Wojciech Górecki / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio Wnet
„Wydaje się, że najbardziej korzystne dla obu stron konfliktu najbardziej korzystnym, bezstronnym, brokerem byłaby Unia Europejska” – mówi Wojciech Górecki, analityk ds. Kaukazu Południowego.
Flaga Uzbekistanu/Fot.Pixnio
Jak Uzbekistan podchodzi do wojny na Ukrainie? Jaki obraz Polski mają Uzbekowie? Na te i inne pytania odpowiada europoseł PiS.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Pawłowski: państwa afrykańskie wyobrażają sobie Rosję jako ostoję konserwatyzmu
Amerykańscy żołnierze podczas wojny w Wietnamie | Fot. Wikipedia
Militarne zderzenie imperiów światowych w Afganistanie odmieniło losy świata. Ten kraj był dla Rosji tym samym, czym Wietnam dla Amerykanów – grobem. Jak wiele to ma wspólnego z Ukrainą?
Nie przeczytałem jeszcze podręcznika prof. Roszkowskiego do HiT-u, żeby móc o nim mówić, ale przeglądam go, a jak przeglądam, to trafiam na rzeczy, które stają się pretekstem do snucia analogii odnośnie do obecnej wojny na Wschodzie.
Na kilku stronach podręcznika profesor przypomina np. wojnę w Wietnamie. Tę, która toczyła się w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Niestety podręcznik ma to do siebie, że nie wyjaśnia wszystkiego albo robi to bardzo skrótowo. Ponieważ to tylko felieton, nie będę wchodził w szczegóły, jedno jest tu kluczowe:
Istnienie dwóch państw wietnamskich z granicą na 17 równoleżniku było wynikiem zgniłego, bo innego pewnie nie mogło być, kompromisu między światowymi ośrodkami siły, który groził wybuchem w każdej chwili. W połowie lat sześćdziesiątych konflikt rozgorzał z całą mocą, czego ofiarami stali się Wietnamczycy.
Wojna trwała 10 lat i zakończyła się przegraną Amerykanów. Zresztą nie tylko militarną, ale i w obszarze kultury masowej, gdzie pod flagą pacyfizmu miał miejsce wielki desant komunizmu na zachodnie społeczeństwa. Ze skutków można było sądzić, że pochód tej ideologii na trwałe zamieni się w marsz zwycięzców. Na szczęście po kilkunastu latach następne militarne zderzenie imperiów światowych, tym razem w Afganistanie, odmieniło losy świata. Ten kraj był dla Rosji tym samym, czym Wietnam dla Amerykanów – grobem.
Co to ma wspólnego z Ukrainą? Może się wydawać, że niewiele, ale przypominam, że otwarta wojna trwa tu od ponad pół roku, a jeżeli przyjąć szerszą skalę, to jest ona kontynuacją konfliktu, który zaczął się w roku 2014.
Gdyby dziś albo w najbliższej przyszłości doszło do zawieszenia broni, to linia frontu stałaby się 17 równoleżnikiem Ukrainy, a więc nie pozostałoby nam nic innego, jak czekać na nowy wybuch.
A gdyby użyć analogii koreańskiej, to tamta strefa rozgraniczenia istnieje od połowy lat pięćdziesiątych i chociaż napięcie jest ogromne, to na razie otwartej wojny nie ma, choć wyrażenie „na razie” jest tu kluczowe.
Jeśli jednak kreślę zarysy analogii między wojną w Wietnamie a konfliktem na Ukrainie, to tak naprawdę chodzi mi o coś innego. Biorąc pod uwagę stopniową eskalację konfliktu i jego zaciętość, prawdopodobne wydaje się, że będzie on trwał nie rok i dwa, ale na przykład całe dziesięciolecie, stanie się wojną na wyczerpanie nie tylko Ukraińców, ale i mocarstw, które w gruncie rzeczy ją toczą, wraz z przypisanymi sobie blokami państw.
