Wokół „Bogactwa narodów” Adama Smitha. Dr Sadowski: Smith był bardziej filozofem moralnym, dopiero potem ekonomistą

Andrzej Sadowski / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio WNET

Dzisiaj ekonomia została sprowadzona do sprawnego posługiwania się arkuszami kalkulacyjnymi. Stąd wysyp prognoz, które nijak mają się do rzeczywistości – mowi prezydent Centrum im. Adama Smitha.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

Dr Sadowski: nadprodukcja pieniądza przez rządy prędzej czy później musiała doprowadzić do zapaści sektora bankowego

Prof. Kwaśnicki: Fryderyk Skarbek był ekonomistą wyprzedzającym swoją epokę. Jego myśl powinna być szerzej znana

Skarbek wiązał bogactwo państwa z dobrobytem całego społeczeństwa, a także z dobrobytem indywidualnym. Pod wieloma względami wyprzedzał swoją epokę – mówi profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.

 

Profesor Witold Kwaśnicki opowiada o Fryderyku Skarbku  (1792-1866) nazywanym „ojcem polskiej ekonomii”.  Skarbek był profesorem ekonomii na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim, członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk i wysokim urzędnikiem państwowym w Królestwie Polskim.

Faktem jest, że Skarbek uczynił wiele dobrego dla propagowania wiedzy ekonomicznej na ziemiach polskich.

Przedstawiciel Austriackiej Szkoły Ekonomii w Polsce zwraca uwagę, że w myśli ekonomicznej Skarbka widoczne są wpływy teorii Adama Smitha.

Skarbek wiązał bogactwo państwa z dobrobytem całego społeczeństwa, a także z dobrobytem indywidualnych. Chcąc wyciągnąć z biedy chłopów, starał się uczynić z nich przedsiębiorców.

Rozróżniał dwa rodzaje ubóstwa: zawinione i niezawinione. Wskazywał, że ludziom nieodpowiedzialnym należy pomagać, ale  poprzez wprowadzanie ograniczeń w uprawianiu  hazardu i spożywania alkoholu.

Innowacją w myśli Skarbka było rozróżnienie na mikro- i makroekonomię.

Można powiedzieć, że pod tym względem wyprzedzał swoją epokę. Powinniśmy zadbać , by jego myśl była bardziej obecna w świadomości społecznej nie tylko Polaków, ale i innych społeczeństw.

Kwestionował za to sens używania pojęcia homo economicus, uważając że równie ważna jest społeczna i duchowa strona życia człowieka.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.W.K.

Barbara Nowak, Robert Winnicki, prof. Antoni Dudek, dr Andrzej Sadowski – Popołudnie Wnet – 30.10.2019 r.

Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm, 87.8 FM w Warszawie i 95.2 FM w Krakowie. Zaprasza Magdalena Uchaniuk-Gadowska.

Goście Popołudnia Wnet:

Barbara Nowak – Małopolski Kurator Oświaty;

Robert Winnicki – poseł Konfederacji;

Łukasz Jeleniewski – zespół Lipali;

Bohdan Urbankowski – filozof, pisarz, dramaturg i poeta;

dr Andrzej Sadowski – prezydent Centrum im. Adama Smitha;

prof. Antoni Dudek – politolog, historyk.


Prowadzący: Magdalena Uchaniuk-Gadowska

Wydawca: Jan Olendzki

Realizator: Piotr Szydłowski


Cześć pierwsza: 

Barbara Nowak mówi o „Tęczowym Piątku”, edukacji seksualnej w szkołach oraz o tym dlaczego polski rząd powinien wypowiedzieć Konwencję Stambulską.

 

 

Robert Winnicki – czym jest amerykańska ustawa 943 i jakie ma znaczenie dla Polski?

Poseł tłumaczy także w jaki sposób Konfederacja wybierze kandydata na prezydenta. W prawyborach udział może wziąć każdy Polak. Lider partii mówi również o tym dlaczego nowy ambasador Izraela w Polsce obawia się ich ugrupowania.

 

 

Łukasz Jeleniewski mówi o najnowszym, szóstym albumie gdańskiego zespołu Lipali „Mosty, rzeki, ludzie”. Czym różni się od poprzednich? A także jakie inspiracje przyświecały muzykom?

 

 

Bohdan Urbankowski w 95 rocznicę urodzin Zbigniewa Herberta przypomina za co wybitny poeta był niszczony zarówno za życia jak i pośmiertnie. Mówi także o krytyce Juliana Kornhausera oraz rozpadzie przyjaźni z Czesławem Miłoszem.

