Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP odpowiada na kluczowe pytania: Czy Rosja powinna być w Radzie Bezpieczeństwa ONZ? Czy Zachód powinien zasiąść do stołu negocjacyjnego z Rosją?
Rosja atakiem rakietowym na cele cywilne w największych miastach Ukrainy rozpoczęła swoją kontrofensywę na ukraińskim „Jugo-Wostoku”. Prezydenci Ukrainy i Polski odbyli z tego powodu pilną rozmowę, w trakcie której omówiono kolejne posunięcia Władimira Putina. Ale wkrótce odbędzie się też spotkanie grupy V4. Problemem dla polskiego rządu jest dwuznaczna postawa Węgier. Jak przekonać Orbana do bardziej proukraińskiego stanowiska? – nad tym głowi się niejeden polski polityk.
Rozwiązaniem jest dialog. Oto, co trzeba nieustannie realizować. Powinniśmy przekonywać że poparcie dla Ukrainy to jedyna słuszna droga. Nie da się ukryć, że są pewne rozbieżności między Polską, Czechami, Słowacją a Węgrami. Ale łączą nas również kwestie związane z pozyskaniem funduszy unijnych czy punkt widzenia na kontakty z Komisją Europejską.
– mówi Piotr Ćwik.
Politycy rozmawiali, a tymczasem lud Warszawy ruszył na protest pod ambasadą Rosji. Protestujący nieśli transparenty: „Rosja – państwem terrorystycznym” i „Dajcie Ukrainie więcej broni”. Nasi dziennikarze – Jaśmina Nowak i Piotr Bobołowicz – byli tam i zrobili piękną fotorelację. Obejrzyjcie!
Wojna na wschodzie Europy to również egzamin dla ONZ. Wszelkie rezolucje potępiające tą wojnę są blokowane przez Rosję, która ma stałe miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Padają pytania: co Rosja i Chiny robią w tej Radzie? Co robią u nas ich ambasadorzy? Na te pytania odpowiada nasz gość:
Z Pałacu Prezydenckiego płynie przekaz, że Rosję powinno się izolować na arenie międzynarodowej, docelowo – także w ONZ. […] Nie zerwaliśmy stosunków dyplomatycznych z Rosją, ale Rosja zna nasze stanowisko w sprawie tej wojny. W wielu krajach zostali ambasadorzy rosyjscy, być może jako furtka do ewentualnych rozmów pokojowych.
Flaga Unii Europejskiej / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio WNET
Nie chowamy głowy w piasek i wciąż napominamy Węgrów, że ich polityka jest kompromitująca – mówi europoseł PiS.
Rada Unii Europejskiej po trudnych negocjacjach zatwierdziła kolejny, ósmy już pakiet sankcji wymierzonych w Federację Rosyjską w związku z eskalacją agresji na Ukrainę i nielegalną aneksją obwodów: donieckiego, ługańskiego, zaporoskiego i chersońskiego.
Rodzi się pytanie, na ile te sankcje osłabią potencjał gospodarczy Rosji – zastanawia się europoseł PiS Bogdan Rzońca – Boimy się wyłomów wynegocjowanych przez niektóre kraje.
Polityk zauważa, że Belgia wynegocjowała, by sankcje nie obejmowały handlu diamentami. W dalszym ciągu problemem jest postawa Węgier.
Nie chowamy głowy w piasek i wciąż napominamy Węgrów, że ich polityka jest kompromitująca.
Jednak, jak podkreśla eurodeputowany, wątpliwości pozostawia również zachowanie rządów Niemiec i Francji.
Urszula Rusecka / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio Wnet
70 państw już uzyskało reparacje od Niemiec, a Polska nie dostała ani złotówki, więc należy dążyć do tego, żeby jednak te odszkodowania uzyskać – mówi wicerzecznik PiS.
Zachęcamy do wysłuchania całej audycji!
Urszula Rusecka komentuje opinię niemieckiego rządu o reparacjach dla Polski. Wskazuje, że mimo prób zamknięcia sprawy ze strony Niemiec, starania o odszkodowania materialne będą kontynuowane. Wicerzecznik PiS donosi, że Polska nie jest zaskoczona taką reakcją strony niemieckiej. Kolejnym krokiem jest przedstawienie raportu o zniszczeniach ze wskazaniem wszystkich elementów, podlegających reparacjom.
Bierzemy pod uwagę wszystkie narzędzia do rozpoczęcia sprawy. My będziemy przekonywać w różnych na różnych płaszczyznach opinię publiczną.
Urszula Rustecka mówi także o relacjach Polski i innych państw UE z Węgrami. Wskazuje na ich uzależnienie energetyczne od Rosji, które warunkuje węgierską politykę w stosunku do Ukrainy.
Sprawa stosunku do wojny na Ukrainie jest rzeczą, która na pewno nas bardzo mocno dzieli. Być może będą obszary, które będą dla nas wspólne.
