Prof. Ewa Słaby: Wulkan jest jak butelka szampana z bąbelkami. O gwałtowności erupcji decyduje ilość substancji lotnych

Dlaczego dochodzi do erupcji wulkanów? Prof. Ewa Słaby o erupcji Etny i mechanizmie wybuchu wulkanu.

16 lutego br. rozpoczęła się erupcja wulkanu Etna. Jest to jedna z jego większych aktywności w ostatnim czasie.  Mieszkańcy włoskiej Katanii mogą obserwować czerwone potoki lawy. Unieruchomione jest lokalne lotnisko.

Prof. Ewa Słaby wyjaśnia, na czym polega wybuch wulkanu. Porównuje go do butelki szampana.

Jeżeli komora znajdzie jakąś możliwość udrożnienia dla stopu, żeby on mógł się wydostać na zewnątrz, to wtenczas wznosząc się do góry zaczyna wydzielać siebie te bąbelki, czyli te substancje lotne.

W wulkanie zwiększa się wówczas ciśnienie. Te zaś „rozrywa lawę na strzępki”. W zależności od ilości stopu erupcje są większe lub mniejsze.  Geolog dodaje, że w przypadku, gdy duża ilość materiału piroplastycznego zostanie wyrzucona to

Powstaje wówczas niecka, nazywana kalderą. O gwałtowności erupcji decyduje ilość substancji lotnych. Są bowiem erupcje wulkanów, które przebiegają bardzo spokojnie. Tak jest w przypadku np. hawajskiego Mauna Loa.

Posłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.P.

Salwador: ciemne i jasne strony / El Salvador: sus caras claras y oscuras

Środkowoamerykański Salwador znany jest z długoletniej wojny domowej, biedy i rozbuchanej przestępczości oraz kontrowersyjnego zakazu aborcji. My opowiemy również o pozytywnych aspektach tego kraju.

Środkowoamerykański Salwador nie należy do głównych celów masowej turystyki. Można wręcz powiedzieć, że kraj ten leży na uboczu wszelkich turystycznych szlaków. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że jest to kraj, o którym niewiele się mówi. A jeśli się o nim wspomina, to raczej w bardzo nieprzychylnym, lub wręcz kontrowersyjnym kontekście.

Salwador uznaje się za jeden z najniebezpieczniejszych krajów świata. Kraj ten rzeczywiście jest ojczyzną brutalnych grup przestępczych zwanych „Maras”. Dwie z nich: Mara Salvatrucha oraz Mara18 uważa się za jedne z najgroźniejszych od USA po Amerykę Południową. Przemoc, strzelaniny, gwałty, czy kradzieże, oraz brak wiary w „lepsze jutro”, to codzienny wizerunek wielu osiedli stolicy kraju, miasta San Salvador.

Obrońcom praw człowieka i nie tylko Salwador znany jest również z niezwykle kontrowersyjnej a zarazem dehumanizującej kobiety ustawy zabraniającej przerywania ciąży. O ile jednak aborcja w wielu formach zakazana jest w wielu krajach świata, o tyle w Salwadorze karane jest jakiekolwiek przerywanie ciąży. Niestety obejmuje to również i naturalne poronienia. Powoduje to, że salwadorskie kobiety wielokrotnie traktowane są w nieludzki sposób. Często bowiem padają ofiarami wyroków długoletniego więzienia za rzekome przerwanie ciąży.

Wreszcie Salwador kojarzony jest z biedą i olbrzymimi różnicami społecznymi. Na przykładzie stolicy kraju, miasta San Salvador widać z jednej strony dzielnice nędzy, gdzie bardzo często żyją, mieszkają i próbują pracować ubodzy, lecz uczciwi ludzie. Z drugiej strony zaś w wytwornych rezydencjach otoczonych wysokimi murami z drutami kolczastymi i uzbrojonymi strażnikami mieszkają elity finansowe tego kraju. Obydwie te grupy bardzo rzadko obcują ze sobą.

Czy zatem warto wybrać się do Salwadoru? Z pewnością tak. Czy państwo to jest aż tak niebezpieczne jak o nim piszą? Z pewnością nie, o ile tylko przestrzegać będziemy podstawowych zasad bezpieczeństwa. I jeśli tylko nie poprzestaniemy na stolicy kraju. Zobaczymy wówczas, że choć Salwador jest krajem ludzi raczej ubogich, to zarazem są to osoby przyjazne i często bezinteresownie pomocne. Salwador to kraj wielu uroczych kolonialnych miasteczek i ruin prekolumbijskich. To kraj niezwykłych krajobrazów: wulkanów, selwy tropikalnej i uroczych, długich i niemal bezludnych plaż nad Pacyfikiem.  To również kraj oryginalnej, smacznej kuchni, gdzie każdy znajdzie coś dla siebie. Wreszcie to ojczyzna jednych z najlepszych kaw całego świata. I jedynie w miarę wysokie ceny oraz użycie USD jako waluty, nieco zakłócają przyjemność pobytu.

