Zbigniew Rau - Minister Spraw Zagranicznych. Fot. Tymon Markowski / MSZ
Sojusz z USA, ciągłe wsparcie dla Ukrainy, otwarcie na współpracę z Afryką. Ekspertka analizuje główne założenia polskiej polityki zagranicznej przedstawione przez szefa MSZ.
Afgańczykom obiecywano spokój i wolność po wyjściu sił amerykańskich. Nie o taki spokój ludziom chodziło. [….] Gdyby nie międzynarodowa pomoc, mielibyśmy w Afganistanie falę głodu – mówi ekspertka.
Mapa Arktyki z zaznaczonym Kołem Arktycznym/Fot. CIA World Fact Book/własność publiczna
Zasoby naturalne, szlaki handlowe i bazy wojskowe. Dr Beata Górka-Winter o rywalizacji o Arktykę między Stanami Zjednoczonymi, Rosją a Chinami.
Prezydent Joe Biden ogłosił plany stworzenia stanowisko ambasadora USA ds. Arktyki. Dr Beata Górka-Winter stwierdza, że pokazuje to wagę tego regionu.
Zaczęła topnieć pokrywa lodowa na skutek globalnego ocieplenia. Wobec tego jest łatwiejszy dostęp do znajdujących się tam surowców co zdecydowanie rozgrzewa wyobraźnię wielu państw, które rywalizują o zasoby Arktyki.
Według szacunków znajduje się tam ok. 30 proc. nieeksploatowanych światowych zasobów gazu i 19 proc. zasobów ropy. Dochodzi do tego kwestia kontroli nad tzw. północną drogą, która obecnie zmonopolizowana jest przez Rosję. Nie podoba się to Stanom Zjednoczonym, które chciałyby otworzenia dostępu do szlaku dla innych państw.
Politolog wskazuje na działania Rosji podkreślające jej zaangażowanie na Arktyce. Rozbudowana jest infrastruktura- zarówno ekonomiczna (rafinerie, drogi), jak i wojskowej.
Mamy rozbudowę siedmiu dużych baz wojskowych i dozbrajanie tych baz, a także zwiększenie liczby stacjonujących tam żołnierzy.
O uwzględnienie swych interesów w regionie upominają się także Chiny. Robią to we współpracy z Rosją.
Chiny także zgłaszają się jako „near Arctic state”.
Amerykanów niepokoją działania duetu Rosja-Chiny. Dr Górka-Winter przypomina propozycję kupna Grenlandii od Danii.
Traktowana w kategoriach żartu propozycja Donalda Trumpa kupna Grenlandii nie wzięła się znikąd.
Amerykanie wzmacniają swoje siły na Alasce. Korzystają z doświadczeń norweskich.
Popołudnia Wnet można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm oraz w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Białymstoku, Szczecinie, Łodzi i Bydgoszczy.
Goście „Popołudnia Wnet”:
dr hab. Piotr Koryś – ekonomista
Michał Potocki – dziennikarz, „Dziennik Gazeta Prawna”
dr Beata Górka-Winter – ekspert ds. bezpieczeństwa, Centrum Europejskie
dr Tomasz Żukowski – socjolog i politolog
Prowadzący: Łukasz Jankowski
Realizator: Mateusz Jeżewski
Dr hab. Piotr Koryś wskazuje, że inflacja jest cały czas na fali znoszącej. Przyznał to prezes NBP. Oprocentowanie w bankach nawet na kontach oszczędnościowych jest bliskie zera. Inflacja najboleśniejsza jest dla tych, którzy zarabiają najmniej, gdyż najmocniej odczują wzrost cen podstawowych produktów. Ocenia, że inflacja wyprzedziła już dynamikę wzrostu płac. Jak dodaje, w okresie świątecznym przyzwyczajeni jesteśmy do dodatkowych wydatków. W połączeniu ze wzrostem cen energii tym mocniej odczujemy inflację w portfelach.
Ekonomista wskazuje, że wzrost cen przekłada się niemal bezpośrednia na wzrost dochodów państwa. Można się spodziewać, jak mówi, że w najbliższych latach rządy będą mniej nieprzychylnie patrzeć na inflację, gdyż pomoże im ona w obsłudze zadłużenia.
