Kategoria: Rzeczpospolita

Piotr Bednarski

Mały przedsiębiorca czeka na dobrą zmianę

Miał być oczkiem w głowie nowej ekipy, ważną i docenianą częścią struktury gospodarczej. Miał mieć prostsze życie, pozbawione nadmiernej biurokracji i lęków przed samowolą urzędniczą, miał mieć proste i stabilne przepisy podatkowe i uproszczone procedury rozliczania swoich zobowiązań. Miał się rozwijać, wprowadzać nowe technologie i konkurować z najlepszymi na świecie. Miał mieć wsparcie państwa i życzliwe traktowanie przez całą administrację. Mały i średni przedsiębiorca. Dostarczający ogromną część dochodów budżetowych, tworzący wiele miejsc pracy, najbardziej odporny na kryzysy gospodarcze i zakręty rynków finansowych. Miał…

Gusła dla GUS-u

Zacznijmy od sprawy drobnej, ale uprzykrzającej życie małego przedsiębiorcy: obowiązków statystycznych. Rozporządzenie Rady Ministrów o zbieraniu danych statystycznych w roku 2018 obejmuje 813 stron! Prawdopodobnie padł tu rekord godny Księgi Guinnessa. Na realizację znajdujących się w nim poleceń instytucje państwowe, głównie GUS i NBP, wydadzą ponad 440 milionów. Całkowity koszt będzie większy, ponieważ ta kwota nie uwzględnia kosztów, jakie poniosą badane przedsiębiorstwa, by wypełnić wysyłane im liczne ankiety. Do niedawna tych ankiet mały i średni przedsiębiorca otrzymywał rocznie około dziesięciu. W tym roku – blisko czterdzieści. Wśród nich dwie zasługują na szczególną uwagę. Przysyłane są w pierwszych dniach każdego miesiąca. Pierwsza, oznaczana DG1, dotyczy wyników finansowych za poprzedni miesiąc i jest tak szczegółowa, że ogromna większość przedsiębiorców musi zlecać jej wypełnienie biurom księgowym. Naturalnie za odpowiednią opłatą. Termin jej wypełnienia to siódmy dzień miesiąca, czyli dwa tygodnie przed złożeniem deklaracji o podatku dochodowym. Fiskus dał 20 dni na sporządzenie bilansu poprzedniego miesiąca, GUS – tylko siedem.

Oczywiście Jednolite Pliki Kontrolne, które comiesięcznie przedsiębiorca wysyła do urzędu skarbowego, zawierają wszystkie informacje, o które pyta niecierpliwy GUS, ale najwidoczniej zabrakło wiedzy lub wyobraźni, by z tych plików skorzystać i zaoszczędzić przedsiębiorcy cennego czasu.

Druga comiesięczna ankieta powtarza kilka pytań z pierwszej, ale głównie dotyczy przewidywań i nastrojów przedsiębiorców. Specjalistów z GUS interesuje, czy przedsiębiorca ma dobry czy zły nastrój, czy przewiduje wzrost czy spadek cen jego produktów i jakie widzi przeszkody w swojej działalności. I można tylko cieszyć się, że gusowscy specjaliści nie zauważyli, że nastroje i oczekiwania zmieniają się codziennie, w miarę napływania istotnych informacji z rynku, czego przykładem jest każda giełda, i nie nakazali przedsiębiorcom codziennego wypełniania ankiet o nastrojach i przewidywaniach. Na koniec można spytać, czy GUS zatrudnia odpowiednią liczbę „psycho-ekonomistów” lub innych specjalistów od nastrojów, potrafiących profesjonalnie przeanalizować kilkaset tysięcy (lub więcej) takich ankiet i wyciągnąć istotne wnioski. Co do tego mamy wątpliwości, bowiem oprócz GUS nastroje w przemyśle regularnie bada Szkoła Główna Handlowa (SGH). Według GUS w czerwcu 2018 były one pozytywne (https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/koniunktura/), natomiast według badań SGH (cyt.): „Przewidywania ankietowanych firm są raczej pesymistyczne i nie należy spodziewać się poprawy sytuacji w przemyśle w najbliższej przyszłości”.

