Tag: Krzysztof Skowroński

Wróć na Wnet.fm

Radio WNET – radio dwóch stolic – więcej niż radio – nadaje już od roku na UKF / Lech Rustecki, „Kurier WNET” 65/2019

Data publikacji: | Leave a Comment on Radio WNET – radio dwóch stolic – więcej niż radio – nadaje już od roku na UKF / Lech Rustecki, „Kurier WNET” 65/2019

Z PAST-y sygnał radiowy płynie do nadajnika w Krakowie, a wnet także do innych miast. Do Polski zaś płyną wiadomości z zagranicznych studiów Radia WNET, których jest coraz więcej, nie tylko w Europie.

Słowem pisane – rok WNET na fm

Tekst i zdjęcia Lech R. Rustecki

Radio WNET już rok nadaje na UKF z historycznej wieży PAST-y nieopodal Pałacu Kultury i Nauki, w samym centrum Warszawy, przy skrzyżowaniu Marszałkowskiej ze Świętokrzyską.

Z PAST-y sygnał radiowy (uzupełniony o przekaz ze studiów zagranicznych, mobilnych i od naszych korespondentów) płynie światłowodami do nadajnika w Krakowie, a wnet dopłynie również do Białegostoku, Wrocławia i Szczecina, a także do Lublina, Łodzi i Bydgoszczy, bo tam również mamy nadzieję na pozytywne rozstrzygnięcie naszych wniosków o rozszerzenie nadawania na kolejne terytoria.

18 grudnia 2018 roku, restauracja „Chimera” w Krakowie. Zaraz rozpocznie się Poranek WNET

Krzysztof Skowroński poprosił mnie, żebym zmierzył się z tekstem z okazji pierwszej rocznicy rozpoczęcia nadawania przez Radio WNET na falach UKF FM. Zgodziłem się z pewną obawą, bo taki artykuł musi okazać się niekompletny i stanowić duże uproszczenie, ale perspektywa zatrzymania się w biegu na te godziny potrzebne do przypomnienia sobie najważniejszych momentów, umiejscowienia ich na osi czasu i krótkiej refleksji wydała mi się na tyle atrakcyjna, że powiedziałem „tak”, nie wiedząc wtedy, iż przyjdzie mi przeglądać tysiące e-maili i setki zdjęć z tego okresu, który zdarzył się w dziesiątym już roku istnienia naszego projektu. Niektóre zdjęcia z podpisami Krzysztofa Skowrońskiego zostaną dołączone do tego tekstu, a wśród listów od słuchaczy znalazłem wiersz z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości, który publikujemy w tym „Kurierze WNET”, a także wideo, na którym 5-letni Adam tańczy do piosenki w Radiu WNET i chwali nas do kamery za muzykę, „bo chce się tańczyć i można żyć dalej”.

Radio WNET to spółka Krzysztofa Skowrońskiego, Spółdzielczych Mediów WNET i kilkunastu inwestorów prywatnych. Oficjalne nadawanie na falach UKF rozpoczęło 12 listopada 2018 r. o godzinie 12:11. W praktyce jednak wystartowaliśmy już o północy 10 listopada, gdy rozpoczęliśmy nadawanie alfabetem Morse’a informacji o tym, że jesteśmy już na falach.

Pierwszą audycją nie była jednak ta nadana w poniedziałek 12 listopada o godzinie 12:11. Pierwszy był specjalny program z okazji stulecia obchodów odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą Polską, który odbył się 11 listopada, i wtedy po raz pierwszy wykorzystaliśmy systemy emisyjne, które umożliwiają łączenie się ze studiem emisyjnym w radiowej jakości praktycznie z każdego miejsca, w którym dostępny jest jest internet o rozsądnych parametrach. A w dzisiejszych czasach za kilkadziesiąt tysięcy można kupić modem, router i antenę do odbioru szybkiego internetu satelitarnego, a koszt nadania jednego Poranka WNET ze szczytu Mount Everestu to tylko parę tysięcy złotych.

Kilka tygodni przed rozpoczęciem nadawania na UKF dużo czasu spędziliśmy na przygotowaniu nowej oprawy dźwiękowej, której miksem i masteringiem zajmował się Karol Smyk, a muzyka pochodziła z wybranych płyt Jerzego Mazzolla – muzyka, który często pojawia się na antenie naszej rozgłośni, a Ela, jego żona, od poniedziałku do czwartku prowadzi o 11 „Porę karmienia”, audycję skierowaną szczególnie do kobiet, niekoniecznie tych karmiących.

Wilno: siostra Michaela to wulkan miłosierdzia. Stworzyła pierwsze hospicjum dla dorosłych i dzieci i znalazła miejsce dla Studia WNET . Jesteśmy w miejscu, gdzie powstał obraz Jezusa Miłosiernego. Po prawej: Czesław Okińczyc i proboszcz
parafii św. Piotra i Pawła, ks. Wojciech Górlicki

Po zakończeniu programu niepodległościowego w niedzielę, a przed oficjalnym rozpoczęciem nadawania w poniedziałek, nadawaliśmy muzykę, a właściwie jeden utwór – „Yellow Submarine” zespołu The Beatles. Ten sam utwór, ale w kilkudziesięciu wersjach, również koncertowych. Dla naszych stałych słuchaczy był to jasny sygnał, bo tę piosenkę słyszą zawsze przed rozpoczęciem najpopularniejszej audycji Radia WNET, czyli „Poranka WNET” prowadzonego przez Krzysztofa Skowrońskiego (zwykle w poniedziałki, środy, czwartki i piątki) i Magdalenę Uchaniuk-Gadowską (wtorki).

3-godzinny „Poranek WNET” zaczął się w tym roku skracać, bo Krzysztof Skowroński zaprosił po godz. 9 na antenę – rosnące jak grzyby po deszczu – zagraniczne i mobilne studia zewnętrzne (Lwów, Wilno, Kijów, Dublin, Dziki Zachód, Bejrut), rozpoczynając realizację wspólnototwórczego programu, na który dostaliśmy koncesję, od próby połączenia mostem radiowym Polaków mieszkających w kraju z naszą diasporą. Pasmo informacyjno-publicystyczne przygotowywane przez redakcję wydłużyło się za to o audycje „Popołudnie WNET” i „Kurier w samo południe”, prowadzone w składzie poszerzonym o Łukasza Jankowskiego, Jaśminę Nowak, Adriana Kowarzyka i Jana Olendzkiego.

Dzisiaj słuchacze mogą słuchać polskiego słowa nadawanego na żywo dodatkowo z Kijowa, Londynu i Los Angeles.

Już 15 listopada ub. roku udaliśmy się w mocnym składzie do Libanu, gdzie ruszyło nasze pierwsze zagraniczne studio, prowadzone przez Kazimierza

Bejrut i Liban pokochaliśmy od pierwszego wejrzenia. Dlatego pierwsze studio otworzył w Bejrucie i Byblos Kazimierz Gajowy, który wraz z Krzysztofem Skowrońskim stoi przed kawiarnią w Sydonie

Gajowego, eksperta ds. Bliskiego Wschodu, który mieszka tam od kilkudziesięciu lat. Kazimierz (zwany w Libanie Casimirem) tworzy „Studio Bejrut” razem ze swoją żoną, panią Barbarą z Polonii i młodym dziennikarzem z Polski, który wyjechał do Libanu w ostatnich latach i na razie nie zamierza wracać. My wróciliśmy z Libanu do Warszawy 24 listopada, żeby od razu wsiąść do samolotu udającego się do Wilna, skąd Krzysztof Skowroński prowadził audycje do 28 listopada. 1 grudnia nadawał już z Paryża. Takie olbrzymie tempo utrzymywało się dalej, na pewno do marca, ale również później, gdy dużo pracy wkładaliśmy w przygotowanie się do wakacyjnej trasy, która ruszyła z początkiem lipca i dobiegła końca w drugiej połowie września wraz ze specjalnymi programami poświęconymi polskiej wojnie obronnej przeciwko Niemcom i ZSRR, realizowanymi wspólnie z Narodowym Centrum Kultury z okazji 80 rocznicy wybuchu II wojny światowej.

W czerwcu zakończyła się tradycyjna już doroczna akcja wsparcia radia przez jego słuchaczy, w której udało się zebrać ponad połowę środków potrzebnych do wybudowania nowoczesnego studia emisyjnego z widokiem na ulicę Marszałkowską, wejście do stacji Metra Świętokrzyska, historyczny „Prudential” i Ogród Saski. Okno o wysokim współczynniku pochłaniania dźwięku zostało już wstawione, ale ciągle czekamy na decyzję najemcy umożliwiającą rozpoczęcie instalowania urządzeń wentylacyjnych, a następnie budowę sufitu podwieszanego w nowym studiu emisyjnym, realizatorni, serwerowni, studiu produkcyjnym i kabinach do nagrywania relacji reporterów i korespondentów.

Dublin: na pierwszym planie Karol Smyk, szef oddziału specjalnego, jakim są realizatorzy Radia WNET. Za oknem w ciemności nocy pogrążony, Tomasz Wybranowski, który w Dublinie pod numerem 37 stworzył filię Radia WNET

Te poważne inwestycje mają znacznie podwyższyć standard użytkowy pomieszczeń, które nie były remontowane od dawna, a budynek został niedokładnie odbudowany tuż po II wojnie światowej i nie ma nawet wentylacji grawitacyjnej, nie wspominając o niestabilnej sieci energetycznej i windzie wydającej dziwne odgłosy. Lepszego jednak miejsca do tworzenia i nadawania naszego programu prawdopodobnie nie ma, a jego klimat, charakter i historia pozwalają przetrwać wszelkie niedogodności.

I można powiedzieć, że w ten sposób domyka się ten pierwszy rok na UKF. Właśnie wieziemy sprzęt dla „Studia Londyn”, rusza „Studio Los Angeles”; wnet Piotr Witt z Paryża i Jan Bogatko z Niemiec będą mówić na antenie głosem o radiowej jakości dźwięku z wykorzystaniem niezwykle mobilnej technologii LUCI, o której tyle mówi na antenie szef radia.

Na rozpatrzenie czekają wnioski o rozszerzenie nadawania na kolejne nadajniki, ulokowane w Lublinie, Łodzi i Bydgoszczy. Trwają prace administracyjne, które mają doprowadzić do otrzymania pozwolenia radiowego z UKE i rozpoczęcia nadawania z anten w Białymstoku, Wrocławiu i Szczecinie. Tak radio dwóch stolic zamienia się w rozgłośnię ponadregionalną, nadającą program dla wszystkich Polaków z Warszawy i swoich studiów mobilnych w Krakowie, Bejrucie, Dublinie, Wilnie, Lwowie, Kijowie, Londynie, Los Angeles i przez Wojciecha Cejrowskiego z Dzikiego Zachodu i Polski w specjalnej audycji prowadzonej przez niego wspólnie z Krzysztofem Skowrońskim („Studio Dziki Zachód”).

Program Radia WNET przygotowuje mały, kilkunastoosobowy zespół pracujący na co dzień oraz grupa kilkudziesięciu osób prowadzących swoje autorskie audycje na żywo raz na tydzień lub z inną częstotliwością.

