Dr Bruno Surdel o metodzie faktów dokonanych, strategicznej przyjaźni Azerbejdżanu i Izraela, roli Rosji i Turcji, najemnikach oraz o szansie na przerwanie walk.
Dr Bruno Surdel wyjaśnia, że z perspektywy Azerbejdżanu „po dwudziestu paru latach bezsilności Grupy Mińskiej” trzeba było coś z tą kwestią zrobić.
Metoda faktów faktów dokonanych, jak pokazała Rosja, jest najlepsza na świecie i nic innego nie można zrobić żeby osiągnąć swoje cele.
Stwierdza, że jego zdaniem najlepszym rozwiązaniem byłoby funkcjonowanie Arcachu (Górskiego Karabachu) jako autonomicznego regionu Azerbejdżanu. Na takie rozwiązanie wyjścia jednak, żadna ze stron nie jest gotowa. Ekspert zauważa przy tym, że Rosja nie będzie bronić ormiańskich separatystów, ale samej Armenii już tak.
Azerbejdżan i Izrael utrzymują bardzo ciepłe bardzo dobre kontakty od wielu lat.
Zauważa, że zachodni sąsiad Iranu jest traktowany przez Tel-Awiw „jako miejsce, z którego można dokonywać pewnych operacji zarówno szpiegowskich, jak i różnych taktycznych i rozpoznawczych w samym Iranie”. Izrael i Azerbejdżan współpracują ze sobą także na polu energetyki. Dr Surdel zauważa, że na całej sytuacji najbardziej korzysta Turcja, która jest zainteresowana zmianą granic i układu międzynarodowego:
Jest takie słynne powiedzenie prezydenta Erdoğana że świat jest większy niż pięć. Chodzi o to, że jest pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa.
Turecki prezydent chciałby zaś tą sytuację zmienić. Ankarę oskarża się o sprowadzanie do Azerbejdżanu najemników. Są to bojownicy z Syrii, w tym syryjscy Turkmeni. Azerbejdżan ze swej strony oskarża Armenię, że po jej stronie walczą Ormianie z Syrii. Jednocześnie mówi się, że
Jest możliwe, iż Iran obecnie wysyła sprzęt, i broń Ormianom do Górskiego Karabachu.
Czy jest możliwy stały pokój w regionie? Zdaniem rozmówcy Jaśminy Nowak nie należy na to liczyć. W uspokojeniu obecnej sytuacji pomóc mogą zaś Rosja i Turcja, które prowadzą ze sobą wojny zastępcze w Syrii i Libii, a jednocześnie współpracują ze sobą energetycznie.
Dr Krzysztof Jabłonka nakreśla historyczne tło sporu o Górski Karabach. Przestrzega przed nasilającym się imperializmem Turcji. Mówi również o bitwach: pod Cecorą i pod Lepanto.
Dr Krzysztof Jabłonka tłumaczy genezę konfliktu Górskim Karabachu:
Podstawowym błędem jest mówienie, że Górski Karabach jest integralną częścią Republiki Azerskiej.
Historyk przypomina, że 100 lat temu został dokonany podbój Armenii.
2 lata po sowieckich eksperymentach wybuchło powstanie, za które Stalin ukarał Ormian oderwaniem Karabachu. To tak, jakby Białystok, Łomżę i Siedlce przyłączyć do Białorusi. Z drugiej strony, równie dobrze można by mianem separatysty określić Józefa Piłsudskiego.
Zwraca uwagę, że w eskalację konfliktu w Górskim Karabachu nie angażuje się w sposób bezpośredni Federacja Rosyjska:
Inspiratorem tej całej awantury jest Turcja.
Jak przestrzega historyk:
Strona azerska chce dokończyć rzeź Ormian sprzed 105 lat. Karabach to po polsku czarny ogród. Tym mianem określa się cmentarze.
Zdaniem dr Jabłonki tureckie władze nawiązują do tradycji osmańskiej:
Turcja weszła na drogę ottomanizmu. Już zaczyna się mówić 0 sułtanie Erdoganie.
Dr Jabłonka prostuje wiadomości, jakoby rzeź Ormian miała miejsce w Turcji:
Należy odróżnić imperium od normalnych państw. To tak, jakby mówić, że powstanie warszawskie wybuchło w Niemczech.
Poruszony zostaje również temat bitew pod Cecorą i pod Lepanto w rocznicę tych starć.
Jan Tomasz Abgarowicz o konflikcie między Azerami a Ormianami, nienawiści pierwszych do ostatnich, udziale Turcji, postawie Rosji i reakcji Polski.
Sytuacja w Górskim Karabachu, a w tej chwili Armenii nie napawa optymizmem, a nas zasmuca. Reakcja świata jest przerażająca.
