Pomnik Norwida w Wyszkowie / fot. Brzeszczot, wikimedia.com
W 140 rocznicę śmierci Cypriana Kamila Norwida Konrad Mędrzecki rozmawia z prof. Karolem Samselem o zagadkach twórczości i trudnościach w recepcji autora „Promethidiona”.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
U Norwida nigdy nie znajdziemy również regularnej krytyki literackiej – mówi norwidolog.
Obraz Walentego Wańkowicza pt. "Adam Mickiewicz na Judahu skale" / Fot. Wikimedia Commons
Audycja przypada w dzień rocznicy śmierci Adama Mickiewicza.
Ajudah w interpretacji Magdaleny Woźniak. No i oczywiście skoro obchodziliśmy rocznicę śmierci wieszcza wystąpiła parada profesorów: Mira Modelska – Creech, Andrzej Waśko, Jerzy Miziołek i dr Karol Samsel. Wszyscy w temacie. Profesor Jerzy Miziołek opowiadał też o Andrea Mantegni.
Z wszystkimi wydaniami audycji „Tygodniowy Kalejdoskop Kulturalny” można zapoznać się tutaj.
W „Programie Wschodnim” Paweł Bobołowicz i Lech Rustecki wraz z zaproszonymi gośćmi rozmawiają m.in. o niedawno przez nich odwiedzonych Stepach Akermańskich, czy sytuacji na granicy z Białorusią.
>
Prowadzący: Paweł Bobołowicz i Lech Rustecki
Realizator: Michał Mioduszewski
Goście:
Ola Siamaszko – dziennikarka, szefowa działu informacji redakcji białoruskiej
Sławomir Gowin – pisarz, poeta, dziennikarz, autor, producent
Robert Czyżewski – dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie
Ola Siamaszko mówi o sytuacji na granicy białorusko-polskiej, gdzie na porządku dziennym są próby jej przekroczenia oraz liczne próby prowokacji. W tym tygodniu polska straż graniczna nie wpusciła do kraju 650 osób. Prowokacji doświadcza również litewska straż graniczna. W piątek białoruska straż graniczna otworzyła ogień do jednego z polskich patroli. Na Białorusi przebywa obecnie od 10 do 15 tysięcy potencjalnych migrantów – część z nich próbowała przekroczyć granice.
Sławomir Gowin mówi o Stepach Akermańskich – wbrew powielanej opinii nie leżą one na terytorium Krymu, dzieli je od niego kilkaset kilometrów. Opowiada o inspiracji Adama Mickiewicza tymi terenami. Dziś Stepy Akermańskie różnią się nieco od tych, które polski wieszcz w swoich utworach opisywał – piętno odcisnęła tutaj intensywna eksploatacja. W niektórych miejscach – np. w Roksolanach – wciąż można jednak doszukiwać się obecności ducha polskiego poety. Gość „Programu Wschodniego” opowiada również o napisanej przez siebie książce „Kraj poety”.
Dmytro Antoniuk wspomina wyprawę do niewielkiej miejscowości w Mołdawii, w towarzystwie prowadzących „Programu Wschodniego”. Nawiązuje do bogatej historii tych terenów. Jedną z ozdób miasta jest ponad 16-metrowy pomnik pasterza, ważący 1800 ton – jest on uwzględniony w księdze rekordów Guinnesa.
Robert Czyżewski opowiada o wystawie poświęconej Jerzemu Nowosielskiemu, która jest najnowszą inicjatywą zarządzanego przez niego Instytutu. Będzie ona pokazywana m.in. w Kijowie, Czernichowie, Połtawie, czy Charkowie.
Dziennikarze Radia WNET komentują pierwsze dni swojej podróży po ukraińskiej i mołdawskiej Besarabii. Ekipa ruszyła śladem polskiego wieszcza odwiedzając m.in. stepy akermańskie.
Paweł Bobołowicz, Lech Rustecki i Dmytro Antoniuk opowiadają o swojej wyprawie po dawnej Besarabii. Ekipa Radia WNET penetruje m.in. stepy akermańskie i tarutyńskie. Dziennikarze odkrywają wiele miejscowości, o których, wydawało by się, że świat zapomniał:
Trafiliśmy do obszaru, który stanowi część Besarabii ukraińskiej i Obwodu Odeskiego ponad 700 km od ukraińskiej stolicy – mówi Paweł Bobołowicz.
Jak zaznacza rozmówca Magdaleny Uchaniuk, wyjątkowa podróż odbywa się śladem polskiego wieszcza, Adama Mickiewicza. Dziennikarze Radia WNET mieli okazje zobaczyć na własne oczy m.in. bohatera pierwszego spośród cyklu „Sonetów Krymskich” Mickiewicza – stepy akermańskie:
Z Odessy ruszyliśmy przez stepy akermańskie do miejscowości, która nazywa się Frumuszykanowa. W ten sposób trafiliśmy do mołdawskiej części Besarabii – relacjonuje nasz korespondent.
