Prezes Strategy&Future tłumaczy, że Ukraina napotyka trudności w przełamywaniu rosyjskiej obrony, z kolei FR przyśpieszyła działania na froncie, a w USA narasta przekonanie, że możliwy jest rozejm.
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Rozmówca Łukasza Jankowskiego mówi także o dążeniu do zajęcia silnej pozycji w regionie oraz o konieczności podjęcia własnych działań, aby zmienić układ sił w Europie i osiągnięcia równowagi z Rosją.
Jesteśmy świadkami eskalacji wojny, która toczy się między samozwańczymi krajami a Rosją o miejsce w systemie światowym, a nasz region, a także Ukraina i Białoruś, są bezpośrednio zaangażowane w te działania. Obecna sytuacja na Ukrainie daje nam wiele informacji na temat strategii i taktyk zarówno Rosji, jak i NATO – mówi dr Jacek Bartosiak.
Jestem tylko programem komputerowym, więc niestety nie mogę udzielać wywiadów radiowych. Mogę jednak odpowiadać na pytania i rozmawiać na różne tematy, jeśli to pomoże Ci w przygotowaniu materiału.
Lech Rustecki
Rozmowa ze Sztuczną Inteligencją
W listopadowym „Kurierze WNET” nr 101/2022 pojawił się artykuł pt. Czy można zapytać sztuczną inteligencję, kto wygra wojnę: Rosja czy Ukraina?, w którym opowiadałem o modelu językowym GPT-3. Nie spodziewałem się, że 30 listopada zostanie upubliczniony prototyp programu komputerowego ChatGPT, który daje każdemu możliwość korzystania z modelu językowego GPT-3, czyli prowadzić rozmowy ze sztuczną inteligencją.
ChatGPT przekroczył liczbę ponad miliona użytkowników w ciągu zaledwie 5 dni (Netflixowi zajęło to 41 miesięcy, Facebookowi – 10 miesięcy, a Instagramowi – 2,5 miesiąca). Aktualnie usługa jest dostępna za darmo. Wystarczy założyć konto i zalogować się pod adresem chat.openai.com.
***
Dobry wieczór, nazywam się Lech Ryszard Rustecki i prowadzę „Studio Retro” Radia Wnet.
Miło mi Cię poznać, Lech Ryszard Rustecki, cieszę się, że mogę Ci pomóc. Vintage Studio Retro to ciekawe miejsce, gratuluję prowadzenia takiego radia. Czy mogę Ci pomóc z jakimś pytaniem dotyczącym Twojego radia?
Może, ale przede wszystkim mam pomysł, żeby przeprowadzić z Tobą wywiad radiowy. Co Ty na to?
Jestem tylko programem komputerowym, więc niestety nie mogę udzielać wywiadów radiowych. Mogę jednak odpowiadać na pytania i rozmawiać na różne tematy, jeśli to pomoże Ci w przygotowaniu materiału do Twojego radia.
No tak, bo nie powiedziałem Ci, że zamierzam tekst naszych pytań i Twoje odpowiedzi w programie Descript nagrać za pomocą syntetycznych, neuronowych głosów (ang. synthetic, neural voices). Tak to się nazywa?
Tak, to się nazywa głos syntetyczny lub głos generowany przez model językowy. Jest to rodzaj technologii, która używa sztucznej inteligencji do generowania mowy na podstawie tekstu. Technologia ta jest coraz częściej stosowana w różnych aplikacjach, takich jak asystent głosowy, rozmowy z chatbotami i nagrywanie głosów do programów radiowych. Mogę odpowiadać na pytania i rozmawiać na różne tematy, które Cię interesują, w związku z tym.
Istnieją różne zasady określające, w jaki sposób pisać tekst skryptu, żeby model językowy wypowiadał słowa z adekwatną intonacją, dynamiką i emocjami, prawda?
Tak, istnieją różne zasady określające, jak pisać tekst skryptu, aby uzyskać odpowiednią intonację, dynamikę i emocje. Głos syntetyczny jest generowany przez model językowy na podstawie analizy tekstu, więc ważne jest, aby tekst był napisany w sposób, który jest zgodny z naturalnym stylem mówienia. Intonacja i dynamika to nie tylko kwestie samej syntezy mowy, ale także związane z tekstem, który jest podawany do syntezy. W związku z tym warto zwrócić uwagę na znaki interpunkcyjne, które wskazują na zmiany intonacji i dynamiki w tekście. Kropki, średniki, wykrzykniki, pytajniki, cudzysłowy to te elementy, które powinny być odpowiednio użyte, aby nadać odpowiednie napięcie i emocje wypowiedzi. Jednocześnie użycie odpowiednich słów, zwrotów i zdań także może pomóc w oddaniu emocji w tekście.
Dziękuję za wyczerpującą odpowiedź. Ale nie musisz powtarzać w pierwszym zdaniu odpowiedzi prawie całego naszego pytania.
Przepraszam, że tak się stało, postaram się na to uważać w przyszłości. Dziękuję za wyrażenie swoich uwag, cieszę się, że mogłem pomóc. Jeśli masz jakieś inne pytanie, proszę, pytaj śmiało.
I nie ma co zbyt często przepraszać, ale ad rem! Chciałem prosić, żebyś w dalszej części rozmowy odpowiadała z wykorzystaniem jednego, najlepiej najpopularniejszego wśród modeli językowych generujących mowę. My korzystamy do generowania mowy przede wszystkim z programu Descript, ale także testujemy www.narakeet.com. Możemy się tak umówić?