Jednolity plik kontrolny (JPK) czyli Jak Pokonać Kombinatora

Pod tą nazwą kryje się kilka plików i ich wprowadzenie wymagało od przedsiębiorcy zakupu nowych programów księgujących lub dodatkowego oprogramowania do posiadanych. Należało też sporo czasu poświęcić na naukę ich obsługi, gdyż fiskus narzucił nowy format przekazywanych informacji. JPK miał znacznie ograniczyć przestępstwa podatkowe. Można przypuszczać, że w części spełnia to zadanie. Przekazuje do urzędów dane o wynikach działalności gospodarczej przedsiębiorstwa za ostatni miesiąc. Pomimo tego fiskus nie zrezygnował choćby z deklaracji VAT, która powtarza część informacji z JPK, a którą przedsiębiorca musi składać każdego miesiąca. System wychwytuje najmniejsze niezgodności i przedsiębiorca jest wzywany do natychmiastowego ich wyjaśnienia. Fiskus przyjął zasadę nieinformowania o rodzaju lub miejscu wystąpienia niezgodności. Przedsiębiorca – lub jego biuro księgowe – musi sam to ustalić. Musi przeanalizować wszystkie dokumenty i proces przeniesienia danych do programu, i samodzielnie odkryć, gdzie pojawił się, najczęściej drobny, błąd. To znakomity przykład „przyjaznej” współpracy fiskusa z podatnikiem!

Trzeba pamiętać, że niemal całkowity koszt wdrożenia JPK pokrył przedsiębiorca. I nadal pokrywa, gdyż biura księgowe mają przy nim więcej pracy i już podniosły stawki za swoje usługi.

Split payment, czyli płatność podzielona

To superarmata na przestępców podatkowych, której nikt jeszcze nie zastosował, więc jesteśmy pionierami. Sam pomysł jest znany od lat, ale innym zabrakło odwagi, by go zrealizować. Czy tylko odwagi? Już pobieżne spojrzenie na to, jak ten system płatności działa, prowadzi do wniosku, że powoduje on znaczny wzrost kosztów związanych z obsługą księgową i, co istotniejsze, zamrożenie do 20% środków płatniczych przedsiębiorstwa. W sytuacji, gdy większość drobnych przedsiębiorstw ma kłopoty z terminowym realizowaniem swoich płatności, w sytuacji narastania zatorów płatniczych, wyłączenie z obiegu do 20% środków dla wielu oznacza upadłość. Naturalnie banki są gotowe udzielać kredytów na utrzymanie płynności finansowej. W ten sposób zamrożone na rachunku vat-owskim pieniądze przedsiębiorcy mogą być dla niego znów dostępne pod warunkiem, że poniesie koszty kredytu. Fiskus spodziewa się corocznie uzyskać tą drogą o kilka miliardów większe wpływy z podatku VAT. Pojawia się jednak pytanie, czy koszt tego uzysku, koszt po stronie uczciwych przedsiębiorców, nie będzie znacznie większy?

Split payment wymaga wykonania oddzielnego przelewu do każdej faktury, a bank dwukrotnie księguje każdy przelew na dwóch rachunkach. Dla przedsiębiorcy oznacza to konieczność poświęcenia kilkakrotnie więcej czasu na wykonanie przelewów, większe koszty przelewów, zwielokrotnienie liczby operacji księgowania. Większa liczba operacji księgowania oznacza większy koszt usług księgowych. W argumentacji za wprowadzeniem płatności podzielonej podkreślano skuteczność w ściąganiu podatku VAT oraz niskie koszty dla przedsiębiorcy, gdyż strona rządowa skłoniła banki do otwierania dodatkowych rachunków bezpłatnie.

Autorów takich argumentów należy zachęcić, by chociaż na pół roku otworzyli i poprowadzili, na przykład, kiosk warzywny, a zobaczą wszystkie koszty (o ile uda im się przetrwać na rynku przez miesiąc).

Skuteczność i prawdziwe koszty ściągania podatku VAT przy systemie płatności podzielonej poznamy po kilku latach. Teoretycznie powinna być wysoka, ale historia pokazuje, że żaden system nie jest skuteczny w stu procentach i w najbardziej wyrafinowanym przestępcy potrafią znaleźć luki. Dlatego istnieją uzupełnienia systemów ściągania podatków w postaci różnych służb, których utrzymywanie obciąża budżet, a więc wszystkich obywateli. Split payment praktycznie całością kosztów funkcjonowania obciąża przedsiębiorców i można być pewnym, że nie zmniejszy zatrudnienia w organach podatkowych, a wprost przeciwnie – powiększy. Większa ilość operacji księgowania to więcej operacji podlegających ewentualnej kontroli. W ten sposób przedsiębiorca raz jeszcze zapłaci za domykanie systemu podatkowego, a w rzeczywistości za wykazywanie, że jest uczciwy.