Jan Tomasz Abgarowicz przeciwstawia międzynarodowe uznawanie integralności granic Azerbejdżanu zasadzie samostanowienia narodów, przywołując przykład Kosowa. Zostało ono powołane „by chronić ludność Kosowarów przed Serbami”. Podkreśla, że Ormianie wskutek zaszłości historycznych nie mogą żyć w jednym kraju z Azerami, co potwierdzają obecne zdarzenia. Porównuje to do sytuacji między Polakami a Ukraińcami.
Była różna władza ormiańska, perska, turecka, a ludzie żyli obok siebie w wioskach. Jakieś współżycie było.
W maju 1918 r. powstała Demokratyczna Republika Armenii i zanim uległa bolszewikom w 1920 r. walczyła z Azerbejdżanem. Echa tych walk zostały uchwycone w opisie Baku zawartego na kartach „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego.
Jeśli mówimy o integralności granic to zatwierdzamy coś, co zatwierdził Stalin.
Przypomina, że w należący do Azerbejdżanu Nachiczewan był przed I wojną światową zamieszkany w 80 proc. przez Ormian. Obecnie prawie ich już tam nie ma. W czasie trwającego w latach 1918-1920 konfliktu miały miejsce pogromy miały miejsca pogromy mniejszości narodowych.
My Ormianie stoimy na stanowisku samostanowienia. […] Nie ma Armenii bez Karabachu, to jeden z trzech głównych ośrodków, kiedy powstał naród ormiański, grubo przed Chrystusem.
Prezes Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich podkreśla, że Azerowie czują wielką nienawiść do Ormian. Przywołuje zbrodnię z lutego 2004 r., kiedy to azerski oficer Ramil Səfərov, w czasie natowskiego kursu języka angielskiego w Budapeszcie zamordował siekierą oficera ormiańskiego Gurgena Margaryana. W 2006 r. Səfərov został skazany na dożywocie i przesiedział w węgierskim więzieniu 6 lat. Następnie miała miejsce jego ekstradycja do Azerbejdżanu. Tam, zamiast kontynuować odsiadywanie wyroku
Na lotnisku został w przyjęty na lotnisku z honorami, jak bohatera. Awansowano go na majora i dostał żołd oficerski.
Zwraca uwagę, że Turcja zawsze była po stronie Azerbejdżanu, co jest zrozumiałe, wobec bliskości tych narodów. Podkreśla przy tym, że nie powinno być tak, że „członek NATO napada na inny kraj”. Polska powinna zareagować w związku z działaniami swego sojusznika z Sojuszu.
Turecki F-16 zestrzelił armeński samolot na terenie Armenii, nie Górskiego Karabachu.
Azerowie korzystają ze wsparcia Turcji, natomiast Rosja takiego wsparcia Armenii nie zapewnia. Stwierdza, że Kreml być może „powtarza strategię Stalina” tzn.
Niech jedni i drudzy się wyniszczą, a my będziemy tym zarządzać.
Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm, 87.8 FM w Warszawie, 95.2 FM w Krakowie i 96,8 FM we Wrocławiu. Zaprasza Łukasz Jankowski.
Goście „Popołudnia WNET”:
Ryszard Czarnecki – europoseł PiS;
prof. Włodzimierz Gut – wirusolog;
Andrzej Kohut – ekspert ds. międzynarodowych, Klub Jagielloński;
Jan Mosiński – poseł PiS;
dr Michał Sadłowski – ekspert ds. obszarów posowieckich;
Maryna Miklaszewska – dziennikarka, pisarka, wiceprezes Fundacji Polska Wielki Projekt
Prowadzący: Łukasz Jankowski
Realizator: Marcin Głos
Ryszard Czarnecki / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio WNET
Ryszard Czarnecki potwierdza, że rekonstrukcja rządu, jeśli chodzi o ministrów, jest już za nami. Nie opóźni jej choroba ministra-elekta Przemysława Czarnka. Roszady dotyczące wiceministrów i niższych stanowisk jeszcze trwają. Pozycję wicepremiera Kaczyńskiego w nowym rządzie porównuje do tej jaką miał w sanacyjnych rządach Józef Piłsudski jako Minister Spraw Wojskowych. Podkreśla, że prezes PiS jest bardzo pragmatyczny, co jest przyczyną jego sukcesu politycznego. Dobra współpraca prezydenta z rządem jest kluczem do historycznej trzeciej kadencji Zjednoczonej Prawicy.
