Dlaczego centrum tejże bogatej i bardzo urozmaiconej sceny, z mnogością stylów i odmian? Bowiem na prawym szańcu folk heavy (power) metalowa Runika (autorzy znakomitej płyty „Pradawna noc”) a po lewicy legendarna formacja Żywiołak, którą założył Robert Jaworski. Nazywam go ojcem polskiego neofolku (polecam w szczególności „Pieśni pół/nocy” i ostatni album „Wendzki sznyt”, który często obdarzam muzycznym przydomkiem „antropologicznej acz muzycznej bałtyckiej odysei”).
Tutaj do wysłuchania rozmowa z Kasią Biesagą, sercem i głosem Oready:
Ale co z Oreadą? – zapyta urocza czytelniczka, zada pytanie czujny czytelnik. Członkowie Oready (5 + Jedna) odnajdują w sobie podczas aktu twórczego podszept i impuls polskiej kultury ludowej. Do tego jeszcze teksty autorstwa perkusisty grupy Kamila Kaźmierczka, które odnoszą się do wypartego w lamus podświadomości echa słowiańskich wierzeń i światła (niezwykła „Południca” czy „Legenda o wiecznej miłości” – to już tekst Kasi Biesagi – z ich trzynagraniowej „OREADA EP 2017”). Warto przywołać ich pierwszą nazwę Oreada i Paduchy, o czym nieco później.
Paduchy to zdeprawowane oprychy, którzy przemieszczając się z miejsca na miejsce mordują, kradną i dopuszczają się absolutnie wszelkich nieprawości. Ale Kasia Biesaga stwierdziła, że łatwiej bęzie zapamiętać słuchaczom pierwszy człon nazwy. Oreada to (z mitologii greckiej) nimfa jaskiń i górskich przestrzeni.
To drugie nagranie nazywam pieśnią założycielską Oready. Rzecz powiem jest o legendarnym powstaniu najwyższego wodospadu w polskich Karkonoszach. Próg wodospadu z wysokości 843 m n.p.m. spada trójdzielną kaskadą o wysokości prawie trzydziestu metrów do przepięknego Wąwozu Kamieńczyka. I tutaj czai się owa wypierana legendarność czasu słowiańskiego.
W jednej ze smutnych legend Wodospad Kamieńczyka został zasilony łzami siedmiu rusałek opłakujących śmierć jednej z ich sióstr, która poszukując wysoko w górach swojego ukochanego Kamieńczyka Bronisza spadła w przepaść. Warto poznać tę ledendę, aby na powrót przypomnieć sobie czym jest miłość bezwarunkowa, bez słowa „dlaczego„, ale akcentem na „pomimo wszystko”.
I w zetknięciu z tą legendą zestawiam, może nazbyt mistycznie, genezę nazwy grupy:
(…) Oreada przebudziła się z trwającego tysiąc lat snu. Odrzuciła włosy, przetarła oczy i bez zastanowienia opuściła górską jaskinię. Przeznaczenie pokierowało ją w kierunku dolin, w stronę ludzkich siedlisk. To ludzie przerwali jej sen swoją arogancją wobec natury i niewiarą w pradawne siły. Jednak Oreada nie chce pouczać ani się mścić. Oreada opowiada swoje sny (…)
Ale nie tym, bo o muzyce i albumie Oready piszę. Muzyczna stal i pocisk metafor ich pieśni wykuwane i wytapiane były podczas licznych koncertów, festiwali i przeglądów. Oreada „rozstrzelała” konkurencję podczas Studenckiego Przeglądu Piosenki Turystycznej Yapa 2017.
Tych wyróżnień było znacznie, znacznie więcej. Najważniejsze jest jednak to, że wreszcie możemy się rozkoszować ich pierwszym, dużym albumem „Mówili mi ludzie”. Album ten jest „bardziej niż bardzo…” jak mawiam.
Tutaj do wysłuchania rozmowa z Kacprem Bienią:
W zestawie „Mówili mi ludzie” dziesięć nagrań plus jedno, z oklaskami „Mgła”, które zamyka ten niezwykły zbiór. Słowiańska synkopa pulsuje od pierwszego tytułowego nagrania. I już nie odpuszcza ani na moment. Oreada to zbiór młodych, ale świadomych już siebie muzyków.