Kto w tej sytuacji będzie Wietnamem Południowym, a kto Północnym? Inaczej mówiąc: kto tę wojnę wygra? Mam swoje typy i preferencje, ale w tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę na coś innego. Polska jest niemal na granicy owych gorących wydarzeń i jutro rzecz może nas dotyczyć w stopniu większym niż dziś.
Przypominam, że w wojnie wietnamskiej teatrem działań i ofiarami konfliktu padły także sąsiednie Laos i Kambodża, a skutki, że tak uprzejmie się wyrażę, przewartościowań, jakie zaszły na terenie tych krajów, trwają po dziś dzień.
To nieco inna, ale bardzo pouczająca historia.
Felieton Piotra Sutowicza pt. „Wojna wietnamska – niechciane analogie” znajduje się na s. 6 październikowego „Kuriera WNET” nr 100/2022.
Ekspert z Wydziału Orientalistyki UW komentuje walki graniczne na pograniczu azersko-armeńskim oraz najnowsze doniesienia z ogarniętej wojną domową Syrii.
Dr Konrad Zasztowt z Zakładu Islamu Europejskiego na Uniwersytecie Warszawskim komentuje ostatnie wydarzenia w dwóch pokrewnych krajach: Turcji i Azerbejdżanie. Kraje te łączy pokrewieństwo wiary, języków i… wspólni wrogowie.
W ostatnich tygodniach znowu niespokojnie jest na granicy azersko-armeńskiej. Po przejęciu części terytorium Górskiego Karabachu/Arcachu (nieuznawanej przez żadne państwo republiki Ormian) w 2020 r. rząd Azerbejdżanu podjął ofensywę przeciwko Armenii. O co chodzi w tym sporze? Wyjaśnia nasz gość:
W tej chwili Azerbejdżan naciska na Armenię, by zezwolił na realizację kolejnych punktów postanowień pokojowych z 2020 r. Chodzi przede wszystkim o zezwolenie na przejazd obywateli azerskich z Azerbejdżanu do Nachiczewanu. Nachiczewan to terytorium Azerbejdżanu, ale oddzielone przez Armenię.
Zmiany dzieją się również w Turcji, której rząd zmienia swoją strategię względem Syrii. Dotychczas rząd turecki był niechętny dyktaturze al-Assada, ale ostatnio zaczął zacieśniać z nim relację. Dr Zasztowt wskazuje, że sprawa ma kontekst… demograficzny.
Dlaczego Turkom zaczęło na tym zależeć? Otóż chodzi o uchodźców syryjskich, którzy już od kilku lat przebywają w tym kraju. Jest ich w Turcji około 3,5 miliona. Coraz częściej w dużych miastach dochodzi do konfliktów między arabskimi uchodźcami a Turkami. Wkrótce w Turcji odbędą się wybory prezydenckie i parlamentarne. Opozycja licytuje się z partią rządzącą, kto szybciej „wypchnie” uchodźców za granicę. Stąd pomysł, by ułożyć się z al-Assadem i zorganizować powrót uchodźców do Syrii.
Więcej szczegółów – w nagraniu!
Arkadiusz Legieć: aktualna sytuacja międzynarodowa sprzyja agresywnym działaniom Azerbejdżanu
Po lewej Osama bin Laden, po prawej Ajman al-Zawahiri [fot. Wikimedia Commons]
We wtorek, 2 sierpnia 2022 r., prezydent USA Joe Biden ogłosił, że w przeprowadzonym przez oddziały Navy SEALs ataku zginął Ajman al-Zawahiri, jeden z przywódców Al-Kaidy.
„Sprawiedliwości stało się zadość” – skomentował amerykański przywódca.
Zamach został przeprowadzony w sobotę 30 lipca, w centrum Kabulu (Afganistan). Jak potwierdzają źródła z amerykańskiej administracji, przygotowanie operacji nadzorował osobiście – jako zwierzchnik sił zbrojnych – prezydent Biden. Na trop „emira Al-Kaidy” tajni agenci wpadli w kwietniu tego roku, gdy dostali informację, że mężczyzna zamieszkał w domu w śródmieściu Kabulu.