Krzysztof Skowroński odbiera umowę na nadawanie od przedstawiciela firmy Emitel, Marcina Jankowskiego

Niektóre audycje nadawane są raz na siedemnaście, trzydzieści siedem, pięćdziesiąt trzy lub inną ilość dni. To nowość w tym sezonie, która ma urozmaicić doświadczenie słuchania radia i zachęcać do przebywania z nim w oczekiwaniu na niezwykłe zdarzenia, które mogą się pojawiać tylko dlatego, że większość programu jest nadawana na żywo i praktycznie nie ma audycji odtwarzanych z „puszki”.

Mógłbym długo ciągnąć moje refleksje, ale chcę jeszcze do tekstu dołączyć kilka zdjęć wraz z podpisami, które przygotował Krzysztof Skowroński, i nie wyobrażam sobie niepodjęcia próby wymienienia wszystkich pracowników i współpracowników zaangażowanych teraz w Radio WNET, próby, która zawsze musi być skazana na porażkę, bo Radio WNET to więcej niż radio, ale mam nadzieję, że uda się to zadanie wykonać przynajmniej w 90%.

A więc do usłyszenia na antenie w Warszawie, Krakowie, Białymstoku, Wrocławiu, Szczecinie i, miejmy nadzieję, także w Lublinie, Łodzi i Bydgoszczy, gdzie Radio WNET, przecież starające się dopiero o koncesję, ma swojego ambasadora od dekady.

Redakcja

Krzysztof Skowroński – prowadzący, wydawca i redaktor naczelny; prowadzący pasma informacyjno-publicystyczne: Łukasz Jankowski, Magdalena Uchaniuk-Gadowska, Jaśmina Nowak, Adrian Kowarzyk, Jan Olendzki i Aleksander Wierzejski; Tomasz Wybranowski – prowadzący Studio Dublin i szef muzyczny; Paweł Bobołowicz – szef Studia Kijów, Wojciech Jankowski – prowadzący Studio Lwów, Agata Antoniewicz – Studio Wilno, Kazimierz Gajowy – szef Studia Bejrut, Wojciech Cejrowski i jego „Studio Dziki Zachód”; korespondenci zagraniczni: Piotr Witt (Paryż), Jan Bogatko (Niemcy), Irena Lasota (Waszyngton)

Autorzy audycji autorskich

„Easy Riders” – Jan Olendzki, „Muzyka świata” – Adrian Kowarzyk, „Libański Top 20” – Lech R. Rustecki, „Nowy wspaniały świat” – Aleksander Wierzejski, „Program Wschodni” – Paweł Bobołowicz, „Konfrontacje muzyczne” – Roman Zawadzki, „Pora karmienia” – Ela Mazzoll, „Mazzoll Arhythmic Radio” – Jerzy Mazzoll, „Lista nieprzebojów” – Mazzollowie, „Studio Apteka” – Jędrzej i Ksenia Kodymowscy, „Studio Dziki Zachód” – Wojciech Cejrowski, „Mocne Ramię” – Grzegorz Wacław, „Medycyna Hildegardy z Bingen” i „Ukryte skarby” – Elżbieta Ruman, „Republica Latina” – Zbyszek Dąbrowski, „Na początku był Chaos” – Milo Kurtis, „Koloseum” – Ewa Tylus, „Gawęda historyczna” – Krzysztof Jabłonka, „Studio Lwów” – Wojciech Jankowski, „Radioaktywni” – Radek Ruciński, Michał Popiński z ekipą, „Śpiewnik kabaretowy” – Ryszard Makowski, „Muzyczna ruletka” – Tomasz Krupa, „0+ program o przedsiębiorczości” – Sebastian Stodolak, „Czas nie tylko na country” i „Czas na country” – Jerzy Głuszyk, „Smaki i niesmaki” – Wojciech Piotr Kwiatek, „Crossroads” – Zbyszek Jędrzejczyk i Ania Zwierzyńska, „Studio Wilno” – Agata Antoniewicz, „Złote lata piosenki francuskiej” – Gabriel Garstka, „Niech słowo zawsze słowo znaczy” – Anna Falkiewicz i Ewa Błoch, „Sofa surfing” – Olgierd Zbychorski, „Radio Solidarność” – Andrzej Gelberg, Barbara Karczewska, Paweł i Małgorzata Pietkunowie; „Na rapie” – Bartosz Boruciak, „Studio Dublin”, „Studio 37”, „Muzyczna Polska Tygodniówka” i „Cienie w jaskini” – Tomasz Wybranowski, „Z miłości do kina” – Angelika Cudna, „Beatlemania” – Anna Frawley, „Jesteśmy razem” – Marek Kalbarczyk i Janusz Mirowski, „Matura z WF-u” – Jakub Mądry i Józef Skowroński, „Pofolkuj sobie” – Krystyna Mazur, „Kalejdoskop kulturalny” – Konrad Mędrzecki, „PoliszCzart” – Sławomir Orwat, „Wejść głębiej” – Katarzyna Szczepanek, „Muzyczne IQ” – Radosław Ruciński, „Strategy&Future” – Jacek Bartosiak, Piotr Dmitrowicz, prof. Grzegorz Łęcicki, Anna Popek

Szef anteny: Jan Brewczyński

Realizacja: Karol Smyk, Paweł Chodyna, Dariusz Kąkol, Jan Dudziński, Piotr Szydłowski, Andrzej Gumbrycht, Franciszek Żyła, Marcin Głos

Media internetowe: Adrian Kowarzyk z zespołem – WNET.fm i Podcasty Mixcloud, Konrad Tomaszewski – YouTube, Łukasz Jankowski – Twitter, Jan Olendzki – Instagram, Anna Szarf – Biuletyn WNET i skrzynka pocztowa

Reklama i sponsoring: Ryszard Gajewski, Grzegorz Omilianowicz

Technologia i produkcja: Lech Rustecki

Zarząd: Krzysztof Skowroński

Artykuł Lecha Rusteckiego pt. „Słowem pisane. Pierwszy rok WNET na fm” można przeczytać na s. 8 listopadowego „Kuriera WNET” nr 65/2019, gumroad.com.

 

„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach.

Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.

Następny numer naszej Gazety Niecodziennej znajdzie się w sprzedaży 19 grudnia.

Artykuł Lecha Rusteckiego pt. „Słowem pisane. Pierwszy rok WNET na fm” na s. 8 listopadowego „Kuriera WNET”, nr 65/2019, gumroad.com

Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wróć na Wnet.fm

Przed nami długie zimowe miesiące politycznej bitwy o wszystko / Krzysztof Skowroński, „Kurier WNET” nr 65/2019

Data publikacji: | Leave a Comment on Przed nami długie zimowe miesiące politycznej bitwy o wszystko / Krzysztof Skowroński, „Kurier WNET” nr 65/2019

W kraju, w którym nie ma wojny, bezrobocia, terroryzmu i kwitnie demokracja – opozycja, mimo że na ulicach posługuje się tęczowymi flagami, rzeczywistość polityczną będzie malować czarnymi barwami.

Krzysztof Skowroński

Rezygnacja Donalda Tuska z kandydowania w wyborach prezydenckich kosztować mnie będzie dwie butelki wina. Przegrałem zakład libański z Kazimierzem Gajowym, który mimo lat spędzonych na Bliskim Wschodzie, nie stracił wyczucia polskiej sceny politycznej.

Mogłem przegrać więcej, bo i Michał Karnowski, i Ryszard Czarnecki od dawna mówili, że były prezydent Europy nie zaryzykuje komfortu życia i nie zamieni cygar palonych w salonach europejskich na PKS, którym trzeba by przejechać Polskę wzdłuż i wszerz bez pewności, że na końcu drogi będzie na niego czekał pałac przy Krakowskim Przedmieściu.

Myślałem, że zapowiedź powołania Donalda Tuska na szefa partii ludowej ma związek z polskimi wyborami i koncepcją przyspieszenia procesu federalizacji Europy; że wybory prezydenckie będą plebiscytem: kto za Unią – głosuje na byłego premiera, kto za zaściankiem i marginesem – wybiera Andrzeja Dudę. Oczywiście ten podział byłby efektem zabiegu propagandowego, bo prezydent Andrzej Duda, podobnie jak inni politycy Dobrej Zmiany i większość Polaków, jest zwolennikiem zjednoczonej Europy, tylko jego koncepcja rozchodzi się z koncepcją establishmentu europejskiego, który widzi wspólnotę założoną na fundamencie ideologii gender z poprawnością polityczną, czyli cenzurą, w której sterowanie emocjami ludzi prowadzi do izolacji od problemów istotnych. Tak dzieje się w Starej Unii, gdzie lekarstwo na różne choroby jest bardziej szkodliwe niż te choroby. Przykładów na słuszność tej tezy jest dużo i nie warto ich tutaj wymieniać.

Wybory prezydenckie, które odbędą się w okolicach setnej rocznicy urodzin św. Jana Pawła II, będą bardzo istotne nie tylko ze względu na nasze polskie sprawy. Wybierzemy bowiem drogę, po której Polska będzie kroczyć przez czas trudny, w którym będzie postępowała zmiana globalnego porządku świata. Będziemy przeżywać dalsze konsekwencje zmiany klimatu i jak zapowiadają liczni eksperci, dojdzie do dużego kryzysu gospodarczego. W maju wybierzemy przewodnika, który ma nas przeprowadzić przez ten trudny czas i ważne, żebyśmy wiedzieli, kim jest.

Dlatego żałuję, że Donald Tusk podjął taką decyzję; nie z powodu zakładu i dwóch butelek wina, ale dlatego, że znów w czasie kampanii wylądujemy w teatrze cieni, które będą udawać, że są tym, kim nie są, i chcą tego, czego nie chcą. Gorzej, bo Donald Tusk udawałby, ale by wiedział, że udaje, a inni być może nawet tego wiedzieć nie będą. Z cieniami w teatrze trudno walczyć, ale mam nadzieję, że prezydent Andrzej Duda sobie poradzi.

Przed nami długie zimowe miesiące politycznej bitwy o wszystko. W kraju szczęśliwym – w którym, nie ma głodu, wojny, bezrobocia, terroryzmu i kwitnie demokracja – opozycja, mimo że na ulicach posługuje się tęczowymi flagami, rzeczywistość polityczną będzie malować czarnymi barwami. Żyjąc w Warszawie, dziwię się, jak wiele osób dało się zamknąć w informacyjnej bańce, i pewno, gdyby powiedziano w ich mediach, że PiS będzie strzelał, chodziliby w kamizelkach kuloodpornych i każdego dnia, wracając z pracy, kawiarni lub kina, dziękowaliby (komu?) za przeżycie.

My też dziękujemy; zarówno za 101 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, jak i pierwszą rocznicę nadawania Radia WNET na falach dwóch stolic, w Warszawie i Krakowie. O czym – ale oczywiście nie tylko o tym – w 65. numerze „Kuriera WNET” mogą Państwo przeczytać.

Artykuł wstępny Krzysztofa Skowrońskiego, Redaktora Naczelnego „Kuriera WNET”, znajduje się na s. 1 listopadowego „Kuriera WNET” nr 65/2019, gumroad.com.

 

„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach, a także co sobota na Jarmarkach WNET w Warszawie przy ul. Emilii Plater 29 (na tyłach hotelu Marriott), w godzinach 9–15.

Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.

Następny numer naszej Gazety Niecodziennej znajdzie się w sprzedaży 19 grudnia.

Artykuł wstępny Krzysztofa Skowrońskiego, Redaktora Naczelnego „Kuriera WNET”, na s. 1 listopadowego „Kuriera WNET” nr 65/2019, gumroad.com

Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wróć na Wnet.fm

My, konserwatyści – miejmy odwagę mierzyć się ze światem/ Krzysztof Skowroński, Jarosław Gowin, „Kurier WNET” 64/2019

Data publikacji: | Leave a Comment on My, konserwatyści – miejmy odwagę mierzyć się ze światem/ Krzysztof Skowroński, Jarosław Gowin, „Kurier WNET” 64/2019

Moim krytykom zarzucam, że w nich jest za dużo lęku, a za mało woli mierzenia się z światem. Za mało woli, żeby z polską myślą humanistyczną, filozoficzną, historiograficzną wejść do światowych debat.

Miejmy odwagę mierzenia się ze światem

Krzysztof Skowroński, Jarosław Gowin

Z wicepremierem Jarosławem Gowinem, ministrem nauki i szkolnictwa wyższego, na pół godziny przed uroczystym otwarciem roku akademickiego 2019/2020 – sześćset pięćdziesiątego szóstego roku działalności Uniwersytetu Jagiellońskiego, najstarszej i najbardziej znanej polskiej uczelni – rozmawia Krzysztof Skowroński.

Zacznijmy od Marszałka Seniora Kornela Morawieckiego. Miał Pan okazję go poznać.

Znałem pana marszałka Morawieckiego od kilkunastu lat, ale nigdy nie byłem jego bliskim współpracownikiem. Do tej kadencji była to znajomość właściwie sporadyczna. Natomiast, jak dla wszystkich ludzi pokolenia Solidarności, NZS-u – był on dla mnie wielkim autorytetem moralnym zarówno w czasach komunizmu, jak i po 1989 roku, kiedy jego głos był trochę takim głosem wołającego na puszczy. Jednak z perspektywy lat widać, że wiele diagnoz Kornela Morawieckiego znalazło potwierdzenie.

Były diagnozy polityczne, ale na uniwersytecie porozmawiamy o ideach – wolności i solidarności. Czy idea wolności jest zachowywana i przestrzegana na uniwersytetach i akademiach w Polsce?

Generalnie rzecz biorąc, tak. Natomiast oczywiście i na polskich uczelniach doświadczamy, na szczęście bardzo lekkiej postaci tego schorzenia, jakim jest ideologia politycznej poprawności. Wszyscy pamiętamy pierwotną decyzję władz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika o zawieszeniu pana profesora Nalaskowskiego za felieton. Felieton, w mojej ocenie – tu możemy dyskutować – napisany zbyt ostro, natomiast to w żaden sposób nie uzasadniało decyzji o zawieszeniu autora w wykonywaniu czynności akademickich. I cieszę się bardzo, że taki punkt widzenia zwyciężył.

Ale potem – z tego, co wiemy – Konferencja Rektorów zdecydowała, że nie należy na Uniwersytecie krytykować ideologii gender, bo to nie przystoi.

Zachęcam do lektury całego oświadczenia prezydium Konferencji Rektorów, bo rzeczywiście z jednej strony jest krytyka – można domyślać się, że adresowana do profesora Nalaskowskiego – ale jest też druga część tego oświadczenia, gdzie równie stanowczo zostały skrytykowane wszelkie zachowania ludzi reprezentujących świat akademicki, które urażają uczucia ludzi wierzących. Można więc powiedzieć, że jednak rektorzy dostrzegli pewne zagrożenie z jednej i z drugiej strony. Ja osobiście największe zagrożenie dostrzegam w ograniczaniu wolności. Można tak czy inaczej oceniać wypowiedź profesora Nalaskowskiego i dużo skrajniejsze wypowiedzi, chociażby profesora Hartmana. Moim zdaniem wolność słowa jest taką wartością, zwłaszcza na uczelni, że ani w tym pierwszym, ani w drugim przypadku wyciąganie konsekwencji dyscyplinarnych nie znalazłoby we mnie poparcia.

Ale czy wolność słowa jest szanowana na polskich uniwersytetach?

Na przestrzeni tych czterech lat, o tym mogę mówić w sposób najbardziej miarodajny, zdarzyło się parę, dosłownie parę – na palcach jednej ręki mógłbym policzyć – takich sytuacji, kiedy ta wolność została ograniczona i to ograniczenie zawsze szło z jednej strony. Mianowicie władze różnych uczelni ulegały presji środowisk skrajnie lewicowych i na przykład odwoływały wykład albo seminaria uczonych, czasami wybitnych, którzy mieli mówić na temat ochrony życia. Natomiast w ogromnej większości uczelni, w ogromnej większości przypadków ta wolność przez ostatnie cztery lata nie była niczym zagrożona.

Czy reforma Gowina, ta wielka reforma nauki, jest w stanie coś pod tym względem poprawić? Czy uniemożliwi zaburzanie wolności słowa?

Ta reforma z jednej strony poszerza autonomię uczelni, bo szereg kluczowych rozstrzygnięć przeniesionych jest z poziomu ustawy na poziom statutów uczelni. Dopełnieniem tej poszerzonej autonomii uczelni jest zwiększenie kompetencji rektora. Niektórzy krytycy mojej ustawy twierdzą, że większe kompetencje rektora mogą być wykorzystywane do tego, żeby ograniczać wolność słowa, żeby rektorzy właśnie takie ograniczenia wprowadzali. To nie jest prawdą, dlatego że jeżeli chodzi na przykład o postępowanie dyscyplinarne, rektorzy mają wręcz mniejsze uprawnienia niż mieli pod rządami poprzedniej ustawy. Obecnie expressis verbis sformułowany jest w Konstytucji dla nauki zakaz – który wcześniej był tylko domniemywany – jakiegokolwiek wpływania przez rektorów na rzeczników dyscyplinarnych. Owszem, rektor może wszcząć postępowanie, ale nie wolno mu wywierać nawet najmniejszej presji.

Rozmawiałem z moim kolegą, który jest doktorem w Instytucie Filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Jego zdaniem, jeżeli ktoś ma światopogląd konserwatywny, to nie ma szans na to, żeby na tym uniwersytecie zrobił karierę. Jego działalność jest ograniczana.

Tak się składa, że na tym samym uniwersytecie w tym samym instytucie doktorantem jest mój syn. Oczywiście wielokrotnie doświadczał pewnej presji środowiska kolegów czy wykładowców, ale ta presja nigdy nie przekraczała dopuszczalnych granic.

Tak już jest, że konserwatyści w ogóle w świecie akademickim są w mniejszości i muszą być odważni, muszą umieć bronić swoich poglądów. Jest jednak wiele przykładów, także na Uniwersytecie Warszawskim i także w tym instytucie, o którym rozmawiamy, ludzi o jasnym, wręcz krystalicznym kręgosłupie konserwatywnym, którzy po kolei robili tam doktoraty, habilitację, są profesorami. My, konserwatyści, jesteśmy na uniwersytetach mniejszością wszędzie na świecie, a w każdym razie wszędzie w świecie Zachodu, ale jeżeli jako mniejszość mamy wolę mocnego głoszenia naszych poglądów, to jesteśmy w stanie się z nimi przebić.

Jednak na uniwersytecie jest mistrz i jest uczeń, który potem myśli mistrza powtarza, i tak w nieskończoność… Czyli nie mamy szans, żeby choć trochę zmienić te uniwersytety, żeby myśl konserwatywna była tak samo istotna jak myśl lewicowa.

Oczywiście, że relacja mistrz-uczeń jest kluczowa dla procesu formacji uniwersyteckiej. Ale nie jest tak, że jest jeden mistrz, który ma jednego ucznia. Wymienię parę nazwisk profesorów z Pańskiego pokolenia, rzeczywiście wybitnych filozofów, związanych ze środowiskiem warszawskim: chociażby Dariusz Gawin, Marek Cichocki, Dariusz Karłowicz – otóż oni potrafią skupiać wokół siebie od wielu, wielu lat elitę młodego pokolenia filozofów, teologów, myślicieli społecznych i to środowisko, środowisko teologii politycznej, bardzo silnie promieniuje na świat akademicki nie tylko Warszawy, ale całej Polski.

Wyjdźmy poza mury wydziałów filozofii, bo reforma nauki dotyczy całego szkolnictwa. Reforma ma między innymi przyczynić się do tego, żeby wzrosła intensywność badań i odkryć naukowych na uniwersytetach i żeby stworzyć ku temu lepsze warunki. Taki był jeden z celów reformy.

Taka potrzeba pojawiła się dlatego, że właściwie w całym trzydziestoleciu polskie uczelnie przede wszystkim usiłowały sprostać jednemu wielkiemu wyzwaniu społecznemu, jakim był masowy pęd Polaków do wyższego wykształcenia. I można powiedzieć, że z tego zadania uczelnie się wywiązały. Poziom scholaryzacji procentowo zdecydowanie się podniósł. Natomiast miało to skutek uboczny. Tym skutkiem ubocznym nadmiernego umasowienia było obniżenie poziomu naukowego uczelni. Nadszedł czas na odejście od kryteriów ilościowych ku jakościowym.

W jaki sposób reforma ma to zmienić?

Jeżeli chodzi o poziom studiów, jest on w oczywisty sposób domeną autonomii uczelni. Żaden minister, także minister nauki i szkolnictwa wyższego, nie powinien narzucać uczelniom, jakie przedmioty mają prowadzić, w jakim wymiarze, jaką przyjąć metodologię. Natomiast my, rząd, możemy określić pewne ramy. Na przykład stworzyć pewne bodźce finansowe. Dawniej te bodźce promowały masowość, bo jedynym kryterium istotnym z punktu widzenia poziomu finansowania uczelni była liczba studentów: im więcej studentów, tym więcej pieniędzy. W związku z tym opłacało się – w sensie dosłownym – przyjąć każdego, nawet na najlepszy polski uniwersytet, a potem przepchać go przez studia, bo w ślad za nim szły pieniądze. To mieliśmy w roku dwa tysiące siedemnastym. Nowy algorytm promuje jakość. Czyli z jednej strony bierzemy pod uwagę jakość badań naukowych, a z drugiej strony – już nie ogólną liczbę studentów, tylko proporcje między liczbą studentów a liczbą pracowników naukowych. Nie więcej niż trzynastu na jednego. To pozwala stopniowo odtwarzać relację mistrz-uczeń.

I tutaj znów pojawia się punktologia. Sposób weryfikowania badań, sprawdzania osiągnięć naukowych opiera się na punktach. Punkty odnoszą się z kolei do jakości publikacji. Ale tak naprawdę nikt nie jest w stanie dokonać w pełni obiektywnej oceny publikacji naukowych. W tej sytuacji nauka nie jest wolna, tylko staje się elementem gry korporacyjnej: ktoś dostaje trzysta czterdzieści osiem punktów nie wiadomo dlaczego i awansuje w hierarchii… i tak dalej.