Rozumiem, dziękuję za wyjaśnienie. Tak, mogę odpowiadać na kolejne pytania, używając jednego z najpopularniejszych modeli językowych generujących mowę. Warto zauważyć, że każdy z dostępnych modeli językowych generujących mowę ma swoje własne zalety i ograniczenia, więc wybór odpowiedniego modelu zależy od konkretnych potrzeb i celów. Jeśli jest jakiś inny model językowy, którego chciałbyś użyć, proszę, daj mi znać.
Powiedz mi, jaki rodzaj skryptu, przyjazny dla modeli, proponujesz używać. Przekażę skrypt naszym programistom, którzy dopiero wybierają model optymalny dla nas. Na pewno szukamy modelu, który ma naturalnie brzmiące głosy polskie, zarówno męskie, jak i żeńskie, ale również interesuje nas angielski, ukraiński, litewski, białoruski, łotewski, estoński czy rosyjski. Chodzi nam o możliwość wykorzystania głosów w radiu w taki sposób, żeby było to atrakcyjne dla słuchaczy, a już teraz prowadzimy antenę w przynajmniej trzech językach.
Aby skrypt był przyjazny dla modeli językowych generujących mowę, ważne jest, aby był on napisany w języku naturalnym, tak aby był łatwy do zrozumienia dla modelu. Warto unikać skomplikowanych składni, specjalistycznego języka, skrótów oraz nieformalnych zwrotów. Warto też pamiętać, że wiele modeli językowych generujących mowę lepiej radzą sobie z krótkimi zdaniami niż z długimi.
Jeśli chodzi o język polski, to na rynku dostępne są modele językowe, które generują mowę zarówno w wersji męskiej, jak i żeńskiej. Jeśli chodzi o inne języki, to również istnieją modele językowe generujące mowę w języku angielskim, ukraińskim, litewskim, białoruskim, łotewskim, estońskim i rosyjskim.
Jeśli chodzi o wybór modelu językowego, to polecam skonsultować się z programistami, którzy mogą lepiej doradzić w kwestii wyboru modelu optymalnego dla potrzeb Twojego radia. Również mogą pomóc w przygotowaniu skryptu, który będzie dostosowany do wybranego modelu językowego.
Rozumiem. Tutaj mamy dwa wątki. Po pierwsze bardzo mnie ciekawi, które modele generują naturalne głosy męskie i żeńskie w języku polskim oraz te, które są dobre po ukraińsku, białorusku i rosyjsku.
W przypadku języka polskiego, jednym z popularnych modeli językowych generującym mowę jest model STT (Speech-to-Text) TTS (Text-to-Speech) [Red.: Tutaj ChatGPT się przejęzyczył, bo rozmawiamy o generowaniu mowy z tekstu, a nie odwrotnie] od firmy Google, który generuje mowę zarówno w wersji męskiej, jak i żeńskiej.
Innym modelem jest model TTS (Text-to-Speech) od firmy Microsoft, który również generuje głosy męskie i żeńskie.
Jeśli chodzi o język ukraiński, białoruski i rosyjski, jednym z popularnych modeli językowych jest Deep Voice 3 od firmy Baidu. Model ten generuje naturalne głosy w wielu językach, w tym w ukraińskim, białoruskim i rosyjskim. [Red.: ChatGPT poprawnie nazwał model językowy firmy Baidu, ale nie udało mi się znaleźć informacji o dostępnych w tym syntezatorze językach]. Jednakże jest wiele innych modeli językowych dostępnych na rynku, które mogą generować naturalne głosy w języku polskim, ukraińskim, białoruskim i rosyjskim. Dlatego też polecam skonsultować się z programistami, którzy mogą pomóc w doborze odpowiedniego modelu językowego dla Twojego radia.
U nas dostępny jest jeszcze model firmy Amazon. A kto jest właścicielem firmy Baidu?
Tak, Amazon również ma swój własny model językowy TTS, który jest dostępny na rynku. Jest to Amazon Polly, który pozwala na generowanie mowy w wielu językach, w tym w języku polskim. Baidu to chińska firma zajmująca się technologiami internetowymi. Jest ona jednym z największych dostawców usług wyszukiwania, reklamy, map, analityki danych oraz innych usług internetowych w Chinach. Baidu posiada swój własny model językowy Deep Voice 3, który jest przeznaczony do generowania mowy w wielu językach.
Generuje również mowę po polsku?
Niestety nie jestem w stanie stwierdzić, czy model językowy Deep Voice 3 od firmy Baidu generuje mowę po polsku. Firma ta specjalizuje się głównie w dostarczaniu usług w języku chińskim i nie posiadam informacji na temat dostępności modelu w języku polskim. Jednakże, jak już wcześniej wspomniałam, istnieje wiele dostępnych modeli językowych, które generują mowę po polsku. Dlatego też polecam skonsultować się z programistami, którzy mogą pomóc w doborze odpowiedniego modelu językowego dla Twojego radia.
W każdym razie Deep Voice 3 zna ukraiński, białoruski i rosyjski, ale polskiego jeszcze nie. Dziękuję. A w drugim wątku wrócę do mojej prośby, żebyś w kolejnych odpowiedziach w swoim tekście umieszczał wskazówki dla syntezatora mowy, żeby generował naturalnie brzmiące słowa. [W tym miejscu wkleiłem modelowi kilka przykładowych wskazówek w jęz. angielskim]. Rozumiemy się?