Na zakończenie, rozmówczyni Magdaleny Uchaniuk porusza temat KPO. Podaje, że w najbliższym czasie rząd wyśle pierwszy rachunek związany z KPO. Dodaje, że wstrzymanie KPO przez Komisję Europejską nie ma nic wspólnego z działaniami merytorycznymi, a jest jedynie politycznym przeciwdziałaniem na decyzje rządu i obywateli Polski.
Krzysztof Skowroński i Jan Olendzki w Stambule | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Ekipa Wielkiej Wyprawy Radia Wnet odwiedziła Pragę, Budapeszt, Bukareszt, Konstancę, Burgas, Stambuł i Sofię. Zachęcamy do obejrzenia i wysłuchania relacji z nad Morza Czarnego i nie tylko.
W czasie Wielkiej Wyprawy przejedziemy około 10 tysięcy kilometrów. Wysłuchają Państwo audycji z czternastu państw Europy Środkowej i państw bałtyckich. Wyprawa nad trzy morza: Bałtyk, Morze Czarne i Adriatyk.
Wielka Wyprawa to opowieść o polityce, kulturze i życiu codziennym. Mamy świadomość, że dzieje się to podczas wojny na Ukrainie, dlatego często będą padać pytania o zagrożenia dla wolności i przyszłość naszej części Europy.
Dzień dwudziesty: Sofia
#cuadrodeldia Recuerdo de Pasha Hristova (Yoan Leviev 1934-94) Galería Arte Nacional #Sofía#art El pintor búlgaro, famoso por grandes murales y mosaicos, hizo este retrato póstumo de Pasha Hristova, cantante muerta en 1971 con 25 años en turbio accidente de avión #FelizSábadopic.twitter.com/lyiHmqjYAH
Studentki polonistyki na uniwersytecie sofijskim tłumaczą, dlaczego zdecydowały się podjąć studia na tym kierunku.
Wykładowcy wydziału Filologii Słowiańskiej naświetlają relacje języka polskiego i bułgarskiego. Także mówią o umiejscowieniu polskiego dziedzictwa kulturowego w Bułgarii.
W rozmowie z Piotrem Mateuszem Bobołowiczem profesor Ivan Derzhanski, który włada kilkudziesięcioma językami obcymi, mówi o znaczeniu języka bułgarskiego i jego więziach z innymi językami słowiańskimi.
Dzień dziewiętnasty: Sofia
Spacer po Sofii
Poranek Radia Wnet z Sofii. Prowadzi Krzysztof Skowroński.
Janusz Lenartowicz mówi o słuchaniu Radia Wnet w Bułgarii.
Lazăr Comănescu mówi o zanieczyszczeniu Morza Czarnego, a także o przyczynach i podejmowanych przeciwdziałaniach. Pozytywnie ocenia inicjatywę Trójmorza. Uważa, ze ten projekt ma perspektywę nie tylko współpracy gospodarczej, ale również w innych sferach.
Boyan jest ulicznym malarzem. Mówi jak z jego perspektywy wygląda życie w Bułgarii. Ubolewa nad stosunkiem swojego kraju do Rosji i wyraża nadzieje, że po wyborach, które odbędą się w niedziele, sytuacja się zmieni.
Dzień osiemnasty: Sofia
Maciej Szymański opowiada o zwyczajach ptaków w Bułgarii. Wspomina, że jego pasja ornitologiczna trwa już ponad 40 lat.
Pamela Kaczmarek mówi o działalności Instytutu Polskiego w Sofii.
Studentki polonistyki z Uniwersytetu w Sofii czytają poezję Adama Mickiewicza.
Wojciech Gajos opowiada o tym, jak wyglądają warunki prowadzenia hotelu w Bułgarii. Wskazuje, że koszty prądu wzrosły o 50%, część obciążeń wynikających z wzrostu cen energii zostało zniwelowanych przez państwowe rekompensaty.
Wielka Wyprawa ze Stambułu udała się do bułgarskiej stolicy – Sofii.
Krzysztof Skowroński o krajobrazie politycznym Bułgarii, w której w weekend odbędą się wybory parlamentarne.
Dzień siedemnasty: Stambuł
Audycja specjalna ze Stambułu. Prowadzą Krzysztof Skowroński i Jan Olendzki.
Hakan Karen o historii Hagia Sofia – meczecie, a w przeszłości świątyni chrześcijańskiej. Uważana jest za najważniejsze dzieło architektury bizantyńskiej. Odegrała ważną rolę w historii chrześcijaństwa.
Katarzyna Kaner mówi o historii chrześcijaństwa w Turcji i oprowadza po ważnych miejscach kultu religijnego.
Irena Podobas mówi o swojej historii zamiłowania Chopinem i działalności na rzecz szczerzenia jego twórczości wśród Turków.
Stanisław Pokłoński, w rozmowie z Janem Olendzkim, mówi o demonstracji Ukraińców w Stambule, nawołujących do bojkotu Rosji.
Murat Cem Orhan o tureckim stosunku do muzyki europejskiej i o tym, jaki ona ma na nich wpływ.
Rektor Uniwersytetu Işık mówi o edukacji artystycznej w Turcji oraz czy Turcy są estetami.
Hakan Kaner, historyk i przewodnik, o pochodzeniu i historii narodu tureckiego.