Rozumiem te argumenty i rozumiem też, że nikt nie lubi być oceniany. Mogę Panu zaręczyć, że nikt z polityków nie lubi czasu wyborów, bo wtedy jesteśmy oceniani, wyborcy przyznają nam coś w rodzaju takich punktów. Jedni są oceniani pozytywnie, jedni negatywnie. Można oczywiście wyobrazić sobie powrót do czasów, kiedy uczelnie w żaden sposób nie były oceniane. Tylko, mówiąc szczerze, źle by to wróżyło i studentom, i poziomowi polskiej nauki.

Natomiast chcę powiedzieć, że nowe zasady ewaluacji promują jakość, a nie ilość. Dawniej uczelni opłacało się zachęcać pracowników naukowych do tego, żeby publikowali jak najwięcej. Teraz mówimy inaczej: przedstaw od jednej do czterech najlepszych publikacji z ostatnich czterech lat. Ale niech to będą publikacje na światowym poziomie. Nie jest też prawdą, że jakości publikacji nie można ocenić. Może pojedynczych publikacji, bo ich się ukazują setki tysięcy w skali roku, ale już jakość czasopism naukowych można ocenić, i tą drogą zresztą idziemy w Polsce od wielu lat.

Na tym polega pewne niebezpieczeństwo tworzenia układu: ktoś, kto ma innowacyjne pomysły, jest twórczy, może nie znaleźć posłuchu na uniwersytecie, wśród profesorów. Nie będzie więc mógł publikować, nie dostanie punktów, a co za tym idzie – nie będzie mógł być naukowcem. Taka selekcja negatywna.

Oczywiście, że tego typu ryzyko istnieje, i to od czasów Kopernika, Galileusza, aż po wielu niezrozumianych geniuszy, których odkrycia tak bardzo wyprzedzały na przykład dwudziestowieczną naukę, że były rozpoznawane dopiero u schyłku ich życia albo nawet po śmierci. Ale to mogą być pojedyncze przypadki, nie jest to na pewno zagrożenie masowe. Poza tym – życzmy sobie tego, żeby w Polsce było jak najwięcej takich nierozpoznanych za życia geniuszy.

W naukach ścisłych czy w naukach technicznych jest możliwy jakiś model weryfikacji. Natomiast bardzo dużo krytyki pada ze strony tego drugiego filaru – wspólnototwórczych, czyli humanistycznych dziedzin nauki, tych, które są mniej wymierne. Profesor Andrzej Nowak powiedział: odliczam dni do emerytury, bo uważam, że reforma Gowina zniszczy wolność i ducha akademii. To są ostre słowa.

Ze spokojem przyjmuję słowa pana profesora Nowaka, życząc mu, żeby pisał kolejne wybitne dzieła historyczne. Jestem przekonany, że te dzieła będą oddziaływać na następne pokolenia studentów i w ogóle na następne pokolenia Polaków.

Zgadzam się z tym, że oczywiście w naukach humanistycznych ocena jakości dorobku jest dużo trudniejsza niż w naukach ścisłych. Ale dlatego ten wykaz czasopism, który budzi tyle zastrzeżeń, został stworzony w sposób wyjątkowo staranny. Takie wykazy istniały od wielu, wielu lat. Wcześniej ustalało je kilkunastoosobowe grono ekspertów. Ja zaprosiłem do współpracy około trzystu pięćdziesięciu czołowych polskich uczonych, po mniej więcej dziesięciu przedstawicieli każdej dyscypliny naukowej, i to oni zaproponowali czasopisma do tego wykazu. Na przykład na czele zespołu dziesięciu wybitnych historyków, w tym bliskich współpracowników pana profesora Nowaka, stał profesor Marek Kornat. Jest on akurat przykładem intelektualisty o bardzo konserwatywnym światopoglądzie. Ten właśnie zespół zaproponował punktację czasopism historycznych, więc jestem spokojny, że ten wykaz czasopism jest możliwie najbardziej miarodajny.

Według tego sposobu oceniania najwyżej punktowane są publikację nie w języku polskim, ale angielskim. W związku z powyższym ci, którzy zajmują się Mickiewiczem, Słowackim czy w ogóle polską literaturą, czy polską myślą, nie mają siły przebicia, bo w Paryżu i w Londynie zainteresowanie polską myślą humanistyczną nie jest duże.

Znowu, Panie Redaktorze, dzwoni, ale nie do końca w tym kościele. Odwołuje się Pan do głosów pewnej grupy krytyków. Dawniej czasopisma z dziedziny nauk fizycznych, medycznych z definicji otrzymywały więcej punktów niż czasopisma humanistyczne. Teraz obowiązuje ranking dla każdej dyscypliny z osobna. I to nieprawda, że publikacje w języku angielskim są z definicji punktowane wyżej. Owszem, publikowanie w czołowych polskich czasopismach, na przykład historycznych, daje mniej punktów niż publikowanie w najważniejszych światowych czasopismach historycznych. Ale to nie jest prawda, że polski historyk nie może w czołowym czasopiśmie światowym publikować artykułów na temat polskiej historii. Gdyby tak było, jak twierdzą moi krytycy, to trzeba byłoby z historii myśli politycznej wykreślić na przykład monumentalne dzieło Alexisa de Tocquevilla O demokracji w Ameryce. Albo fundamentalną dla teorii demokracji książkę Putnama Demokracja w działaniu, gdzie autor zanalizował mechanizmy demokratyczne na Sycylii.

Jednak żyjemy w świecie, o którym powiedzieliśmy, że przewaga środowisk lewicowych na uniwersytetach polskich jest mniejsza niż na uniwersytetach zachodnich. Czyli zachodnie czasopisma będą skłonne do publikacji myśli lewicowych z Polski, a nie do publikacji myśli konserwatywnej. I przez to ta myśl konserwatywna, którą reprezentuje między innymi profesor Nowak, będzie miała znacznie mniejszą siłę przebicia i zostanie z uczelni wykluczona.

Świetnie, że podał Pan ten przykład, bo właśnie profesor Nowak pracuje nad historią Polski, która ma się ukazać w wydawnictwie Harvarda, czyli jednym z czołowych wydawnictw.

Ale profesor Nowak nie mówi jedynie w swoim imieniu, bo on oczywiście daje sobie radę. Profesor Nowak należy do typu intelektualistów, których życiu towarzyszy geniusz. Ale nie wszystkim humanistom taki geniusz towarzyszy.

Oczywiście, ale proszę mi wierzyć, że ci bardzo dobrzy humaniści, ale nie tak wybitni, nie światowej klasy jak profesor Nowak, mogą publikować w bardzo szerokim spektrum wydawnictw i polskich, i zagranicznych. Przecież są wydawnictwa naukowe związane z czołowymi uniwersytetami katolickimi. Nie popadajmy w taką spiskową manię, że cały świat akademicki sprzysiągł się na nas, konserwatystów. Bo to jest reakcja lękowa.

Ja generalnie moim krytykom zarzucam, że w nich jest za dużo lęku, a za mało woli mierzenia się z światem. Za mało woli, żeby z polską myślą humanistyczną, filozoficzną, historiograficzną wejść do światowych debat. Czy naprawdę musi być tak, że historię Polski czytelnicy na całym świecie mogą poznawać jedynie z prac historyków brytyjskich, amerykańskich, izraelskich, niemieckich, rosyjskich? Dlaczego nie ma podręczników historii Polski napisanych po angielsku przez Polaków? Świetnie, że wreszcie będzie ta praca pana profesora Nowaka i chciałbym, żeby tego typu przykładów było jak najwięcej.

Za dziesięć minut rozpocznie się uroczysta inauguracja na Uniwersytecie Jagiellońskim. Trwa też kampania wyborcza. Jakiego przyjęcia ze strony profesorów i studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego Pan Premier się spodziewa?

Mogę szczerze powiedzieć, że przez te cztery lata dialog między ministerstwem a środowiskiem akademickim był z obu stron rzetelny. Zdarzały się oczywiście jakieś przykłady skrajnego odrzucenia, ale udało się stworzyć klimat poważnej debaty. Owszem, wiele osób z różnych powodów odrzuca moją ustawę. Są to powody, na które wskazuje profesor Nowak, ale też powody, jakie podał ostatnio w „Gazecie Wyborczej” jeden z profesorów, który napisał, że ja w bardzo inteligentny sposób dokonuję wymiany elit, właśnie na konserwatywne. Jednak generalny klimat do dyskusji jest poważny.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Dziękuję, Panie Redaktorze; bardzo ciekawa rozmowa, rzadko można tak merytorycznie podyskutować.

Wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z ministrem Jarosławem Gowinem, pt. „Miejmy odwagę mierzenia się ze światem”, znajduje się na s. 7 październikowego „Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com.

 

„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach.

Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.

Wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z ministrem Jarosławem Gowinem, pt. „Miejmy odwagę mierzenia się ze światem”, na s. 7 październikowego „Kuriera WNET”, nr 64/2019, gumroad.com

Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wróć na Wnet.fm

Nie chcę, żeby Polska była dzielona/ Wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z prof. Andrzejem Nowakiem, „Kurier WNET” 64/2019

Data publikacji: | 1 komentarz do Nie chcę, żeby Polska była dzielona/ Wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z prof. Andrzejem Nowakiem, „Kurier WNET” 64/2019

Nie chciałbym, żeby Polska była dzielona Z profesorem Andrzejem Nowakiem o podziałach, elitach, wolności osobistej, gospodarczej, swobodzie i błądzeniu myśli rozmawia Krzysztof Skowroński. Która z informacji zasłyszanych w ostatnim czasie była dla Pana najważniejsza? Ostatnio, jako obywatel naszego kraju, właściwie już tylko odcinam te symboliczne centymetry, które dzielą nas od dnia wyborów. Czekam z utęsknieniem […]

Nie chciałbym, żeby Polska była dzielona

Z profesorem Andrzejem Nowakiem o podziałach, elitach, wolności osobistej, gospodarczej, swobodzie i błądzeniu myśli rozmawia Krzysztof Skowroński.

Która z informacji zasłyszanych w ostatnim czasie była dla Pana najważniejsza?

Ostatnio, jako obywatel naszego kraju, właściwie już tylko odcinam te symboliczne centymetry, które dzielą nas od dnia wyborów. Czekam z utęsknieniem na moment, kiedy będzie można dowiedzieć się, jaki werdykt wydali obywatele.

A jakie są Pana przewidywania?

Przyszła mi na myśl bardzo prosta refleksja. Kiedy się widzi wyniki rządów Prawa i Sprawiedliwości w dziedzinie gospodarczej, społecznej, to nawet nie tyle ocena tych rządów, ale ocena poprzednich wypada tak szokująco wyraziście, że wciąż zastanawiam się, jak to możliwe, że blisko trzydzieści procent obywateli, według sondaży, jest gotowych głosować na rządy tak fatalne jak te, które sprawowała Platforma Obywatelska czy też Koalicja Obywatelska, jeśli używać jej obecnej nazwy. Ten monstrualny deficyt, te gigantyczne zmarnowane pieniądze, rozprowadzone gdzieś wśród swoich… Z jednej strony to mnie nieustająco zastanawia, ale jednocześnie widzę dość przygnębiającą odpowiedź: skuteczność mediów, które pracowały od trzydziestu lat nad sformatowaniem mózgów dużej części z nas i potrafiły ten cel osiągnąć. Trzydzieści lat pracy, może jeszcze wsparte czterdziestoma czterema latami wcześniej, i jakoś udało się stworzyć pewną grupę wyborców, do której dane rzeczywistości nie docierają.