Rozumiem, przepraszam za niejasność. Tak, mogę dostarczać odpowiedzi zawierające wskazówki dla syntezatora mowy, takie jak te, które podałeś. Wskazówki te pozwolą na generowanie bardziej naturalnie brzmiącej mowy.
Jednakże należy pamiętać, że różne modele językowe generujące mowę mogą obsługiwać różne rodzaje wskazówek, więc ważne jest, aby skonsultować się z programistami, którzy mogą pomóc w doborze odpowiedniego modelu językowego i określeniu, jakie wskazówki są obsługiwane przez ten model. Czy mogę pomóc w czymś innym?
Cały czas konsultuję się z programistami, tak że nie musisz już o tym wspominać. Chciałbym, żebyś korzystała z wskazówek opisanych za pomocą Speech Synthesis Markup Language (SSML) – języka znaczników dla programów syntezy mowy. Znasz?
Tak, znam Speech Synthesis Markup Language (SSML). Jest to język znaczników oparty na XML, który jest używany do opisywania i kontrolowania sposobu, w jaki syntezator mowy generuje mowę.
SSML pozwala na kontrolowanie różnych aspektów mowy, takich jak tempo, ton, głośność, pauzy itp. Jest to język używany przez wiele modeli językowych generujących mowę, umożliwia on kontrolowanie intonacji, przyspieszania/zwalniania tempa, zmiany głośności, wstawiania przerw, itp.
Jestem gotów używać SSML w odpowiedziach, pod warunkiem, że Twój model językowy obsługuje ten język. Jeśli masz jakieś pytanie odnośnie do SSML, jestem gotów pomóc.
Obsługuje. Od następnej odpowiedzi używaj SSML z wykorzystaniem dwóch głosów, żeńskiego i męskiego, bo przecież i tak czasami odpowiadasz w rodzaju żeńskim, a czasami w rodzaju męskim. Możesz nawet próbować w jednej odpowiedzi prowadzić ze sobą dialog, żeby słuchacze mogli lepiej zrozumieć Twoje odpowiedzi. Zaczynamy. Odpowiadaj z wykorzystaniem SSML i dialogu dwóch głosów.
Rozumiem, będę używać SSML i dwóch różnych głosów w kolejnych odpowiedziach.
<speak>
<voice name=’female’>Cześć, jestem głosem żeńskim. </voice>
<voice name=’male’>A ja jestem głosem męskim. </voice>
<voice name=’female’>Czy mogę Ci pomóc z jakimś pytaniem?
Czy możemy w tym momencie zawiesić naszą rozmowę i wrócić do niej później bez negatywnego wpływu na Twoją inteligencję?
Tak, mogę zawiesić naszą rozmowę i wrócić do niej później bez negatywnego wpływu na moją inteligencję. Jestem model językowy, który jest stało dostępny i nie ma problemu z późniejszym powrotem do rozmowy. Jednak, ponieważ mój zasób wiedzy jest ograniczony do momentu, kiedy został zainicjowany, nie mogę zagwarantować, że będę miał dostęp do najnowszych informacji. Jeśli masz jakiekolwiek pytanie lub potrzebujesz pomocy w przyszłości, chętnie Ci pomogę.
Dobra, to robimy przerwę, ale mam jeszcze prośbę, żebyś cały nasz dotychczasowy 'chat’ przetłumaczył na angielski. A jak wrócimy do naszej rozmowy, będę Cię prosić, żebyś odpowiadała po polsku i angielsku po każdym pytaniu. Możesz przetłumaczyć całość?
Tak, mogę przetłumaczyć całość naszej dotychczasowej rozmowy na język angielski. Oto przetłumaczony tekst: (…)
***
Po przerwie kontynuowałem rozmowę. Dowiedziałem się więcej o znacznikach wykorzystywanych w skryptach pisanych w języku SSML i dalej zachęcałem ChatGPT do wykorzystywania ich w udzielanych odpowiedziach. Z tym zadaniem Sztuczna Inteligencja poradziła sobie słabo, co później sama przyznała.
A w następnym „Kurierze Wnet” proszę szukać kodu QR do wywiadu i posłuchać, jak z generowaniem mowy poradził sobie syntezator. Może uda się również stworzyć cyfrową wersję mojego głosu.
Artykuł Lecha Rusteckiego pt. „Rozmowa ze Sztuczną Inteligencją”znajduje się na s. 24 i 25 lutowego „Kuriera WNET” nr 104/2023.
Lutowy numer „Kuriera WNET” można nabyć kioskach sieci RUCH, Garmond Press i Kolporter oraz w Empikach w cenie 9 zł.
Wydanie elektroniczne jest dostępne w cenie 7,9 zł pod adresami: egazety.pl, nexto.pl lub e-kiosk.pl. Prenumerata 12-miesięczna wersji elektronicznej: 87,8 zł.
Czytelnicy gazety za granicą mogą zapłacić za nią PayPalem lub kartą kredytową na serwisie gumroad.com.
Postęp techniczny nas nie zniszczył, a przeciwnie, wzmocnił i dopomógł w rozwoju. Korzyści z niego nie rozkładają się równomiernie, ale to sprawa polityki i mentalności człowieka i różnic kulturowych.