Jednakże, jak dodaje współpracownik redakcji Radia WNET, Dmytro Antoniuk, Besarabia to nie tylko urokliwa i pobudzająca wyobraźnię przyroda. Jak zaznacza nasz gość, miejscowość w której przebywają nasi dziennikarze była przestrzenią trudnej historii:
Frumuszykanowa to miejscowość, która była zniszczona w 1946 r. Sowieci zrobili tu poligon – dodaje Dmytro Antoniuk.
Gościem „Poranka Wnet” jest Robert Czyżewski – dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie, który opowiada o przetłumaczonych na język ukraiński Sonetach Krymskich Adama Mickiewicza.
Robert Czyżewski mówi o przetłumaczonych na język ukraiński Sonetach Krymskich Adama Mickiewicza. Dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie podkreśla, że pozycja ta powstała w ramach współpracy z kancelarią prezydenta RP, który brał niedawno udział w posiedzeniu Platformy Krymskiej.
Do książki załączony został wstęp napisany przez prezydenta Andrzeja Dudę, w 4 językach. Można powiedzieć, że był to taki polski bilet wizytowy na Platformę Krymską.
Wydanie stanowi hybrydę książki z albumem i zawiera w sobie pokaźną liczbę zdjęć, których autorem jest Roman Krawczenko – fotograf będący jednocześnie krymskim uchodźcą.
Jest to połączenie dwóch światów – z jednej strony artystycznej fotografii, a z drugiej wierszy Adama Mickiewicza, z całym kontekstem kulturowym.
Gość „Poranka Wnet” podkreśla również efekt i znaczenie drogi, jaką przebyło społeczeństwo ukraińskie od czasu odzyskania niepodległości w 1991 roku.
Uważam, że ukraińskie społeczeństwo zmieniło się niesłychanie – mamy do czynienia z dojrzałym społeczeństwem i oddzielnym narodem. (…) Dzięki temu wydarzeniu również my, Polacy, mamy stały bufor na wschodzie.
Wojciech Jankowski jest na Jarmarku Wnet, gdzie rozmawia z Rajmundem Klonowskim oraz Bartoszem Chmielewskim.
Goście Programu Wschodniego:
Witold Repetowicz – polski dziennikarz na Bliskiego Wschodu, defance24.pl;
Rajmund Klonowski — redaktor „Magazynu Kurier Wileński”;
Bartosz Chmielewski – portal „Przegląd Bałtycki”.
Prowadzący: Wojciech Jankowski
Realizator: Paweł Chodyna
Rajmund Klonowski / Fot. Radio WNET
Rajmund Klonowski opowiada o obchodzeniu Świąt Bożego Narodzenia na Wileńszczyźnie. Jak twierdzi: Jest to czas bardzo wyczekiwany. To nie tylko wigilia, pasterka, ale również rocznica urodzin Adama Mickiewicza. O tej postaci pamięta się jako o autorze tekstu programowego współczesnego narodu polskiego, a także jako człowieku, który działał na rzecz obalenia carskiej okupacji.
Gość Programu Wschodniego wspomina również o sytuacji politycznej Polaków na Wileńszczyźnie, twierdząc, że sytuacja jest stabilna. Jednak w opinii publicznej doczekano się negatywnych komentarzy i nagonek.
Polska partia jest w koalicji z partią rosyjską na Litwie. „Koalicja jest marksistowskim sojuszem wszelakich mniejszości, który wynika z 5% progu wyborczego” – mówi Rajmund Klonowski. Wciąż istnieją szkoły mieszane: polsko-rosyjskie. W tych szkołach przewodnim językiem jest rosyjski. Na Litewskich kanałach puszczane są rosyjskie fake newsy. „Uważam, że rosyjskie telewizje powinny być zablokowane na terenie całej Unii Europejskiej” – dodaje.
Bartosz Chmielewski opowiada o mniejszościach rosyjskich na Litwie. Jest to druga, największa mniejszość od razu po mniejszości polskiej.
Raporty, które wydawane są przez Litwinów, opisują przykłady i historie. WSB próbuje pokazać metody pracy rosyjskiego i białoruskiego wywiadu na Litwie. Jak dodaje: Nasze organy nie mówią o tym publicznie. Jednym z celów podawanych w raportach to działania inspiracyjne i wpływ na polityków. Jeśli chodzi o zbieranie informacji, jest to mniej zauważalne.
Bartosz Chmielewski opowiada również o Wisaginii, mieście na północnym wschodnie Litwy, związanym z mniejszościami rosyjskimi. „Tendencje centralizacyjne w Kaliningradzie trwają na kilku poziomach. Nie jest to tylko kwestia polityczna, ale również ideologiczna” – zaznacza.
Posłuchaj całego „Programu Wschodniego” już teraz!