 

 

dr Andrzej Sadowski – zastanawia się nad tym czy potrzebny jest nam nowy podatek od sklepów wielkopowierzchniowych? Ekonomista krytykuje również rząd Dobrej Zmiany za brak systemowych rozwiązań odnośnie podatku CIT dla największych sieci.

 

 

prof. Antoni Dudek opowiada o kulisach odwołania konkursu „Książka Historyczna Roku”. Dlaczego uważa książki Piotra Zychowicza za pornografię historyczną? A także co sądzi o organizatorach konkursu – Polskim Radio, Telewizji Polskiej oraz Narodowym Centrum Kultury?

 

Adam Smith. Ojciec współczesnej ekonomii / piąta audycja z cyklu pt. „Czy fortuna kołem się toczy?”

Adam Smith, XVIII-wieczny autor „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”, dzieła nazywanego biblią kapitalizmu, którego data wydania uznawana jest za datę narodzin współczesnej ekonomii.

Ten osiemnastowieczny szkocki ekonomista i filozof w „Badaniu nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” opisał pierwszy system ekonomii politycznej.

Dokładna data urodzin Adama Smitha nie jest znana, ale zarejestrowana została data jego chrztu, który odbył się 5 czerwca 1723 roku w miejscowości Kirkcaldy w Szkocji. Adam Smith uczęszczał do szkoły Burgh School, gdzie uczył się łaciny, matematyki, historii i sztuki pisania. Studia na Uniwersytecie w Glasgow rozpoczął w wieku 14 lat, a w 1740 roku przeniósł się do Oxfordu.

W roku 1748 rozpoczął serię otwartych wykładów na Uniwersytecie w Edynburgu. Dzięki tym wykładom w 1750 roku poznał Davida Hume’a, szkockiego filozofa i ekonomistę, co zapoczątkowało ich dozgonną przyjaźń. Owocem ich znajomości było przyjęcie Adama Smitha do kadry Uniwersytetu w Glasgow w 1751 roku.

Osiem lat później Smith opublikował „Teorię uczuć moralnych”, książkę, w której twierdził, że moralność jest zależna od sympatii pomiędzy osobą a innymi członkami społeczeństwa. Niedługo po ukazaniu się tej pozycji został nauczycielem przyszłego księcia Buccleuch (1763-1766). Udał się z nim do Francji, gdzie spotkał innych wybitnych myślicieli swoich czasów, takich jak Benjamin Franklin i francuski ekonomista Turgot.

„Bogactwo narodów”

Adam Smith pracował przez dziewięć lat nad swoją następną książką i w 1776 roku opublikował „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” (zwykle nazywaną w skrócie „Bogactwo narodów”). „Bogactwo narodów” jest uznawane za pierwszą pracę poświęconą analizie ekonomii politycznej.

Ekonomia tamtych czasów była zdominowana przez koncepcję, zgodnie z którą najlepszą miarą bogactwa kraju były jego zapasów złota i srebra. Smith zaproponował, że bogactwo kraju powinno być oceniane za pomocą innej miary – całkowitej wartości produkcji i handlu; miary dzisiaj
nazywanej Produktem Krajowym Brutto, czyli PKB. Smith w swojej pracy zgłębił teorię podziału pracy oraz koncepcję, wywodzącą się jeszcze od Platona, która twierdzi, że wyspecjalizowanie prowadzi do wzrostu wydajności. Krytykował taki podział pracy twierdząc, że może powodować u pracowników „psychiczne okaleczenie”, czyniąc ich wyizolowanymi ignorantami ze względu na pracę ograniczającą się do wykonywania jednej powtarzalnej czynności.

W swoich pracach Adam Smith zastanawia się nad ekonomią w kontekście początków rewolucji przemysłowej i stwierdza, że gospodarki wolnorynkowe, czyli kapitalistyczne, są najbardziej wydajne i korzystne dla społeczeństw. Smith argumentuje za systemem ekonomicznym opartym na indywidualnym własnym interesie i prowadzonym przez „niewidoczną rękę”. Uważa, że w takim systemie wszyscy zdobędą największe dobro.

„Bogactwo narodów” zapewniło Smithowi dalekosiężną sławę, a samo dzieło, uznawane za fundamentalne dzieło klasycznej ekonomii, jest jedną z najbardziej wpływowych książek po dziś dzień. Adam Smith został rektorem Uniwersytetu w Glasgow w roku 1787, a trzy lata później zmarł w wieku 67 lat.


Projekt „Pieniądz – historia i teraźniejszość. Zarządzanie finansami – zagrożenia i szanse” – realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.