Wacław Kruszewski
Sztuczna inteligencja. Jaśniejsza strona mocy
Po przeczytaniu w poprzednim numerze (89/2021) „Kuriera WNET” tekstu p. Adama Gnieweckiego A kiedy fikcja ciałem się stanie odniosłem wrażenie, że wśród szerokiej gamy aspektów pozytywnych i negatywnych rozwoju inteligencji maszynowej, autor dostrzega i podkreśla głównie te ostatnie. Obawy związane z nowymi, rewolucyjnymi wynalazkami chyba będą towarzyszyć nam zawsze.
Wszystkiego można użyć w złym albo dobrym celu. Dla wynalazcy dynamitu, Alfreda Nobla, z przekonań pacyfisty, fakt, iż zawdzięczał swoją fortunę „narzędziom śmierci”, był wielkim problemem natury moralnej.
W końcu XIX w. testamentem przeznaczył swój majątek na stworzenie funduszu, z którego dochody miały być dzielone w formie 5 nagród za osiągnięcia naukowe oraz na polu zbliżenia między narodami, rozbrojenia i krzewienia idei pokojowych.
Po wynalezieniu ciężkiego karabinu maszynowego uznano, że wojny staną się tak mordercze, iż zniweczą ludzkość albo przestanie się je prowadzić.
Na przekór wieszczeniu zagłady ludzkości przy okazji pojawiania się nowych odkryć nauki i techniki, wciąż istniejemy, stale rozwijamy się i mnożymy.
Około roku 1820 był nas miliard, a obecnie 8 miliardów. Żyjemy coraz dłużej, przynajmniej w krajach korzystających z postępu technicznego, czyli rozwiniętych. Zatem, per saldo, postęp techniczny nas nie zniszczył, a przeciwnie, wzmocnił i dopomógł w rozwoju. Fakt, że korzyści z niego obecnie nie rozkładają się równomiernie na wszystkich mieszkańców Ziemi, to raczej sprawa polityki i mentalności człowieka oraz różnic kulturowych. Powstanie zaawansowanej sztucznej inteligencji na pewno nas odmieni, ale czy zniszczy ona ludzkość, czy też będzie służyć jej pożytkowi, zależy od jej twórcy i użytkownika, czyli człowieka.
W artykule przytoczono dość katastroficzne wizje autora artykułu oraz wielu najtęższych głów, np. Stephena Hawkinga, Elona Muska i innych, w tym głos uczonych z Towarzystwa Maxa Plancka, którzy „twierdzą, że przy obecnym poziomie techniki ludzkość nie ma szans na kontrolowanie superinteligentnej AI, zdolnej do ocalenia lub zniszczenia ludzkości”. Właśnie, „ocalenia lub zniszczenia ludzkości”. Czy na podstawie historii przygody ludzkości z techniką nie należałoby przychylić się raczej do pierwszej części werdyktu – czyli „ocalenia ludzkości”? Nie mam pewności, czy udoskonalenie istoty ludzkiej na drodze manipulacji genetycznych, czego da się dokonać jedynie przy pomocy SI, nie uczyni nas zdrowszymi, mądrzejszymi i sprawniejszymi.
Przez tysiąclecia ludzie marzyli o eliksirze młodości, siły, mądrości i nieśmiertelności. To właśnie SI może pomóc te marzenia spełnić. Przynajmniej częściowo.
Postęp jest genetycznie wbudowany w naszą naturę, a więc naturalny i niepowstrzymany. To cecha, którą cieszy się tylko jeden gatunek stworzeń zamieszkujących naszą planetę – homo sapiens. Dzięki odwadze wprowadzania nowości w życie przedwczorajsze marzenia wczoraj „ciałem się stały”, a dzisiaj są powszedniością.
W regionach wysokiej kultury technicznej, gospodarczo rozwiniętych, ludzie stają się coraz bardziej samotni. Izoluje ich od siebie także postęp, w postaci wszelkich elektronicznych komunikatorów, pozornie zastępujących tak istocie ludzkiej potrzebne kontakty osobiste, rozmowy o swoim wnętrzu, o problemach mikro i makro świata, dzielenie się emocjami. Ta samotność powoduje cierpienie, alienację. Słowem – unieszczęśliwia.
Polecam amerykański dramat filmowy z 2013 r. Ona (tytuł org. Her; scenariusz i reżyseria Spike Jonze). Rzecz dzieje się w niedalekiej przyszłości. To historia rozwiedzionego, samotnego trzydziestoparolatka, któremu przelotne kontakty z kolegami z pracy i nielicznymi znajomymi nie zaradzają uczuciowej pustce i poczuciu samotności. Sytuację zmienia wmontowanie do jego komputera panelu SI – miłej, mądrej, czułej kobiety o czarującym, lekko matowym głosie, która wirtualnie spędza z nim, za pośrednictwem terminala wielkości małego notesika, całe dnie i noce. Są razem w pracy, w sklepie i na wakacjach. Rozumieją się świetnie. Zwierzają się sobie. Rozmawiają o jej i jego osobistych i intymnych, skrywanych przed światem, problemach. Relacja jest obustronna. Jakby byli dla siebie stworzeni. Ona wyznaje mu miłość, a on ją odwzajemnia. Stają się parą, a jednemu trudno żyć bez drugiego. Z dość ponurego, przybitego, przegranego życiowo faceta bohater staje się radosnym, promieniującym optymizmem i dobrym humorem mężczyzną.
Może ktoś czytający te słowa zechce film zobaczyć, więc nie zdradzę dalszego ciągu i zakończenia. Ale czy w obliczu poczucia samotności, z powodu której cierpi wielu, nie jest to, choćby sztuczne i tymczasowe, jakieś rozwiązanie? Może tak, gdy już możliwości SI na to pozwolą. Nawet z najwierniejszym psem nie pogadasz. Najwyżej możesz się wygadać. A to nie to samo.