Położenie domu było dodatkową trudnością w planowaniu operacji, gdyż Bidenowi zależało, żeby w zamachu nie ucierpieli postronni cywile – w tym rodzina al-Zawahirego. Ostatecznie zdecydowano się na wystrzelenie pocisków AGM-114 „Hellfire” (ang. „ogień piekielny”) z drona.
Doktor Ajman al-Zawahiri urodził się 19 czerwca 1951 w Egipcie. W latach 60. związał się z Bractwem Muzułmańskim, najstarszą organizacją islamistyczną w tym kraju. W 1974 r. ukończył chirurgię na Uniwersytecie w Kairze. Z czasem stał się popularnym działaczem islamistycznym dzięki wystąpieniom w katarskiej telewizji Al-Dżazira. Razem z Osamą bin Ladenem zaplanował zamachy na WTC i Pentagon w 2001 r. Po śmierci bin Ladena został szefem Al-Kaidy.
Śmierć „emira Al-Kaidy” to kolejny poważny cios dla międzynarodowego dżihadu. W sierpniu 2020 r. Mossad zabił w Teheranie Abdullaha Ahmeda Abdullaha, najważniejszego stratega Al-Kaidy, a 3 lutego Siły Zbrojne USA zlikwidowały drugiego „kalifa” Państwa Islamskiego, Abu Ibrahima al-Kuracziego.
[ARP]
Źródła: PAP, Associated Press, Wikipedia
Mariusz Marszewski
Ekspert ds. polityki międzynarodowej o starciach na granicy Kirgistanu i Tadżykistanu oraz o sytuacji w regionie.
Dr Mariusz Marszewski komentuje starcia na granicy Kirgistanu i Tadżykistanu. Wskazuje, że oba kraje są członkami Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym.
Teraz doszło do starć pomiędzy dwoma członkami OUBZ. To trochę tak jakby doszło do starć między państwami NATO np. między Polską a Czechami.
Wyjaśnia, że o chodzi o jedną z enklaw tadżyckich w granicach Kirgistanu o którą od dawna toczy się spór graniczny. Ekspert ds. polityki międzynarodowej dodaje, że
Kraje Azji Centralnej są dosyć niestabilne, a Rosja tą niestabilność kontroluje i nią zarządza.
Kreml interweniuje, kiedy jest to w jego interesie, a gdy nie, to pozwala sprawom iść swoją drogą.
Przeczytaj także: Sytuacja w Kazachstanie po zamieszkach. Marszewski: jest tak, jak było, ale bardziej prorosyjsko
Dr Marszewski zaznacza, że nie można wrzucać wszystkich krajów środokowoazjatyckich do jednego worka. Turkmenistan jest dyktaturą porównywalną z Koreą Północną.
Kirgistan to jest kraj w którym władza zmienia się w wyniku przewrotu, czy rewolucji w podobny sposób jak w jakiejś mierze na Ukrainie. Tadżykistan jest krajem, który ewoluuje w stronę modelu turkmenistańskiego.
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy!
A.P.
Protesty w Kazachstanie, styczeń 2022 r;. / Fot. Esetok, WIkimedia Commons
Ks. Piotr Dydo-Rożniecki o życiu w Kazachstanie: o ostatnich protestach, stosunku Kazachów do Rosjan i wierze mieszkańców.
