Ten osiemnastowieczny szkocki ekonomista i filozof w „Badaniu nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” opisał pierwszy system ekonomii politycznej.
Dokładna data urodzin Adama Smitha nie jest znana, ale zarejestrowana została data jego chrztu, który odbył się 5 czerwca 1723 roku w miejscowości Kirkcaldy w Szkocji. Adam Smith uczęszczał do szkoły Burgh School, gdzie uczył się łaciny, matematyki, historii i sztuki pisania. Studia na Uniwersytecie w Glasgow rozpoczął w wieku 14 lat, a w 1740 roku przeniósł się do Oxfordu.
W roku 1748 rozpoczął serię otwartych wykładów na Uniwersytecie w Edynburgu. Dzięki tym wykładom w 1750 roku poznał Davida Hume’a, szkockiego filozofa i ekonomistę, co zapoczątkowało ich dozgonną przyjaźń. Owocem ich znajomości było przyjęcie Adama Smitha do kadry Uniwersytetu w Glasgow w 1751 roku.
Osiem lat później Smith opublikował „Teorię uczuć moralnych”, książkę, w której twierdził, że moralność jest zależna od sympatii pomiędzy osobą a innymi członkami społeczeństwa. Niedługo po ukazaniu się tej pozycji został nauczycielem przyszłego księcia Buccleuch (1763-1766). Udał się z nim do Francji, gdzie spotkał innych wybitnych myślicieli swoich czasów, takich jak Benjamin Franklin i francuski ekonomista Turgot.
„Bogactwo narodów”
Adam Smith pracował przez dziewięć lat nad swoją następną książką i w 1776 roku opublikował „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” (zwykle nazywaną w skrócie „Bogactwo narodów”). „Bogactwo narodów” jest uznawane za pierwszą pracę poświęconą analizie ekonomii politycznej.
Ekonomia tamtych czasów była zdominowana przez koncepcję, zgodnie z którą najlepszą miarą bogactwa kraju były jego zapasów złota i srebra. Smith zaproponował, że bogactwo kraju powinno być oceniane za pomocą innej miary – całkowitej wartości produkcji i handlu; miary dzisiaj
nazywanej Produktem Krajowym Brutto, czyli PKB. Smith w swojej pracy zgłębił teorię podziału pracy oraz koncepcję, wywodzącą się jeszcze od Platona, która twierdzi, że wyspecjalizowanie prowadzi do wzrostu wydajności. Krytykował taki podział pracy twierdząc, że może powodować u pracowników „psychiczne okaleczenie”, czyniąc ich wyizolowanymi ignorantami ze względu na pracę ograniczającą się do wykonywania jednej powtarzalnej czynności.
W swoich pracach Adam Smith zastanawia się nad ekonomią w kontekście początków rewolucji przemysłowej i stwierdza, że gospodarki wolnorynkowe, czyli kapitalistyczne, są najbardziej wydajne i korzystne dla społeczeństw. Smith argumentuje za systemem ekonomicznym opartym na indywidualnym własnym interesie i prowadzonym przez „niewidoczną rękę”. Uważa, że w takim systemie wszyscy zdobędą największe dobro.
„Bogactwo narodów” zapewniło Smithowi dalekosiężną sławę, a samo dzieło, uznawane za fundamentalne dzieło klasycznej ekonomii, jest jedną z najbardziej wpływowych książek po dziś dzień. Adam Smith został rektorem Uniwersytetu w Glasgow w roku 1787, a trzy lata później zmarł w wieku 67 lat.
Projekt „Pieniądz – historia i teraźniejszość. Zarządzanie finansami – zagrożenia i szanse” – realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.