Prof. Koryś komentuje Polski Ład. Zauważa, że obniżanie podatków jest zawsze zasadne, a dopłaty do kredytów niekoniecznie, gdyż zdarza się nieraz, że ceny rosną wraz z dopłatami. Rozmówca Łukasza Jankowskiego wskazuje, że w czasie lockdownu były obawy o deflację. Zalanie rynku pieniędzmi wydaje się dobrym sposobem na przeciwdziałanie temu. Skutkiem dodruku pieniądza jest inflacja i wzrost cen niektórych aktywów, m.in. mieszkań.
Michał Potocki
Michał Potocki zauważa, że na obszarze postsowieckim tylko raz poza Ukrainą zdarzył się przypadek, by urzędujący prezydent przegrał wybory. Wynika to z tendencji autorytarnych na tym obszarze. W przypadku Ukrainy odwrotnie- tylko raz prezydent zdobył reelekcję. Potocki wskazuje, że w ukraińskich sztabach nigdy nie przygotowywano planów na wypadek wojny z Rosją. Działo się tak mimo kilkuletnych rządów proamerykańskiego Wiktora Juszczenki, czy sporów terytorialnych o obszar ziemi w pobliżu Krymu.
Rozmówca Łukasza Jankowskiego stwierdza, że kiedy szykuje się inwazje to nie daje się wcześniej sygnałów o tym. Tymczasem podobne sygnały padają ze strony Kremla i Mińska. Ocenia, że jest to wciąż tylko straszenie, obliczone na zmuszenie Zachodu do ustępstw. Zauważa, że szczyt Biden-Putin nie skończył się żadnymi konkluzjami, a był jedynie sukcesem propagandowym Moskwy.
Jak mówi, Rosjanie testują na początku kadencji każdego nowego lidera państwa zachodniego. W Niemczech zaś mamy nowy rząd, a we Francji zbliżają się wybory prezydenckie. Potocki ocenia, że Londyn miał najbardziej trzeźwe spojrzenie na Rosję wśród zachodnioeuropejskich stolic.
Dr Beata Górka-Winter komentuje ostatni szczyt Sojuszu Północnoatlantyckiego. Wskazuje, że wiele państw NATO nie odebrało poważnie rosyjskiego ataku na Gruzję. Zauważa, że nie po to państwa wychodziły ze Związku Radzieckiego, by ponownie się znaleźć w rosyjskiej orbicie wpływów. Ekspert ds. bezpieczeństwa stwierdza, że Ukraina przez lata przygotowywała się do dołączenia do Sojuszu. Podkreśla, że Ukraina miała problemy takie jak wysoka korupcja także w sektorze obronnym.
Górka-Winter wskazuje, że po objęciu przez Joego Bidena prezydentury były obawy w Polsce, że zdecyduje się na reset z Rosją. Stwierdza, że nie ma postawy defensywnej wobec Rosji. Ocenia, że nawet jeśli Biden rozmawia z Putinem, to nie znaczy, że zamierza skapitulować przed Rosją.
Gość Popołudnia Wnet mówi także o sytuacji w Afganistanie. Wskazuje na falę zwolnień i prześladowań w afgańskiej administracji pod rządami talibów. Ograniczane są możliwości edukacji i pracy kobiet. Górka Winter przypomina, że celem NATO w Afganistanie było zwalczanie terroryzmu. Nie udało się zbudować struktur na wzór zachodni, która stawiłaby czoło naporowi talibów.
Dr Tomasz Żukowski nie zgadza się z twierdzeniem jakoby Prawu i Sprawiedliwości pozostał jedynie twardy elektorat. Stwierdza, że ok. 10 proc. wyborców niegdyś głosujących na Zjednoczoną Prawicę przyjęło postawę wyczekującą. Obawiają się inflacji. Wielu nie zgadza się z podejściem rządu do ochrony życia.