Gdyby przeprowadzić sondaż wśród profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i zapytać, na kogo zagłosują, wynik byłby korzystny raczej dla Koalicji Europejskiej. Czyli wygląda na to, że to duża część profesorów ma wyprane mózgi…

Niestety. Są korporacje, w których w pewnym sensie dziedziczy się stanowiska… Niekoniecznie chodzi o dziedziczenie rodzinne, ale o to, że w czasach, powiedzmy, Józefa Stalina – kiedy usuwano z poszczególnych uczelni Tatarkiewicza w Warszawie czy Ingardena w Krakowie – mistrz został zastąpiony przez posłusznego wykonawcę partyjnych poleceń. Taki współczesny „mistrz”, dobierając sobie uczniów, tworzy w jakiejś mierze oblicze dzisiejszego uniwersytetu. I nie chodzi tu o żadne nazwiska, tylko o mechanizm bardzo głębokiego konformizmu – zmorę wszelkich korporacji, a korporacji uniwersyteckiej w szczególności. To jest chyba najprostsza odpowiedź na pytanie, retorycznie przez Pana Redaktora postawione. Bo wiemy, że tak właśnie jest, jak Pan powiedział. Zapewne większość profesury wyższych uczelni będzie głosowała przeciwko obecnemu rządowi, czując się elitą. Może najbardziej wyrazistą reprezentantką tej elity jest pani Agnieszka Holland. Ona występuje z pozycji arystokratki, z poczuciem pewności miejsca, jakie należy się nie tyle jej samej za niewątpliwe osiągnięcia reżyserskie, ale tej grupie, z której się wywodzi. Chyba nawet Radziwiłłom nie śniło się takie poczucie pewności swojego miejsca w społecznej strukturze, do którego – w przekonaniu grupy, którą pani Holland reprezentuje – chamy z nowej, że tak powiem, elity, pukające do centrum życia kulturalnego czy politycznego w Polsce, nigdy nie powinny zostać dopuszczone.

Pytał Pan nie tyle o najważniejszą, co najciekawszą wiadomość z ostatniego czasu. Wskazałbym jednoznacznie wywiad z panią Agnieszką Holland w „Gazecie Wyborczej”, w którym powiedziała ona, że trzeba odebrać wszystkim mężczyznom prawa wyborcze co najmniej na trzy, cztery kadencje, żeby zrównoważyć tysiące lat ucisku kobiet. Myślę, że ten stalinowski sposób myślenia, który zaprezentowała pani Holland, naprawdę trzeba wziąć pod uwagę w czasie głosowania trzynastego października, bo pani Holland jest wyrazicielką poglądów rdzenia tej grupy, która chce odebrać władzę Prawu i Sprawiedliwości.

A gdyby podzielić Polskę – jak chcą niektórzy politycy – na obóz wolności i obóz autorytarny, to do którego z nich zaliczyłby Pan siebie?

Ja należę do tego obozu, który bardzo nie chciałby, żeby Polska była w jakikolwiek sposób dzielona. Uważam pomysł dzielenia Polski za niebezpieczny i co najmniej bardzo nieprzemyślany. Jestem przeciwnikiem nadawania samorządom wojewódzkim takich uprawnień, by można było podzielić Polskę, niejako wedle sympatii politycznych, na województwa bardziej pisowskie i bardziej antypisowskie.

Trzej prezydenci napisali list, w którym oświadczyli, że te wybory są ważne, bo można zatrzymać ewolucję Polski w kierunku autorytarnej dyktatury. Mieli na myśli właśnie rządy Prawa i Sprawiedliwości.

No cóż, trzej prezydenci nie pierwszy raz dają wyraz swojej zgodności w jednym. Zgodności, która niejako potwierdza słuszność diagnozy postawionej przez prezesa Kaczyńskiego: establishment III RP – który reprezentują właśnie ci trzej byli prezydenci oraz inni podpisani pod tym listem, bo to przecież są także takie tuzy polskiej humanistyki, jak między innymi pan profesor Sadurski – wyraża pogląd, że Polska powinna być ścisłą kontynuacją PRL-u, hierarchii stamtąd wyrosłych, i reprezentować taki pułap suwerenności, na jaki pozwalają silniejsi sąsiedzi. Nie wolno jej stawiać sobie żadnych bardziej ambitnych celów – zarówno w stosunku do podniesienia poziomu życia obywateli, jak i siły własnej na arenie międzynarodowej – niż to, na co dawniej pozwalała Moskwa, jej namiestnik w Polsce, generał Jaruzelski, a dzisiaj to, na co pozwoli Bruksela, czy mówiąc bardziej konkretnie: Berlin i Paryż. Myślę, że to jest starcie z tego rodzaju myśleniem i trzej prezydenci są bardzo wiernymi, można tak powiedzieć, wykonawcami, czy raczej symbolami tej postawy, z którą PiS próbuje walczyć.

Częściowo można przyznać rację tezom zawartym w liście prezydentów. Rzeczywiście to prawda: tak, Polska w tej chwili walczy o swoje miejsce na arenie międzynarodowej. Ta walka nie podoba się tym, którzy chcieliby utrzymać Polskę tam, gdzie była, to znaczy na marginesie wszelkich decyzji podejmowanych w Unii Europejskiej, na marginesie jakiejkolwiek polityki gospodarczej, która mogłaby pomóc wyjść Polsce z pułapki średniego wzrostu. Do tego zmierza prezydent Macron – ażeby Polacy byli zawsze takim biednym, ubogim krewnym ze wschodu Europy, któremu nigdy nie będzie wolno nawet marzyć o tym, żeby żyć na tym samym poziomie co zasobne, stare, żyjące z tradycji kolonialnej, imperialnej kraje Europy Zachodniej.

I to jest powód, dla którego polityka wewnętrzna Polski ma ten negatywny wymiar zewnętrzny. To dlatego ci prezydenci – mówię akurat o prezydencie Macronie, ale myślę nie tylko o tym polityku – trzymają kciuki za opozycję w Polsce, a media na zachód od naszych granic opisują Polskę jako kraj zarządzany w sposób autorytarny.

Skoro już rozmawiamy o różnych symbolicznych postaciach, to rzeczywiście prezydent Emmanuel Macron potwierdził swoją rolę jako reprezentanta starych, kolonialno-imperialnych elit Zachodu, które traktują na sposób półkolonialny albo wręcz kolonialny naszą część Europy. Zupełnie kuriozalna była jego wypowiedź – aż się uśmiecham, bo była zupełnie groteskowa – mówiąca o tym, że Polska blokuje wszystko. Dosłownie cytuję: „Pologne bloque tout”. Jakby od Polski zależała cała klimatyczna zagłada współczesnego świata. Ujawnił nawet pewien element, powiedziałbym, histerii w tym zdenerwowaniu, że oto Polska ma swoje zdanie, że Polska chce harmonizować walkę o poprawę klimatu z potrzebą rozwoju swoich zdolności gospodarczych. Francja, opierając swoją potęgę na latach, a raczej na wiekach zatruwania atmosfery przez swój imperialny przemysł, podobnie jak Anglia, Niemcy – dzisiaj chciałaby nie dopuścić do wzrostu gospodarczego krajów, które były pozbawione suwerenności, nie mogły się rozwijać w wieku dziewiętnastym czy przez dużą część wieku dwudziestego, bo były podporządkowane obcym systemom politycznym. Nie chce pozwolić na to, żeby one mogły doganiać ten stary, imperialno-kolonialny rdzeń Europy Zachodniej. Myślę, że to jest jakiś wycinek tego, o co walczy i do czego dąży Prawo i Sprawiedliwość – wyjść z tej pułapki, a raczej z tego ograniczonego bardzo ścisłymi ramami miejsca, w którym chcieliby dzierżyć ster starzy władcy Europy. Na szczęście pretensje prezydenta Emmanuela Macrona, by sprawować funkcję nadzorcy całej Europy, są równie groteskowe jak jego wygląd.

Nie ma Pan obawy, że rola państwa w doktrynie czy myśli politycznej PiS-u jest zbyt duża, że rzeczywiście może to w którymś momencie doprowadzić do ograniczenia wolności jednostki?

To jest bardzo ważna kwestia. Bardzo poważna, nie ma co jej zbywać krótkimi odpowiedziami. Ja wskażę taką alternatywę, jaka mi przychodzi na myśl i pewnie gdzieś w tej alternatywie trzeba szukać odpowiedzi na Pana pytanie. Otóż z jednej strony, jeśli chcemy wyjść z pułapki średniego wzrostu gospodarczego, z tego ograniczonego na zawsze, wyznaczonego nam miejsca w strukturze światowego handlu, światowej gospodarki, to rola państwa musi być większa, musi być co najmniej taka, jaka jest w tej chwili, kiedy udało się częściowo renacjonalizować banki. Wcześniej nie posiadaliśmy przecież jako państwo żadnych banków w wyniku działalności poprzednich władz, poprzednich prezydentów. Kiedy próbujemy – i powinniśmy chyba nawet znacznie bardziej próbować tworzyć takie, powiedzmy, najbardziej ciągnące w górę nasze możliwości eksportowe, specjalne gałęzie najnowocześniejszego przemysłu, to tutaj pomoc państwa jest zasadnicza, bez niego nie uda się tego zrobić. Wszelkie opracowania polityczno-socjologiczno-gospodarcze dotyczące tego tematu mówią, że jedynym krajem, któremu udało się z peryferii wejść do tego bogatszego kręgu, jest Korea, i nie byłoby to możliwe bez znaczącej roli państwa. Możemy powtórzyć tę operację wyjścia z krajów średniego rozwoju do prawdziwej elity gospodarczej świata, ale tu państwo jest potrzebne.

Jednocześnie istnieje niebezpieczeństwo, o którym Pan Redaktor powiedział – żeby państwo, potrzebne w gospodarce, nie zastąpiło inicjatywy indywidualnej, prywatnej. Mniej boję się o wolność osobistą, bo nie widzę na nią żadnych zamachów ze strony obecnej władzy, ale mówię o wolności gospodarczej. To napięcie między etatyzmem a wolnością gospodarczą… Napięcie, które było widoczne w czasach II Rzeczpospolitej – między etatyzmem sanacji a obroną wolności gospodarczej między innymi przez Narodową Demokrację – trwa także w dwudziestym pierwszym wieku. Musimy znaleźć odpowiedź na pytanie, w którą stronę zwrócimy się bardziej, bo nie całkowicie; nie doktrynersko w stronę absolutnego panowania wolnego rynku, ani też w stronę absolutnego panowania państwowego interwencjonizmu, ale gdzieś pomiędzy tymi biegunami. Musimy dokonać wyboru według własnego rozeznania, wybrać, co jest lepsze dla Polski, dla społeczeństwa.

Etatyzm tworzy pewien układ, który może być układem zamkniętym, gdzie bierny, mierny, ale wierny jest ważniejszy niż ktoś, kto ma inicjatywę, otwarty umysł i jest gotowy stworzyć ten innowacyjny przemysł.

