Opieka nad polskimi grobami w Wielkiej Brytanii
Ponad 80 nagrobków zasłużonych Polaków pochowanych w Wielkiej Brytanii – polskich działaczy społecznych, politycznych, wojskowych, a także ludzi nauki i kultury – zostanie objętych pracami renowacyjnymi. Przedsięwzięcie na zlecenie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów realizuje Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” im. Jana Olszewskiego.
>Wybuch wojny w 1939 roku, a następnie niemiecka oraz sowiecka okupacja zmusiły rzesze Polaków do opuszczenia kraju i życia na emigracji. Wielu z naszych rodaków znalazło schronienie w Wielkiej Brytanii, gdzie stworzyli podstawy funkcjonowania polskiej państwowości na uchodźstwie. Ich działalność pozwoliła na zachowanie polskiej tradycji parlamentarnej i legitymizmu władzy, w czasie, gdy polskie ziemie znajdowały się pod okupacją hitlerowską i sowiecką. Podtrzymywali również polskie tradycje i kulturę w środowisku emigracyjnym. Wielu z nich zmarło na wygnaniu i zostało pochowanych w obcej ziemi, z dala od Polski. W Wielkiej Brytanii, a w szczególności w Londynie, są cmentarze, na których znajdują się duże skupiska polskich grobów. Niektóre pozostają w zapomnieniu, ich opiekunowie zmarli albo żyją rozproszeni po całym świecie.
Władze RP dostrzegają potrzebę podjęcia działań polegających na przeprowadzeniu prac renowacyjnych i zapewnieniu stałej opieki nad polskimi grobami w Wielkiej Brytanii, gdzie środowisko emigracyjne było wyjątkowo liczne– mówi Wojciech Labuda, Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. Ochrony Miejsc Pamięci. Realizacja projektu opieki nad grobami Polaków, którzy poświęcili swoje życie służbie Państwu Polskiemu i jego odrodzeniu, jest widocznym znakiem dla wszystkich mieszkańców Wielkiej Brytanii oraz dla mieszkających tam Polaków, że Państwo Polskie nie zapomina o swoich obywatelach – dodaje Pełnomocnik.
Tegoroczny projekt polegający na objęciu pracami renowacyjnymi ponad 80 polskich grobów jest kontynuacją zeszłorocznych działań. W 2022 r. Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” im. Jana Olszewskiego zrealizowała prace, które pozwoliły zlokalizować 118 polskich nagrobków, przeprowadzić inwentaryzację określającą stan ich zachowania oraz opracować program prac konserwatorskich. Tegoroczne prace renowacyjne nagrobków, w zależności od stanu zachowania, będą obejmowały działania takie jak: wypoziomowanie i ustabilizowanie płyt, oczyszczenie ich powierzchni z zabrudzeń i roślinności, oczyszczenie i odnowienie napisów, naprawę spoinowania oraz uszkodzeń mechanicznych, ewentualnie wymianę elementów nagrobków.
Jednym z pierwszych działań zrealizowanych w ramach projektu było zamieszczenie nowych płyt nagrobnych na symbolicznych grobach Prezydentów RP na uchodźstwie: Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego. Odnowiony został także nagrobek gen. Władysława Sikorskiego. Groby te znajdują się na Cmentarzu Lotników Polskich w Newark w Anglii.
Zaplanowana jest także opieka konserwatorska nad polskimi grobami powstańców styczniowych, listopadowych i innych bojowników o wolność Polski znajdujących się na cmentarzu Highgate w Londynie, na tzw. Wzgórzu Orła Białego. Miejsce to, przez swoją symbolikę – orła wychodzącego spod grobowej płyty, miało istotne znaczenie nawiązujące do walki o odzyskanie niepodległości i do odrodzenia państwa polskiego po 123 latach zaborów. Obecnie nagrobki znajdują się w bardzo złym stanie i wymagają pilnych prac konserwatorskich.
Projekt służy także przypomnieniu postaci polskiego życia emigracyjnego, czasów, w których przyszło im działać oraz wyzwań, jakim usiłowali sprostać. W ramach projektu prowadzone będą również działania informacyjne. Materiały informacyjne nt. rządów oraz prezydentów RP na uchodźstwie, najważniejszych postaci i faktów historycznych z tego okresu naszej historii można znaleźć na stronie
Wszystkie prace związane z renowacją nagrobków będą odbywały się za zgodą i we współpracy z rodzinami zmarłych. Obecnie trwają jeszcze poszukiwania niektórych rodzin osób zmarłych na emigracji. Lista poszukiwanych rodzin osób, których nagrobki planujemy poddać renowacji jest załączona do komunikatu prasowego.
Kontakt dla rodzin:
Adam Pszczółkowski, tel.: +48 510 040 086, e-mail: [email protected]
Tomasz Roguski, tel.: +48 514 777 489, e-mail: [email protected]
Załączniki do informacji:
Zdjęcia wybranych polskich nagrobków, które będą poddane renowacji.
Lista poszukiwanych rodzin osób, których nagrobki planujemy poddać renowacji:
Projekt jest realizowany przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie” im. Jana Olszewskiego na zlecenie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Projekt jest finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za Granicą 2023.
W ramach przedsięwzięcia zostaną sprowadzone z Wielkiej Brytanii do kraju doczesne szczątki generała Ludwika Kmicica-Skrzyńskiego. Msza święta i spotkanie wspomnieniowe o generale odbędą się 22 sierpnia o godzinie 12:00 w polskiej Parafii Miłosierdzia Bożego w Manchesterze. Następnie trumna zostanie przewieziona samolotem wojskowym do Polski. 26 sierpnia o godzinie 13:30 odbędzie się msza święta w Bazylice Mniejszej Wniebowzięcia NMP w Białymstoku, po czym doczesne szczątki generała zostaną złożone w grobie na cmentarzu miejskim oraz nastąpi odsłonięcie pomnika. Zarówno uroczystości w Manchesterze, jak i Białymstoku odbędą się w asyście honorowej Wojska Polskiego. Wydarzenia mają charakter otwarty i mogą w nich wziąć udział wszyscy zainteresowani.
Nagranie przygotowała Katarzyna Baszczyńska
Sławomir Sokołowski: Postać Herberta w pełni pokazuje losy polskie