Poranek z największego miasta Turcji
Prof. Peter Starr mówi o pochodzeniu nazwy Stambuł, a także o współistnieniu wielu religii na terenie miasta. Tłumaczy, że dominującą od zawsze był muzułmanizm, a nawet w czasach obecnych nie można mówić o pełnej tolerancji.
Druga część wywiadu z prof. Peterem Starrem, który przeprowadził Piotr Mateusz Bobołowicz. Rozmowa dotyczy życia w Turcji, a także różnic tego kraju i Europy Zachodniej.
Hakan Kaner opowiada o początku historii i znaczeniu dawnego Stambułu – centrum kulturalnego, handlowego oraz religijnego Turcji – łączącego oba kontynenty i nazywanego Nowym Rzymem.
Hakan Kaner mówi o polityce zewnętrznej Turcji i rządzie Erdoğana. Jest przekonany, że Ankara sukcesywnie zwiększa swoją obecność na arenie międzynarodowej. Historyk mówi także o panturkizmie. Wiele ludzi myśli o tej idei, jednak wydaje się ona nierealna.
Dzień szesnasty: Stambuł
Rozmowa przeprowadzona przez Piotra Mateusza Bobołowicza w stambulskim Muzeum Niewinności, stworzonym przez Orhana Pamuka. O placówce opowiada dyrektor, Idil Deniz Ergun.
Dzień piętnasty: Stambuł
Studio Dziki Zachód można wysłuchać tutaj. Zachęcamy do wysłuchania poprzednich audycji.
Muzyczny spacer po Stambule
Jan Olendzki w ramach audycji Solarium spaceruje szumnymi uliczkami Stambułu.
Dzień czternasty: Adampol
W słońcu, blasku w Adampolu,
Tam przy lasku, w szczerem polu,
Było dobrze nam.
Cząstka Polski w dzikim kraju
i gościnność niby w raju,
Polska dusza tam.
Więcej pisać nie mam czasu.
Ksiądz pogania iz za lasu,
Słońce wstało już.
Iz przepięknej tej ustroni,
Niby Anioł z lasu goni
W wichry życia Burz.
Ing. Petrucin Pietruszewski
Rok 1921
Reportaż Hanny Tracz o historii założenia miasta Adampol, pierwszych przesiedleńcach i trudnościach, które ich spotkały. Mieszkańcy wspominają swoich przodków oraz mówią o tym, jak wygląda życie w mieście obecnie.
Relacja Krzysztofa Skowrońskiego z Polonezköy, znanego jako Adampol, tureckiego miasta zamieszkanego przez Polaków.
Dzień trzynasty: Stambuł
Dzień dwunasty: w drodze do Stambułu
Jarmark w Kruszewcu, bułgarskie róże, spór Hanny i Piotra Mateusza, rozmowa z prof. Constantinem Geambaşu i o wiele więcej w specjalnej audycji Wielkiej Wyprawy w drodze do Stambułu.
Dzień jedenasty: Burgas
Wielka Wyprawa wyruszyła do Bułgarii. Po drodze do kolejnego punktu naszej podróży – Burgas – podziwialiśmy malownicze widoki miast nad Morzem Czarnym.
Podsumowanie pobytu Rumunii
„Rumuni są jak trzcina potrafią się naginać i jak jeże potrafią się bronić gdy jest taka konieczność”- cytat z jednej z rozmów w Bukareszcie, gdzie udało się porozmawiać z dwoma analitykami, którzy przedstawili odmienna ocenę sytuacji na Ukrainie.
Analityk pierwszy:
Putin już przegrał wojnę. Chciał iść drogą Piotra I, a idzie drogą cara Mikołaja I.
Rozchodzą się drogi Putina, który chce wejść do historii jako odnowiciel imperium, z jego najbliższym otoczeniem, które ma w nosie jakie miejsce w historii zajmie Putin, martwiąc się o to, co z nimi się stanie po wojnie.
Putin wierzył w to, że wojna potrwa tydzień.
Putin nie użyje nawet taktycznej broni nuklearnej, bo nie zgodzi się na to jego otoczenie.
Rosja się rozpadnie i wpadniemy w przestrzeń wielu niewiadomych.
Chiny, patrząc na przewagę technologiczną Zachodu, nie podejmą żadnych działań skierowanych przeciw Tajwanowi.
Amerykanie nie mogą pozwolić sobie na przegraną Ukrainy.
Ukraina po wojnie stanie się jednym z najważniejszych podmiotów w Europie.
Zwycięstwo Ukrainy przypieczętuje klęskę polityki niemieckiej.
Z punktu widzenia Polski ważne jest jaką pozycje zajmiemy przy odbudowie Ukrainy.
Czekamy na traktat polsko – ukraiński.
Rumunia boi się, że zwycięstwo Ukrainy pogorszy jej pozycje geopolityczna, ale z tego nie wynika zwrot w jej polityce.
Trzecim morzem w koncepcji polskiej nie jest Adriatyk, a morze Kaspijskie.
W interesie Polski jest nawiązanie jak najlepszych kontaktów z Turcją.