Europoseł PiS przypomina kulisy swego odwołania z funkcji wiceprzewodniczącego Parlamentu Europejskiego za wypowiedź wobec europosłanki Róży von Thun und Hohenstein odnosząc się do obecnych żądań odwołania Katariny Barley za jej wypowiedź w której żądała „finansowego zagłodzenia” Węgier.
Jak wskazuje polityk, Polska, Węgry, Bułgaria, Rumunia i Malta to kraje, które są na celowniku Brukseli. Nie zwraca się jednocześnie na przypadki łamania prawa przez rządzących we Francji i Hiszpanii.
Koronawirus / Fot.NIAID
Prof. Włodzimierz Gut wskazuje, że dwa-trzy tygodnie po wzroście zachorowań zaczyna się wzrost zgonów. Przyznaje, że skala obecnego przyrostu zakażeń go zaskoczyła. Wskazuje na „duży odsetek ludzi, którzy nie stosują się do reguł, bo twierdzą, że albo są nieśmiertelni, albo, że wirusa nie ma”. Przypomina, że Polska miała już dwukrotnie spadek, po którym nastąpiły ponowne wzrosty. Pierwszy wzrost był na przełomie czerwca i lipca. Kolejny dwa miesiące później.
Wirusolog podkreśla, że palenie wcale nie chroni przed Covid-19, gdyż osłabia płuca. Zauważa, że liczba zgonów zależna jest od profilu wiekowego. Obecnie mamy więcej młodych osób zarażonych. Wyraża obawę przed syndromem post-SARS. Ludzie, którzy łagodnie przechodzili SARS, po kilku miesiącach od wyzdrowienia odczuwali ciężkie powikłania. Nasz gość przypomina, że na wyzdrowiali z SARS-Cov-2 zyskują odporność na niego na ok. dwa lata.
Andrij Kohut | Fot. Paweł Bobołowicz
Andrzej Kohut zauważa, że w wyniku zarażenia się Donalda Trumpa SARS-CoV-2 normalny tryb kampanii został zaburzony. Nie wiadomo, czy prezydent weźmie udział w kolejnej debacie wyborczej, planowanej na 15 października. Jednocześnie zachorowanie prezydenta Trumpa zwraca uwagę na temat, którego on sam wolał w kampanii unikać. Sztab prezydencki stara się przekonywać, że stan zdrowia amerykańskiej głowy państwa jest jak najlepszy. Jednak „z całą pewnością prezydent nie jest jeszcze zdrowy”. Trudno powiedzieć jak choroba wpłynie na jego poparcie. Poza nim chorych jest szereg osób z jego kampanii.
Jan Mosiński / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio WNET
Jan Mosiński ocenia, że prof. Przemysław Czarnek jest doskonałym kandydatem na ministra edukacji, a jego mocne poglądy nie przeszkadzają w dobie ostrej ofensywy „środowisk ideologii LGBT”. Wskazuje, że zna wielu polityków Zjednoczonej Prawicy, którzy mają wyraziste poglądy. Poseł PiS odnosi się do obaw wyrażanych przez związkowców wobec powierzenia Ministerstwa Pracy, Rozwoju i Technologii Jarosławowi Gowinowi. Podkreśla, że jako minister szef Porozumienia będzie musiał realizować program Prawa i Sprawiedliwości.
Plakat Sił Zbrojnych Republiki Górskiego Karabachu / Fot. Marcin Konsek , Wikimedia Commons
Dr Michał Sadłowski przypomina, że ciężkie, pozycyjne walki w Górskim Karabachu trwają już dwa tygodnie. Mówi się, że zasoby oby stron mogą się niedługo wyczerpać. Mocarstwa wzywają do zastopowania konfliktu. Zarówno w Armenii i Azerbejdżanie o wojnie można mówić tylko to, o czym informuje oficjalnie MON. Rosji zależy na utrzymaniu wpływów na Kazukazie Południowym. Jest ona sojusznikiem Armenii. Także Francja ze względu na diasporę ormiańską de facto skłania się ku Armenii. Zainteresowany wzmocnieniem Azerbejdżanu nie jest zainteresowany Iran, gdyż Baku jest strategicznym sojusznikiem Izraela. Azerowie czują się w tym układzie osamotnieni. Kreml nie chce by Ankara została dopuszczona do Grupy Mińskiej OBWE.
Armenia jest okrążane przez Azerbejdżan enklawą Nachiczewań. De facto czołgi azerskie mogłyby wjechać do Erywania- wskazuje.