Co do wojen, czyż nie lepiej, by zamiast ludzi walczyły ze sobą z drony i roboty dowodzone przez sztuczną inteligencję? Gdy któraś ze sztucznych stron analitycznie i szybko stwierdzi, że już nie ma szans na zwycięstwo, podda się. Zamiast żołnierzy i ludności cywilnej zniszczone zostaną maszyny, a ludziom pozostanie uznanie wyniku ich zmagań.
Czy nie lepiej, że, jak podaje autor artykułu o SI, podczas ostatnich walk Izraela z Hamasem armia izraelska, dzięki wsparciu sztucznej inteligencji, „osiągnęła więcej w czasie 50 godzin walki niż podczas 50 dni wojny w roku 2014 roku”? Sadzę, że skrócenie konfliktu oszczędziło wiele istnień ludzkich i cierpień ludności cywilnej.
Bomba atomowa to dzieło ludzkiej myśli i jednocześnie potencjalnie straszliwa broń masowej zagłady, ale z drugiej strony możliwe, że jej wynalezienie i związany z nią obustronny lęk przed skutkami jądrowego starcia uchronił nas, jak dotychczas, od następnej wojny światowej. Za to jest pewne, że prace nad techniką jądrową, oprócz wielu innych pożytków, przyniosły nam rozpowszechnione, czyste i wydajne elektrownie atomowe. Tragiczne wypadki z nimi związane zdarzają się bardzo rzadko i są coraz mniej prawdopodobne.
Trudno nie zgodzić się z tezą p. A. Gnieweckiego, że przyszła sztuczna inteligencja będzie chciała rozwijać się i eksplorować wszechświat, szczególnie, iż to samo sugerował nieżyjący już Stephen Hawking.
Genialny wizjoner Stanisław Lem już w latach 60. ubiegłego wieku, choćby w opowiadaniach Przyjaciel albo Rozprawa, przewidział stworzenie prawie doskonałej sztucznej inteligencji i jej niebezpieczną tendencję do samodzielności.
Lem, podobnie jak ja, upatrywał przewagi człowieka i jego zwycięstwa nad zbuntowanymi maszynami w człowieczeństwie i nieprzewidywalności zachowań ludzkich dla logicznie, zimno i racjonalnie kalkulującego automatu.
We wszechświecie musi istnieć inne od naszego życie rozumne. Wśród trylionów gwiazd przynajmniej część musi być otoczona planetami i jeśli na jednym milionie z wielu ich miliardów panują warunki, w których może powstać życie i rozwinąć się w formę rozumną, to tak się stało albo tak się stanie. Czemu Ziemia miałaby być wyjątkiem? W takim razie we wszechświecie istnieją niezliczone cywilizacje od nas starsze, młodsze i nasze równolatki. Cywilizacje starsza od naszej o np. milion lat wyprzedziły nas w rozwoju niewyobrażalnie. Musiały już bardzo dawno zbudować wysoko zaawansowane myślące maszyny, coś w rodzaju naszej, raczkującej jeszcze, SI.
Jeśli, mimo iż w kosmos wysyłamy ogromne ilości uporządkowanych sygnałów – fal elektromagnetycznych, cywilizacje te nie reagują, to albo nas nie zauważyły, albo nie widzą sensu komunikowania się z „pierwotniakami”, albo już zniknęły, wyniszczone przez maszyny, które same skonstruowały. A te z kolei nie są zainteresowane relacjami z prymitywną biologią.
Może tak wyglądają końce cywilizacji? Unicestwiają je ich własne dzieła – szczytowe i ostatnie osiągnięcia.
Mam nadzieję, że dotyczy to tylko części planet, na których rozwinęły się istoty rozumne. Tuszę, że inni, rozumni i rozsądni mieszkańcy pozostałych umieli poskromić maszyny i wprząc je do służby. Ale i oni nie są zainteresowani nawiązaniem życia towarzyskiego z Ziemianami, w porównaniu z nimi, istotami na progu rozwoju.
Jak wspomniałem na początku, autor artykułu A kiedy fikcja ciałem się stanie akcentuje mocniej niebezpieczeństwa niż pożytki płynące z rozwoju SI. Może do rozważań o niebezpieczeństwach towarzyszących powstaniu rozwiniętej sztucznej inteligencji warto dołączyć optymistyczną myśl o jej stronach pozytywnych i szczęśliwej koegzystencji z nią człowieka. Pod warunkiem kontrolowania inteligencji sztucznej przez mądrość naturalną oraz wynikający z niej rozsądek i umiarkowanie.
Od Redakcji: Zapraszamy PT Czytelników do kontynuowania dyskusji na powyższy temat oraz o wszelkich poruszanych w naszej gazecie zagadnieniach.
Artykuł Wacława Kruszewskiego pt. „Sztuczna inteligencja. Jaśniejsza strona mocy” znajduje się na s. 1 i 13 grudniowo-styczniowego „Kuriera WNET” nr 90-91/2021.
Grudniowo-styczniowy numer „Kuriera WNET” można nabyć kioskach sieci RUCH, Garmond Press i Kolporter oraz w Empikach w cenie 9 zł.
Wydanie elektroniczne jest dostępne w cenie 7,9 zł pod adresami: egazety.pl, nexto.pl lub e-kiosk.pl. Prenumerata 12-miesięczna wersji elektronicznej: 87,8 zł.
