgański rząd musiał zwolnić kilka tysięcy talibów, którzy obecnie znów przeciw niemu walczą.
Tadżykistan i Uzbekistan obawiają się tego, co nastąpi jeśli talibowie przejmą władzę.
Byłe republiki radzieckie są postrzegane przez Rosję jako jej miękkie podbrzusze. Wobec imigracji Tadżyków i Uzbeków do Rosji Kreml obawia się wzrostu talibańskich wpływów.
Paweł Bobołowicz o tym, czyją wizytą żyje Ukraina, oskarżeniach i oczekiwaniach prezydenta Ukrainy wobec Iranu, wizycie szefa amerykańskiej dyplomacji na Białorusi i wieszczonym rozpadzie Ukrainy.
Paweł Bobołowicz opowiada o wizycie Recepa Tayyipa Erdoğana na Ukrainie. To ona przyciągnęła największą uwagę Ukraińców, jeśli chodzi o wizyty zagranicznych głów państw w naszym regionie. Przybycie do Polski francuskiego prezydenta nie zostało dostrzeżone. Podczas pobytu w Kijowie prezydent Turcji zaatakował Rosję za jej bierność w obliczu operacji wojsk syryjskich. Podkreślił też, że jego kraj nie zaakceptuje aneksji Krymu, potwierdzając tureckie uznanie dla integralności terytorialnej Ukrainy. Znamiennym podczas wizyty były słowa Erdoğana. Podczas uroczystości powitalnych pozdrowił ukraińskich żołnierzy słowami: „Chwała Ukrainie!”. Wypowiedział to w języku ukraińskim.
Ponadto nasz korespondent opowiada o zerwaniu współpracy Ukrainy i Iranu w dochodzeniu ws. zestrzelenia pasażerskiego samolotu. Powodem jest publikacja tajnego nagrania ze śledztwa w ukraińskich mediach. Wynika z niego, że Irańczycy wiedzieli wkrótce po zestrzeleniu ukraińskiego samolotu co się stało. Tymczasem przez dwa dni funkcjonowała w mediach sugestia, że samolot padł ofiarą usterki technicznej.
Iran czarnych skrzynek wciąż nie wydaje. […] nie będzie chciał ułatwić przeprowadzenia dochodzenia.
Prezydent Zełenski poruszył temat odszkodowań dla krewnych ofiar katastrofy. Ukraina wypłaciła rodzinom zmarłych pasażerów odszkodowania, a teraz zabiega o odszkodowania od Iranu, który zaproponował wypłatę 80 tys. dolarów. Suma ta nie satysfakcjonuje ukraińskiego prezydenta. Ten ostatni wysunął oskarżenie, że:
Strona irańska od początku usuwała dowody wskazujące na to, że doszło do zestrzelenia. […] Uprzątnięto z miejsca katastrofy fotele.
W „Poranka WNET” Bobołowicz komentuje również tournée sekretarza stanu Mike’a Pompeo, który odwiedził Białoruś, Kazachstan i Uzbekistan. Szef amerykańskiej dyplomacji pokazał w ten sposób zasięg wpływów amerykańskich, sięgających krajów sąsiadujących z Rosją. Dla Mińska istotne były sprawy niezależności energetycznej. Pozostałe państwa podkreślały, że Ameryka jest ich strategicznym partnerem. Ukrainę z USA łączy zaś sprawa impeachmentu. Ostatnio nowe informacje dot. kontaktów Rudyego Giulianiego z Wiktorem Szokinem. Ten ostatni twierdzi, że próbowano go otruć rtęcią na polecenie wiceprezydenta Joe Bidena. Jak zauważa korespondent, Ukraińcy traktują sensacyjne wyznania swego byłego prokuratora generalnego z przymrużeniem oka, nie dowierzając jego słowom.
Nie przestają wybuchać rosyjskie pociski na wschodzie Ukrainy.