Maryna Miklaszewska opowiada o kolejnej edycji Kongresu Polska- Wielki Projekt, która w tym roku odbywa się pod hasłem „nowe pokolenie”. Podkreśla, że celem inicjatywy jest odkłamanie rzeczywistości. Ma nadzięję, że namysł nad tym, co można zrobić, przekłada się, choćby pośrednio, na praktykę rządów w Polsce. Jak trafić tradycją do serc młodego pokolenia? Wiceprezes Fundacji Polska Wielki Projekt wskazuje, że na Zachodzie tradycję wskazuje się jako źródło faszyzmu. Zachęca do wejścia na stronę Kongresu, gdzie będzie można go oglądać on-line. Zaprasza na wręczenie Nagrody im. Lecha Kaczyńskiego.
Duszpasterz polskich Ormian mówi o trudnym położeniu Armenii między globalnymi mocarstwami, o błędach polityki wschodniej RP oraz o cenzurze w Polskim Radiu.
Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski mówi o konflikcie azersko-ormiańskim. Wskazuje, że jest on elementem tureckich działań przeciw chrześcijanom:
Armenia jest wciśnięta między trzy mocarstwa: Rosję, Turcję i Iran. Takie położenie ściąga na nią ciągłe niebezpieczeństwo.
Duchowny ubolewa nad faktem braku zainteresowania Zachodu losem Ormian:
Wczorajsza manifestacja w Warszawie była głosem rozpaczy.
Gość „Poranka WNET” kreśli analogię między Kosowem a Górskim Karabachem. Tłumaczy, że Armenia nie miała wyjścia, została zmuszona do sojuszu z Rosją:
Z kim Ormianie mieli się sprzymierzyć, kiedy zostali zdradzeni przez USA? Związki z Rosją nie wynikają z miłości Ormian do tego kraju.
Rozmówca Magdaleny Uchaniuk krytykuje prof. Przemysława Żurawskiego vel Grajewskiego, który stwierdził, że wspieranie Armenii jest „antypolskie”:
Jestem przerażony, że tacy ludzie szepczą do ucha prezydentowi i premierowi, współtworząc polską politykę wschodnią.
Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski odnosi się do sprawy odwołania rozmowy z nim w Polskim Radiu:
Pół godziny przed rozmową dowiedziałem się, że jest na mnie zapis. Za sprawą stoi pani poseł od środkowego palca, która obrońców życia poczętego nazywa rosyjskimi agentami.
Drony, cyberataki i naloty na cele cywilne oraz propozycje mediacji i sygnały gotowości do rozmów pokojowych. Były zastępca ambasadora RP w Armenii o konflikcie w Górskim Karabachu.
Marek Reszuta wskazuje, że w konflikcie w Górskim Karabachu obie strony strony zarzucają sobie bombardowanie celów cywilnych i w obu przypadkach zarzuty te są słuszne. Ormianie ostrzelali drugie co do wielkości miasto Azerbejdżanu.
Dzisiaj rano można było obejrzeć w Internecie filmy ze Stepanakertu, czyli stolicy nieuznawanej przez społeczność międzynarodową Republiki Górskiego Karabachu. Są to ewidentnie celem cywilne. Taki sam ostrzał miał miejsce w Gandży dwa dni temu, z tym, że Ormianie twierdzą, że oni strzelali do lotniska wojskowego. Natomiast filmiki pokazywane przez Azerów wskazują, że również tam były cele cywilne.
Obie strony oficjalnie uznają konwencję genewską zarzucając przeciwnikom jej łamanie. Według Ormian Azerowie używają broni kasetowej, co, jak wskazuje były zastępca ambasadora RP w Armenii, byłoby przestępstwem wojennym, jeśli by to udowodniono. Największe walki toczą się przy granicy z Iranem, a także w górach Murovdağ. Są to jak mówi nasz gość tereny, które można zdobyć przy użyciu broni pancernej. Zwraca uwagę na rolę dronów w konflikcie:
Drony są jednym z głównych instrumentów działań wojennych zarówno drony szpiegowskie jak i drony bojowe.
Wykorzystywane są także stare samoloty AN-2 jako drony-kamikadze. Walka toczy się poprzez piechotę, służby specjalne, a także ataki cybernetyczne. Jak informuje Reszuta w tej ostatniej dziedzinie Górski Karabach otrzymał wsparcie z zagranicy:
156 stron w Azerbejdżanie zostało zablokowanych, nie przez Ormian, a przez grecką grupę hakerską Anonymous Greece, która stanęła po stronie Armenii.
Armenia i Azerbejdżan zaczynają mówić o warunkach przystąpienia do rozmów pokojowych. Baku uzależnia je od wyprowadzenia wszystkich ormiańskich oddziałów ze spornego terytorium, co jak wskazuje Reszuta, stanowi warunek zaporowy. Oferty mediacji w konflikcie wysuwają prezydenci Francji i Rosji.