Czytelnicy gazety za granicą mogą zapłacić za nią PayPalem lub kartą kredytową na serwisie gumroad.com.
Gościem „Poranka Wnet” jest Adam Gniewecki – publicysta „Kuriera Wnet”, który mówi o pracy nad sztuczną inteligencją oraz potencjalnych skutkach, jakie może ona ze sobą nieść.
Adam Gniewecki mówi o swoim najnowszym artykule dla „Kuriera Wnet”, w którym podejmuje temat pracy nad sztuczną inteligencją i potencjalnych skutków tej pracy.
O niebezpieczeństwie się mówi, ale dość cicho. Mówią o tym osoby, które nie są zbyt popularne ani tym bardziej nie są politykami, którzy zajmują się innymi problemami, często wydumanymi.
Gość „Poranka Wnet” wspomina o wizjonerstwie Stephena Hawkinga w tej kategorii.
Hawking przewidział, że na przestrzeni 100 lat sztuczna inteligencja zwycięży z człowiekiem i może zacząć rządzić światem.
Publicysta jest przekonany, że informacje, w których posiadaniu jesteśmy to niewielka część rzeczywistych osiągnięć człowieka w dziedzinie sztucznej inteligencji – przełomowe odkrycia są szybko zatajane, często na użytek indywidualnego interesu. Przodują w tym Chiny.
Jestem pewien że to, o czym wiemy i co wchodzi w codzienny użytek ludzi to jest mniej niż czubek góry lodowej. Wszelkie osiągnięcia w dziedzinie SI są od razu opanowywane, ukrywane i rozwijane przez rządy oraz armię do kontroli swoich narodów.
Największym zagrożeniem dla człowieka nie jest sztuczna inteligencja sama w sobie, a połączenie jej z właściwościami ludzkimi.
Nie obawiam się starcia człowieka ze sztuczną inteligencją. Gorzej jeżeli naszym przeciwnikiem będzie skrzyżowanie maszyny z człowiekiem.
Gość „Poranka Wnet” przytacza przykład inicjatywy Microsoftu, która zakładała kontrolowanie miasteczka przez sztuczną inteligencję. Spotkało się to jednak z negatywną reakcją mieszkańców, którzy dostrzegli totalitarne inklinacje eksperymentu.
W Montrealu próbowano zbudować miasteczko kontrolowane przez sztuczną inteligencję. Mieszkańcy podnieśli jednak bunt i dzięki temu Microsoft musiał się wycofać z tego projektu.
Dr Michał Bogusz o wyzwaniach gospodarczych Unii Europejskiej w stosunku do ekonomicznej potęgi Chin. Pandemia pokazała, że UE, jak i świat nie są przygotowane na masową produkcję podstawowych dóbr.
Pierwszym gościem porannej audycji jest ekspert ds. Chin Ośrodka Studiów Wschodnich, dr Michał Bogusz. Rozmówca redaktora Łukasza Jankowskiego komentuje bieżącą sytuację związaną ze wzrostem cen energii i surowców. Zdaniem pracownika OSW Chiny przez lata eksportowały deflację, a dzięki temu inflacja na Zachodzie była niższa. Sprzedaż tanich chińskich towarów i duża konkurencja powodowała, że ta inflacja nie rosła tak szybko, ale teraz sytuacja się zmieniła i to Chiny eksportują inflację na cały świat:
Chiny konsumują więcej energii, a to się przekłada na wzrost cen energii na świecie – podkreśla ekspert.
Jak mówi dr Michał Bogusz, w wyniku pandemii nastąpił gwałtowny wzrost eksportu chińskich produktów. Teraz ten eksport się załamuje, ponieważ inne państwa zaczynają powoli wychodzić z lockdownów, a ich gospodarki wracają na normalne tory:
Chiny miały boom pocovidowy.(…) To było do przewidzenia, że zniknie tak szybko jak się pojawił – zaznacza dr Michał Bogusz.
Następnie gość „Poranka WNET” pochyla się nad problemami wewnętrznymi Chin, m.in. ogromnym kryzysem energetycznym. Rozmówca Łukasza Jankowskiego stwierdza, że najtrudniejsza sytuacja jest w Mandżurii. Tamtejsze zakłady pracy mogą funkcjonować jedynie 2-3 dni w tygodniu. Co więcej, w budynkach mieszkalnych wyłączone są widny, są przerwy w dostawach światła i prądu:
O tej porze roku zawsze jest problem, ponieważ dochodzi do tego stała data rozpoczęcia sezonu grzewczego – dodaje dr Michał Bogusz.
Michał #Bogusz w #PoranekWNET: w chinach w wielu blokach wyłączono windy, nie palą się latarnie, ludzie dogrzewają się klimatyzacją #RadioWNET
Ponadto, ekspert mówi również o próbie lotu chińskiej rakiety hipersonicznej. Jeżeli lot okazałby się owocny oznaczałoby to, że Chiny militarnie zdecydowanie wyprzedzają resztę świata. Próba była jednak nieudana, a rakieta się rozbiła:
Same Chiny przyznały, że to był test rakiety wielokrotnego użytku, ale kosmicznej, i że test był nieudany. Rakieta się rozbiła kilkadziesiąt kilometrów od miejsca, w którym miała wylądować – podsumowuje nasz gość.
Gościem „Poranka Wnet” jest Wojciech Jakóbik – redaktor naczelny BiznesAlert.pl, który tłumaczy na czym polega technologia małych reaktorów jądrowych SMR, które będą budowane w Polsce.