Duch polskiej muzyki ludowej i naszego korzennego ducha wciąż jest obecny mimo funkującego groove, czasem falującego reggae („Kapliczkowe panny” a przede wszystkim „Idą paduchy”), czy rockowej sekcji i purplowskich klawiszy. Tak dzieje się w przebojowym, tanecznym, ale i dającym wiele przemyśleń, gdy mowa o warstwie lirycznej „Głosie”. W rolach głównych Maciej Kłys – bas, Kamil Kaźmierczak – perkusja i Kacper Bienia – instrumenty klawiszowe oraz akordeon).
Nad wszystkim jednak niczym tęcza po letniej burzy, tuż przed Sobótką unoszą się skrzypce Adama Marańdy, tak jak w nagraniu „Złudzenia”. Jest tu bardzo rockowo i riffowo, mimo jazzującego, onirycznego i nieco sennego refrenu. Ale czy sen to nie ułuda, wedle powiedzenia „Sen – mara, Bóg – wiara”?
Partia skrzypiec Adama bardziej niż bardzo. Jazz- słowiańska synkopa, która roztkliwia. Tak, to dobre określenie. Roztkliwia…
Jeszcze przebojowy i przepełniony duchem św. Franciszka, który kochał wszystkie zwierzęta „Skacz sarenko, skacz” (jeden z naszych, kolejnych już z tej płyty częstograjów) i folk – progresywny hit „Zaorane”. I na deser słów kilka o moim faworycie z tego długograja – „Święty gaj”.
Tak jak Skandynawowie mają opiewany w mitach Yggdrasil, ów boski jesion, tak Słowianie obdarzali czcią i szacunkiem dostojny dąb. Wedle wierzeń słowiańskich i mitologii wspierało ono nieboskłon, zaś jego korzenie sięgały samej Nawii, tworząc opokę tego miejsca. Oreada wyczarowali rzecz niezwykłą. Oto o historii świętego gaju, gdzie czczono bóstwa Słowian, opowiada właśnie dąb. Smutna to pieśń, która każe nam zadać pytanie, co wydarzyłoby się gdyby naszych praojców ewangelizował św. Patryk, patron Irlandii.
Muzycznie to małe gitarowe dzieło sztuki Mateusza Jędraszczyka, który harmonicznie odczarował być może tamtem świat. Groza, mrok i przestrach nie mijają nawet, kiedy nagranie dobiegło już końca. Smutek kołacze się między pozbawionymi poczucia ulgi i rozwiązania melodyczno – harmonicznymi naprężeniami. I jeszcze niczym echo powracają wersy wyśpiewane przez Kasię Biesagę z przetrąconym koścem akcentów. Nagranie niezwykłe – „Święty gaj”.
Sercem i głosem grupy jest Katarzyna Biesaga, która z jednej strony jazzuje wysmakowanym popem, aby za chwil kilka zauroczyć ludową frazą, że aż zastanawiam się jak też brzmi w pełni wyzwolony, gdzieś hen w górach (albo jaskiniach, jak to z Oreadą bywa) Jej biały głos. I znakomicie interpretuje metafory swoje (dwa songi), Marty Ambrozik (autorka jednego tekstu z zestawu „Mówili mi ludzie”) i Kamila Kaźmierczaka, autora reszty tekstów na album.
Najbardziej urzekł mnie przekaz piosenki „Głos”, ponieważ dotyczy kwestii wolności wyboru z jednej strony i nacisków grup, środowisk, kręgów, etc. Ale oddam głos Kasi Biesadze:
Z pozoru Głos może się wydawać zwyczajną historią dziewczyny, która po prostu nie chciała małżeństwa, gdyż umiłowała wolność w każdym tego słowa znaczeniu. Jednak dla mnie utwór ten jest swojego rodzaju protest songiem – myślę, że każdy, kto czuje jakąkolwiek presję wywieraną przez rodzinę, przyjaciół, grupy społeczne czy partie polityczne, może się utożsamić z bohaterką piosenki. – powiedziała Kasia Biesaga.
Oreada w debiucie pokazuje swoją indywidualność, oryginalną drogę muzyczną na totalnie schodzonym szlaku z drogowskazem „folk(owe)” i błysk niezależności. OREADA to żywioł i dobra doza szaleństwa!
I jeszcze jedno! Gwarantuję po pierwsze: absolutny brak nudy podczas odbioru albumu „Mówili mi ludzie”, po drugie zaś odkrycie znakomitego zespołu, którego nazwa za kilka chwil będzie odmieniana przez wszystkie polskie przypadki. A jest ich aż siedem, to o dwa więcej niż w klasycznej grece. Bardziej niż polecam!
Tomasz Wybranowski