Dlatego ubolewam, że po raz kolejny postać pana Korwin-Mikkego niweczy szanse zbudowania stałego miejsca na naszej scenie politycznej dla partii czy ugrupowania, które reprezentowałoby myślenie wolnorynkowe w sposób konsekwentny. Myślę zresztą nie tylko akurat o tym liderze, który swoją ekstrawagancją w rozmaitych postaciach zawsze zadba o to, żeby ta wolnorynkowa formacja nie przeszła progu pięciu procent, ale także, niestety, o kilku innych liderach tej formacji. Zachowują się tak, jakby chcieli zniweczyć realną szansę wejścia Konfederacji do Sejmu. Ubolewam nad tym, bo chciałbym, żeby solidna, dobra formacja wolnorynkowa znalazła się w Sejmie. Obawiam się, że i tym razem to nie nastąpi.

Zaczyna się nowy rok akademicki, już rok po reformie Gowina. Jaki będzie uniwersytet?

Odpowiem najkrócej jak potrafię. Oprócz tego centymetra, na którym zostało niewiele dni do wyborów, mam też centymetr długości stu pięćdziesięciu centymetrów, taki standardowy, zwijany, który symbolizuje tygodnie, które pozostały mi do emerytury. Tak widzę przyszłość uniwersytetu: marzę o emeryturze. Zwłaszcza po reformie pana premiera Gowina.

Dlaczego?

Dlatego, że po prostu nie do zniesienia jest rozrost biurokratycznych absurdów, które reforma premiera Gowina tylko umocniła. Te punkty, te ciągle składane sprawozdania, dostosowane do ideologicznych trendów – w każdym razie, jeśli idzie o humanistykę – dyktowanych przez najgorsze pod tym względem uniwersytety amerykańskie czy zachodnioeuropejskie, pogrążone w szaleństwach ideologicznych gender i rozmaitych innych formach marksizmu… To nie jest przyszłość, w której bym się odnajdywał. Mam wrażenie, że uniwersytet wchodzi w fazę głębokiego kryzysu. To nie jest oczywiście tylko wina premiera Gowina, bo on się po prostu dostosowuje do trendu dominującego w najważniejszych, najbogatszych uniwersytetach świata zachodniego. Ta przyszłość uniwersytetu rysuje się tak daleko od tradycji uniwersytetu jako miejsca wymiany wolnej myśli, tak bardzo za to zbliża się do ideału politycznej poprawności, który niszczy wszelką swobodną dyskusję, że coraz trudniej jest wyobrazić sobie możliwość realizowania tego uniwersyteckiego ideału, który przyświecał choćby mojej uczelni w czasach Mikołaja Kopernika.

Jak do tego doszło? Dlaczego pan premier Gowin zdecydował się na taką reformę?

Ja przypisuję panu premierowi Gowinowi tylko najlepsze intencje, którymi, jak wiadomo, niestety jest podobno wybrukowane piekło. Te dobre intencje w tym przypadku polegają chyba na tym, by Polska, a raczej polskie uczelnie, awansowały w rankingach uniwersyteckich. Byśmy mogli dumnie wypiąć pierś, że Uniwersytet Jagielloński, w tej chwili najlepszy w tych rankingach, z miejsca chyba trzysta trzydziestego ósmego mógł może awansować do trzeciej, a może nawet drugiej setki. Niestety, jeśli idzie o humanistykę – cena za to jest jedna. Radykalny wzrost politycznej poprawności, bo jeśli chcemy zdobywać więcej punktów, tych światowych punktów, to musimy pisać o gender, o sprawach dotyczących świata w taki sposób, w jaki wypowiada się o nich szesnastolatka ze Szwecji, Greta Thunberg. Na tym poziomie intelektualnym, bo to jest właśnie ten poziom, którego oczekuje dzisiejsza humanistyka zachodnia. Być może rzeczywiście awansujemy i wtedy będziemy czuli się bardziej dumni z poziomu naszych uniwersytetów, niż jesteśmy w tej chwili. Ale wydaje mi się, że tego rodzaju nadzieje skrywają tylko kompleksy, których powinniśmy się wyzbyć, bo nie we wszystkim, naprawdę nie we wszystkim – w wielu rzeczach, ale nie we wszystkim powinniśmy naśladować to, co stało się ze współczesnym Zachodem.

Czy miał Pan okazję w cztery oczy porozmawiać na ten temat z wicepremierem Gowinem?

Tak. Pan wicepremier Gowin, kiedy jakoś tam publicznie protestowałem przeciwko tej reformie, oczywiście wspólnie z wieloma koleżankami i kolegami, przyjął mnie bardzo życzliwie i cierpliwie. Ponad półtorej godziny słuchał moich argumentów, nawet deklarując rozmaite, drobne korekty. Niestety drobne korekty niczego nie zmieniają, istota reformy pozostaje taka jaka jest. O ile, być może, koledzy z nauk ścisłych mogą się z tej reformy cieszyć – broń Boże nie wypowiadam się tutaj w ich imieniu – o tyle z całym przekonaniem mogę dzisiaj powtórzyć to, co mówiłem kilka miesięcy temu w czasie spotkania, na które zaprosił mnie pan wicepremier Gowin: że uważam tę reformę za katastrofę dla polskiej humanistyki.

Symboliczne jest oświadczenie konferencji rektorów, które właściwie zakazuje krytyki ideologii gender, ideologii LGBT.

Podał Pan ilustrację do tez, które przed chwilą wygłosiłem, więc czuję się zwolniony z obowiązku komentarza.

W takim razie na zakończenie poproszę o krótki komentarz do listu księdza arcybiskupa Marka Jędraszewskiego.

Ucieszyłem się bardzo, słysząc ten list w swoim parafialnym kościele w Przegorzałach, bo uświadomiłem sobie, jak wiele mogą biskupi, jeśliby chcieli mówić tylko tak, jak chce mówić nasz krakowski arcypasterz. Wystarczy chcieć mówić prawdę o tym, co grozi dzisiaj podstawom nie Kościoła – bo Kościół, wiadomo: ma gwarancję życia wiecznego, bramy piekielne go nie przemogą, jak czytamy w Piśmie Świętym. Ale Kościół może tak wiele w obronie ludzkiej natury przed atakiem, który został podjęty na podstawy ludzkiej natury w ideologii LGBT i w rozmaitych innych formach współczesnych ideologii inspirowanych marksizmem, a raczej jego kolejnymi dewiacjami. To właśnie, że Kościół może swoim energicznym „Non possumus” hamować drogę temu szaleństwu, zostało przy pomocy tego listu przypomniane. Bardzo bym chciał, żeby inni biskupi nie tylko listami, ale intensywną pracą duszpasterską przypomnieli nam, tak jak właśnie ten list przypomina, w jakim kierunku chciał prowadzić Kościół i naszą ojczyznę święty Jan Paweł II.

Wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z prof. Andrzejem Nowakiem, pt. „Nie chciałbym, żeby Polska była dzielona”, znajduje się na ss. 1 i 2 październikowego „Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com.

 

„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach.

Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.

Wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z prof. Andrzejem Nowakiem, pt. „Nie chciałbym, żeby Polska była dzielona” na s. 1 październikowego „Kuriera WNET”, nr 64/2019, gumroad.com

Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wróć na Wnet.fm

Krystyna Pawłowicz, Krzysztof Zamojski, Robert Winnicki, Wojciech Jeśman – Popołudnie WNET – 9 października 2019 r.

Data publikacji: | Leave a Comment on Krystyna Pawłowicz, Krzysztof Zamojski, Robert Winnicki, Wojciech Jeśman – Popołudnie WNET – 9 października 2019 r.

Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm, 87.8 FM w Warszawie i 95.2 FM w Krakowie. Zaprasza Magdalena Uchaniuk-Gadowska.

Goście:

Prof. Krystyna Pawłowicz- poseł PiS;

Krzysztof Zamojski– przewodniczący Rady Miejskiej Białowieży;

Jan Wójcik – specjalista od spraw Bliskiego Wschodu, euroislam.pl;

Dr Konrad Zasztowt — specjalista od spraw Tureckich, wydział orientalny UW;

Andy Waligóra – publicysta z Wiednia;

dr Zygmunt Borek – przewodniczący koła krakowskiego stowarzyszenia morsko-gospodarczego im. Eugeniusza Kwiatkowskiego;

Prowadzący: Magdalena Uchaniuk-Gadowska,Tomasz Wybranowski i Krzysztof Skowroński

Wydawca: Jaśmina Nowak i Jan Olendzki

Realizator: Karol Smyk i Piotr Szydłowski

Część pierwsza:

Prof. Krystyna Pawłowicz i Krzysztof Zamojski wspominają zmarłego dziś ministra środowiska prof. Jana Szyszko.

Sławomir Mazurek wspominał lata współpracy z prof. Janem Szyszko.

Dr Konrad Zasztowt i Jan Wójcik komentują ofensywę turecką w Syrii. Czy Amerykanie zdradzili społeczność Kurdyjską i czy Turcja może dokonać czystki etnicznej na tym terenie? Odpowiadają także na pytanie czy amerykanie są wiarygodnym sojusznikiem Polski.

 

Część druga:

Andy Waligóra o sytuacji politycznej w Austrii.

Robert Winnicki i Kacper Płażyński podsumowują kampanie wyborczą do parlamentu a także polemizują  w sprawie stosunków polsko-rosyjskich i polsko-amerykańskich.

Wojciech Jeśman mówi o przedwyborczych nastrojach amerykańskiej Polonii oraz ustawie 447 i możliwym impeachmencie Donalda Trumpa.

Wróć na Wnet.fm

Fakt, że w jakichś państwach rządzą politycy odwołujący się do tradycyjnych wartości, skazuje te państwa na wykluczenie

Data publikacji: | 1 komentarz do Fakt, że w jakichś państwach rządzą politycy odwołujący się do tradycyjnych wartości, skazuje te państwa na wykluczenie

Żadne wyjaśnienia składane przez Beatę Szydło czy Mateusza Morawieckiego nie zostaną przyjęte, bo burzyłoby to system aksjomatyczny, na którym opiera się obowiązujący w Unii Europejskiej ład.

Krzysztof Skowroński

Niemieckie media podały informację, że Donald Tusk jest kandydatem i faworytem na lidera Partii Ludowej. Nie zaskoczyło to osób, które śledzą politykę europejską i rozwój kariery Donalda Tuska. Skoro został przewodniczącym Rady Europy dzięki poparciu Angeli Merkel, to i teraz z niemieckiego poręczenia może być szefem Partii Ludowej.

Przyzwyczailiśmy się, że w dyskusji europejskiej niektóre słowa odbiegają od tradycyjnego znaczenia. Tak też się stało z europejską Partią Ludową, która zgodnie ze swoją genezą, powinna reprezentować wartości chrześcijańsko-demokratyczne, a właściwie konserwatywne. Gdybyśmy żyli w normalnym świecie, liderem tej partii zostałby ktoś o poglądach zbliżonych do tych, jakie głosi prof. Ryszard Legutko. Chrześcijański demokrata to człowiek gotowy bronić tradycji, życia od poczęcia do naturalnej śmierci, rodziny; dla którego pojęcia wolnej woli, łaski, miłosierdzia, rozróżnienie dobra i zła są fundamentem ładu europejskiego.