Upadek Putina nie spowoduje bezpośrednio upadku Łukaszenki.
Największą niewiadomą są wyniki wyborów w Polsce. Jeśli wygra opozycja, to przestaniemy odgrywać samodzielną rolę w polityce zagranicznej.
Analityk drugi:
W czasie ukraińskiej kontrofensywy nie ma istotnych i kluczowych zwycięstw.
Zasoby militarne i gospodarcze Rosji są wystarczające, by pokonać Ukrainę.
Putin nie cofnie się i może wykorzystać taktyczną broń nuklearną.
Putin wygra wojnę na Ukrainie.
Dzień dziesiąty: Konstanca
Naim Belgin mówi o przetrwaniu języka tatarskiego w Kazachstanie i różnych odnogach narodu tatarskiego. Podkreśla bogatą historię Tatarów, która liczy ponad 3000 lat.
George Varsami mówi o największym porcie w Rumunii. Port zwiększył swoją moc przeładunkową w dobie wojny w Ukrainie. Gość Wielkiej Wyprawy mówił także o problemie zanieczyszczenia Morza Czarnego.
Audycja specjalna z Konstancy
Historia obrazu „Szpieg” jednego z najwybitniejszych malarzy rumuńskich Nicolae’a Grigorescu. Wykonał go podczas wojny o niepodległość w 1877.
Wojciech Jankowski mówi o różnicach w języku Tatarów krymskich i rumuńskich, a także o ich historii przesiedlania się.
Claudia Balint opowiada o Międzykulturowym Festiwalu Kurultaj, promujący kulturę tatarską. Naświetla także sytuację Tatarów krymskich.
Bogdan Polipciuc mówi o problemach, z którymi obecnie borykają się Rumuni, a także o tym, co łączy Polskę z tym krajem.
Rozmówca Hanny Tracz opowiada o historii swojej rodziny.
Historia wyjątkowego posągu Glykona, odnalezionego w Konstancy.
Pracownik Muzeum Marynarki w Konstancy tłumaczy pochodzenie nazwy Morza Czarnego.
W starożytności w Tomis, dzisiejszej Konstancy, ostatnie lata swojego życia spędził wygnany tu z Rzymu słynny poeta Owidiusz.
Historia Konstancy sięga czasów starożytnych, kiedy to greccy koloniści z Miletu założyli tu osadę i nazwali ją Tomis. Na początku IV wieku p.n.e. miasteczko zyskało nową dzielnicę, która na cześć ówczesnego cesarza Konstantyna Wielkiego nazwana została Constantiana. Zachęcamy do wysłuchania wywiadu o historii dwudziestopięciowiecznego miasta.
Morze Czarne jest najmłodszym morzem w świecie. O tym jak powstało, opowiada pracownik Muzeum Archeologicznego.
Poranek Radia Wnet nad Morzem Czarnym
Nela Oleksiejewa i Anastazja Suraj o ukraińskiej restauracji Czernomorka w Konstancy, a także o sytuacji uchodźców w Rumunii.
Fechet Mircea mówi o zanieczyszczeniu Morza Czarnego. Rumunia obserwuje nowe zjawiska, które, według polityka, są wynikiem zmian klimatycznych. Ponadto, naświetla zróżnicowaną strukturę źródeł energii tego kraju.
Marian Cruşoveanu i Mircea Banias mówią o historii i obecnym znaczeniu ważnego punktu transportowego, którym jest port w Konstancy. Dziś zboże z Ukrainy jest transportowane między innymi przez ten port.
Dzień dziewiąty: Konstanca
Krzysztof Skowroński opowiada o drugim morzu na trasie Wielkiej Wyprawy – Morzu Czarnym – które od czasów starożytnych budziło grozę wśród marynarzy. W podcaście także wywiad Piotra Mateusza Bobołowicza z rumuńskim polonistą – profesorem Constantinem Geambaşu – tłumaczem dzieł Józefa Mackiewicza.
Wielka Wyprawa dotarła do miasta Konstanca, leżącego nad Morzem Czarnym.
Dzień ósmy: Bukareszt
Krzysztof Skowroński i Joanna Rawik o pięknie stolicy Rumunii i bogatej kulturze tego kraju.
Historia pewnego obrazu, nazywanego węgierską dumą.
Poranek Radio Wnet w stolice Rumunii
W dzisiejszej audycji powróciliśmy do spraw węgierskich. W rozmowie z Lőrincem Nacsą poruszyliśmy temat sporu Węgier i Polski z Unią Europejską. Według węgierskiego polityka, problem leży przede wszystkim w sferze obyczajowej i ideologicznej. Całego wywiadu mogą Państwo wysłuchać tutaj.
Joanna Rawik rozmawia z właścicielem bukaresztańskiej kawiarnio-cukierni.
Joanna Rawik opowiada o Bukareszcie, który nazwała małym Paryżem. Mówi także o wielkich rumuńskich filozofach – Nae Ionescu, Mircea Eliade i Constantin Noica. Piotr Mateusz Bobołowicz opowiada historię pewnej piosenki.