O swojej małej ojczyźnie opowie nasz gość – pochodzący z Salwadoru Alfredo Celso. W rozmowie ze Zbyszkiem Dąbrowskim nasz gość przedstawi wszystkie jasne i ciemne strony tego środkowoamerykańskiego państwa. Opowiemy sobie jacy są Salwadorczycy i w czym różnią się od Polaków. Gdzie warto wybrać się będąc w Salwadorze: co zjeść i gdzie zanocować, by nie wydać za dużo. I wreszcie, jak powinniśmy postępować, by naszą wizytę w Salwadorze naprawdę miło wspominać!

Na salwadorskie rozmowy zapraszamy w najbliższy poniedziałek, 2-go września, jak zwykle o 20H00! Będziemy rozmawiać po polsku i hiszpańsku!

¡República Latina – jasna jak słońce!

Resumen en castellano: El Salvador, aunque poco visitado, pernetece a los países más interesantes de Centroamérica. El país es conocido especialmente por la violencia, el nivel alto de crímenes y la prohibición total del aborto. Sin embargo aquellos aspectos negativos no pueden formar la imágen total del país.

El Salvador vale la pena visitar. Vale la pena ver muchos pueblos coloniales, ruínas antiguas, la selva tropical, los volcanes y las playas: largas y casi vacías. Sobre todos los monumentos de historia, naturaleza y cultura vaos a hablar con nuestro invitado – Alfredo Celso, un Salvadoreño. Nuestro guía va a contarnos un poco sobre lo positivo y lo negativo de El Salvador y los Salvadoreños. Vamos también a tocar el problema de los precios altos en El Salvador. Que y donde comer, donde descansar para no tener que gastar una fortuna.

Les invitamos a escucharnos este lunes, 2 de septiembre, como siempre a las 20H00 UTC+2! Vamos a hablar polcao y castellano!

Ameryka Łacińska: Na wakacje pod wulkan?

Wulkany są częścią krajobrazu większości państw Ameryki Łącińskiej. Czy są jednak aż tak niebezpieczne, jak się wydają? Jak sobie radzą okoliczni mieszkańcy? A czy mogą przyciągnąć one turystów?

Nic tak nie oddaje rzeźby terenu Ameryki Łacińskiej jak góry i wulkany. W zasadzie jedynie Urugwaj i Paragwaj nie posiadają wulkanów na swoim terenie. Może zatem wybierając się do Ameryki Łacińskiej wybrać się na wakacje pod wulkan?

Większa część Ameryki Łacińskiej leży w strefie tak zwanego Pacyficznego Pierścienia Ognia. Pierścień Ognia to z kolei nic innego, jak strefa trzęsień ziemi oraz erupcji wulkanicznych położona na styku płyt tektonicznych. Obydwa zjawiska potrafią nieść ze sobą niszczące skutki. Jednak wulkany potrafią być przy tym bardzo malownicze. Zaś zachowując bezpieczeństwo i zdrowy rozsądek z pewnością można doświadczyć całkiem nowych wrażeń. Dodać również należy, że wulkany to nie tylko góry, płynąca lawa, czy trujące gazy wydobywające się z kraterów. Wiele wulkanów jest już wygasłych. W połączeniu z bardzo żyznymi powulkanicznymi glebami tworzą się warunki dla bujnego rozwoju flory, a co za tym idzie i fauny. Z pewnością najlepszym przykładem jest tutaj Ameryka Środkowa. Wybrać się na wakacje pod wulkan nie oznacza bynajmniej turystyki ekstremalnej.

W najbliższym wydaniu República Latina opowiemy sobie o wulkanach Ameryki Łacińskiej. O tym jak powstały i jaka jest ich aktywność. Gdzie jest najwięcej, gdzie najmniej. Gdzie są najwyższe, a gdzie jedynie uśpiona aktywność sejsmiczna przypomina o zagrożeniu. Opowiemy także o miejscach najbardziej zagrożonych erupcją wulkanu i o dotychczasowych ofiarach wulkanów. A ponieważ lato jest porą wakacji w Polsce odpowiemy sobie na pytanie, czy warto wybrać się na wakacje pod wulkan. A jeśli tak, to co warto robić? Urządzić przyjemny piknik w cieniu wulkanu? A może wjechać na niego? Albo po prostu wspiąć się na jedne z najwyższych wzniesień Ameryki Łacińskiej? A może przypomnieć sobie o zimie i zjechać na nartach z wulkanu? A urządzić sobie grilla w kraterze wulkanu? Pomysłów na wyjazd na wakacje pod wulkan jest naprawę wiele. Kilka z nich przedstawi w wywiadzie ze samym sobą Zbyszek Dąbrowski.

Ponieważ wulkany są częścią życia codziennego wielu mieszkańców Ameryki Łacińskiej. Dlatego też wielu z nich próbuje przynajmniej oswoić ów nieposkromiony żywioł. A niekiedy wręcz na nim zarobić. Oczywiście w granicach zdrowego rozsądku. Sprawiając zarazem, że pomysł by wybrać się na wakacje pod wulkan może być ciekawą alternatywą dla błogiego leniuchowania na plaży. Często zresztą na czarnym piasku wulkanicznego pochodzenia.

Na wybuchowy wywód o wulkanach zapraszamy w najbliższy poniedziałek, 24 czerwca, tym razem świeżo po południu, czyli o 13H00!

¡República Latina – wybuchowo, ale ze zdrowym rozsądkiem!