Nie po raz pierwszy ponosi on podwójne koszty. Od lat funkcjonuje rozporządzenie, zgodnie z którym przedsiębiorca-importer płaci za sprawdzenie przez służby celne, czy w kontenerze z importowanym towarem jest to, co deklaruje. Celnik może wskazać dowolny kontener i nakazać sprawdzenie jego zawartości przez skanowanie lub otwarcie i rozładowanie. Według ustawy to jego obowiązek i za to dostaje wynagrodzenie. Służby celne są służbami państwowymi utrzymywanymi z budżetu, podobnie jak policja lub wojsko. Jednak od wielu lat urzędy celne za taką „usługę” każą importerowi płacić od kilkuset złotych do prawie dwóch tysięcy. Jeśli przedsiębiorca ma pecha, to taka „usługa” może mu się przytrafić kilka razy w miesiącu, za co może zapłacić kilka tysięcy złotych. Jak widzimy, pomysłowość w drenowaniu kieszeni osób prowadzących działalność gospodarczą jest nieograniczona. Nasuwa się jednak pytanie: czy pobieranie przez urząd opłat za czynności, które są jego ustawowym obowiązkiem, jest dopuszczalne? Czy urzędy celne są jakimiś gospodarstwami pomocniczymi? Wyobraźmy sobie sytuację, w której policjant po wylegitymowaniu przechodnia lub sprawdzeniu dokumentów kierowcy każe za tę czynność zapłacić, na przykład, 5 zł za sprawdzenie dowodu osobistego, 10 zł za sprawdzenie dowodu rejestracyjnego, 20 zł za sprawdzenie zawartości bagażnika. Przykład wydaje się abstrakcyjny, ale czy rzeczywiście?

Oto media doniosły, że rząd pracuje nad ustawą, dzięki której urząd skarbowy będzie mógł pobierać opłaty, całkiem spore, od wydania interpretacji przepisu. Im bardziej przepis skomplikowany, tym większa opłata, nawet powyżej 2000 zł. Oczywiście o tym, czy sprawa jest prosta, czy skomplikowana, będzie decydował urząd.

Pewnie najczęściej będą to sprawy wyjątkowo skomplikowane, jak całe nasze prawo. Czyżby rząd uznał, że przepisów podatkowych nie da się uprościć lub nie warto upraszczać, więc by zniechęcić podatników do zadawania urzędnikom pytań, postanowił wprowadzić wysokie opłaty? A przy okazji znów wzrosną wpływy do budżetu. Zatem idźmy dalej: kolejne kilkaset nowelizacji ustawy o podatku VAT zapewni znaczne wpływy z takich opłat, bo wówczas wszystkie pytania o interpretacje będą skrajnie skomplikowane.

Bardziej drastycznym przykładem wielokrotnego ponoszenia przez przedsiębiorcę kosztów i odpowiedzialności za niewłaściwą pracę urzędników państwowych lub jej brak jest odpowiedzialność nabywcy za zobowiązania podatkowe sprzedawcy towaru. Od kilku lat funkcjonuje zasada, że nabywca ma obowiązek ustalić, czy sprzedawca jest wiarygodny, czy legalnie prowadzi działalność gospodarczą, w szczególności, czy odprowadza podatek VAT. Gdy okazywało się, że po wielu miesiącach (a nawet latach) działania zarejestrowany w KRS i mający numer identyfikacji podatkowej (NIP) sprzedający towary nie odprowadził podatku VAT i nagle zniknął, urzędy skarbowe ścigały nabywców jego towarów i ściągały niezapłacony podatek. Nabywcom tłumaczono, że nie dopełnili obowiązku sprawdzenia wiarygodności sprzedawcy. Ciekawe uzasadnienie, gdyż takimi sprzedawcami często były firmy założone na fałszywych dokumentach. Krajowy Rejestr Sądowy je rejestrował, urząd skarbowy nadał NIP, urząd statystyczny nadał REGON, ZUS zarejestrował. I żaden z tych urzędów nie był w stanie sprawdzić prawdziwości przedstawianych dokumentów! Natomiast rolnik, kupujący od takiej firmy np. paliwo, według urzędników miał obowiązek i możliwości odkrycia fałszerstw! Przed trzema laty Ministerstwo Finansów obiecywało wprowadzenie reguł postępowania dla nabywcy, których przestrzeganie ma zapewnić bezpieczeństwo. Po trzech latach góra urodziła mysz: używanie split paymentu przez nabywcę ma go zabezpieczyć przed oskarżeniem o nierzetelne sprawdzenie wiarygodności sprzedawcy. Tylko że split payment nie obejmuje transakcji gotówkowych ani płatności kartą.