Dziennikarz przypomina, że na wschodzie Ukraina dalej się toczy wojna z prorosyjskimi separatystami. W styczniu zginęło 11 ukraińskich żołnierzy. Tymczasem były gubernator Odessy, a wcześniej prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili przewiduje rozbicie dzielnicowe Ukrainy. Nasz płd.-wsch. sąsiad miałby rozpaść się na de facto pięć różnych państw. Powołał się na posiadanie przez lokalnych przywódców „prywatne armie”. Bobołowicz zwraca uwagę, że wywiad z politykiem, który powrócił na Ukrainę po dojściu Zełenskiego do władzy, ukazał się w mediach prorosyjskich i choć część spostrzeżeń Saakaszwiliego jest słuszna to jego wypowiedź „daje efekt polityczny”. Dodaje, że podziały wewnętrzne źle wpływają na system polityczno-gospodarczy Ukrainy, ale nie muszą oznaczać, że kraj ten się rozpadnie.
Dr Rafał Brzeski o polskich i izraelskich obchodach wyzwolenia Auschwitz, historycznej prawdzie i kłamstwach, współudziale społeczeństw Europy Zach. w mordowaniu Żydów i antysemityzmie w RFN.
Dr Rafał Brzeski mówi o poniedziałkowych obchodach 75. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau. Zwraca uwagę, że to ostatnia okrągła rocznica, w której bierze udział liczna grupa byłych więźniów obozu. Dwustu z nich powróciło do tego „piekła na Ziemi”. Cześć ofiarom oddali „mali i wielcy tego świata”, „monarchowie i prezydenci”. W uroczystościach uczestniczą delegację z 60 państw. Prezydent Duda składał kwiaty pod ścianą straceń, gdzie rozstrzeliwano głównie Polaków. politolog zwrócił uwagę na incydent związany z grupą czterech rabinów z USA. Żydzi protestowali pod kościołem Matki Bożej Królowej Polski, twierdząc, że świątynia jest zbezczeszczeniem dla prochów leżących pod nią Żydów. Rabini twierdzą, że budynek Kościoła był wcześniej użytkowany przez pracujących w obozie Niemców, co jak zauważa dr Brzeski nie jest prawdą, gdyż został on ukończony dopiero po wojnie i mieściła się w nim samopomoc chłopska.
Nasz gość mówi o tym, co dzieje się na świecie. Minister spraw zagranicznych Niemiec Heiko Maas przestrzega, że jeżeli nie uda się powstrzymać narastającego w RFN antysemityzmu, większość Żydów wyjedzie z tego kraju. Co drugi niemiecki Żyd rozważa wyjazd wobec antysemickich ataków z jakimi się spotyka w internecie i poza nim. Dla niemieckiego rządu federalnego walka z antysemityzmem będzie priorytetem za prezydencji RFN w Radzie Europy i Unii Europejskiej. Tymczasem sekretarz stanu USA Mike Pompeo wybrał się w podróż na Ukrainę, Białoruś i do Uzbekistanu. Wielka Brytania przeprowadza zaś ostatnie przygotowania do piątkowego wyjścia z Unii Europejskiej. Z tej okazji wypuszczona zostanie pamiątkowa moneta. W chińskiej prowincji prowincja Hubei jest już 2800 przypadków koronawirusa z czego 81 śmiertelnych. Jak mówi dr Brzeski „władze chińskie przedłużyły wolne z okazji chińskiego nowego roku, żeby ludzie mogli pozostać w domu”.
Wysłuchaj pierwszej części już teraz!
W drugiej części rozmowy Dr Rafał Brzeski przypomina o tym, że Polska była jedynym krajem okupowanym przez Niemców, w którym za pomaganie Żydom groziła kara śmierci. Mimo to, w żadnym innym kraju tyle osób nie było zaangażowanych w ratowanie Żydów. Wprost przeciwnie – m.in. we Francji i Holandii istniały sprawne mechanizmy wydawania obywateli narodowości żydowskiej okupantowi.
Pierwszy pociąg z przeszło tysiącem Żydów wysłanych do Auschwitz odjechał z Compiègne, 27 marca 1942 r. Aż do granicy Francji był eskortowany przez żandarmów.