Rozmówca Łukasza Jankowskiego zauważa, że każda ekipa rządowa prędzej czy później się wypala w trakcie rządów. Ocenia, że obecna sytuacja jest głównie konsekwencją pandemii. Ceny energii rosną przez unijny system handlu emisjami i manipulacje Rosji. Wskazuje, że wpompowanie pieniędzy w gospodarkę pomogło w zwalczeniu bezrobocia, lecz wywołało też inflację.
Dr Żukowski stwierdza, że Polski Ład zawiera rozwiązania korzystne dla większości Polaków. Jednak z badań wynika, że do ludzi dociera negatywny wizerunek tego projektu reform.
Relacja Radia Wnet ze strefy pogranicznej. Monika Rutke i Adrian Kowarzyk opowiadają jak przebiegła ich wizyta w okolicach Sokółki dokąd pojechali jako wolontariusze.
Tożsamość klanowa ponad narodową, dezercje i korupcja. Ekspert ds. bezpieczeństwa o przyczynach błyskawicznego zwycięstwa talibów nad afgańską armią.
Dr Beata Górka-Winter komentuje sytuację w Afganistanie, gdzie po wycofaniu amerykańskiego kontyngentu wojskowego władzę przejęli talibowie. Tempo, w jakim zwyciężył Taliban zaskakuje.
Jest to swojego rodzaju blitzkrieg.
Jak wskazuje ekspert ds. bezpieczeństwa, według ocen specjalistów armia rządowa była dostatecznie wyszkolona, aby stawić opór naporowi talibów. Jednak okazało się, że wiele stolic prowincji zostało oddanych talibom bez oporu.
Zasadniczym problemem jest kwestia lojalności.
Wskazuje na dramatyczną słabość tamtejszej armii oraz wpływ podziałów klanowych na liczne dezercje żołnierzy. Wiele jednostek w praktyce istniało tylko na papierze. W okresie zbiorów ich żołnierze wracali do swych wsi. Byli oni bardziej przywiązani do swych klanów i regionów niż do afgańskiego państwa. Dlatego wysłani do innych regionów, pod dowództwem ludzi z innych klanów, dezerterowali.
Dopóki operowali razem, dopóki Amerykanie dowodzili batalionem, dopóty ten batalion działał sprawnie.
Afgańczycy sami nie radzili sobie z dowodzeniem. Wykładowca UW przypomina, że od początku założeniem było wyszkolenie armii afgańskiej, aby była ona zdolna do samodzielnych działań. Problemem afgańskiej armii była także korupcja. Dowódcy przywłaszczali sobie pieniądze, a szeregowym żołnierzom słabo płacono.
To nie jest tak, że możemy wyłuskać talibów z masy społeczeństwa afgańskiego.
Część afgańskiego społeczeństwa, głównie pochodzenia pasztuńskiego, popiera Taliban. Ten ostatni doszedł do władzy pod hasłami zakończenia walk wewnętrznych.
Spokój oferowany przez talibów był wabikiem dla afgańskiego społeczeństwa.
Dr Górka-Winter przypomina, że Amerykanie weszli do Afganistanu pod hasłem likwidacji Al-Kaidy. Później jednak zaczęto próbować szerzyć w tym kraju demokrację.
Gdyby talibowie byli inteligentni ogłosiliby powszechną amnestię.
Dr Górka-Winter sądzi, że talibowie wbrew zapewnieniom nie zrezygnują z zemsty. Przestrzega, że pod rządami talibów mocno pogorszy się położenie afgańskich kobiet.
Dla Amerykanów najważniejsza jest agenda chińska – podkreśla ekspertka.
Dr Beata Górka-Winter podsumowuje szczyt NATO z udziałem prezydenta USA Joe Bidena. Można powiedzieć, że jego wizyta w Europie odbywa się pod hasłem „Ameryka wraca”.
To slogan, który ma pokazać, że obecna administracja amerykańska całkowicie odcina się od administracji poprzedniej.
Zapowiadany jest powrót do multilateralizmu w polityce zagranicznej USA. Jak zwraca uwagę rozmówczyni Łukasza Jankowskiego, podczas szczytu NATO nie zabrakło ostrych słów przeciwko Rosji, jednak:
Pakt Północnoatlantycki nie widzi żadnego interesu w eskalacji konfliktu. Po jego stronie widać większą chęć do dialogu niż po stronie Moskwy.
