Do grona uczestników dołączył Zespół „Mazowsze”.
Zespół „Mazowsze” należy do największych na świecie zespołów artystycznych, sięgających do bogactwa narodowych tańców, piosenek, przyśpiewek i obyczajów. Nazwa zespołu wywodzi się od centralnego regionu Polski – Mazowsza, jednak repertuar „Mazowsza” szybko rozszerzył się o folklor innych regionów. Dziś w dorobku zespołu znajdują się opracowania sceniczne 42 z nich.
Przyrzeczenie Miry i Tadeusza – jeśli przeżyjemy wojnę założymy zespół ludowy
Oficjalnie „Mazowsze” powołał do życia dekret Ministerstwa Kultury i Sztuki 8 listopada 1948 roku, polecający Tadeuszowi Sygietyńskiemu zorganizowanie zespołu ludowego, którego zadaniem miała być troska o tradycyjny repertuar ludowy, oparty na pieśniach, przyśpiewkach i tańcach wsi mazowieckiej i regionalnej tradycji artystycznej. Jednak idea zespołu powstała na długo przed tym.
Tadeusz Sygietyński, wybitny kompozytor i miłośnik folkloru oraz Mira Zimińska-Sygietyńska, aktorka przedwojennej sceny, w ruinach bombardowanej Warszawy przyrzekli sobie, że jeśli przeżyją wojnę, założą zespół. O ile dla aktorki filmowej i kabaretowej dziedzina wydawała się odległa, o tyle dla Tadeusza była realizacją dawnych marzeń.
Tak zaczęło się „Mazowsze”
Zimińska porzuciła karierę aktorki i zajęła się sprawami organizacyjnymi. Sygietyński komponował inspisrując się oryginalnymi ludowymi pieśniami. Przetrząsali wiejskie chaty. Zimińska w poszukiwaniu „babcinych” strojów, Sygietyński w poszukiwaniu uzdolnionej młodzieży. Na siedzibę zespołu wybrano podwarszawską posiadłość z początku XX wieku, nazwaną na cześć żony pierwszego właściciela – Karolinem.
Pod koniec 1948 roku do pałacu w Karolinie zjeżdżać zaczęły pierwsze grupy młodzieży z okolicznych wiosek i miasteczek. Rozpoczęła się nauka, próby, ćwiczenia i po dwóch latach, 6 listopada 1950 roku, na deskach Teatru Polskiego w Warszawie odbyła się premiera. W programie koncertu znalazły się piosenki przeplatane tańcami z terenów centralnej Polski.
Zespół podbija świat!
Już w 1951 roku „Mazowsze” wyruszyło na podbój świata, zaczynając od jedynie słusznego w tych czasach kierunku – ZSRR. Po trzech latach zespół zdobył Paryż (1 października 1954 roku), a sześć lat później przepłynął Atlantyk.
Rok 1955 okrył żałobą „Mazowsze” i zachwiał plany na przyszłość Zespołu. Zmarł Tadeusz Sygietyński. Rysowały się najczarniejsze scenariusze. Rozważano nawet rozwiązanie Zespołu.
„Gdyby nie Mira, nie byłoby Sygietyńskiego, ani „Mazowsza” – napisał kiedyś Marian Hemar, poeta i przyjaciel Zespołu. To nazywana przez wszystkich „Pani Mira” uczyniła „Mazowsze” takim, jakim jest dziś. Poświęcała mu bez reszty swój talent, doświadczenie i życie aż do 1997 roku. To dzięki niej na przestrzeni lat rozszerzono program artystyczny, opracowano nie zbadane wcześniej pieśni religijne, patriotyczne i inne. To dzięki niej „Mazowsze” zdobyło światową sławę.
Witold Zapała i Stanisław Jopek – artyści odpowiedzialni za sukces zespołu
Ale do sukcesu „Mazowsza” przyczynił się także talent wokalny Stanisława Jopka (okrzykniętego Pierwszym Furmanem Rzeczypospolitej z powodu interpretacji piosenki „Furman”) oraz choreograficzne wizje dawnego solisty baletu – Witolda Zapały.
Współczesne „Mazowsze” – zachwyca młodością, profesjonalizmem i kolorem
Dziś „Mazowsze” zachwyca młodością, wigorem, profesjonalizmem i kolorem. W repertuarze Zespołu znajdują się opracowania folkloru z 42. regionów Polski. Podczas jednego koncertu podziwiać można około 20. z nich. Kostiumy różnią się nie tylko pochodzeniem, ale też bogactwem zdobień i materiałami, z których są wykonane. Nawet ważący 14 kg kostium łowicki potrafi zawirować w tańcu niczym lekki tiul.
Niepowtarzalność artystyczna zespołu to synteza jego własnych przymiotów oraz wartości nagromadzonych przez wieki w kulturze narodowej, u których podstaw leży prosta sztuka ludowa w uszlachetnionej, wysublimowanej formie, nie pozbawiona przy tym prawdy, szczerości i prostoty pierwowzorów. Do tych samych źródeł sięgali najwięksi polscy artyści, jak Fryderyk Chopin, Karol Szymanowski podkreślając istotę narodowej tożsamości.
Styl „mazowszański” to ciepło delikatnej stylizacji, uwypuklającej urodę autentyku, zarówno w odniesieniu do muzyki, jak i do choreografii czy kostiumu. Folklor prezentowany przez zespół na scenie staje się sztuką o największej wartości, sztuką o wielkim ładunku emocjonalnym.
Pierwsze sukcesy zagraniczne uświadomiły potrzeby i oczekiwania publiczności. Słowo „Mazowsze” stało się hasłem wywoławczym, utożsamianym z nieznanym dla cudzoziemców krajem i kulturą, zaś dla Polonii stało się synonimem patriotyzmu i ojczyzny.
Z uwagi na ogromne bogactwo repertuarowe i działalność na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego „Mazowsze” uznawane jest za zespół narodowy.
Jerzy Waldorff, wybitny krytyk muzyczny, nazwał „Mazowsze” perłą w koronie Rzeczypospolitej. To stwierdzenie najpełniej oddaje rangę i wartość Zespołu, który od już od ponad 70 lat porywa publiczność na całym świecie, pełniąc zaszczytną funkcję Ambasadora Polskiej Kultury.