Rozmówca Adriana Kowarzyka przypomina, iż zgodnie z prawem międzynarodowym, w tym czterema rezolucjami ONZ, Górski Karabach to „terytorium Azerbejdżanu okupowane przez Armenię”. Konflikt toczy się nieprzerwanie od rozpadu ZSRR, z okresowymi eskalacjami, jak w 2016 r., czy w 2018 w okolicy prowincji Tawusz.
Obecnie mamy regularną wojnę. Dzisiaj armia Armenii ogłosiła, że przystępuje do kontrnatarcia. Jeżeli jakaś armia przystępuje do kontrnatarcia, to znaczy, że mamy regularną wojnę.
Rządzący od 2018 r. Armenią Nikol Paszinian „dawał sygnały, że on również byłby za tym żeby zakończyć sprawy pokojowo”. Premier był związany politycznie z Lewonem Ter-Petrosjanen, pierwszą armeńską głową państwa. Petrosjan zaproponował zaś kiedyś plan pokojowy polegający na oddaniu siedmiu regionów wokół właściwego Górskiego Karabachu. Tereny te, jak mówi Reszuta, to dla Armenii pas bezpieczeństwa.
ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski o odwołaniu wywiadu z nim w mediach publicznych, źródłach konfliktu w Górskim Karabachu, hipokryzji państw europejskich i związkach Polski z Armenią.
Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski przypomina, że Ormianie to najstarszy naród chrześcijański, którego władca przyjął chrzest w roku 301. Armenia padła jednak w XI w. łupem Turków seldżuckich. Na początku XX w. rząd młodoturecki dokonał ludobójstwa na Ormianach, Grekach Pontyjskich i innych narodach chrześcijańskich Imperium Osmańskiego. Po zakończeniu pierwszej wojny doszło także do pogromu Ormian na terenie Azerbejdżanu.
Związek Radziecki który zagarnął te tereny na zasadzie dziel i rządź skrawek Armenii który ocalał tego Republikę Sowiecką natomiast bardzo mocno zamieszkany przez Ormian Górski Karabach wcielił do Azerbejdżanu i to jest właśnie przyczyna konfliktu który trwają już od dziesiątków lat.
Kolejny pogrom Ormian w Azerbejdżanie miał miejsce w 1980 r. w Baku i innych miastach. Duszpasterz Ormian podkreśla, że poza Gruzją wszyscy sąsiedzi Armenii to muzułmanie. Kraj ten nie ma ropy, ani dostępu do morza, zaś ze strony międzynarodowej wsparciem służy mu głównie diaspora ormiańska.
Ormianie są przede wszystkim krajem, który jest bardzo nękany gospodarczo.
Ks. Isakowicz-Zaleski wskazuje na hipokryzję państw europejskich, które uznały secesję Kosowa- historycznie serbskiego, ale zamieszkanego w większości przez Albańczyków, a nie chcą przy tym uznać Górskiego Karabachu. Mówi także o sprawie odwołania wywiadu z nim, na który został zaproszony do Polskiego Radia 24:
Media publiczne już nie są publiczne, to są media partyjne.
Podkreśla, że to radio wyszło z inicjatywą. Miał mówić o Kościele Ormiańskim, związkach Armenii z Polską, wizycie św. Jana Pawła II w Armenii etc. Redaktor, który go wcześniej zapraszał zadzwonił do niego:
Powiedział, że jest, dosłownie cytuję, zapis na moją osobę. Co to jest zapis, to ja pamiętam z PRL-u – cenzura. Pani dyrektor tego oddziału Polskiego Radia 24 w ostatniej chwili uległa czyjejś presji […] i zatrzymano ten wywiad.
Gość Radia Wnet wyraża żal, że w finansowanych z naszych podatków mediach stosuje się cenzurę, jak za PRL-u. Polityka dla nominalnie chrześcijańskiej partii jest ważniejsza niż troska o prześladowaniu chrześcijan- ocenia. Dodaje, że jest to także przykre dla wielu polskich Ormian, których społeczność ma długą i chwalebną kartę służby Polsce.
Paweł Bobołowicz o stosunku Ukrainy do konfliktu w Górskim Karabachu i prorosyjskości Armenii oraz procesie ukraińskiego żołnierza we Włoszech.
Paweł Bobołowicz informuje, że Ukraina otwarcie opowiada się w wojnie między Azerami a Ormianami za tymi pierwszymi. Powodem są bliskie związki między Armenią a Rosją. Przez lata Erywań stawał po stronie Moskwy, uznając m. in. aneksję Krymu, jako jedne z 11 państw na świecie. Ormianie także głosowali w ONZ przeciwko rezolucji o ochronie praw człowieka na Krymie. W wydanym przez Kijów oświadczeniu możemy przeczytać, że
Ukraina opowiada się za politycznym uregulowaniem sytuacji na bazie poszanowania integralności terytorialnej Republiki Azerbejdżanu i uznanych międzynarodowo jej granic.