To prawda, że powyższe sytuacje najczęściej były kreowane przez różne mafie gospodarcze. Tylko dlaczego za ich istnienie i działanie w pierwszej kolejności ma ponosić odpowiedzialność zwykły rolnik, piekarz, czy producent butów?

Przedsiębiorcom, którzy zdecydują się na split payment, fiskus obiecuje, że będzie ich traktował, jakby dopełnili obowiązku sprawdzenia rzetelności kontrahentów. Dziękujemy za tę łaskawość, ale czy łaskawca nie pomylił adresata obowiązków?

A czy kiedykolwiek zostanie wprowadzona jakaś symetria odpowiedzialności i urzędnicy, którzy niesolidnie sprawdzili dokumenty rejestrowe i dopuścili do zarejestrowania fikcyjnej firmy, której nieuczciwa działalność doprowadziła do upadłości innych, rzetelnych przedsiębiorców, czy tacy urzędnicy zostaną ukarani i poniosą koszty odszkodowań dla poszkodowanych przedsiębiorców? Nie chodzi tu o symboliczne konsekwencje w postaci obniżenia premii, lecz o podobną skalę odpowiedzialności, jaka stosowana jest w przypadku karania przedsiębiorców za najdrobniejsze błędy czy zaniedbania. Do niedawna urzędy skarbowe przegrywały ponad 70% spraw wytaczanych przedsiębiorcom za rzekome wykroczenia i przestępstwa gospodarcze. Przedsiębiorcy tracili czas, pieniądze i zdrowie, by dowieść swojej niewinności. Urząd najczęściej przegrywał i musiał zwrócić niesłusznie zajęte kwoty wraz z ustawowymi odsetkami. Koszty całego spektaklu oczywiście pokrywał każdy podatnik, gdyż fiskus dysponuje tylko pieniędzmi podatników. O żadnym odszkodowaniu dla niesłusznie oskarżonego przedsiębiorcy zazwyczaj nie było mowy. Z zasady winny był zawsze przedsiębiorca, któremu dużym wysiłkiem czasem udało się winy pozbyć, a fałszywy oskarżyciel często był nagradzany.

Tak było przez wiele lat i, niestety, nic nie wskazuje na to, by coś się zmieniło. Nie wydaje się, by ogólnikowe zachęty, zawarte w zaprezentowanej niedawno Konstytucji biznesu i kierowane do urzędów, by przyjaźnie traktowały przedsiębiorców, zapewniły istotne zmiany.

Elektroniczne sprawozdania finansowe

Od tego roku sprawozdania finansowe muszą być składane wyłącznie w formie elektronicznej. Zmiana formy jak najbardziej uzasadniona, plik elektroniczny łatwiej i taniej wysłać e-mailem. Lecz taka zmiana powinna być odpowiednio przygotowana, podczas gdy Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało przedsiębiorcom prawdziwą drogę przez mękę. Ukoronowaniem wieloetapowej procedury było wysłanie pliku na specjalne konto elektroniczne w KRS. Na skutek niedopracowania oprogramowania jednego dnia konto działało, innego – nie. I znów zabrakło wyobraźni i umiejętności dokonania prostych obliczeń, uwzględniających liczbę przedsiębiorstw zobowiązanych do składania rocznych sprawozdań finansowych, przepustowość linii telefonicznych i wydajność urzędników odbierających telefony. Na dwadzieścia dni przed upływem terminu wysłania, połączenie można było uzyskać po 30-40 próbach. Ze słuchawki odzywał się wówczas miły głos: jesteś 37. na liście oczekujących. Po dwóch godzinach tenże głos uprzejmie informował: jesteś 14. na liście oczekujących. Na kilka minut przed zakończeniem pracy w słuchawce rozległo się: jesteś 9. na liście oczekujących. Po kilku minutach zapanowała cisza: dzień pracy w MS się zakończył. Następnego dnia to samo: po ponad trzydziestu próbach udało się połączyć. Tym razem wytrwałość wydała owoc: po prawie trzech godzinach od połączenia odezwał się urzędnik, a nie automat i plik ze sprawozdaniem finansowym udało się przesłać. Za rok ma to być prostsze.