Dr Ernest Oberländer – Târnoveanu mówi o języku rumuńskim, który jest świadectwem skomplikowanej historii tego narodu. A także tłumaczy, co znaczy być Rumunem i jaką dumę odczuwa, będąc nim. Jednak wrażenie na nim roi również historia naszego kraju.
Dzień siódmy: Bukareszt
Krzysztof Skowroński i Joanna Rawik z relacją z Bukaresztu. Między innymi mówią o tzw. Domu Ludowym, w którym mieści się siedziba parlamentu.
Sztuka jest magią – audycja specjalna
Profesor Constantin Geambaşu, rumuński slawista i polonista, mówi o swoim zamiłowaniu do języka polskiego i wielkiej pasji, którą jest tłumaczenie polskich dzieł na język rumuński.
Joanna Rawik wraz z Wielką Wyprawą znajduje się w Bukareszcie. Wspomina czasy dzieciństwa w Rumunii i relacjonuje swój pierwszy pobyt od 1968 roku.
Piękno w chaosie bukaresztańskiej architektury.
Z Czech, przez Węgry, ekipa Wielkiej Wyprawy przybywa do Rumunii i odwiedza jej stolicę, gdzie 10 czerwca 2022 roku odbył się szczyt Bukaresztańskiej Dziewiątki. Radio Wnet, realizując swoją misję radia w podróży, odwiedziła kraje należące do B9. relację można zobaczyć tutaj.
Dzień szósty: w drodze do Bukaresztu, Sighişoara
Sighişoara, miasto urodzin Vlada Țepeșa (Drakuli), które znajduje się na liście UNESCO, jest kolejnym przystankiem Radio Wnet na drodze do Bukaresztu.
Dzień piąty: w drodze do Bukaresztu, Oradea
Wielka Wyprawa znajduje się w Rumunii i podziwia widoki nocnej Oradei, miasta przy granicy Węgier.
Otwarcie kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną
W sobotę 17 września – w rocznicę napadnięcia Związku Radzieckiego na Polskę w 1939 roku. Przeprowadzenie uroczystości otwarcia przeprawy w ten dzień podkreśla suwerenny wymiar tego przedsięwzięcia. otwarcie kanału żeglugowy na Mierzei Wiślanej, który pozwala Polsce na uniezależnienie sprawy przyjmowania transportu morskiego od decyzji Rosji.
Krzysztof Skowroński z relacją z Mierzei Wiślanej.
Budapeszt
Podsumowanie pobytu w stolicy Węgier:
Węgierska polityka zagraniczna podyktowana jest przez zależność od rosyjskiego gazu (85%) i historii (traktat z Trianon).
Stopień uzależnienia od Rosyjskiego gazu nie jest konsekwencja polityki Victora Orbana, ale blokady budowy gazociągu Nabucco, która m.in. zablokowali sami Węgrzy.
Węgrzy uważają, że krytyka ze strony Polski ich stosunku do wojny na Ukrainie jest niesprawiedliwa, bo nie uwzględnia sytuacji gospodarczej Węgier.
Węgry chcą być europejskim portem na jedwabnym szlaku.
Węgrzy mają gwarantowaną cenę benzyny (480 forintów czyli 5 zł 60 gr), ale często tej benzyny na stacjach nie ma. Dużo małych stacji zbankrutowało, cześć ma krótsze godziny otwarcia. Różnice między ceną komercyjną a gwarantowaną pokrywa MOL. Cena gwarantowana jest tylko dla obywateli Węgier.
Gwarantowana jest też cena na niektóre produkty spożywcze, m.in. chleb, mleko, olej słonecznikowy, cukier, ale trudno się zorientować jak ten system funkcjonuje.
Węgrów czekają (nie tylko ich oczywiście) olbrzymie podwyżki cen energii i gazu. Proporcjonalnie większe niż w innych krajach.
Inflacja wynosi 16% 9. Węgrzy mają dodatni bilans handlowy (1.6 mld euro).
Najdziwniejsze twierdzenie: „Węgrzy giną na tej wojnie”, ale winni są Ukraińcy, którzy powołują ich do wojska, a nie Rosjanie, którzy do nich strzelają.
Ukraina nie powinna walczyć, nie powinna chcieć być w NATO. Powinna zaakceptować fakt bycia terenem wpływu Kremla.
Węgrzy nie lubią Ukraińców i Rumunów.
Węgrzy lubią Polaków i Serbów.
Są pragmatyczni i cenią niezależność, prowadzą samodzielną politykę.
Gospodarka węgierska jest mieszanką socjalizmu i wolnego rynku, z powiększającą się częścią socjalistyczną.
Parlament węgierski jeszcze nie zaakceptował rozszerzenia NATO o Szwecję i Finlandię.
W żadnym mieście nie widzieliśmy tylu restauracji i barów transmitujących wydarzenia sportowe.
Węgry są obserwatorem w radzie państw tureckich.
Najbogatszy Węgier to Lorenc Meszaros (majątek 1.5 mld $). Prywatnie jest kolegą premiera.
Wywiad Wojskowy ma skrót KMNBSZ.
