50 lat temu, 11 września 1973 w wyniku puczu wojskowego generała Augusta Pinocheta został obalony demokratyczny rząd Salvadora Allende. Tysiące osób, głównie zwolenników opozycji zostały aresztowane. Dokładna liczba ofiar śmiertelnych reżimu nie jest znana po dziś dzień. Wiadomo jednak, że ciał wielu ofiar nie odnaleziono po dziś dzień. Tysiące osób zostało zmuszonych do emigracji.
Z drugiej strony wielu zwolenników reżimu powtarza, że gdyby nie brutalna zmiana władzy, Chile czekałby los Kuby. Czy mają rację? Obalony prezydent kraju, Salvador Allende, z pewnością był osobą mocno kontrowersyjną. Wiele z jego decyzji nie było zgodnych z ówczesnym chilijskim prawem. Wiele decyzji jego rządu dotknęło materialnie również ciężko pracujących Chilijczyków. Czy Chile i jego mieszkańcy gotowi byli na rządy Salvadora Allende? I czy gotowi byli na dyktaturę? W jakim świetle należy oceniać decyzję ówczesnej chilijskiej prawicy, by rękoma wojskowych obalić rząd przeciwników politycznych?
Przełomu dekad lat 60-tych i 70-tych w Chile z pewnością nie można oceniać jednoznacznie. Podobnie jak rządów Salvadora Allende i Augusto Pinocheta. Każdy z nich miał bowiem swoje jasne i ciemne strony. Jak wyglądałoby współczesne Chile, gdyby nie przewrót wojskowy? Czy stałoby się komunistyczną tyranią na wzór Kuby? A może nie byłoby krajem tylu kontrastów społecznych, jakim jest obecnie? Krajem, w którym wielu osób nie stać na godne życie? W jakim stanie znajdowałaby się chilijska gospodarka uważana od dekad za jedną z najmocniejszych w Ameryce Łacińskiej?
Na te i inne pytania spróbujemy odpowiedzieć dziś wieczorem. Nasz gość, pochodzący z Chile Ignacio Leyva przedstawi tło historyczne i społeczne wojskowego zamachu stanu. Wspólnie z naszym gościem spróbujemy również zastanowić się nad konsekwencjami wydarzeń sprzed 50 lat we współczesnym Chile.
Na rozmowę o historii i współczesności Chile zapraszamy już dziś o godz. 22H00! Po polsku i hiszpańsku!
Resumen en castellano:
Hace 50 años, el 11 de septiembre de 1973, el golpe militar del general Augusto Pinochet derrocó al gobierno democrático de Salvador Allende. Miles de personas, principalmente partidarios de la oposición, fueron detenidas. A día de hoy se desconoce el número exacto de muertos del régimen. Se sabe, sin embargo, que los cuerpos de muchas víctimas no han sido encontrados hasta el día de hoy. Miles de personas se vieron obligadas a exiliarse.
Por otra parte, muchos partidarios del régimen reiteran que, de no haber sido por el brutal cambio de poder, Chile habría corrido la suerte de Cuba. Tienen razón? El presidente derrocado, Salvador Allende, fue sin duda una figura muy controvertida. Muchas de sus decisiones no se ajustaban a la legislación chilena de la época. Muchas de las decisiones de su gobierno también afectaron materialmente a muchos de los Chilenos. Estaban preparados Chile y su pueblo para el gobierno de Salvador Allende? Y estaban preparados para una dictadura? A qué luz debe juzgarse la decisión de la derecha chilena de la época de derrocar al gobierno de los opositores políticos con la mano de los militares?
El giro de los años 60 y 70 en Chile ciertamente no puede juzgarse de forma inequívoca. Al igual que los gobiernos de Salvador Allende y Augusto Pinochet. Porque cada uno de ellos tuvo sus lados brillantes y oscuros. Cómo sería el Chile contemporáneo sin el golpe militar? Se habría convertido en una tiranía comunista al estilo de Cuba? O no sería el país de tantos contrastes sociales que es hoy? Un país donde mucha gente no puede permitirse vivir dignamente? En qué estado se encontraría la economía chilena, considerada durante décadas una de las más fuertes de América Latina?
Intentaremos responder a estas y otras preguntas esta noche. Nuestro invitado, el chileno Ignacio Leyva, presentará el trasfondo histórico y social del golpe militar. Junto con nuestro invitado, intentaremos también reflexionar sobre las consecuencias de los acontecimientos de hace 50 años en el Chile contemporáneo.
¡Les invitamos a una conversación sobre la historia y la actualidad de Chile hoy a las 10PM UTC+2! En polaco y español.