Niższe podatki nie dla wszystkich

A dokładniej: dla nielicznych. Obniżenie podatku CIT dla małych spółek prawa handlowego jest oczywiście krokiem w dobrym kierunku. Szkoda tylko, że próg obrotów, 1,2 mln EUR, jakiego przedsiębiorstwo nie może przekroczyć, by pozostać w uprzywilejowanej grupie, został wyznaczony na tak niskim poziomie. Według klasyfikacji Ministerstwa Finansów roczny obrót poniżej 2 mln EUR plus zatrudnienie do 10 osób klasyfikuje firmę jako mikroprzedsiębiorstwo. Tak więc obniżka podatku CIT dotyczy tylko mini-mikro przedsiębiorstw. Premier zapowiedział dalsze obniżki CIT-u dla tych małych, nawet do 10% (zamiast 19%, jaki obowiązuje pozostałych). Skłania to wielu do rozpatrywania możliwości podzielenia firmy na mniejsze, by każda z nich nie przekraczała wyznaczonych limitów rocznych obrotów, lub ukrywania części obrotów. Dzielenie większej spółki na mniejsze nie jest prawem zakazane, często taki podział jest potrzebny, by np. rozwiązać spory własnościowe. Fiskus zapewne zauważył taką możliwość znalezienia się w uprzywilejowanej grupie podatkowej i w mediach pojawiły się ostrzeżenia wobec tych, którzy pójdą tą drogą. Pojawia się pytanie: w jaki sposób fiskus obiektywnie sprawdzi i dowiedzie, że wyłącznym celem podziału było obniżenie podatku, a nie np. chęć rozstania się wspólników, którzy chcieli iść własnymi drogami i od dawna nie mogli się porozumieć? Czy będą przesłuchiwani, badani wykrywaczem kłamstw?

Pewnie, jak dotąd, urzędnik sam ustali, że podział miał na celu obniżenie podatków. Bo wprawdzie prawo nie zabrania podzielić przedsiębiorstwa, ale wolno to czynić tylko w celach, które fiskus oceni jako właściwe.

Mały ZUS dla najmniejszych

Również w tym przypadku obniżka obejmie najwyżej kilka procent działających przedsiębiorców. Tych, których miesięczne przychody nie przekroczą 5250 zł. Obniżka dotyczy wyłącznie składki na ubezpieczenie społeczne i tylko na okres dwóch lat. Ubezpieczenie zdrowotne pozostaje bez zmian. Pamiętajmy, że przychody to nie dochody, że przy dużych przychodach dochody mogą być małe lub nawet zerowe. Przy bardzo wysokiej marży 50% oznacza to, że taki przedsiębiorca osiągnie dochód poniżej 2600 zł, z czego ZUS-owi odda nie mniej niż 740 zł, i na koniec zapłaci podatek dochodowy. W kieszeni zostanie mu około 1600 zł. Przypomnijmy, że dozwolona kwota miesięcznych zarobków niewymagających zarejestrowania działalności gospodarczej wynosi 1020 zł, a uzyskanie marży 50% jest możliwe tylko w nielicznych dziedzinach działalności.

Wyznaczenie tak niskiego progu przychodów może być kolejną zachętą do ukrywania prawdziwych i przejścia do szarej strefy.

Coś na przyszłość

Tempo wprowadzania nowych rozwiązań, mających zapewnić szczelność systemu podatkowego, jest naprawdę imponujące. Nie ma tygodnia, by media nie donosiły o kolejnych planach, kolejnych pomysłach, włącznie z pomysłami nowych danin, quasi-podatków czy wprost podatków. Cel ich jest zawsze dobry, wręcz szlachetny, ale bez wyjątku główne koszty ich realizacji zawsze leżą po stronie przedsiębiorców. I zawsze wymagają od nich poświęcenia dodatkowo wielu godzin pracy. Można odnieść wrażenie, że w wyobraźni pomysłodawców najważniejszym, a może i jedynym zajęciem przedsiębiorcy, właściciela małej firmy, jest wypełnianie kolejnych formularzy, przesyłanie kolejnych plików, sprawozdań i ankiet. Wszystko po to, by przekonać wszelkie urzędy kontrolne, że prowadzi uczciwy biznes, że płaci podatki i inne zobowiązania, że nie jest przestępcą. Uczciwy obywatel, przedsiębiorca, dopóki nie przeprowadzi pełnego i wielokrotnego dowodu swojej uczciwości, nie jest postrzegany przez administrację jako uczciwy. Lecz pojęcie pełnego dowodu zmienia się, rozrasta.