Zdaniem dr Górki-Winter, pomimo rozczarowującej postawy administracji Bidena wobec Nord Stream 2, nie widać wyraźnej chęci do amerykańsko-rosyjskiego resetu.
Dla Amerykanów najważniejsza jest agenda chińska. Chcą nadrobić stracony czas, kiedy zagrożenie ze strony Państwa Środka nie było właściwie zidentyfikowane. Waszyngton będzie forsował działania na obszarze azjatyckim.
Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm oraz w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Białymstoku. Zaprasza Łukasz Jankowski.
Goście „Popołudnia WNET”:
Andrzej Grzyb – poseł PSL;
Jakub Maciejewski – dziennikarz wPolsce;
prof. Włodzimierz Bernacki – wiceminister Edukacji i Nauki;
Wojciech Wybranowski – dziennikarz;
dr Beata Górka-Winter – ekspert ds. bezpieczeństwa, UW
Prowadzący: Łukasz Jankowski
Realizator: Mikołaj Poruszek
Źródło: moerschy / Pixabay
Andrzej Grzyb stwierdza, że od ratyfikacji propozycji dodatkowych funduszy dla Komisji Europejskiej zależy powstanie unijnego Funduszu Odbudowy. Wskazuje, iż nasz kraj jest jednym z tych, której więcej zyskają na funduszu. Wyjaśnia, jak musi być zbudowany Krajowy Plan Odbudowy, aby mógł być zaakceptowany przez KE.
Poseł PSL wskazuje na krytykę samorządów, którym nie podoba się brak podobnych mechanizmów jak przy Funduszu Spójności. Krytykują preferencję dla spółek Skarbu Państwa w zaplanowanych celach.
.@GrzybAndrzej w #PopołudnieWNET: Mamy też informację, że otwartość rządu na dyskusję, której PSL oczekiwał – tylko 1% z funduszy unijnych był przeznaczony na rolnictwo.#RadioWNET
Jak wskazuje gość Popołudnia WNET, polski parlament powinien być miejscem debaty nad rządowym planem odbudowy. Gdyby tak było to można byłoby wcześniej uwzględnić obecne uwagi Komisji Europejskiej i szeregu organizacji gospodarczych. Grzyb zwraca uwagę na kwestię retencji wody.
Jolanta Hajdasz / Fot. Jan Brewczyński, Radio WNET
Jolanta Hajdasz komentuje postanowienie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który wstrzymał przejęcie Grupy Polska Press przez PKN Orlen. Wskazuje, że sąd nie reagował, gdy Polska Press brutalnie przejmowała lokalne tytuły prasowe. Stwierdza, iż w przypadku sprzedaży grupa mamy do czynienia z transakcją rynkową, a nie z żadnym wymuszeniem. Ocenia, że Rzecznik Praw Obywatelskich działa na zlecenie polityczne.
Rozmówczyni Łukasza Jankowskiego widzi w zakupie Grupy Polska Press przez koncern paliwowy szansę na rozwój.
Jakub Maciejewski / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio WNET
Jakub Maciejewski komentuje ostatni wywiad Adama Michnika, który odciął się od haseł antykościelnych. Ocenia, że mamy do czynienia z odtrąbieniem taktycznego odwrotu. Wyjaśnia, że autor książki „Kościół, lewica, dialog” chciałby uformować polski Kościół zgodnie z wymaganiami stawianymi mu przez „Gazetę Wyborczą”. Dziennikarz nie zgadza się, żeby ta ostatnia się skończyła. Wciąż bowiem ma wpływ na intelektualistów.
Maciejewski stwierdza, że zawodowy aktywizm to współczesny odpowiednik zawodowych rewolucjonistów. Wskazuje, że lewica zaczyna szkalować pracę. Dodaje, że staremu SLD zależy jeszcze na ludziach pracy. Razem i Wiosna zaś zainteresowane są już ideologicznymi szaleństwami.