Ksiądz Dydo-Rożniecki stwierdził ,że mieszkańców Kułsar zaskoczyła decyzja władz o podniesieniu cen gazu. Ludzie wyszli na ulicę, by pokazać jedność z resztą kraju, jednak protesty miały raczej charakter wspólnotowego spotkania niż zamieszek. Teraz życie w zachodnim Kazachstanie powoli wraca do normy
Tam gdzie pracuję, w Kułsarach, miejscowość 60-tysięczna, to spotkanie raczej było takim pokazaniem jedności, wyjściem na ulice i
jedzeniem wspólnym beszbarmaku
Wkroczenie wojsk rosyjskich do Kazachstanu zostało różnie odebrane przez mieszkańców. Początkowo towarzyszył im lęk, wynikający z braku informacji o planowanych ruchach Rosjan (w ostatnim czasie zdarzały się przerwy w dostawie Internetu). Stosunek Kazachów do sąsiadów z północy jest różny. Liczna mniejszość rosyjska zamieszkuje na stałe Kazachstan, jednak nie jest ona jedyną w państwie. Zamieszkuje je ponad setka różnych grup etnicznych, co ksiądz Dydo-Rożniecki uważa za duże bogactwo południowego sąsiada Federacji Rosyjskiej
Ta wielokulturowość jest też bogactwem Kazachstanu, ponieważ mimo wielu rożnych różnic, żyje się tutaj w symbiozie i pokoju
Polski misjonarz przypomina o trudnej sytuacji religijnej w Kazachstanie. Lata walki z religią zapoczątkowane w czasach carskiej Rosji i kontynuowane przez komunistów doprowadziły do masowej ateizacji mieszkańców (nie tylko chrześcijan, ale też muzułmanów). Z tego powodu Kościół w Kazachstanie dopiero się rodzi i stawia pierwsze kroki
Katolicy w zachodnim Kazachstanie stanowią 0.01% mieszkańców. Pierwszy duchowny katolicki przybył do tego państwa w 1999 roku, a więc mówimy o 23 latach istnienia Kościoła Katolickiego w Kazachstanie
Mimo niewielkiej liczby duchownych i utrudnionego dostępu do praktyk religijnych liczba chrześcijan ciągle wzrasta. Dzieje się to głównie za sprawą młodych ludzi, którzy swą postawą przyciągają rówieśników do Kościoła
Młodzi ludzie przychodzą do kościoła głównie przez świadectwo swoich bliskich. Średnia wieku wiernych w parafii w Kułsarach to kilkanaście lat
Mimo tęsknoty za rodzinnym Mielcem, posługa w Kułsarach sprawia księdzu Dydo-Rożnieckiemu wiele satysfakcji. Na pytanie, co czynić, aby przyciągać nowe osoby do Kościoła, polski misjonarz stwierdza, że wystarczy słuchać i być dostępnym do drugiego człowieka
KB
Protest w Aktobe, Kazachstan / Fot. Esetok, Wikimedia Commons
Pisarz i podróżnik o przyczynach i możliwych konsekwencjach rozruchów w Kazachstanie.
Tomasz Grzywaczewski komentuje sytuację w Kazachstanie. Cały czas trwają zamieszki, które pochłonęły już ponad 40 ofiar i przyniosły około tysiąca rannych.
W samych Ałmatach aresztowano ponad 2 tysiące osób. Mówi się o plądrowaniu sklepów i paleniu kolejnych budynków.
Władze odzyskały kontrolę nad głównym portem lotniczym w kraju. Zaakceptowana została prośba kazachskiego rządu o interwencji Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, co de facto oznacza początek interwencji rosyjskiej.
Dynamika tych wydarzeń jest porażająca. Rozpoczęte 4 stycznia protesty na tle ekonomicznym szybko przerodziły się w demonstracje. […] Obserwujemy rosyjski blitzkrieg, Kreml bardzo szybko zdecydował się na działanie.
Gość „Popołudnia Wnet” nakreśla sytuację społeczną i gospodarczą Kazachstanu. Uwypukla poważne różnice między największymi miastami a prowincją, między bogatszym zachodem a biedniejszym wschodem kraju.
W społeczeństwie narastała frustracja z powodu różnicy między aspiracjami a możliwościami tego, co można w kraju osiągnąć.
Ekspert ocenia, że kazachska klasa średnia nie chce już żyć na dotychczasowym, stosunkowo niskim poziomie. Zdaniem Tomasza Grzywaczewskiego rewolta zostanie wykorzystana do „rozgrywek” wśród kazachskiej elity. Ocenia, że brak wyrazistego przywódcy prawdopodobnie uniemożliwi osiągnięciu swoich celów przez demonstrantów.