Szef MSZ Węgier Péter Szijjártó otrzymał z rąk szefa rosyjskiej dyplomacji Siergieja Ławrowa Order Przyjaźni, przyznany przez prezydenta Rosji Władimira Putina ( w grudniu 2021).
Rosyjski dostawca technologii jądrowej – Rosatom otrzymał pozwolenie na budowę dwóch nowych bloków w węgierskiej elektrowni jądrowej Paks. Na terenie budowy powiewają dwie flagi – rosyjska i węgierska.
Dzień czwarty: Budapeszt
Lőrinc Nacsa wypowiada się na temat konfliktu Węgier z Unią Europejską. Jest zdania, że „biurokratom” w Brukseli zależy na tym, aby pokazać, iż demokracja liberalna jest jedyną właściwą ideologią.
Teresa Worowska opowiada o specyfice języka węgierskiego. Podkreśla jego obrazowość. Choć wydaje się skomplikowany, ma o wiele mniej wyjątków niż język polski. Rozmowę prowadzi Piotr Mateusz Bobołowicz.
Dzisiaj do ekipy Wielkiej Wyprawy dołączył Lech Rustecki. Spotkaliśmy go na dworcu zachodnim w Budapeszcie.
Poranek Radio Wnet w Budapeszcie
Tibor Navracsics odniósł się do różnicy w podejściu Warszawy i Budapesztu do sankcji wobec Rosji.
Nie rozumiemy, czemu Polska krytykuje Węgry, ponieważ nie jesteśmy w tej samej sytuacji. Wy macie węgiel i inne surowce.
Węgry są uzależnione od rosyjskiego gazu, co warunkuje węgierską politykę. Nie oznacza to jednak, jak podkreślił, że Węgry są prorosyjskie i antyukraińskie.
Krzysztof Ducki do lat 80. mieszka w Budapeszcie. W rozmowie z Hanną Tracz mówi o życiu na Węgrzech i charakterze obywateli tego państwa. Zauważa, że mają kompleks małego kraju.
Druga część rozmowy z Krzysztofm Duckim, w której grafik tłumaczy czym jest plakat.
Dzień trzeci: Budapeszt
W stolicy Węgier Wielką Wyprawę spotkało prawdziwe oberwanie chmury.
W Pradze spędziliśmy 40 intensywnych godzin. Udało się przeprowadzić cztery polityczne rozmowy:
Z Jaroslavem Kurfürstem, wiceministrem spraw zagranicznych. Tym razem przyjął nas w pięknym pałacu Czerninów na Hradczanach. Kolejna rozmowa dotyczyła ukraińskich archiwów KGB, o których opowiadał pierwszy szef czeskiego IPN a obecnie przewodniczący sejmowej Komisji Obrony – Pavel Žaček. Na trzecie spotkanie umówiliśmy się w Instytucie Polskim z byłym premierem Czech Mirkiem Topolankiem. Ale pierwszym, wprowadzającym nas w czeska politykę, był David Stulik, z którym spotkaliśmy się na dworcu głównym.
Po tych rozmowach – następujące wnioski:
Nie możemy liczyć na wsparcie Pragi w sporze z Unią Europejską.
Nie znajdziemy wsparcia Czechów w naszych staraniach o reparacje wojenne.
Agentura Rosyjska może politycznie zdestabilizować Czechy.
Rząd w Pradze w pełni popiera Ukrainę i z tego poparcia się nie wycofa.
Jest pewien podziw Czechów dla strategii i myślenia geopolitycznego rządów polskich.
Wojna na Ukrainie bardzo zbliżyła Pragę i Warszawę i pokazała nad Wełtawą sensowność koncepcji Trójmorza i włączenia do niej Ukrainy.
Rząd Czeski nie ma własnej koncepcji walki z kryzysem energetycznym i nie ma skłonności do zanegowania pakietów klimatycznych.
Politycy czescy uważają, że polityka Polska opiera się o dwa aksjomaty: niechęci do Niemiec i nienawiści do Rosji.
Z czeskiego punktu widzenia Wyszehrad przez p ostawę Węgier na razie stracił sens.
Czesi nie rozumieją spraw i sporów wewnątrz polskich.
Rząd Petra Fiali łączy z rządem PIS wspólnota poglądów euroatlantyckich, ale dzieli wizja przyszłości Europy.
Czesi boją się ruskiego miru.
W Czechach mieszka 40 tys. Rosjan.
Rząd Czeski jest za rozszerzeniem Unii o kraje bałkańskie.
Nie zabrakło na naszej drodze ciekawostek o miejscach, w które odwiedzaliśmy:
Na przeciw pałacu „Czapskiego” jest kamienica, w której tuż przed drugą wojna ukrywał się Wojciech Korfanty.
Miejsce kapłana w świątyni Salomona miało rozmiar 27 na 9 metrów i takich rozmiarów są kościółki romańskie.
Na praskim uniwersytecie wykładał Albert Einstein, a w Teatrze Stanów Mozart dyrygował podczas premiery Wesela Figara.
Vaclav Havel, dziadek Vaclava Havla, wybudował na początku XX wieku wspaniały secesyjny dom handlowo-rozrywkowy „Pałac Lucerna”.
