Brak własnego państwa powodował, że Polacy w XIX w. często poświęcali swoją pracę, zdolności i działalność na rzecz ówczesnych imperiów. Niektórzy byli do tego zmuszeni, jak Jan Prosper Witkiewicz, którego wyrok na karę śmierci za działalność patriotyczną zamieniono na przymusową służbę w wojsku carskim w Azji Środkowej. Służył tam początkowo jako żołnierz, a następnie jako agent wywiadu oddał nieocenione usługi dla Rosji w konflikcie interesów z Wielką Brytanią na terenie strategicznym dla tych imperiów tj. na pograniczu Rosji z Afganistanem, Indiami, Iranem. Na tym terenie działał też Bronisław Grąbczewski, który penetrował Karakorum, Hindukusz, przełęcze himalajskie – sporządził szczegółowe mapy badanych terenów. Wyzwolona Polska skorzystała z jego prac, gdyż przekazał swój dorobek Polskiemu Towarzystwu Geograficznemu. Inni jak Edmund Strzelecki badali zasoby Ameryki Płd., środkowych stanów USA, Kanady i Australii na potrzeby inwestorów z City. Na przykładach tych kilku utalentowanych Polaków widać, jak brak własnego państwa powodował, że nie mogli swoich umiejętności użyć w interesie własnego kraju i wynikające stąd relatywne zacofanie Polski. Po wykładzie wywiązała się interesująca dyskusja, w której słuchacze przypominali innych Polaków zasłużonych dla nauki, których dorobek w różnych dziedzinach służy krajom na całym świecie.
Zapraszamy do posłuchania wykładu.