Szef ukraińskiego MZS Dmytro Kułeba przyznał, że Ukraina popiera Azerbejdżan, tak jak ten ostatni popiera Ukrainę ws. jej granic. Paweł Bobołowicz informuje, że na prorosyjskość Armenii
Polityczną odpowiedzią Ukrainy jest nieuznawanie rzezi Ormian za ludobójstwo.
Przypomina, że Polska uznała tą zbrodnię za ludobójstwo już w 2005 r. Tymczasem, jak mówi nasz korespondent, gazeta Europejska Prawda argumentuje przeciwko porównywaniu sytuacji na Krymie i w Donbasie do Górskiego Karabachu. Twierdzi ona, że konflikt w Górskim Karabachu nie jest sztuczny w przeciwieństwie do tego na Krymie. Dodaje także, że
Rosja nie jest inicjatorem, ani bezpośrednim uczestnikiem konfliktu.
Paweł Bobołowicz mówi także o rozprawie Witalija Markiwa w Mediolanie. Ukraiński żołnierz został zatrzymany latem 2017 r. pod zarzutem udziału w zabójstwie włoskiego korespondenta Andre Rocelli i jego rosyjskiego tłumacza w Słowiańsku. Skazano go na 24 lata więzienia przez sąd I instancji. Krytycy wyroku sądu wskazują, że włoscy śledczy nie zbadali miejsca śmierci Włocha pod kątem tego, czy Markiw faktycznie miał możliwość zastrzelenia fotoreportera.
Wielu innych ukraińskich żołnierzy boi się teraz przekraczać granice Unii Europejskiej.
Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm, 87.8 FM w Warszawie, 95.2 FM w Krakowie i 96,8 FM we Wrocławiu. Zaprasza Łukasz Jankowski.
Goście „Popołudnia WNET”:
Michał Wypij – poseł Porozumienia;
Maciej Kożuszek – szef działu świat tygodnika „Gazeta Polska”;
Marek Sawicki – poseł PSL, Koalicja Polska;
Dr Konrad Zasztowt – ekspert ds. tureckich, Uniwersytet Warszawski;
Edyta Hołdyńska – publicystka tygodnika „Sieci”, portalu wPolityce.pl i telewizji wPolsce
Prowadzący: Łukasz Jankowski
Realizator: Franciszek Żyła
Michał Wypij / Fot. Michał Wypij, Wikimedia Commons (CC BY-SA 4.0)
Michał Wypij stwierdza, że wraz wejściem prezesa PiS do rządu są w nim najważniejsi politycy centroprawicy. Zdradza, że już dwa lata temu liderzy Porozumienia sugerowali, że wszyscy liderzy Zjednoczonej Prawicy powinni być w rządzie. Poseł Porozumienia mówi też o reformie szkolnictwa wyższego. Skupiała się ona z jednej strony na podwyższaniu pozycji polskich uczelni w rankingach światowych, jak i na zapewnieniu jak najlepszych warunków studiów w Polsce. Nasz gość mówi, że dobrze oceniają pracę Krzysztofa Ardanowskiego jako ministra rolnictwa: „Jedna różnica zdań nie może przekreślać jego dorobku”. Zauważa, że projekt tzw. piątki dla zwierząt jest projektem poselskim, a nie rządowym. „Nie zgadzamy się na nakładanie autoembarga na eksportowanie polskiej wołowiny”- podkreśla. Stwierdza, że Porozumienie także jest za podnoszeniem standardów ochrony zwierząt, jednak „kilka elementów trzeba absolutnie dopracować”. Od uwzględnienia poprawek zależy poparcie posłów Porozumienia dla ustawy.
„Kapitan drużyny chce mieć w swej drużynie najlepszych zawodników”- mówi Wypij, stwierdzając, że premier Mateusz Morawiecki nie musi się obawiać o swój autorytet w rządzie po tym, jak wszedł do niego Jarosław Kaczyński.
Maciej Kożuszek zauważa, że ciekawą cechą debaty między kandydatami na prezydenta Stanów Zjednoczonych była możliwość interakcji między nimi. Donald Trump przyjął strategię maksymalnej presji na Joe Bidena, licząc, że ten zacznie popełniać błedy- ocenia. „Za każdym razem, kiedy Donald Trump go atakował Biden wybijał piłkę na aut”- stwierdza. Kandydat Demokratów nie dał się sprowokować. Były wiceprezydent jak na siebie wypadł zaskakująco dobrze. Jak ocenia nasz gość, po debacie Trump będzie musiał zmienić swą strategię, którą wcześniej stosował wobec Hilary Clinton.
