Od Allende do Pinocheta: Chile 50 lat temu / de Allende a Pinochet: Chile hace 50 años

Spalony pałac prezydencki La Moneda: Santiago de Chile; autor: santiagonostalgico; źródło: flickr. com; licencja: CC BY-ND 2.0

W dzisiejszym wydaniu Republica Latina opowiemy o okolicznościach wybuchu wojskowego puczu generała Augusto Pinocheta oraz niejasnościach związanych z rządem Salvadora Allende

50 lat temu, 11 września 1973 w wyniku puczu wojskowego generała Augusta Pinocheta został obalony demokratyczny rząd Salvadora Allende. Tysiące osób, głównie zwolenników opozycji zostały aresztowane. Dokładna liczba ofiar śmiertelnych reżimu nie jest znana po dziś dzień. Wiadomo jednak, że ciał wielu ofiar nie odnaleziono po dziś dzień. Tysiące osób zostało zmuszonych do emigracji.

Z drugiej strony wielu zwolenników reżimu powtarza, że gdyby nie brutalna zmiana władzy, Chile czekałby los Kuby. Czy mają rację? Obalony prezydent kraju, Salvador Allende, z pewnością był osobą mocno kontrowersyjną. Wiele z jego decyzji nie było zgodnych z ówczesnym chilijskim prawem. Wiele decyzji jego rządu dotknęło materialnie również ciężko pracujących Chilijczyków. Czy Chile i jego mieszkańcy gotowi byli na rządy Salvadora Allende? I czy gotowi byli na dyktaturę? W jakim świetle należy oceniać decyzję ówczesnej chilijskiej prawicy, by rękoma wojskowych obalić rząd przeciwników politycznych?

Przełomu dekad lat 60-tych i 70-tych w Chile z pewnością nie można oceniać jednoznacznie. Podobnie jak rządów Salvadora Allende i Augusto Pinocheta. Każdy z nich miał bowiem swoje jasne i ciemne strony. Jak wyglądałoby współczesne Chile, gdyby nie przewrót wojskowy? Czy stałoby się komunistyczną tyranią na wzór Kuby? A może nie byłoby krajem tylu kontrastów społecznych, jakim jest obecnie? Krajem, w którym wielu osób nie stać na godne życie? W jakim stanie znajdowałaby się chilijska gospodarka uważana od dekad za jedną z najmocniejszych w Ameryce Łacińskiej?

Na te i inne pytania spróbujemy odpowiedzieć dziś wieczorem. Nasz gość, pochodzący z Chile Ignacio Leyva przedstawi tło historyczne i społeczne wojskowego zamachu stanu. Wspólnie z naszym gościem spróbujemy również zastanowić się nad konsekwencjami wydarzeń sprzed 50 lat we współczesnym Chile.

Na rozmowę o historii i współczesności Chile zapraszamy już dziś o godz. 22H00! Po polsku i hiszpańsku!

Resumen en castellano:

Hace 50 años, el 11 de septiembre de 1973, el golpe militar del general Augusto Pinochet derrocó al gobierno democrático de Salvador Allende. Miles de personas, principalmente partidarios de la oposición, fueron detenidas. A día de hoy se desconoce el número exacto de muertos del régimen. Se sabe, sin embargo, que los cuerpos de muchas víctimas no han sido encontrados hasta el día de hoy. Miles de personas se vieron obligadas a exiliarse.

Por otra parte, muchos partidarios del régimen reiteran que, de no haber sido por el brutal cambio de poder, Chile habría corrido la suerte de Cuba. Tienen razón? El presidente derrocado, Salvador Allende, fue sin duda una figura muy controvertida. Muchas de sus decisiones no se ajustaban a la legislación chilena de la época. Muchas de las decisiones de su gobierno también afectaron materialmente a muchos de los Chilenos. Estaban preparados Chile y su pueblo para el gobierno de Salvador Allende? Y estaban preparados para una dictadura? A qué luz debe juzgarse la decisión de la derecha chilena de la época de derrocar al gobierno de los opositores políticos con la mano de los militares?

El giro de los años 60 y 70 en Chile ciertamente no puede juzgarse de forma inequívoca. Al igual que los gobiernos de Salvador Allende y Augusto Pinochet. Porque cada uno de ellos tuvo sus lados brillantes y oscuros. Cómo sería el Chile contemporáneo sin el golpe militar? Se habría convertido en una tiranía comunista al estilo de Cuba? O no sería el país de tantos contrastes sociales que es hoy? Un país donde mucha gente no puede permitirse vivir dignamente? En qué estado se encontraría la economía chilena, considerada durante décadas una de las más fuertes de América Latina?

Intentaremos responder a estas y otras preguntas esta noche. Nuestro invitado, el chileno Ignacio Leyva, presentará el trasfondo histórico y social del golpe militar. Junto con nuestro invitado, intentaremos también reflexionar sobre las consecuencias de los acontecimientos de hace 50 años en el Chile contemporáneo.

¡Les invitamos a una conversación sobre la historia y la actualidad de Chile hoy a las 10PM UTC+2! En polaco y español.