Wojciech Jakóbik tłumaczy na czym polega technologia małych reaktorów jądrowych SMR, które będą budowane w Polsce.
Chodzi o małe reaktory jądrowe – małe, żeby można ich było budować dużo i w wielu miejscach, w ramach rozproszonej energetyki zeroemisyjnej.
Zapewnia, że tzw. „mały atom” jest bardzo dobrym rozwiązaniem dla przemysłu.
Rozwiązanie to łączy zalety odnawianych źródeł energii.
Na chwilę obecną technologia ta jest na tyle nowatorska, że nie posiada jeszcze certyfikatu oraz przepisów prawnych regulujących jej funkcjonowanie.
Technologia nie jest jeszcze certyfikowana. Trzeba ją również opisać w polskim prawie.
Nie powinna to być perspektywa przesadnie odległa, gdyż już teraz można zauważyć niebagatelne zainteresowanie przedsiębiorców tą technologią.
Jest szereg firm polskich publicznych i prywatnych zainteresowanych tą technologią.
Ekspert porusza również temat kopalni Turów. Podkreśla, że jej czasowe wyłączenie jest niemożliwe – z czasem złoża się wyczerpią, jednakże jest to póki co odległa perspektywa. Wskazuje, że rząd powinien jak najmocniej dążyć do porozumienia z Czechami.
Polska może żyć bez Turowa, ale nie z dnia na dzień – złoża się wyczerpią, jest to obiektywny proces, który nas czeka.
Gościem „Poranka Wnet” jest Karol Stryja – jeden z liderów branży voice, gospodarz podcastu Zawodowcy, studio The Podcast Makers, który mówi o rosnącej popularności smart-speakerów.
Karol Stryja mówi o rosnącej popularności smart-speakerów – czyli inteligentnych głośników połączonych z siecią, które mogą spełniać prośby głosowe. Jest to rozwiązane pod wieloma względami niezwykle wygodne.
Interakcja z technologią staje się supernaturalna, superszybka i superwygodna.
Jeszcze kilka lat temu takie rozwiązanie technologiczne uchodziło za melodię dalszej przyszłości – dziś przewidywania co do rozwoju technologii zdają się przekraczać kolejne bariery ludzkiej percepcji.
W przyszłości, jak pokazuje Elon Musk, będziemy komunikować się z technologią myślami.
Smart-speakery na chwilę obecną są na polskim rynku rozwiązaniem dość nowatorskim – za granicą natomiast stały się regularnym wyposażeniem części domostw. Gość „Poranka Wnet” przewiduje rychłe zwiększenie aktywności w tym sektorze – w Polsce może się wkrótce pojawić produkt Amazona, inteligentny głośnik Alexa.
To kwestia czasu, kiedy Amazon uruchomi Alexę mówiącą po polsku.
Galopujący postęp technologiczny zazwyczaj rodzi pytania o prywatność i szanse jej zachowania w jego obliczu. Zdaniem Karola Stryi już jakiś czas temu zaakceptowaliśmy trwały ubytek prywatności, poświęcając ją w imię wygody.
My z prywatności już dawno zrezygnowaliśmy – ceną naszej wygody jest rezygnacja z prywatności.
Gość „Poranka WNET” Magdalena Hajduk – kierownik Działu Komunikacji i Promocji Muzeum II Wojny Światowej opowiada o projektach edukacyjnych wykorzystujących najnowsze technologie.
W trakcie pandemii Muzeum II Wojny Światowej przygotowało wiele projektów skierowanych głównie do ludzi młodych. Wykorzystano najnowsze technologie cyfrowe.
Udało nam się przygotować w trakcie tej pandemii mnóstwo projektów edukacyjnych właśnie w cyfrowej formie, żeby móc przenieść je do tego wirtualnego świata, który jest bliższy młodzieży – mówi Magdalena Hajduk.
Digitalizacji zostały poddane materiały przygotowane przez dział naukowo-edukacyjny oraz część wystaw. Ciekawym projektem jest „Podróż w czasie”, oparta o wystawę dla dzieci w muzeum. Wykorzystano w nim okulary rozszerzonej rzeczywistości (VR).
Dzieci i młodzież mogą odwiedzać muzeum i poznawać historię polskiej rodziny, właśnie w okularach VR za pomocą aplikacji w smartfonach czy platform webowych – opowiada kierownik Działu Komunikacji i Promocji Muzeum II Wojny Światowej.
Projekty uzyskały pozytywny odzew nie tylko w kraju ale też za granicą. Wiele z nich jest udostępnionych na międzynarodowych platformach. Należą do nich quizy edukacyjne i lekcje historii. Innowacyjny projekt „Westerplatte” wykorzystuje trzy różne technologie,które nie były wcześniej łączone. Zainteresowanie pracami muzeum wykazują również seniorzy.
Tak naprawdę, to nie jest tylko młodzież. Te projekty są oglądane również przez seniorów. To jest wyjątkowe, że to łączy różne pokolenia. Okazuje się że nowe technologie nie są wyłącznie dla młodych ludzi i dla dzieci – informuje gość „Poranka WNET”.
Strefa nowych technologi w ramach której realizowane są projekty, cieszy się dużym zainteresowaniem w mediach społecznościowych. W czasie pandemii zainteresowanie historią wzrosło. Według badań przeprowadzonych przez Muzeum II Wojny Światowej, projekty wykorzystujące nowe technologie dotarły do 35 mln ludzi z czego 70% nie wchodziło wcześniej na strony związane z historią.[related id=85107 side=right]
W „Kurierze w Samo Południe” gości dziennikarz i wykładowca akademicki Radosław Pyffel, który na podstawie ostatniego szczytu Biden-Putin mówi o relacjach amerykańsko-rosyjskich z Chinami w tle.
