Ulicami historii. Irena Białówna – wybitna lekarka i społeczniczka Białegostoku

Przedstawiamy sylwetkę patronki jednej z białostockich ulic. Dr Irena Białówna – wybitny lekarz pediatra, społecznika, żołnierz Armii Krajowej oraz więźniarka niemieckich obozów koncentracyjnych.

Irena Białówna  w historii Białegostoku i medycyny zapisała się jako wybitna pediatra i społeczniczka.

Jeszcze  przed wojną jako młoda lekarka pracowała w szkołach podstawowych, a także w stacjach opieki nad niemowlętami.

W czasie wojny zaangażowana w pomoc chorym i potrzebującym. Po wkroczeniu Armii Czerwonej prowadziła szpital dziecięcy przy ul. Fabrycznej. Wkrótce po zajęciu miasta przez Niemców, latem 1941 r., szpital ten znalazł się na terenie getta. Chore dzieci ewakuowano zaś na ul. Warszawską. Irena Białówna wraz z Anną Ellert starały się zapewnić tam opiekę i pomoc medyczną zarówno dzieciom polskim, jak też żydowskim i zagubionym podczas działań wojennych dzieciom obywateli ZSRR. Irena Białówna prowadziła również nielegalny zakład opiekuńczy dla maluchów przy szpitalu, a dla dzieci powyżej 3 lat – drugi, przy ulicy Sitarskiej.

Za współpracę z  AK i PCK aresztowana i po pięciomiesięcznym śledztwie i osadzona w obozach koncentracyjnych: Oświęcimiu, Gross-Rosen i Neubrandenburgu.

Chcesz wiedzieć więcej o tej postaci? Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy!

A.N.

Ks. Adam Abramowicz – duchowny, przedsiębiorca, wydawca. Ulicami Historii

Jedna z ulic przy Placu Niepodległości w Białymstoku nosi imię ks. Adama Abramowicza – budowniczego i pierwszego proboszcza białostockiej parafii pod wezwaniem św. Rocha. Opowiada Andrzej Lechowski.

Ks. Adam Abramowicz to postać niezwykle istotna dla międzywojennego Białegostoku. Urodził się na Litwie, gdzie skończył Wileńskie Seminarium Duchowne. Po pobycie w Rzymie obejmuje kolejne mniejsze parafie i – zdobywając doświadczenie w posłudze – zbliża się stopniowo do Białegostoku. Daje się poznać jako świetny organizator i przedsiębiorca, a w 1925 roku dekretem biskupa Matulewicza przyjeżdża do miasta i tworzy parafię – była to zaledwie druga taka placówka w niewielkim wówczas mieście. Wkrótce podejmuje decyzję o rozpoczęciu budowy nowego kościoła – przyświeca jej idea dziękczynnej litanii do Matki Boskiej w podziękowaniu za odzyskanie przez Polskę niepodległości.

Życie księdza nie ograniczało się do posługi i inicjatyw z nią związanych –  zaangażowany był on również  – w okresie międzywojennym – w wydawanie pisma „Jutrzenka” – pismo zaangażowane społecznie, w którym można było doszukać się akcentów antysemickich. Wszystkie te akcenty szybko jednak zniknęły, gdy rozpoczęła się II wojna światowa, a w mieście pojawiali się kolejny Niemcy – ks. Abramowicz zaczął ratować żydowskie dzieci. Przez cały okres trwania największego konfliktu zbrojnego w historii ksiądz zaangażowany był w akcje pomocy uciśnionym.

Zapraszamy do wysłuchania całej historii opowiedzianej przez Andrzeja Lechowskiego!

PK

Kim był ks. Adam Abramowicz? Wspólnie przemierzmy Ulice Historii!

Jedna z ulic przy Placu Niepodległości w Białymstoku nosi imię ks. Adama Abramowicza – budowniczego i pierwszego proboszcza białostockiej parafii pod wezwaniem św. Rocha. Opowiada Andrzej Lechowski.

Ks. Adam Abramowicz to postać niezwykle istotna dla międzywojennego Białegostoku. Urodził się na Litwie, gdzie skończył Wileńskie Seminarium Duchowne. Po pobycie w Rzymie obejmuje kolejne mniejsze parafie i – zdobywając doświadczenie w posłudze – zbliża się stopniowo do Białegostoku. Daje się poznać jako świetny organizator i przedsiębiorca, a w 1925 roku dekretem biskupa Matulewicza przyjeżdża do miasta i tworzy parafię – była to zaledwie druga taka placówka w niewielkim wówczas mieście. Wkrótce podejmuje decyzję o rozpoczęciu budowy nowego kościoła – przyświeca jej idea dziękczynnej litanii do Matki Boskiej w podziękowaniu za odzyskanie przez Polskę niepodległości.

Życie księdza nie ograniczało się do posługi i inicjatyw z nią związanych –  zaangażowany był on również  – w okresie międzywojennym – w wydawanie pisma „Jutrzenka” – pismo zaangażowane społecznie, w którym można było doszukać się akcentów antysemickich. Wszystkie te akcenty szybko jednak zniknęły, gdy rozpoczęła się II wojna światowa, a w mieście pojawiali się kolejny Niemcy – ks. Abramowicz zaczął ratować żydowskie dzieci. Przez cały okres trwania największego konfliktu zbrojnego w historii ksiądz zaangażowany był w akcje pomocy uciśnionym.

Zapraszamy do wysłuchania całej historii opowiedzianej przez Andrzeja Lechowskiego!

PK

 

Kim był Karol Białkowski? Wspólnie przemierzmy Ulice historii!

Na obrzeżach Białegostoku, w dzielnicy Bagnówka, pomiędzy domami z czerwoną dachówką jest niespełna dwustumetrowa uliczka. Jej patron, Karol Białkowski urodził się w Berdyczowie 28 stycznia 1902 r.

Kiedyś zimy wyglądały inaczej niż dzisiaj, więc zapewne świat nie przyjął go zbyt ciepło. Już w wieku 15 lat stracił ojca, co zmusiło go do przerwania nauki i rozpoczęcia pracy. Mimo wszystko mając 21 lat ukończył szkołę średnią w Warszawie, a swoje kroki skierował na Politechnikę Warszawską.

Z tytułem inżyniera elektryka pracował w Elektrowni Miejskiej w Wilnie. 1937 rok przyniósł mu stanowisko kierownika elektrowni w Zamościu. W 1940 roku został aresztowany przez gestapo i uwięziony w Zamku w Lublinie. Jednak dzięki wręczeniu łapówki spędził w nim dziesięć dni. Wykorzystując stanowisko pomógł w wywiezieniu z miasta Hołdu Pruskiego autorstwa Jana Matejki. W listopadzie 1944 został dyrektorem Elektrowni Białystok.

Dzięki jego staraniom w tym mieście powstało Liceum Elektryczne, a rok później, w 1949 roku zainicjował powstanie Wyższej Szkoły Inżynierskiej dla pracujących – dzisiejszej Politechniki Białostockiej. Była to pierwsza wyżasza uczelnia w Białymstoku, a on został jej pierwszym rektorem. Wykładowcą pozostał, aż do czasu przejścia na emeryturę w 1972 roku. Zmarł 1 listopada 1975 roku.

 

Podczas Wielkiej Wyprawy będziemy Państwu opowiadać o osobach, które dokonały dość dużo, aby zostać patronem ulic. Jednak często są znani regionalnie, a niekiedy wręcz wąskiemu gronu osób. Pierwsza audycja z cyklu Ulicami historii odbędzie się w poniedziałek o 10:30. Będziemy na ul. ks. Adama Abramowicza.