Kuba: turystyka i protesty / Cuba: el turismo y protestas

W dzisiejszym wydaniu República Latina porozmawiamy o tym, jak turysta odwiedzający Kubę może pomóc mieszkańcom tego kraju, a nie reżimowi rządzącemu wyspą. Porozmawiamy też o protestach z 11 lipca br

Kuba od dziesiątek lat stanowi popularny cel wyjazdów turystycznych z niemalże całego świata. Co więcej, turystyka do niedawna była jedną z głównych gałęzi dochodu narodowego państwa. Szacuje się, że przed kryzysem związanym z wybuchem pandemii CoVid-19 roczny przychód z turystyki osiągał wartość ok 3 miliardów USD.

Popularność Kuby nie powinna nikogo zaskakiwać. Magia zabytków historycznych wyspy, jej kultury opierającej się na muzyce i tańcu, wspaniałe krajobrazy połączone z przaśnością  „porewolucyjnego”, socjalistycznego życia w gospodarce pełnej niedoborów przyciągają jak magnes zagranicznych turystów. Z pracy w sektorze turystycznym utrzymują się rzesze Kubańczyków, choć nie dla każdego jest to podstawowy dochód. Mało kto z odwiedzających wyspę jednak wie, że przeciętny Kubańczyk niewiele może skorzystać z turystycznego boomu. Większość z zysków bowiem konsumują do spółki castrystowski reżim wraz z zagranicznymi inwestorami. Zaś zwykłemu „zjadaczowi chleba” pozostaje jedynie liczyć na napiwki, gdyż oficjalna pensja jest bardzo niska.

Co zatem robić, aby nasza wizyta przyniosła jak najwięcej korzyści zwykłym Kubańczykom, a nie władzy? Czy nasza wizyta na Kubie w ogóle może przynieść jakąkolwiek korzyść mieszkańcom wyspy? Czy zwykli Kubańczycy mogą czerpać profity z naszych turystycznych zachcianek?

Na te i inne pytania związane z „ludzkim wymiarem” turystyki na Kubie odpowiedzą nasi dzisiejsi goście, pochodzący z Kuby Karla Puente oraz Ray Díaz.

Ale nie tylko temat turystyki na Kubie poruszymy w naszej audycji. Wiadomości, które dochodzą do nas z tej przepięknej wyspy z jednej strony napawają niepokojem, z drugiej zaś nadzieją i optymizmem. Po ponad sześćdziesięciu latach życia w „drugiej fazie Rewolucji” Kubańczycy pstanowili zaprotestować przeciwko dotychczasowemu życiu. Życiu w ubóstwie, pełnym wyrzeczeń, pustych półek w sklepach, towarów nieosiągalnych cenowo dla przeciętnego mieszkańca wyspy. A także życiu w strachu przed represjami, jakie dotknąc mogą każdego Kubańczyka. Protesty z 11-go lipca, choć brutalnie stłumione przez reżim prezydenta Miguela Diaz-Canela pokazały, że wielu mieszkańców Kuby chce żyć w normalnym świecie z dostępem do swobód obywatelskich.

W drugiej części audycji porozmawiamy z naszymi gośćmi o tym, kto brał udział w protestach. Zobaczymy również, czy wszyscy Kubańczycy je popierają. Kim zatem są osoby, które nie poparły protestów? Spróbujemy także odpowiedzieć na pytanie, dlaczego protesty tak szybko zostały stłumione. Zastanowimy się również nad odpowiedzią na pytanie, jakie są szanse na uczynienie Kuby krajem przyjaznym dla jego obywateli.

Na rozmowy o Kubie zapraszamy w poniedziałek, 9 sierpnia, o godz. 20H00! Będziemy rozmawiać po polsku i hiszpańsku!

 

Resumen en castellano:

El turismo es uno de los ramos más importantes de la economía cubana. Se estima que antes de la pandemia de CoVid-19 los ingresos de turismo oscilaban en el nivel de alrededor de 3B USD. Cuba es uno de los destinos más populares de América Latina. Entre los puntos que atraen la atención de los turistas hay que mencionar la historia de la isla, sus monumentos, su cultura, sus paisajes, pero también su vida actual en la realidad de socialismo. Muchos Cubanos trabajan en el sector del turismo, sin embargo no todos aprovechan esta situación. La mayoría de los ingresos se va a los bolsos del regimen castrista y los invertidores extranjeros.

¿Qué podemos hacer para que los Cubanos puedan aprovechar más nuestras visitas en su país? ¿Si es posible que el dinero, que viene con nosotros a Cuba, reciban los „normales” Cubanos y no el regimen? A estas y a las otras preguntas relacionadas con „la dimensión humana” del turismo a Cuba vamos a hablar con nuestros invitados Cubanos: Karla Puente y Ray Díaz.

Con nuestros invitados vamos también a tocar el tema de las manifestaciones de 11 de julio en Cuba. ¿Porqué los Cubanos se decidieron a protestas en contra de la política del gobierno? ¿Si todos los Cubanos se decidieron a manifestar su resistencia y quién es la gente que no protestaba? ¿Porqué las manifestaciones fueron reprimidos tan rapidamente? Vamos también a pensar ¿si es posible que un día Cuba sea un país „amigable” para sus ciudadanos?

Les invitamos para escucharnos el lunes 9 de agosto a las 8PM UTC+2! Vamos a hablar polaco y castellano!