O godzinie 15 Wielka Wyprawa opuściła Pragę, by przez pola bitwy pod Austerlitz dojechać do Budapesztu. Przybyliśmy na miejsce o 21.
Ekipa Wielkiej Wyprawy pragnie wyrazić serdeczne podziękowania dla księdza Edwarda Walczyka, proboszcza parafii św. Bartłomieja za gościnę, śniadania, msze świętą i ojców dominikanów oraz studentów rzeszowskich za zaproszenie na kolacje; Macieja Ruczaja, dyrektora Instytutu Polskiego i całego zespołu za pomoc w umawianiu gości; Jerzego Dziewięckiego, naszego przewodnika po Pradze, tłumacza i słuchacza Radia Wnet; Mariusza Surosza i Piotra Góreckiego za zdradzenie kilku czeskich sekretów.
Dzień drugi: Praga
Poranek Radio Wnet w czeskiej stolicy
Mirek Topolánek tłumaczy, jakie znaczenie ma inicjatywa Trójmorza, podkreślając, że częścią tego układu powinny stać się Mołdawia i Ukraina. Krytykuje politykę Unii Europejskiej i sposób, w jaki rozwiązuje konflikty z innymi państwami.
Mirek Topolánek wskazuje na konieczność znalezienia środków rozwiązania kryzysu energetycznego. Tłumaczy, że mechanizm rozwoju cen w Europie został zachwiany przez Zielony Ład i agresję Rosji na Ukrainę.
Premier Czech z lat 2006-2009 wypowiada się na temat największych zagrożeń dla Europy, którymi są rosyjski imperializm oraz dżihad.
Jaroslav Kurfürst mówi o wysiłkach, które podejmuje rząd czeski w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. Ponadto, komentuje spór Polski i Komisji Europejskiej o KPO i wojnę w Ukrainie.
Wiceminister spraw zagranicznych Czech już był gościem Radio Wnet w ramach Bukaresztańskiej 9. Mówił m.in. o tym, kiedy Ukraina może liczyć na wstąpienie do UE i rosyjskim kolonializmie.
Pavel Žaček mówi o ukraińskich archiwach KGB, które zostały wywiezione. Dzięki digitalizacji udało się dowiedzieć się o operacjach KGB w Europie Środkowej.
Inna Kuroczkina o wspomnieniach swojej młodości w Gruzji z czasów walki o niepodległość, rosyjskiej mentalności i literaturze oraz o tym, jak różnią się one od zachodnich. Wywiad został przeprowadzony przez Piotra Mateusza Bobołowicza na ll Forum Wolnych Narodów Rosji.
David Stulik w rozmowie z Krzysztofem Skowrońskim mówi o wsparciu, jakie udzielają Czechy Ukrainie. Ubolewa nad uzależnieniem energetycznym od Rosji.
Ks. Edward Walczyk opowiada o swojej posłudze w Czechach. A także relacjonuje niedawny pobyt na Białorusi i w Kirgistanie.
Proboszcz parafii św. Bartłomieja o patronie trzynastowiecznego kościoła w Pradze.
Spacer Wielkiej Wyprawy po Pradze
W ramach audycji „Co słychać?” Krzysztof Skowroński i Jerzy Dziewięcki spacerują po Rynku Staromiejskim, ukazując uroki czeskiej stolicy.
Rozmowa o kulturze, kuchni i mentalności Czechów w Lucernie. Szczególnego charakteru nadawały czeskie piosenki, dobrane przez Piotra Mateusza Bobołowicza.
Dyrektor Instytutu Polskiego w Pradze Maciej Ruczaj opowiada o śladach, jakie po sobie w stolicy Czech zostawiły stare rody arystokratyczne.
Tak minął pierwszy dzień Wielkiej Wyprawy (13.09.2022).
Widoki wieczornej Pragi.
David Stulik, ekspert w Centrum Polityki Bezpieczeństwa Europejskiego i były dyplomata UE w Kijowie, który spędził w Ukrainie 12 lat, mówi m.in. o Václavie Klausie, rosyjskich wpływach na politykę Czech oraz o chińsko-amerykańskim konflikcie.
Ciąg dalszy rozmowy usłyszą Państwo w jutrzejszym Poranku Radio Wnet.
Krzysztof Skowroński, redaktor naczelny Radia Wnet, z relacją z Pragi. Nakreśla plany Wielkiej wyprawy w Złotym Mieście. Nie zabraknie wywiadów o kulturze, polityce i życiu codziennym mieszkańców polskiego sąsiada.
Ksiądz Edward tuż po powrocie z Kirgistanu gości ekipę Wielkiej Wyprawy.
Studio nad Nysą
Wielka Wyprawa po drodze do pierwszego celu zatrzymała się w Görlitz. Jan Bogatko, gospodarz Studio za Nysą, oprowadza po swojej skarbnicy i prezentuje obraz, ukazujący starą Warszawę.
Takie niebo spotkało nas przed pierwszym postojem w drodze do Pragi w Studiu za Nysą.