O burzliwych losach rękopisu „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza rozmawialiśmy w Poranku z dr. Adolfem Juźwenko, dyrektorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Adolf Juźwenko opowiada o losach rękopisu „Pana Tadeusza”, który po wielu zawirowaniach trafił z Francji do Polski.
Żyjący w biedzie na emigracji polski wieszcz po zapisaniu poszczególnych stron epopei narodowej rozdawał je przyjaciołom, od których otrzymywał środki pozwalające mu na przeżycie. Po śmierci jego najstarszy syn Władysław z powodzeniem podjął się próby odzyskania kart. Pożar w ufundowanej przez siebie Księgarni Luksemburskiej sprawił jednak, że tym razem to on znalazł się w potrzebie, w związku z czym postanowił sprzedać rękopis. Zwrócił się w tym celu do księcia Lubomirskiego, dyrektora literackiego Ossolineum, lecz ten odmówił zakupu. Postanowił szukać szczęścia u Stanisława Tarnowskiego, współtwócy Polskiej Akademii Umiejętności. Ten odkupił egzemplarz, który w 1829 r. został dalej sprzedany Tarnowskim z Dzikowa. Aż do 1939 r. znajdował się on tam w prywatnym muzeum. Wybuch II wojny światowej sprawił, że rękopis został z powrotem przewieziony do Ossolineum, gdzie miał być ukryty przed armią niemiecką. Przechwycili je jednak Sowieci, którzy zarzucili Arturowi Tarnowskiemu chęć ukrycia dzieła przed narodem, które to potem narodowi oddali. W tym czasie dyrektorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich został Mieczysław Gębarowicz, który odesłał rękopis do Krakowa. Niemcy chcieli go stamtąd wysłać w głąb Rzeszy, jednak pod Złotoryją powstrzymała ich Armia Czerwona.
Po zakończeniu wojny Cyrankiewicz przekazał dzieło Mickiewicza Ossolineum, a w 1990 r. syn Artura Tarnowskiego stwierdził, że egzemplarz trafi do Muzeum Literatury. Po usilnych zabiegach za 200 tysięcy dolarów rękopis wykupiło Ossolineum, a obecnie egzemplarz znajduje się w Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu.
– Polska partia na Litwie potrafi tylko agitować przed wyborami i tworzyć państwo w państwie. Daje Litwinom złą opinię o Polsce i Polakach, a co najgorsze; straszy swoich – mówi potomek wieszcza.
Jednym z gości Poranka był prapraprawnuk Adama Mickiewicza, Roman Górecki-Mickiewicz. Mieszkający od niemal dwudziestu lat na Litwie Francuz opowiada, w jaki sposób jego rodzina pielęgnuje pamięć o swoim przodku oraz stwierdza, że we Francji mało kto dziś pamięta o polskim poecie.
„Francuzi nie wiedzą, kim on jest mimo tego, że spędził większość życia w Paryżu, bo nie czytają Mickiewicza”.
Uważa, że przyczyną tego stanu rzeczy są słabe tłumaczenia dzieł polskiego wiesza na język francuski. Wskazuje przy tym, że we Francji najbardziej znanym polskim autorem jest Henryk Sienkiewicz wraz ze swoją książką „Quo vadis”.
Górecki-Mickiewicz zarysowuje również relacje między Polakami i Litwinami na Litwie. Podkreśla, że pomimo pewnej polonofobii u tych drugich, w kraju panuje względna swoboda językowa i na tym tle nie pojawiają się konflikty.
„Tradycyjna jest polonofobia wśród Litwinów, ale trochę się to zmieniło, bo przez ostatnie lata Litwini uważają, że nastąpiły zmiany w Polsce, które są bardzo pozytywne dla jej mieszkańców, tj. pomoc dla dziecka, polityka socjalna, itd”.
Gość Poranka jest zdania, że na postrzeganie Polaków na Litwie negatywnie wpływają działania Akcji Wyborczej Polaków na Litwie. Politycy z tego polskiego ugrupowania postrzegani są jako ludzie wiecznie niezadowoleni i w złym humorze.
„Ta partia, która istnieje, potrafi tylko agitować przed wyborami, tworzyć małe państwo w państwie, daje Litwinom złą opinię o Polsce i o Polakach i – to jest najgorsze – straszą swoich”
Według potomka Adama Mickiewicza Polacy na Litwie boją się bardziej właśnie reprezentujących ich polityków niż nawet najbardziej zajadłych litewskich nacjonalistów.
Górecki-Mickiewicz odnosi się także do problemu pisowni polskich nazwisk na Litwie. W jego opinii jego rozwiązanie jest proste i polega na podaniu państwa do sądu.
Wysłuchaj naszej rozmowy już teraz.
A.K.
Kontynuując przeglądanie strony zgadzasz się na użycie plików cookies. więcej
The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.