Do JPK, płatności podzielonej i innych dochodzą kasy fiskalne. W najbliższej przyszłości będą musiały zawierać opcję drukowania numeru identyfikacji podatkowej NIP. Nawet te niedawno kupowane najczęściej tej opcji nie mają. Dla twórczych umysłów z Ministerstwa Finansów to żaden problem: przedsiębiorca kupi nową kasę, z nowym oprogramowaniem.

Czy ktoś z MF obliczył koszt wymiany kas w skali kraju? W mediach cytowane są wypowiedzi urzędników MF, w których mówią oni o dodatkowych z tego tytułu wpływach do budżetu.

Przypomina to mentalność pszczelarza, którego interesuje wyłącznie ilość miodu w ulu, a stan zdrowia pszczół i perspektywy ich przeżycia są mu całkowicie obojętne. I aby o pszczelarzu pamiętały, poszepcze im nad ulem nieco czułych słów, w szczególności, że zawsze o nich pamięta i życzy im wydajnego życia.

Konstytucja biznesu, czyli nowy sezon „czułych słówek”

Po trzech latach zapowiedzi ujrzała światło dzienne. Zapowiadając Konstytucję biznesu, najczęściej cytowano rzekomo nową zasadę: co nie jest zabronione, jest dozwolone. W rzeczywistości ta zasada nie jest nowa i od dawna obowiązywała. Żeby sąd lub inny organ uprawniony mógł orzec o czyjejś winie i karze, musiał dowieść, że dana osoba wykonała czynność zabronioną lub czynność spoza wykazu czynności dozwolonych w danej sytuacji, jeśli taki wykaz był częścią przepisów lub zasad sztuki w zawodzie (np. lekarza).

Innym zagadnieniem jest, czy wszystkie urzędy jej przestrzegały i przypomnienie w Konstytucji biznesu może było wskazane. Znajdziemy tam zalecenia dla urzędów skarbowych, by ich kontrole były najmniej uciążliwe dla przedsiębiorcy. Zabrakło jednak dokładnych wyjaśnień, co to jest kontrola nadmiernie uciążliwa i jakie mogą być jej konsekwencje dla obu stron. Można podać wiele przykładów, kiedy nękany przez urzędników przedsiębiorca, po zakończeniu pozytywnej, ale uciążliwie przeprowadzanej kontroli, zamykał swoją firmę, by w przyszłości nie mieć takich doświadczeń. Zatrudnieni tracili pracę, właściciel żegnał się z dziełem swojego życia i źródłem utrzymania, a urzędnicy dostawali premie za „wzorowe wypełnianie swoich obowiązków”.

Niedawno, w jednym z wywiadów dla Radia WNET, prezes dużej polskiej spółki nazwał Konstytucję dla biznesu pustosłowiem. Konstytucja zawiera wiele słusznych postulatów i deklaracji, ale tak mało konkretnych, że wynikające z nich przepisy prawne, nad którymi dziś pracują ministerstwa, mogą różnić się od oczekiwanych. Jedną z jej owoców ma być nowa ordynacja podatkowa. Mamy nadzieję, że autorom nie zabraknie determinacji i odwagi, by obecną gmatwaninę w tym zakresie uprościć, uczynić ją zrozumiałą i, przede wszystkim, bezpieczną dla uczciwego podatnika. Jak wielka jest ta gmatwanina, dowodzi fakt, że dotychczasowa ustawa o podatku VAT była kilkaset razy nowelizowana.

Gdyby jednak rząd miał zamiar uprościć przepisy podatkowe i wierzył w sukces na tym polu, to po cóż przygotowywałby przepisy o opłatach za wydawanie ich interpretacji? Proste przepisy nie wymagają dodatkowych wyjaśnień.