Ustalane były ceny za głowę wydanych Żydów, powstawały całe gangi szmalcowników. W Amsterdamie jako centrum szlifierstwa diamentów było sporo Żydów. Szmalcownicy i Niemcy dzielili się zyskami pół na pół, tak, że samo państwo niemieckie dostawało ochłapy. W okupowanej przez Niemców Francji do władz okupacyjnych napłynęło „3 mln listów denuncjujących Żydów i zdradzających miejsce ich pobytu”. Jedna z francuskich gazet ogłosiła „konkurs na najlepszy pomysł jak pozbyć się Żydów”. Laureatem został autor pomysłu by ich „spalić w piecach krematoryjnych”.
Dr Brzeski uważa, że Polska zbyt mało mówi o swoich zasługach w ratowaniu Żydów przed Holokaustem i za mało o tym, co robiono na Zachodzie. Pozytywnie ocenia decyzję prezydenta Andrzeja Dudy o rezygnacji z udziału w uroczystościach w Jad Waszem. Jego zdaniem zmusza ona do refleksji tym, którzy ulegają fałszywym narracjom rozpowszechnianym na temat Polski i jej historii. Wymienia sześć głównych narracji dyskredytujących nasz kraj i naszą wizję historii. Według nich „pakt Ribbentrop-Mołotow nie miał żadnego wpływu na rozpoczęcie wojny przez III Rzeszę”, a Polska: fałszuje historię II wojny światowej na własną modłę, odmawia potępienia antysemityzmu, jest wdzięczna Hitlerowi za eksterminację Żydów, była sojusznikiem III Rzeszy od 1938 r., została wyzwolona przez Armię Czerwoną i odbudowana przez Związek Radziecki.
Damian Ziąber mówi o charakterze narodowym Uzbeków, o gospodarce uzbeckiej i polskich śladach w Uzbekistanie.
Damian Ziąber opowiada o swojej niedawnej podróży do Uzbekistanu. Mówi o kontrastach, jakie napotkał w tym środkowoazjatyckim państwie.
Uzbekistan to kraj, który na nowo buduje swoją tożsamość” […] Ślady sowieckości wciąż widać.
Ziąber wskazuje, że podstawą nowej tożsamości Uzbekistanu jest powszechnie wyznawany przez jego mieszkańców islam. Mówi, że źródło bogactwa Uzbekistanu – bawełna – jest jednocześnie źródłem problemów ekologicznych Ziąber. Gość „Poranka WNET” zwraca uwagę, z jednej strony, na uzbeckie aspiracje do bycia drugimi Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, z drugiej – na na bardzo skromny poziom życia mieszkańców tego kraju. Mówi o niesamowitych zabytkach miast uzbeckich. Opisując uzbecką gospodarkę, Ziąber uwypukla liczną obecność chińskich przedsiębiorstw. „Wszystkie autokary są produkcji chińskiej”- mówi. „Wojsko jest obecne w życiu publicznym- żołnierze są widoczni na ulicach”- odnotowuje Ziąber. Wspomina o życzliwym nastawieniu Chin do uzbeckich muzułmanów- mówi o tym, że Chińczycy wspierają finansowo rekonstruowanie meczetów. Jak stwierdza Ziąber, Chiny nie przeszkadzają w życiu religijnym państw sąsiedzkich, ponieważ interesy wymagają spokoju.
Damian Ziąber chwali gościnność i otwartość Uzbeków w stosunku do turystów. Gość „Poranka WNET” mówi o tym, że charakter narodowy Uzbeków jest mieszanką homo sovieticus i tożsamości islamskiej. Wśród najbardziej godnych uwagi miast Uzbekistanu, rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego wskazuje Samarkandę i Chiwę.
Na koniec, Ziąber opowiada o polskich śladach w Uzbekistanie. Pytany o to, czy chciałby zamieszkać w tym kraju, gość Poranka WNET odpowiada: „Wolę Polskę”.