Rozmówca Łukasza Jankowskiego wskazuje, że Donald Trump został podstawiony w debacie pod ścianą przez prowadzącego w sprawie Charlottesville, a Joe Biden ws. radykałów BLM już nie. Zauważa, że kandydaci cały czas sobie przerywali. Jak stwierdza „Joe Biden zdał egzamin ósmoklasisty, bo mniej więcej takich umiejętności intelektualnych się od niego wymaga”. Biden kierował swój przekaz do „middle-America” przypominając, że sam jest z przedmieść. Nie mówił zaś o narracji radykalnej lewicy. Może to zjednać mu to wyborców, którzy 8 lat temu głosowali na Baracka Obamę, a 4 lata temu na Donalda Trumpa. Z tego powodu nie popiera on hasła zmniejszenia finansowania dla policji. Mówi za to, że policjantom w radiowozach powinni towarzyszyć psycholodzy pilnujący by nie dochodziło do nadużyć.
Mateusz Morawiecki / Fot. Krystian Maj KPRM / Domena publiczna
Edyta Hołdyńska wskazuje na osłabienie ministrów, których pracę będzie nadzorował Jarosław Kaczyński, w tym Zbigniewa Ziobry. Prezes PiS ma uspokoić, ale też przypilnować koalicjantów- ocenia. Przypomina, że prezes PiS stał na czele rządu w latach 2006-2007. Premier będzie reagował w sprawach kryzysowych, zaś jego zastępca siedział w KPRM-ie doglądając resortów siłowych- ocenia publicystka. Na pewno straciła Jadwiga Emilewicz, która weszła w rolę wicepremiera- mówi komentując powrót szefa Porozumienia na stanowisko ministra. Jedyną kobietą w rządzie jest Marlena Maląg. Dziennikarka stwierdza, że ministrów powinno się oceniać ze względu na ich kompetencje, a nie płeć.
Dr Konrad Zasztowt / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio WNET
Konflikt w Górskim Karabachu to teoretycznie wewnętrzna wojna Azerbejdżanu, jednak faktycznie jest to konflikt z Armenią- zauważa dr Konrad Zasztowt. Siły wojskowe Armenii bronią Karabachu. Zestrzelony został samolot armeński na terenie Armenii właściwej. Ekspert ds. tureckich przypomina o wojnie czterodniowej z 2016 r., kiedy miała miejsce poprzednia ofensywa Azerbejdżanu przeciwko separatystom. Obecnie odbite zostały cztery niezamieszkałe wioski- do lat 90. zamieszkanych przez Azerów. „Dość daleko do wejścia do właściwego Górskiego Karabachu”- ocenia. Dodaje, że sytuacja w której Azerbejdżanowi udało się odzyskać kontrolę nad Górskim Karabachem, to byłaby dla Rosji nie do zaakceptowania. Baku stałoby się bowiem wtedy zbyt niezależne od Moskwy i ta musiałaby wkroczyć. Przy czym „nie jest w interesie ani Moskwy, ani Ankary wchodzić ze sobą w otwarty konflikt”. Obecna ofensywa oddala perspektywę politycznego rozwiązania problemu Górskiego Karabachu, która już przed nią była odległa.
Marek Sawicki
Marek Sawicki stwierdza, że na miejscu Krzysztofa Ardanowskiego zrezygnowałby w momencie w którym piątka dla zwierząt wpłynęła do Sejmu. O odchodzącym ministrze rolnictwa stwierdza, że więcej mówił niż robił. Wskazuje, że poza branżą mleczarską rolnicy mniej dostają za sprzedawane przez siebie towary. Obecne protesty są wyrazem rozczarowania całą polityką rolną PiS-u, nie tylko ostatnią ustawą- podkreśla.
Poseł PSL dodaje, że „nie chcielibyśmy na nieszczęściu polskiego rolnika robić polityki”. Wskazuje, że ustawa nie zajmuje się problemem bezpańskich psów i kotów, a za to uderza w trzecią część polskiego rolnictwa. „Ustawa ta głosami POPiS-u nakłada embargo na polską gospodarkę”- mówi. Ludowcy są przeciwko wchodzeniu organizacji społecznych do gospodarstw, które przypomina Markowi Sawickiemu „zetempowskie kontrole” z lat 70. „Policzkiem dla polskim rolników jest to, że poseł, który zaproponował tą ustawę teraz obejmuje tekę ministra rolnictwa” – podkreśla.