Cynizm byłego premiera Polski pozwoliłby mu na objecie przywództwa dowolnej europejskiej partii politycznej. Nie jest on przywiązany do wartości, tylko do stanowiska, które może zajmować.

Zaproponowanie Tuskowi funkcji przewodniczącego Partii Ludowej możemy potraktować symbolicznie; uznajmy, że Tusk pełni rolę granicznego słupa europejskiej debaty.

Wszystko, co dzieje się między lewą stroną sceny politycznej a Donaldem Tuskiem, należy do europejskiego mainstreamu, gdzie obowiązuje zasada poprawności politycznej. Wszystko, co z prawej strony przekracza te granice, to dzikie pola, na których nie rosną żadne pożyteczne rośliny i na których nie można znaleźć żadnego dobrego owocu. Nieprzypadkowo te dzikie pola pokrywają się z dużą częścią chrześcijańskiej i katolickiej myśli politycznej i społecznej. Na dzikich polach koczownicy w swoich prymitywnych namiotach rozważają tak dziwne sprawy jak ochrona życia, małżeństwo, rodzina, a przecież wszystko zostało już na zachodnich uniwersytetach wyjaśnione. Taka jest ewolucja europejskiego mainstreamu.

Dlatego, gdy europoseł Andrzej Halicki zadaje przyszłemu komisarzowi europejskiemu pytanie o to, jaka będzie jego postawa wobec krajów łamiących zasady praworządności, sprawiedliwości, wolności – nikt nie próbuje się dowiedzieć, w których krajach te prawa są łamane i czy rzeczywiście tak jest.

Sam fakt, że w jakichś państwach rządzą politycy odwołujący się do tradycyjnych wartości, skazuje te państwa na wykluczenie. Dlatego żadne wyjaśnienia składane przez Beatę Szydło czy Mateusza Morawieckiego nie zostaną przyjęte, bo burzyłoby to system aksjomatyczny, na którym opiera się obowiązujący teraz w Unii Europejskiej ład.

Dlaczego piszę tutaj o Donaldzie Tusku, a nie o wyborach parlamentarnych w Polsce? Z dwóch powodów. Po pierwsze dlatego, że gdy piszę ten wstępniak, do wyborów pozostało jeszcze 10 dni, a „Kurier WNET” jest miesięcznikiem i nie chcę bawić się we wróżkę ani podsumowywać kampanii wyborczej, bo ona się jeszcze nie skończyła. Po drugie dlatego, że ruch wokół byłego premiera jest wstępem do następnej kampanii, równie ważnej jak wybory parlamentarne, czyli do wyborów prezydenckich.

Pozostaje mi tylko wyrazić nadzieję, że czytelnicy „Kuriera WNET” obudzą się 14 października w dobrych humorach. Tego Państwu i sobie życzę.

Artykuł wstępny Krzysztofa Skowrońskiego, Redaktora Naczelnego „Kuriera WNET”, znajduje się na s. 1 październikowego „Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com.

 

„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach.

Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.

Artykuł wstępny Krzysztofa Skowrońskiego, Redaktora Naczelnego „Kuriera WNET”, na s. 1 październikowego „Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com

Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wróć na Wnet.fm

Andrzej Adamczyk, Andrzej Halicki, Robert Kawałko, Bogdan Pęk, Alex Sławiński – Popołudnie WNET – 3 października 2019 r.

Data publikacji: | Leave a Comment on Andrzej Adamczyk, Andrzej Halicki, Robert Kawałko, Bogdan Pęk, Alex Sławiński – Popołudnie WNET – 3 października 2019 r.

Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm, 87.8 FM w Warszawie i 95.2 FM w Krakowie. Zaprasza Łukasz Jankowski i Krzysztof Skowroński.

Goście Popołudnia WNET:

Andrzej Adamczyk – minister infrastruktury ;

Robert Kawałko – prezes zarządu i Fundator Polski Instytut Filantropii;

Bogdan Pęk – radny województwa małopolskiego;

Andrzej Halicki – europoseł Platformy Obywatelskiej;

Alex Sławiński – korespondent Radia WNET w Londynie;

Leszek Bętkowski – współwłaściciel C.C.Stefan Batory;

Krzysztof Zimny – współwłaściciel C.C.Stefan Batory.

 

Prowadzący: Łukasz Jankowski i Krzysztof Skowroński

Wydawca: Jaśmina Nowak

Realizator: Karol Smyk i Piotr Szydłowski

 

Część pierwsza:

Andrzej Halicki komentował taśmy Neumanna, sytuację polityczną w Platformie Obywatelskiej i kwestię odpowiedzialności polityków opozycyjnych oskarżonych o korupcję oraz szanse Janusza Wojciechowskiego na zwycięstwo w wyborach na komisarza europejskiego.

 

Część druga:

Marysia Milford opowiedziała o dzisiejszym dniu, w którym została pasowana na uczennicę.

Robert Kawałko przedstawił historię Polskiego Instytutu Filantropii, a także przybliżył funkcję tej instytucji jaką jest zarażanie ludzi dobroczynnością.

Alex Sławiński relacjonował i komentował najnowsze wydarzenia polityczne związane z brexitem.

Bogdan Pęk wypowiedział się na temat sytuacji politycznej w Wielkiej Brytanii oraz skomentował taśmy Sławomira Neumanna.

 

Część trzecia:

Andrzej Adamczyk podsumował ostatnie cztery lata funkcjonowania podlegającego mu ministerstwa.

 

Część czwarta:

Leszek Bętkowski i Krzysztof Zimny opowiadali o powstaniu barki Stefan Batory. Stworzenie tego miejsca było trudne. Sama podróż ze Szczecina do Krakowa trwała dwa i pół roku.

Wróć na Wnet.fm

Legendarne Truso zostało odnalezione, ale pokolenia archeologów czeka jeszcze wiele odkryć na terenie dawnego emporium

Data publikacji: | Leave a Comment on Legendarne Truso zostało odnalezione, ale pokolenia archeologów czeka jeszcze wiele odkryć na terenie dawnego emporium

Wiemy, że osada o nazwie Truso istniała. Król Alfred wysłał Wulfstana z misją opisania tego, co się dzieje po prawej stronie Bałtyku. Miał dopłynąć do Truso, a potem opisać kraj Estów, czyli Prusów.

Krzysztof Skowroński, Marek Jagodziński

Nazwę ‘Ilfing’, czyli Elbląg, która zachowała się w nazwie rzeki i miasta Elbląg, i ‘Truso’, która przetrwała w nazwie jeziora Drużno – zanotował Wulfstan – anglosaski podróżnik, który dotarł w te rejony pod koniec IX wieku. W Eddzie poetyckiej, najstarszym zabytku piśmiennictwa islandzkiego, Odyn jest pytany o to, czy wie, jak zwie się rzeka, która oddziela kraj bogów od kraju olbrzymów. „Ta rzeka zwie się Ilfing”, odpowiada Odyn. I nie wiemy, czy ta nazwa pojawiła się najpierw w literaturze, czy przeciwnie – na skutek odkryć podróżników trafiła do literatury. Z archeologiem dr. Markiem Franciszkiem Jagodzińskim, odkrywcą starodawnej osady Truso w Janowie koło Elbląga, na stanowisku archeologicznym w miejscu odnalezionej osady rozmawia Krzysztof Skowroński.

Kto i kiedy poszukiwał Truso? I skąd pochodziły informacje, że znajduje się ono na tych polach?

To, że na tych polach było Truso, stwierdziłem dopiero ja. Wcześniej było wiele koncepcji lokalizacji Truso, głównie na terenie Elbląga. Wskazywano też Tczew, a za pierwszą lokalizację uznawano Gdańsk. Taką koncepcję miał Richard Hakluyt, angielski geograf, który napisał wielkie dzieło, wydane w 1589 roku, Wyprawy morskie, podróże i odkrycia Anglików. Na pierwszej stronie zamieścił relację Wulfstana o podróży z Hedeby do Truso, a w komentarzu napisał – czytam dokładnie jak to jest, bo to jest taki język trochę niemiecki, trochę angielski: with is about Dancish.

I to była pierwsza próba lokalizacji Truso, pod koniec XVI wieku. Natomiast kiedy ta relacja została jakby powtórnie odkryta i zaczęto się nią zajmować, był już wiek dziewiętnasty. Pojawiły się nowe dziedziny nauki, w tym archeologia; wtedy Schliemann odkrył Troję… I w ramach tej trochę romantycznej archeologii zaczęto się zastanawiać, gdzie mogło leżeć to Truso.

A żeby jeszcze uściślić, skąd wiemy, że ta osada nazywała się Truso, trzeba powiedzieć, kim był Wulfstan, który je odwiedził. Otóż przyjmuje się, że był on ważną osobistością na dworze króla Wessexu Alfreda Wielkiego. Ówże Alfred, jak się przyjmuje, był bardzo uczonym królem. Uznaje się go wręcz za ojca literatury angielskiej. To on przetłumaczył z łaciny na język staroangielski wszystkie najważniejsze dzieła starożytne, między innymi Chorografię Paulusa Orozjusza – mnicha hiszpańskiego z V wieku – taki krótki geograficzny wstęp do historii. (…)

Jak to wyglądało w IX wieku? Kto tu mieszkał i ilu tych mieszkańców było?

Na razie trudno powiedzieć, ilu było mieszkańców, ponieważ jesteśmy na tropie cmentarzyska, jeszcze go nie przebadaliśmy. Dopiero wtedy można byłoby określić, jak duża populacja tutaj mieszkała. Sądząc po rozmiarach emporium tej osady, czy też, nazwijmy to, wczesnego miasta portowego, mogło tu mieszkać w granicach sześciuset, siedmiuset mieszkańców stałych, nie licząc przybyszów. Bo mam przesłanki sądzić, że przybywało tutaj bardzo dużo łodzi w celach handlowych.

To niewielka osada. W takim razie skąd te monety arabskie, odważniki, biżuteria? Skąd to bogactwo?

Rzeczywiście trudno porównywać Truso do miast hiszpańskich, ale jeżeli chodzi o tak zwane Barbaricum, to te siedemset osób to naprawdę jest duża liczba. Przyjmuje się, że Hedeby liczyło do tysiąca mieszkańców. Istniała jeszcze Birka. Chyba najbardziej liczny był Wolin. Żadne z tych miast nie było dużo gęściej zasiedlone. No, może Nowogród Wielki, ale to już w trochę późniejszych czasach, w XI–XII wieku.

Kim byli Wikingowie i skąd się tutaj wzięli?

W okresie wikińskim, który datujemy na koniec VIII do końca XI wieku, powstał szereg takich ośrodków, które nazywamy emporiami. Były to głównie porty, w których skupiała się i władza, i handel, i rzemiosło. Pełniły funkcje współczesnych miast. Były to: Hedeby u nasady Półwyspu Jutlandzkiego, Birka pod Sztokholmem, Truso, generalnie rzecz biorąc, u ujścia Wisły – bo Truso obsługiwało najdłuższą rzekę wpadającą do Bałtyku, czyli Wisłę. Był jeszcze Kaup-Wiskiauten na obszarze Sambii, Nowogród Wielki, Staraja Ładoga w północnej Rusi, a oczywiście trzeba wspomnieć również Wolin, który był miastem słowiańskim; i jeszcze na Wyspach Brytyjskich York, który odgrywał podobną rolę jak tutaj Truso. I dla tych wszystkich punktów charakterystyczny był wspólny, jednolity system handlowy. Wyspy Brytyjskie na zachodzie, Ruś na północnym wschodzie, tysiące kilometrów – i w krótkim czasie wprowadzono tam jeden system handlowy. Wszędzie stosowano arabskie monety, precyzyjne wagi szalkowe i znormalizowane zestawy odważników.