Rozmówca Jaśminy Nowak zwraca ponadto uwagę na to, jakie mogą być bardziej globalne konsekwencje napięć w Kazachstanie
Zwiększenie zaangażowania Rosjan w Azji Centralnej może być na rękę Ukrainie. Kreml chce uniemożliwić rozlanie się kazachskiej rewolucji na inne kraje regionu i na powrót skupić się na Europie Środkowej.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
A.W.K.
Także o restrykcjach antyepidemicznych w Wielkiej Brytanii oraz o rosnących cenach mieszkań w Polsce.
Jasmina Nowak o zamieszkach w Kazachstanie. W Ałmaty, największym mieście państwa, doszło do operacji „oczyszczania ulic”. Zatrzymano ponad 2000 protestujących. Zginęło kilkadziesiąt osób, a kilkaset trafiło do szpitali. Posowiecka Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym zdecydowała o wysłaniu do Kazachstanu kontyngentu wojskowego. W całym kraju wyłączony został Internet.
Sławomir Budzik relacjonuje obchody Święta Trzech Króli w Chicago, gdzie odbywa się jedyny w USA Orszak. Informuje też, o zbiórce przeprowadzonej Polsko-Słowiańskiej Federalną Unię Kredytową na rzecz hospicjów w Polsce. Uzbierano 175 tysięcy dolarów. Szef Radia Deon wspomina również zmarłą 5 stycznia wieloletnią dziennikarkę mediów polonijnych Zofię Boris.
Kazimierz Gajowy o tym, jak świętują Święto Trzech Króli libańscy chrześcijanie.
Iza Smolarek i Alex Sławiński o sytuacji epidemicznej w Wielkiej Brytanii.
Adrian Kowarzyk o dynamicznym wzroście cen mieszkań w Polsce.
Ojciec Paweł Kosiński o ujawnionych przez „New York Times” o nieprawidłowościach przy badaniach DNA płodu.
Liliana Wiadrowska o sporze dyplomatycznym między Serbią a Australią, z powodu umieszczenia niezaszczepionego przeciwko COVID-19 serbskiego tenisisty Novaka Djokovicia w australijskim obozie dla uchodźców. Wybitny tenisista jest ozdrowieńcem.
Wysłuchaj całego magazynu „Ponad Oceanami” już teraz!
Korespondent wojenny relacjonuje, jak wygląda życie w Afganistanie kilka miesięcy po powrocie talibów do władzy.
Witold Repetowicz podsumowuje swój niedawny wyjazd do Afganistanu. Ocenia, że w kraju po przejęciu władzy przez talibów zaszło wiele zmian, choć nie wszystkie są widoczne na pierwszy rzut oka.
Na pozór życie toczy się dalej. Kobiety chodzą po ulicach, nie wszystkie z nich są ubrane w burki. Kraj nie ma też problemów z zaopatrzeniem w żywność.
Jednak, jak dodaje korespondent, ruch oporu wciąż atakuje stanowiska talibów. Z kolei sytuacja kobiet realnie się pogorszyła, nie mogą korzystać z edukacji ani realizować się zawodowo. Mimo to:
Afganistan nie przypomina tego kraju, jakim był za pierwszych rządów talibów.
Witold Repetowicz zapewnia, że sytuacja kobiet w Arabii Saudyjskiej do niedawna była gorsza od tej, która obecnie panuje w Afganistanie.
Rozmówca Jaśminy Nowak relacjonuje, że zagraniczni dziennikarze spotykają się w Afganistanie raczej z pozytywnym odbiorem.
Zetknięcie Afgańczyków z ludźmi Zachodu podnosi ich ego, nie mają powodów do okazywania niechęci.
Sytuacja humanitarna Afganistanu jest bardzo trudna, a prognozowana susza tylko ją pogorszy.
Do niedawna 80% budżetu stanowiła międzynarodowa kroplówka, która teraz została odsunięta. Przytłaczająca większość mieszkańców chce wyjechać z kraju. Dotyczy to również tych talibów, którzy nie otrzymują żołdy.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
A.W.K.