W Sejmie, jak mówi, „kształtuje się antyrolnicza większość konstytucyjna” . Polityk pyta się czemu rząd Zjednoczonej Prawicy nie robi nic w sprawie handlu polskimi dziećmi, które są porywane i sprzedawane za granicą. Rozmówca Łukasza Jankowskiego mówi, że producentom z branży futerkowej należy dać 5-10 lat na zwinięcie interesu, bez odszkodowań. Chciałby, aby „skończyła się gehenna polskich psów i kotków wywożonych latem do lasu i tam zostawianych”. Rozwiązaniem byłoby czipowanie zwierząt.
Czemu Turcja czuje się zostawiona ze swymi problemami przez UE i NATO? Witold Waszczykowski o konflikcie w Górskim Karabachu, polityce Ankary, praworządności i liście ambasadorów.
Witold Waszczykowski przypomina, że Górski Karabach to ormiańska enklawa na azerbejdżańskim terytorium, a konflikt o ten region toczy się od 1988 r. Rozwiązaniu go służy Grupa Mińska OBWE. Polska powinna być zainteresowana tym konfliktem, gdyż toczy się on na przedpolu Europy, a zaangażowane są w niego takie mocarstwa jak Rosja (sojusznik Armenii) i Turcja (wspierająca Azerbejdżan). Obydwa kraje są partnerami dla NATO i Unii Europejskiej. Były minister spraw zagranicznych wskazuje, że nie mamy jako członek NATO obowiązku popierać w nim Turcji, gdyż nie jest ona w nim zagrożona. Zauważa przy tym, że położenie Turcji sprawia, iż jest ona otoczona przez obszary na których toczą się różne konflikty. Z perspektywy Ankary jej sojusznicy nie robią wystarczająco dużo w ich sprawie:
Turcy mają do nas do NATO do Unii Europejskiej wiele zastrzeżeń i pretensji, że pozostawiliśmy ich, że nie rozwiązujemy konfliktów, które toczą się wokół nich, np konfliktu syryjskiego. W związku z tym oni muszą brać sprawy w swoje ręce.
Eurodeputowany PiS wyraża nadzieję, że konflikt zostanie szybko zażegnany, wskazując, że w bombardowaniach cierpią także cywile. Odnosi się do także do listu ambasadorów, który wzywa Polskę do przestrzegania praw człowieka odnośnie to tzw. społeczności LGBT. Podkreśla, że w Polsce nie ma żadnej dyskryminacji ze względu na czyjeś życie seksualne. Tym o co chodzi lobby LGBT są przywileje, takie jakie mają małżeństwa. Kuriozalną nazywa sytuację, w której o przestrzeganie praw człowieka wzywa Polskę kraj taki jak Wenezuela. Wskazuje na reakcję Mateusza Morawieckiego, który podkreślił, że Polska ma długą tradycję tolerancji.
Nasz gość komentuje słowa amerykańskiej ambasador, która stwierdziła, że nasz kraj „stoi po złej stronie historii” jeśli chodzi o LGBT. Zaznacza, że ambasadorowie nie powinni zajmować stanowiska w sporach ideologicznych. Ocenia, że Georgette Mosbacher jest pod presją amerykańskich środowisk „które wywalczyły sobie przywileje”.
Dyskusja o praworządności nie jest dyskusją nad poprawą polskiego, czy węgierskiego prawa, tylko dyskusją nad tym, czy rządy takie jak polski i węgierski w ogóle mają prawo egzystować.
Polityk komentuje kolejną odsłonę unijnej debaty na temat praworządności. Przedstawiane obecnie propozycji określa jako „antyeuropejskie”. Wymiar sprawiedliwości i kwestia jego reformy nie jest czymś objętym traktatami unijnymi.
Mamy próbę uzurpacji większej władzy przez Komisję Europejską.
Polityk wskazuje, że Polska przekonuje do swego stanowiska kraje takie, jak Litwa. Ze stanowiskiem polskiego rządu zgadzają się także Węgry.
Maryna Miklaszewska opowiada o kolejnej edycji Kongresu Polska- Wielki Projekt, która w tym roku odbywa się pod hasłem „nowe pokolenie”. Podkreśla, że celem inicjatywy jest odkłamanie rzeczywistości. Ma nadzięję, że namysł nad tym, co można zrobić, przekłada się, choćby pośrednio, na praktykę rządów w Polsce. Jak trafić tradycją do serc młodego pokolenia? Wiceprezes Fundacji Polska Wielki Projekt wskazuje, że na Zachodzie tradycję wskazuje się jako źródło faszyzmu. Zachęca do wejścia na stronę Kongresu, gdzie będzie można go oglądać on-line. Zaprasza na wręczenie Nagrody im. Lecha Kaczyńskiego.