Prof. Włodzimierz Bernacki / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio WNET
Jak stwierdza prof. Włodzimierz Bernacki, obecna sytuacja jest jedną z bardziej absurdalnych, z jakimi się spotkał. Pojawiła się koncepcja powołania nowej instytucji naukowej. W projekcie nie ma ani słowa o Polskiej Akademii Nauk, jednak zostało to odebrane jako atak na nią. Oskarżenia te wynikają z tego, że niektórzy akademicy są bardziej politykami niż badaczami.
.@w_bernacki w #PopołudnieWNET: Planów likwidacji PAN nie ma. Natomiast rzeczywiście, sam mam na biurku co najmniej sześć różnych projektów zmian w PAN.#RadioWNET
Prof. Bernacki zaznacza, że Narodowa Akademia Kopernikańska ma nadać środowisku naukowemu nowy impuls. Wyjaśnia, że funkcjonuje ono jako szkoła główna Mikołaja Kopernika, Nagrody Kopernikańskie. Zauważa, że w szkole nie ma nauk społecznych ani humanistycznych. Jak zaznacza, to uczeni będą decydować jak będzie funkcjonować nowa instytucja, a nie politycy.
Wiceminister Edukacji i Nauki odnosi się do kwestii powrotu dzieci do szkół. Jak stwierdza, nie wykazano związku między większymi zakażeniami a przywróceniem zajęć stacjonarnych.
.@w_bernacki w #PopołudnieWNET: Matury będą w tym terminie jak przewidziane, podobnie egzaminy klas ósmych – one były realizowane w bardzo silnym reżimie sanitarnym rok temu, mamy to doświadczenie, również będą realizowane w roku obecnym.#RadioWNET
Wojciech Wybranowski komentuje kontrowersje wokół prezesa koncernu Orlen. Istotnym wątkiem jest próba zablokowania fuzji Orlenu z Lotosem. Stwierdza, że ludzie związani ze Sławomirem Nowakiem i Adamem Borusewiczem protestują przeciw niej, bo będzie ona oznaczać redukcję stanowisk. Wybranowski stwierdza, że Roman Lis próbował zastraszać Daniela Obajtka, gdy ten został burmistrzem Pcimia. Chciał bowiem, aby szedł mu na rękę.
Jak mówi dziennikarz, Daniel Obajtek wymyka się stereotypom. Lewicy nie podoba się jego przedsiębiorczość. Nie chce ona, aby prawica była kojarzona z ludźmi sukcesu. Wskazuje, że mamy do czynienia z kryzysem na rynku mediów. Firmy kupują sobie spolegliwość mediów. Wybranowski ocenia, że ujawnienie przez Obajtka oświadczeń majątkowych było dobrym ruchem.
Jak ocenia dr Beata Górka-Winter, w najbliższych dniach i tygodniach możemy się spodziewać wzrostu napięcia na Ukrainie w związku z działaniami Rosji. Ta ostatnia, jak ocenia nasza rozmówczyni, „szuka guza”. Tymczasem zbliżają się ćwiczenia Zapad 2021.
Dr Górka-Winter mówi, że Rosja nie radzi sobie z zaopatrywaniem Krymu w wodę pitną. Efektem jest upadek rolnictwa. Kreml przeznacza środki na potrzeby militarne, nie na poprawienie sytuacji mieszkańców Półwyspu.
Ekspert ds. bezpieczeństwa wskazuje na amerykański lobbying na rzecz przyznania Ukrainie statusu bliskiego sojusznika NATO, cyzli takiego jaki ma m.in. Pakistan.
Wojciech Wybranowski komentuje kontrowersje wokół prezesa koncernu Orlen. Istotnym wątkiem jest próba zablokowania fuzji Orlenu z Lotosem. Stwierdza, że ludzie związani ze Sławomirem Nowakiem i Adamem Borusewiczem protestują przeciw niej, bo będzie ona oznaczać redukcję stanowisk. Wybranowski stwierdza, że Roman Lis próbował zastraszać Daniela Obajtka, gdy ten został burmistrzem Pcimia. Chciał bowiem, aby szedł mu na rękę.