Dlaczego arabskie monety?

Dlatego, że był to kruszec, który napływał stamtąd w zamian za towary, którymi handlowano. W źródłach arabskich można przeczytać, że był to bursztyn, skórki zwierzęce – tutaj, na północy, były mrozy, więc skóry były znakomitej jakości. To była także broń, czyli miecze, no i najbardziej intratny – w cudzysłowie – towar: niewolnicy. Właśnie głównie za niewolników napływały tutaj olbrzymie ilości arabskiego srebra, które potem było rozdysponowywane po tych wszystkich emporiach i odpowiednio użytkowane. Na czym konkretnie polegał ten system handlowy? Na tym, że ustalano w srebrze, w tych arabskich dirhemach, cenę za jakiś towar.

Na przykład za prosiaka ktoś chciał pół dirhema. Cięto tego dirhema na połówkę, kładziono na szalkę, równoważono go odważnikiem. Ważenie było podwójne, bo drugi handlarz też miał swoją wagę i swoje odważniki. Jeśli nie doszli do porozumienia, szukano arbitra, ale jak już się dogadali, to wtedy płacono – ale odważnikiem. Czyli srebro służyło do uwiarygadniania odważników jako swego rodzaju pieniądza. (…)

Czy wszystko tu zostało archeologicznie przebadane? Może ta ziemia kryje jeszcze jakieś nieznane skarby Wikingów?

Tak naprawdę to zostało przebadane dopiero parę procent strefy portowej i strefy centralnej. A całe założenie liczy ponad dwadzieścia hektarów. Na pewno jeszcze parę pokoleń archeologów będzie badać tę osadę, ze względu na masowość znalezisk, na ich bardzo skomplikowany układ, który powstał między innymi w wyniku działalności człowieka. Na przykład wskutek odprowadzania wody z tych terenów uległy zniszczeniu wszystkie zabytki organiczne. Kiedy dokonano melioracji, obniżył się poziom wody i w warstwach, do których dostało się powietrze, nastąpił naturalny rozkład pozostałości organicznych, np. skór, drewna. To tysiąc lat, płytko pod ziemią –dwadzieścia, trzydzieści centymetrów pod ziemią.

A co do ukrytych jeszcze w ziemi skarbów… Po tych trzydziestu paru latach, chyba trzydziestu siedmiu, prowadzenia badań, nie tylko terenowych, ale i studiów nad tą osadą, doszedłem do wniosku, że już tyle nakopaliśmy, mimo niewielkiego zakresu naszych prac, że jeszcze przez przynajmniej parę lat będziemy to opracowywać i publikować.

Moim zdaniem – nie należy się śpieszyć. Metoda archeologiczna jest niestety metodą niszczącą. Jak ja przebadam jakiś wykop, to po stu, stu pięćdziesięciu latach, kiedy powstaną nowoczesne metody badawcze, już nikt tam nie wróci. Pozostanie tylko to, co ja udokumentowałem. A ja nie wiem, co przeoczyłem. Tak, że szukajmy, rozpoznawajmy, ale zostawmy też trochę dla przyszłych pokoleń.

Cały wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z Markiem Jagodzińskim pt. „Truso, emporium Wikingów” znajduje się na s. 9 wrześniowego „Kuriera WNET” nr 63/2019, gumroad.com.

 

„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach, a także co sobota na Jarmarkach WNET w Warszawie przy ul. Emilii Plater 29 (na tyłach hotelu Marriott), w godzinach 9–15.

Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.

Wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z z Markiem Jagodzińskim pt. „Truso, emporium Wikingów” na s. 9 wrześniowego „Kuriera WNET”, nr 63/2019, gumroad.com

Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wróć na Wnet.fm

Piotr Naimski, Marcin Makowski, Bogusław Sonik, Zbigniew Cichoń – Popołudnie WNET – 3 października 2019 r.

Data publikacji: | Leave a Comment on Piotr Naimski, Marcin Makowski, Bogusław Sonik, Zbigniew Cichoń – Popołudnie WNET – 3 października 2019 r.

Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm, 87.8 FM w Warszawie i 95.2 FM w Krakowie. Zaprasza Łukasz Jankowski i Krzysztof Skowroński.

Goście Popołudnia WNET:

Piotr Naimski – pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej;

Marcin Makowski – dziennikarz, publicysta;

Zbigniew Cichoń – senator;

Bogusław Andrzej Sonik – polski polityk i dziennikarz, kandydat w wyborach parlamentarnych z  Koalicyjnego  Komitetu Wyborczego Koalicja Obywatelska PO .N IPL Zieloni;

Andrzej Bittel – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury;

Mariusz Zając – Stowarzyszenie „Stop Bankowemu Bezprawiu”.

Prowadzący: Łukasz Jankowski i Krzysztof Skowroński

Wydawca: Jaśmina Nowak i Jan Olendzki

Realizator: Karol Smyk i Piotr Szydłowski

 

Część pierwsza:

Ryszard Czarnecki

Andrzej Bittel

 

Część druga:

Marcin Makowsk

Piotr Naimski

 

Część trzecia:

Bogusława i Zbigniew Cichoniowie

Mariusz Zając

Bogusław Andrzej Sonik

Wróć na Wnet.fm

Ma 17 lat i jest Ormianinem. Co jeszcze mówi o sobie tegoroczny laureat koncertu Debiuty w Opolu? Co sobą reprezentuje?

Data publikacji: | Leave a Comment on Ma 17 lat i jest Ormianinem. Co jeszcze mówi o sobie tegoroczny laureat koncertu Debiuty w Opolu? Co sobą reprezentuje?

Czy Polacy mieszkający za granicą, czy ja jako Ormianin, czy ktokolwiek na świecie powinien zawsze pamiętać o swoich korzeniach. Ja gdziekolwiek jestem, zawsze z dumą mówię, że jestem Ormianinem.

Krzysztof Skowroński, Sargis Davtyan

Czujesz się trochę Polakiem, czy tylko Ormianinem? Bo urodziłeś się w Polsce, skoro rodzice są tutaj od dwudziestu lat; mówisz piękną polszczyzną.

Rodzice krótko przed ślubem mieszkali w Polsce, a kiedy się pobrali, pojechali do Armenii i ja tam się urodziłem. Trudno mi jest powiedzieć, kim się bardziej czuję. Nie wiem, czy to najlepsze określenie, ale jestem trochę kosmopolitą. Przy czym uważam, że niezależnie od tego, gdzie i jak długo się żyje, nie powinno się zapominać o swoich korzeniach, o swojej historii, bo tracąc tożsamość, tak naprawdę tracimy siebie i później stajemy się tak naprawdę nikim – bez własnych wartości, bez przynależności. Dlatego uważam, że czy Polacy mieszkający za granicą, czy ja jako Ormianin, czy ktokolwiek na świecie – nigdy nie powinien zapominać, skąd pochodzi. Nie powinien się tego wstydzić, tylko po prostu zawsze pamiętać o swoich korzeniach i o tym, kim jest. Ja tak robię. Gdziekolwiek jestem, zawsze z podniesioną głową i z dumą mówię, że jestem Ormianinem.

Charles Aznavour był Ormianinem.

Oczywiście. Jego pełne nazwisko to Szahnur Waghinak Aznawurian; à propos, też ‘ian’ na końcu nazwiska. Jest bardzo dużo Ormian na świecie, Cher na przykład, czy Serj Tankian z zespołu System of a Down, którzy zrobili wielkie kariery, bo swoją muzyką po prostu przyciągali do siebie wielką publiczność. Charles Aznavour jest dla mnie autorytetem, bardzo się nim interesuję, czuję z nim pewną bliskość, dlatego że też był Ormianinem mieszkającym za granicą. Zawsze o nim mówiono w moim domu i marzy mi się żeby kiedyś, kiedyś może powtórzyć to, czego on dokonał.

Był świadomym Ormianinem, który bardzo często mówił o ludobójstwie, jakiego Turcy dokonali na Ormianach.

Tak. Ludobójstwo to jest otwarta rana w sercu każdego Ormianina. To ludobójstwo miało miejsce w tysiąc dziewięćset piętnastym roku w Imperium Osmańskim, ale do dziś jest przez wszystkich Ormian odczuwane jako okropny ból, okropny. Problem polega na tym, że ktoś wchodzi do twojego domu, morduje twoją rodzinę, a potem śmieje ci się w twarz i nie chce się przyznać, że to on. Do dziś Turcy nie przyznają się do wymordowania półtora miliona Ormian. Ja jako Ormianin chętnie bym podał rękę na zgodę, ale nie jest to możliwe, bo brakuje przyznania się do winy, Turcy zrzucają z siebie odpowiedzialność. Twierdzą, że czegoś takiego nie było.

Tymczasem każdy Ormianin ma historię, która jest związana z ludobójstwem. Gdyby mój pradziadek nie uchronił się od ludobójstwa, to by mnie tutaj nie było. Z jego rodziny tylko on jeden przeżył. Przyjechał do Armenii, ożenił się. Wtedy w ludziach, którzy przeżyli, było pragnienie, żeby mieć jak najwięcej dzieci, oni starali się jakby załatać tę dziurę, która powstała w wyniku ludobójstwa. Moim zdaniem jest bardzo ważne, żeby o tym mówić; nie tylko dlatego, żeby było wiadome, że to wszystko się wydarzyło, ale żeby w przyszłości takich rzeczy nie było. Żeby ludzkość wiedziała, że takie rzeczy nie zostają bez konsekwencji. (…)

Jak wygląda Polska w oczach młodego Ormianina?

Myślę, że często Polacy nie doceniają tego, co mają. Często porównują się do państw, narodów takich jak Niemcy, Anglia, Francja. I mówią: u nas nic nie ma i tak dalej. No dobrze, ale dlaczego? Polska przez całą swoją historię była rozgrabiana, okradana, podbijana. To właśnie narody z Zachodu grabiły, bogaciły się, dlatego teraz mają wszystkiego pod dostatkiem. Myślę, że dajmy Polsce czas. Uważam, że będzie pięknie.

Cały wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z Sargisem Davtyanem pt. „Człowiek bez korzeni staje się nikim” znajduje się na s. 18 wrześniowego „Kuriera WNET” nr 63/2019, gumroad.com.

 

„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach, a także co sobota na Jarmarkach WNET w Warszawie przy ul. Emilii Plater 29 (na tyłach hotelu Marriott), w godzinach 9–15.

Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.

Wywiad Krzysztofa Skowrońskiego z Sargisem Davtyanem pt. „Człowiek bez korzeni staje się nikim” na s. 18 wrześniowego „Kuriera WNET”, nr 63/2019, gumroad.com

Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego