Horodenka: skarby architektury i dziedzictwo Pokucia w cieniu historii

Kościół w Horodence / Fot. https://m-a-d-m-a-x.livejournal.com/460848.html, Wikimedia Commons

W drugiej części podcastu rozmawiamy o Hordence, miasteczku położonym w regionie Pokucie niedaleko od Dniestru.

W drugiej części podcastu rozmawiamy o Horodence, miasteczku położonym w regionie Pokucie niedaleko od Dniestru. Opowiadamy o kościele pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, który pierwotnie był klasztorem ojców misjonarzy, a później został przekazany teatynom. Ten zespół architektoniczny został zbudowany w latach 1743-1760 i sfinansowany przez starostę Kaniowskiego, Mikołaja Bazylego Potockiego. Niestety, po kasacie józefińskiej, klasztor został zamknięty, a kościół przekształcony w kościół parafialny. Warto nadmienić, że starosta Kaniowski był również fundatorem soboru w Poczajowie.

W rozmowie wspominamy również, że większość dzieł architekta Bernarda Merytyna oraz rzeźbiarza Pędzla trafiło głównie do Lwowa. Niestety, wiele z tych dzieł zostało zniszczonych i spalonych w Horodence. Obecnie, te rzeźby stanowią część Muzeum Pinsla we Lwowie, znajdującego się w byłym klasztorze sióstr Klarysek na Mytniej Płości, naprzeciwko Bernardynom. Kościół w Horodence jest teraz pod opieką polskich konserwatorów z Instytutu Polonika.

W 1991 roku, po wykorzystaniu go przez sowieckie władze jako koszary i zakład włókienniczy, kościół został przekazany grekokatolikom. Przy wejściu do świątyni znajduje się tablica pamiątkowa dla Mikołaja Bazylego Potockiego, starosty Kaniowskiego, napisana zarówno w języku ukraińskim, jak i polskim.

Następnie, opowiadamy o różnicy pomiędzy Pokuciem a Huculszczyzną oraz o różnych nazwach jagód na terenie Pokucia i ich pochodzeniu. Na koniec, zwracamy uwagę na zagrożenie dziedzictwa kulturalnego na Ukrainie podczas trwającej wojny i rosyjskiej agresji oraz apeluję o ochronę tych zabytków. W następnym odcinku podcastu będziemy rozmawiać o Jazłowcu, który znajduje się na zachodnim Podolu.

Od zniszczenia do odnowy: Brzeżany świadkiem przemian polskiego dziedzictwa na Ukrainie

Porozmawiajmy o Sporcie: niezwykłe historie mniej znanych piłkarzy – o swojej książce opowiada Antoni Bugajski

Fot.: Sepp, Pixabay

W księgarniach ukazała się trzecia część cyklu „Był sobie piłkarz”. Na falach Radia Wnet gości jej autor – Antoni Bugajski.

W audycji „Porozmawiajmy o Sporcie” także m.in. o derbach Łodzi w PKO BP Ekstraklasie oraz kolejnym zwycięstwie Bartosza Zmarzlika w cyklu Grand Prix.

Goście programu:

  • Kazimierz Romaniec – dziennikarz, znawca historii futbolu, Encyklopedia piłkarska FUJI,
  • Antoni Bugajski – dziennikarz „Przeglądu Sportowego”, autor książek z serii Był sobie piłkarz.
  • Krzysztof „Nenes” Nyga – menedżer i ekspert żużlowy.

Prowadzi Grzegorz Milko.

Odsłuchaj całą audycję:


„Porozmawiajmy o Sporcie” w każdą niedzielę o godzinie 19:00 na antenie Radia Wnet.
Wszystkie wydania audycji można odsłuchać tutaj.


Zobacz także:

Raz na wozie, raz pod wozem. Piastri chciał do McLarena, Palou nie – akt.

Raport z Kijowa 14.08.2023 r.: „Chodzimy po ulicach splamionych krwią”

Kuba Stasiak i Serhij, który mieszka na Donbasie, 10 km od linii frontu, 2023 r., fot. Archiwum prywatne Kuby Stasiaka ( www.instagram.com/czarneowcekuby/ ).

Powiedział Kuba Stasiak, współpracownik Radia Wnet, który od kilkunastu miesięcy jako wolontariusz jest zaangażowany w ewakuację ludności cywilnej z terenów objętych działaniami wojennymi.

Mamy do czynienia z bardzo straumatyzowanymi ludźmi, którzy nie widzą dla siebie przyszłości …To co istotne, to brak zaufania do instytucji, do policji, do wojska w wielu przypadkach. Poniekąd właśnie w tym tkwi nasza przewaga. Kiedy ludzie słyszą o tym, że za parę dni mogą zostać przymusowo zabrani ze swoich domów bez możliwości zabrania swoich rzeczy, czy może raczej w większości rzeczy. To jest przewaga nasza. My jesteśmy tam często kilkoma autami, kilkoma większymi autami, staramy się do nich dotrzeć, staramy się im wytłumaczyć, że w tym momencie oni mogą wyjechać na swoich własnych zasadach. Jest czas, żeby się spakować, a to, co nastąpi za parę dni jest jedną wielką niewiadomą i najpewniej po prostu zostaną zabrani siłą. A to co istotne to to, że mamy do czynienia z bardzo dumnymi ludźmi, bardzo dumnymi ludźmi, którzy są już w dużej mierze zmęczeni, nie tylko wojną, ale też polityką jako taką. Kiedy właśnie rozmawiamy z nimi, najczęściej mają pretensje do ukraińskich władz, że jeszcze nie deeskalują wojny, więc też istnieje pewien brak zrozumienia tego, czym jest wojna jako taka.


Artur Żak i Dmytro Antoniuk rozmawiają na temat bieżących wydarzeń na ogarniętej wojenną pożogą Ukrainie, ze szczególnym uwzględnieniem nocnego rosyjskiego zmasowanego ataku na Odessę i obwód odeski.


Wysłuchaj całej audycji już teraz!

Maria Kwaśniewska-Maleszewska: pierwsza Polka odznaczona złotym medalem Orderu Olimpijskiego

Gwiazda Marii Kwaśniewskiej-Maleszewskiej w Alei Gwiazd sportu we Władysławowie / Fot. Lukasz2, Wikimedia Commons, CC0

Wybitna lekkoatletka uprawiała również m.in. koszykówkę i siatkówkę. Podczas II wojny światowej aktywnie uczestniczyła w działaniach konspiracyjnych.

Wysłuchaj całej audycji już teraz!

Janusz Kusociński: najlepszy długodystansowiec okresu międzywojennego – Niezwykłe postaci polskiego sportu – 10.08.2023

Nasza w tym rola: myśląc o przyrodzie, nie możemy abstrahować od człowieka. Wzorem powinien być św. Franciszek

Giotto, St. Francis of Assisi Receiving the Stigmata / Fot. Steven Zucker, Smarthistory co-founder, Flickr, CC BY-NC-SA 2.0

Gościem audycji jest o. Andrzej Zając, franciszkanin. Jak mówi: „Zmorą dzisiejszego czasu jest przekonanie, że człowiek jest samowystarczalny”.

W drugiej części programu, gościem jest Mateusz Piotrowski, doradca Światowego Ruchu Katolików na Rzecz Ochrony Środowiska.

Wysłuchaj całej audycji już teraz!

Biennale w Warszawie i Giotto w Asyżu – Tygodniowy Kalejdoskop Kulturalny – 24.06.2023 r.

Program Wschodni 12.08.2023 r.: Rosjanie carowi mogą wiele wybaczyć

Jak będzie mordował, grabił i prześladował, to OK, przecież to car, ale pokazując, że jest słaby, popełnia niewybaczalny błąd, – powiedział gość audycji dr Jakub Olchowski.

Paweł Bobołowicz rozmawia z ekspertem Instytutu Europy Środkowej i Wydziału Politologii i Dziennikarstwa UMCS, na temat bieżących wydarzeń na Białorusi, Ukrainie i Rosji, a także o zagrożeniach i możliwościach dla RP wynikających z tych procesów.


Olga Siemaszko prezentuje najnowsze wiadomości z Białorusi, a także przedstawia słuchaczom wywiad z Swiatłaną Cichanouską:

Myślę, że ludzie są rozczarowani. Ponieważ wszyscy, w tym i ja, chcieliśmy, aby wszystko działo się szybciej. Nie uwzględniono wszystkich warunków. Nie wzięli pod uwagę, że zabraknie ludzi i środków na zorganizowanie ściślejszej koordynacji. Pewną rolę odgrywa fakt, że korzystanie z niezależnych mediów na Białorusi jest ograniczone. Aby znaleźć informacje, należy to robić w konspiracji i oczywiście ludzie mogą się teraz ukrywać, nic nie robić na Białorusi, nie być aktywni. Ale jestem pewna, że ten ogień w ich sercu płonie. A jeśli będziemy potrzebowali pomocy, to ludzie na Białorusi znowu wyjdą. Ale następnym razem musimy mieć pewność, że jest to właściwy czas i miejsce, kiedy będziemy musieli ponownie zabrać głos.


Artur Żak relacjonuje rakietowe ataki na Zaporoże, które Rosja naniosła 9 i 10 sierpnia br.:

Wczoraj Pawle omawialiśmy reakcję Denise Brown, koordynatorki ds. pomocy humanitarnej Organizacji Narodów Zjednoczonych na Ukrainie, która potępiła rosyjski atak rakietowy na Zaporoże 10 sierpnia, w wyniku którego uszkodzony został hotel „Reikartz”, w którym wielokrotnie przebywał personel ONZ. Dzień wcześniej doszło do ataku identyczną rakietą w identycznie cywilny obiekt, ale reakcji ONZ nie było. W Zaporożu 9 sierpnia rosyjski pocisk rakietowy zabił 18-letnią Swietłanę Semiejkiną i 21-letnią Krystynę Spicyną. Dziewczyny były muzykami. Po inwazji na pełną skalę stworzyli duet Similar Girls i podczas swoich występów zbierali fundusze dla ukraińskiego wojska. Pocisk trafił w jedną z dzielnic mieszkalnych miasta. To tam wystąpiły Swietłana i Krystyna. Pocisk trafił w jedną z dzielnic mieszkalnych miasta. To tam wystąpiły Svetlana i Kristina. Były grajkami ulicznymi i zbierały fundusze na pomoc dla uchodźców i SZU. Dziewczyny przyjechały godzinę przed czasem, bo skorzystały z podwózki, gdyby przyjechały o czasie żyłyby.


Artur Żak opisuje rosyjską antypolską kampanię dezinformacyjną, która została wymierzona w Ukraińców, a jednym z główny retransmiterów tej narracji były deputowany Rady Najwyższej Ilja Kiwa. Główne tezy transmitowane przez Rosjan i Ilję Kiwę:

Polska w konflikcie zbrojnym na Ukrainie zamyka szereg ważnych historycznie kwestii:

1) mści się na banderowcach za rzeź wołyńską, rozniecając coraz bardziej wojnę z Rosjanami.

2) automatycznie wyzwala swoje pierwotnie polskie terytoria od Ukraińców, których nienawidzą, a dziś przyjmują ukraińskie kobiety z dziećmi, ale robią to tylko w jednym celu, ponieważ płacą za ziemię, którą chcą zabrać – Lwów, Iwano-Frankiwsk, Tarnopol, to wszystko, co dziś już zostało umieszczone na mapach nowej Polski;

3) Ukraińcy powinni zdać sobie sprawę, że ich prawdziwym wrogiem jest Polak i Kościół katolicki, których zadaniem jest osłabienie, a następnie zniszczenie prawosławia.


Dmytro Antoniuk podsumowuje serię swoich spotkań autorskich:

Odbyło się wiele spotkań w różnych miastach Polski, podczas których udało mi się zebrać 8 600 zł., dołożyłem 2 000 i kupiłem dron, który jest bardzo potrzebny żołnierzy na froncie.


Wysłuchaj całej audycji już teraz!

Pociąg do lata/ Stacja Stargard: Filary, gotyk i Zamęt/ 11.08.2023 r.

Stargard gotykiem stoi, przyjezdni leżą z zachwytu. Reporterzy Radia Wnet dotarli do Stargardu. Tu w ramach pogawędek ukulturniających rozmawiają z autorką książki Zamęt i bibliotekarką

Stargard gotykiem stoi, przyjezdni leżą z zachwytu. Reporterzy Radia Wnet dotarli do Stargardu. Tu w ramach pogawędek ukulturniających rozmawiają z autorką książki Zamęt i bibliotekarką w jednej osobie, proboszczem dopiero co odrestaurowanej kolegiaty i drużyną Filarów Kultury.

Naszymi gośćmi byli:

Joanna Cupak – Zastępca Kierownika w Stargardzkim Centrum Nauki „Filary”

Maciej Dura-Pomaranski rzecznik prasowy SCKO

Jolanta Aniszewska historyk pisarka

Ksiądz Kanonik Janusz Posadzy Proboszcz Parafii pod wezwaniem NMP Królowej Świata

Pociąg do lata/ Stacja Szczecin: Bursztynowy miś, Sydonia i kamienice/ 10.08.2023 r.