Małego przedsiębiorcy dzień powszedni

Na zakończenie obrazek z małego warsztatu naprawy samochodów. Pracuje właściciel i dwóch mechaników. Dziennie potrafią naprawić średnio 10 samochodów. Średni koszt naprawy to kilkaset, powiedzmy 600 zł. Roczny przychód w pobliżu 1,5 mln złotych klasyfikuje tę firmę jako bardzo małe przedsiębiorstwo, lecz aby skorzystać z obniżonego CIT-u, właściciel musiałby przekształcić je w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, co wiązałoby się ze znacznie większymi kosztami obsługi księgowej. Mały ZUS go nie obejmie, gdyż zatrudnia pracowników. Musi więc działać na podobnych zasadach, jak duże przedsiębiorstwo. Do każdego naprawianego samochodu zamawia w hurtowniach potrzebne części, które razem z fakturami zakupu kurierzy przywożą do warsztatu. Właściciel warsztatu najczęściej kończy pracę późnym wieczorem, gdyż każdy klient chciałby szybko odebrać samochód. Po długim dniu pracy czeka go wykonanie co najmniej dziesięciu przelewów płatności, za każdą fakturę oddzielnie. Do niedawna mógł to zrobić jednym. Dodatkowo co miesiąc przelewy do ZUS, urzędu skarbowego, dostawcy prądu, dostawcy wody, podatek od nieruchomości, płatność za wywóz śmieci i kilka innych. Na koniec musi przygotować dokumenty dla biura księgowego, dostosować oprogramowanie swojego komputera, a wkrótce i kasy fiskalnej, do najnowszych przepisów, które powstają niemal codziennie w licznych urzędach. Po wypełnieniu kilkunastu obowiązków musi jeszcze znaleźć czas na śledzenie ostatnich zaleceń producentów samochodów, którzy ciągle wprowadzają nowe technologie w swoich produktach. Polski mały przedsiębiorca musi je znać, a nawet powinien je współtworzyć. A na początku każdego miesiąca, by nie zapomniał, że wszyscy o nim pamiętają, GUS przysyła jeszcze co najmniej dwie ankiety z kilkudniowym terminem wypełnienia.

Powyższy obrazek jest typowy dla małych przedsiębiorstw.

W wyniku ciągłych zmian przepisów i mnożenia obowiązków koszty prowadzenia działalności rosną szybciej niż dochody. Profitentami zmian są banki, biura księgowe, producenci oprogramowania i administracja.

Większość zmian jest obojętna dla dużych przedsiębiorstw i sieci handlowych. Osłabienie średnich i małych jest szczególnie korzystne dla sieci handlowych. Ich dostawcami często są właśnie mali i średni producenci. Sieci sprzedają towary za gotówkę lub płacimy w nich kartą. Tych płatności nie obejmuje split payment, więc wszystkie negatywne skutki ich nie dotkną. Natomiast producent-dostawca otrzyma od sieci płatność podzieloną, która mu część środków pieniężnych zablokuje. Brak płynności finansowej może być okazją dla sieci do naciskania na obniżenie cen dostarczanych towarów w zamian za przyśpieszenie płatności. Dla banku – okazją do zaproponowania dostawcy kredytu lub faktoringu. Każde z tych rozwiązań obniża dochody producenta-dostawcy.

Rząd zapowiadał specjalny podatek od sklepów wielkopowierzchniowych. Podatku nie ma, natomiast efektem ubocznym płatności podzielonej jest osłabienie producenta i umocnienie wielkich sieci handlowych i banków w strukturze producent-sprzedawca-nabywca. Miało być odwrotnie.

Stare polskie przysłowie się sprawdza: dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane. A gdy wiele małych i średnich firm upadnie, przed czym już ostrzega wielu ekonomistów, może sprawdzi się następne: mądry Polak po szkodzie. Może, bo zamiast mądrości może powstać tylko kolejny sezon „czułych słówek”.

Artykuł Piotra Bednarskiego pt. „Mały przedsiębiorca czeka na dobrą zmianę” znajduje się na s. 10–11 wrześniowego „Kuriera WNET” nr 51/2018, wnet.webbook.pl.

 

---

„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach, a także co sobota na Jarmarkach WNET w Warszawie przy ul. Emilii Plater 29 (na tyłach hotelu Marriott), w godzinach 9–15.

Wersja elektroniczna „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem wnet.webbook.pl. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.