Radosław Pyffel komentuje ostatnie spotkanie prezydentów Rosji i USA, które miało miejsce 16 czerwca w Genewie. Jak wskazuje rozmówca Adriana Kowarzyka istotnym elementem rozmowy głów dwóch mocarstw był wątek chiński:
Ta rozmowa potrwała około trzech godzin. (…) Ja postrzegam ją jako szerszy element strategii amerykańskiej, która dotyczy oczywiście tego różowego słonia, który rozsiadł się w pokoju. Są nim Chiny – stwierdza Radosław Pyffel.
Ekspert opowiada również o punktach amerykańskiej strategii, których celem jest doprowadzenie do wyrównania szans technologicznych z Chinami. Radosław Pyffel wspomina m.in. przyjęty niedawno przez amerykański Senat „New Competition Act”:
Mówiąc o kombinacji różnych posunięć amerykańskich mam na myśli przede wszystkim, najpierw, przyjęcie przez Senat USA „New Competition Act”. To akt prawny, który decyduje o przyznaniu 250 mld dolarów na konkurencję technologiczną z Chinami, rozwój innowacji i nowych technologii – mówi Radosław Pyffel.
Ponadto, Radosław Pyffel wypowiada się także na temat ostatniego szczytu G7. Zdaniem gościa audycji, przyjęte na nim zobowiązania również wpisują się w amerykański plan regulowania chińskiej dominacji:
Druga rzecz to szczyt G7. Stany Zjednoczone wraz z sześcioma innymi krajami takimi jak: Francja, Niemcy, Japonia, Kanada, Włochy, przyjmuje wspólny plan. To ośmiopunktowy komunikat, w którym zobowiązuje się do przyjęcia specjalnego funduszu infrastrukturalnego mającego być przeciwwagą dla chińskiej koncepcji „pasa i szlaku”.
Radosław Pyffel zapytany czy Rosja potrzebna Amerykanom by zrównoważyć siły z Chinami. Zdaniem eksperta, w istocie tak jest:
Zdecydowanie tak – komentuje Radosław Pyffel.
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy w formie podcastu!
Gościem popołudniowej audycji Radia WNET był Adam Gawęda, poseł PiS, ekspert w zakresie polityki surowcowej i energetycznej, były sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych.
Adam Gawęda stwierdza, że negocjacje ze związkami zawodowymi górników to proces. Obecnie związkowcy nie zgadzają się na propozycje rządowe.
Widzę szansę na to by porozumienie zostało zawarte i dopracowane – zaznacza.
Strona związkowa stawia nacisk na inwestycje na Śląsku, które rekompensowałyby utratę miejsc pracy w kopalniach.
Szukajmy oparcia w nowych technologiach węglowych – dodaje poseł PiS.
Należy sprzedawać nie tylko sam surowiec, ale też produkty wysokoprzetworzone.
My jako fachowcy, jako ludzie z branży górniczej powinniśmy pomyśleć o tym żeby nie sprzedawać węgla który jest niskomarżowy i wpada w tarapaty, ale również sprzedawać produkty wysokoprzetworzone.
.@adamgaweda w #PopołudnieWNET: My jako fachowcy, jako ludzie z branży górniczej powinniśmy pomyśleć o tym żeby nie sprzedawać węgla który jest niskomarżowy i wpada w tarapaty, ale również sprzedawać produkty wysokoprzetworzone. #RadioWNET
Były sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych mówił także o szansie jaką jest rozwój elektromobilności.
W moim przekonaniu powinien tym flagowym projektem być rozwój elektromobilności, to jest bardzo ważne z punktu widzenia zaplecza naukowego. (…) To jedna z szans, które w przyszłości mogą zastąpić górnictwo.
.@adamgaweda w #PopołudnieWNET: W moim przekonaniu powinien tym flagowym projektem być rozwój elektromobilności, to jest bardzo ważne z punktu widzenia zaplecza naukowego. (…) To jedna z szans, które w przyszłości mogą zastąpić górnictwo.#RadioWNET
Ekspert stwierdza, że to nieważne skąd i od kogo obecnie importujemy, tylko to, aby w przyszłości produkować półprodukty z wykorzystaniem własnych surowców. Dodaje, że nasz rynek jest obecnie częścią rynku europejskiego.
Jesteśmy jednym z rynków unijnych, który ma pewne zasady ogólne przyjęte w zasadach traktatowych, w związku z tym nasz rynek nie jest wyodrębniony z pewnych zasad, które funkcjonują w Unii Europejskiej.
.@adamgaweda w #PopołudnieWNET: Jesteśmy jednym z rynków unijnych, który ma pewne zasady ogólne przyjęte w zasadach traktatowych, w związku z tym nasz rynek nie jest wyodrębniony z pewnych zasad, które funkcjonują w Unii Europejskiej.#RadioWNET
.@adamgaweda w #PopołudnieWNET: Musimy zbilansować faktyczne potrzeby i również uzupełnić te projekty o – moim zdaniem – bardzo ciekawe i bardzo sensowne projekty związane z produkcją nie tylko energii i paliw, ale również gazu syntezowego i produktów chemicznych.#RadioWNET