Piękna Sydonia i o przewadze Szczecina nad Lizboną. W trakcie audycji z oddziału Muzeum Narodowego w Szczecinie przy Staromłyńskiej 27 rozmawialiśmy o sztuce, archeologii i legendach

Piękna Sydonia i o przewadze Szczecina nad Lizboną. W trakcie audycji z oddziału Muzeum Narodowego w Szczecinie przy Staromłyńskiej rozmawialiśmy z repatriantem z Portugalii, przewodniczką szczecińską rozmiłowaną w legendach oraz legendarnym kuratorem z Muzeum.


 

 

 

Raport z Kijowa 11.08.2023 r.: Kolejny rakietowy atak Rosji na ukraińskie miasta

Hotel Reikartz w Zaporożu, po rosyjskim ataku rakietowym 10 sierpnia br., fot. Telegram Zaporoskiej Obwodowej Administracji Wojennej.

Syreny alarmu przeciwlotniczego rozległy się na terenie całej Ukrainy. Odnotowano wybuchy w Kijowie, a także w obw. chmielnickim i winnickim. W Kijowie szczątki rakiety spadły na szpital dziecięcy.

Paweł Bobołowicz i Artur Żak na żywo relacjonują rosyjski zmasowany atak rakietowy na ukraińskie miejscowości.

Artur Żak:

🚀Odnotowano wielokrotne starty MiG-31K lub działania systemów walki elektronicznej. Samoloty MiG-31K przenoszą Ch-47M2 „Kindżał” – rosyjski hipersoniczny, rakietowy kompleks lotniczy. Cały teren Ukrainy jest w zasięgu tych pocisków. Zresztą nie ważne, czy Rosja wykorzystuje „Kindżały”, „Kalibry”, czy nawet irańskie „Shahedy”, wszystkie mają zasięg wystarczający, aby razić cele na całej Ukrainie, więc nie ma ani jednego metra kwadratowego bezpiecznej ziemi.  💥Odnotowano wybuchy w obwodach winnickim i chmielnickim. W Kijowie odłamki rakiety trafiły na teren szpitala dziecięcego. Informują także, że manewrujące pociski rakietowe są w przestrzeni powietrznej obw. czerniowieckiego i lecą w kierunku Iwano-Frankiwska, dawnego Stanisławowa, ale mogą zmienić kierunek, albo może to być cel pozorowany.


Artur Żak i Paweł Bobołowicz omawiają atak rakietowy na hotel Reikartz w Zaporożu, w którym 16 osób doznało obrażeń, w tym czworo dzieci. Zginęły też dwie młode dziewczyny, które grając na ulicy zbierały koszty na pomoc humanitarną i pomoc dla SZU. Ten hotel jest znany z tego, że zatrzymują się tam goście zagraniczni, też misje międzynarodowe i to wreszcie wywołało reakcję ONZ.

Artur Żak:

Tak dokładnie, Denise Brown, koordynator ds. pomocy humanitarnej Organizacji Narodów Zjednoczonych na Ukrainie, potępia rosyjski atak rakietowy na Zaporoże 10 sierpnia, w wyniku którego uszkodzony został hotel „Reikartz”, w którym wielokrotnie przebywał personel ONZ. „Jestem wstrząśnięta wiadomością, że hotel, który był często używany przez personel ONZ i naszych kolegów z organizacji pozarządowych do wspierania ofiar wojny, właśnie znalazł się pod rosyjskim uderzeniem w Zaporożu. To jest absolutnie nie do przyjęcia. Zatrzymałam się w tym hotelu za każdym razem, gdy odwiedzałam Zaporoże. Mój zespół używa go jako bazy podczas wielokrotnych wycieczek do miasta” – powiedziała Brown. Tak jak z tobą Pawle rozmawiałem przed audycją, doszliśmy do wniosku, jest pierwsza reakcja ONZ w sprawie ostrzału miasta, które jest miastem regularnie ostrzeliwanie i nie tylko przez te drogie, potężne rakiety typu rakiet balistycznych Iskander, hipersonicznych „Kindżałów”. Regularnie było ostrzeliwane też rakietami S-300 i jakoś ONZ wtedy nie reagowało na takie ostrzały.


Paweł Bobołowicz nadaje audycję z Lublina restauracji Kalyna. Z restauracji, która jest prowadzona przez uchodźców z Ukrainy. Paweł Bobołowicz zamienił kilka słów z właścicielką restauracji Lilianną, która jak wielu Ukraińców musiała opuścić swój dom.


Gościem audycji był ks. Mieczysławem Puzewiczem, duszpasterz osób wykluczonych. Paweł Bobołowicz rozmawia z księdzem na temat pomocy uchodźcom w Polsce, a także projektach na terenie Ukrainy.

Ks. Mieczysław Puzewicz:

Oczywiście jest całe mnóstwo innych narzędzi, które stosujemy, jak kursy zawodowe, certyfikowane kursy języka polskiego, pomoc, znalezieniu pracy i przede wszystkim spotkania integracyjne pomiędzy Polakami i Ukraińcami. Dążymy do tego, żeby powstawały takie partnerstwa rodzin pomiędzy Polakami i Ukraińcami… W Drohobyczu, dzięki zaangażowaniu wielu firm lubelskich i naszemu jakiemuś pośrednictwo kończy się budowa szpitala rehabilitacyjnego dla rannych, wojskowych i cywilów. Tam będzie można leczyć ponad 100 osób.


Wysłuchaj całej audycji już teraz!

Od zniszczenia do odnowy: Brzeżany świadkiem przemian polskiego dziedzictwa na Ukrainie

Dzisiejsza rozmowa dotyczy zabytków w Brzeżanach związanych z rodem Sieniawskich. Zamek, kościół i kaplica są obecnie poddawane renowacji. Miasto posiada także pozostałości synagogi.


Dzisiejsza rozmowa dotyczy zabytków w Brzeżanach związanych z rodem Sieniawskich. Zamek, kościół i kaplica są obecnie poddawane renowacji. Miasto posiada także pozostałości synagogi i jest ważnym miejscem historyczno-architektonicznym.

W pierwszym odcinku podcastu „Na ukraińskim szlaku. Opowieści o Lwowie i nie tylko” Wojciech Jankowski, dziennikarz redakcji wschodniej Radia Wnet słucha opowieści swojego redakcyjnego kolegi, Dmytra Antoniuka, krajoznawcy i autora przewodników po Ukrainie. Dmytro obecnie przebywa w Polsce, gdzie prezentuję swoją książkę o zamkach i rezydencjach związanych z polskimi rodami na Ukrainie.

Podcast został zarejestrowany w trudnym czasie, gdy Rosja zaatakowała Ukrainę i codziennie słyszymy o ostrzałach. W wyniku tej rosyjskiej agresji wiele zabytków zostało uszkodzonych lub zniszczonych. Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy prowadzi już listę zniszczonych zabytków, która liczy ponad 500 pozycji.

Dlatego zdecydowaliśmy się z Dmytrem spotkać w studiu Radia Wnet, aby nagrywać podcasty dotyczące zabytków związanych z polską historią i kulturą na Ukrainie. W trakcie serii podcastów będziemy opowiadać o pałacach, zamkach, kościołach i klasztorach, które były częścią II Rzeczypospolitej. Nasza seria rozpoczyna się od Brzeżan, jednego z miejsc, które Dmytro miał okazję odwiedzić i które posiada wiele zabytków.

Brzeżany są miastem, w którym znajduje się wiele zabytków związanych z rodem Sieniawskich. Oprócz zamku, który był siedzibą rodziny, mamy tu również zabytkowy kościół świętych Piotra i Pawła. Kościół ten został zbudowany na początku XVII wieku i posiada wiele cennych elementów, takich jak freski, rzeźby i łuk tęciowy autorstwa Jana Pfistera. W czasach sowieckich i po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę, kościół był zaniedbany i służył jako magazyn, co spowodowało zniszczenie wielu cennych przedmiotów. Jednak od 1996 roku został ponownie przekazany obrządkowi rzymsko-katolickiemu i obecnie trwają prace konserwatorskie, prowadzone m.in. przez Instytut Polonika.

W Brzeżanach znajdują się także resztki synagogi, ponieważ miasto miało dużą społeczność żydowską. Oprócz tego, najważniejszym zabytkiem miasta jest kaplica Sieniawskich w zamku. Kaplica ta została poważnie uszkodzona podczas I wojny światowej, ale obecnie jest odnawiana. Część sarkofagów, które się w niej znajdowały, została wywieziona do Polski, a część jest przechowywana w muzeach we Lwowie. Od 2001 roku zamek w Brzeżanach pełni funkcję Państwowego Rezerwatu Historyczno-Architektonicznego.

Podcast „Na ukraińskim szlaku. Opowieści o Lwowie i nie tylko” powstał we współpracy z Instytutem Polonika, który prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Poznaj zasoby danych o polskim dziedzictwie za granicą. Odkryj bogactwo polskiej kultury na baza.polonika.pl.