Zobacz naszą podróż po państwach nadbałtyckich. Zwiedziliśmy Wilno, Kowno, Kłajpedę, Rygę, Tallinn, Helsinki, Sztokholm i Szczecin.
Eurodeputowany PiS mówi o spotkaniu liderów polskiej opozycji, a także podpisanie umowy w sprawie KPO.
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Ryszard Czarnecki komentuje debatę liderów opozycji na konferencji „Bezpieczeństwo wschodniej flanki NATO – rola Polski”. Jest przekonany, że zarzuty opozycji w sprawie wydatków na obronność są absolutnie absurdalne, ponieważ Polska przewidywała i uprzedzała o imperialnym charakterze Rosji.
Jednym z elementów przygotowania się do tej sytuacji, przynajmniej od 7 lat była kwestia postawienia na większą, nowocześniejszą i lepiej uzbrojoną armię.
Eurodeputowany PiS pozytywnie ocenia działania rządu w zakresie rozbudowania i modernizacji wojska. Tłumaczy, ze było to niezbędne w obliczu trwającej wojny w Ukrainie.
Są to sygnały, że Polska będzie się bronić, a wróg poniesie znaczące straty. Tego typu inwestycje powodują zmniejszenie szans, że nas ktoś napadnie.
Ponadto, Ryszard Czarnecki mówi o podpisaniu porozumienia w sprawie KPO między Polską a Komisją Europejską. Jest to ważny krok naprzód – jak podaje rozmówca Jaśminy Nowak. Zwraca uwagę na zablokowanie funduszy finansowych dla Węgier. Europoseł wskazuje na próby wymuszenia przez KE zmiany polityki Węgier wobec Rosji.
Lőrinc Nacsa, węgierski polityk, rzecznik Chrześcijańsko-demokratycznej Partii Ludowej | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Rzecznik Chrześcijańsko-demokratycznej Partii Ludowej mówi o sporze Węgier i Polski z Unią Europejską. Podejmuje także temat stosunków w Grupie Wyszehradzkiej w dobie wojny na Ukrainie.
Polska i Węgry toczą swoje spory z Unią Europejską, która ostatnio, w obu przypadkach, używa argumentów o charakterze sankcji finansowych. Według węgierskiego polityka, problem leży przede wszystkim w sferze obyczajowej i ideologicznej.
Lőrinc Nacsa jest zdania, że „biurokratom” w Brukseli zależy na tym, aby pokazać, iż demokracja liberalna jest jedyną właściwą ideologią.
Oni nie mogą znieść tego, że Polska i Węgry – konserwatywne, chrześcijańskie potęgi – odnoszą sukcesy.
Z uwagi na odmienne stanowisko Budapesztu wobec wojny na Ukrainie, stosunki w Grupie Wyszehradzkiej zostały osłabione. Zdaniem rozmówcy Piotra Mateusza Bobołowicza, państwa wchodzące w skład Grupy nie powinny przerywać współpracy.
W Grupie Wyszehradzkiej musimy się skupić na siedmiu sprawach, które nas łączą, a nie na trzech, które dzielą.
Na przykład ze Szwecją na 10 kwestii, to samo zdanie mamy tylko w trzech sprawach.
Budapeszt, Węgry / Fot. Konrad Tomaszewski, Radio WNET
Gaspar Keresztes z z Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka mówi o kompromisie wypracowanym przez rząd w Budapeszcie i Unię Europejską.
Komisja Europejska opowiedziała się za wstrzymanie 75 procent środków finansowych dla Węgier z trzech programów unijnych. Gaspar Keresztes mówi o tym, jak poważna to suma.
To około 6 tysięcy miliardów forintów. Byłoby to bardzo bolesne dla Węgrów, szczególnie teraz, u progu kryzysu ekonomicznego.
Zdaniem gościa Popołudnia Wnet twierdzi, że rządowi Viktora Orbana zależy na osiągnięciu kompromisu.
Rząd mówi, że sytuacja nie jest nerwowa. Natomiast komentatorzy są zdania, że gotowość do negocjacji rządu wskazuje na to, że Budapesztowi bardzo zależy na porozumieniu.
Owy kompromis szybko udało się wypracować. Co więcej, Węgrzy okazali się skorzy do większych ustępstw.
Z doniesień prasy wynika, że kompromis jest jeszcze większy niż spodziewała się tego Unia.
Antal Kiss, dyrektor węgierskiego Centrum Rozwoju | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
„Węgry postanowiły całkiem się wycofać z różnych konfliktów wojskowych” – dyrektor węgierskiego Centrum Rozwoju Antal Kiss o polityce Węgier wobec wojny na Ukrainie.
Antal Kiss wyjaśnia politykę Węgier wobec wojny na Ukrainie. Kraj ten ma za sobą doświadczenia II wojny światowej i powstanie w 1956 r.
Wiemy, jak wygląda życie podczas rewolucji, podczas wojny. I dlatego Węgry postanowiły całkiem się wycofać z różnych konfliktów wojskowych i nie będą popierały dostarczania broni i sprzętu wojskowego na Ukrainę.
Dyrektor węgierskiego Centrum Rozwoju sądzi Rosjanie i Ukraińcy muszą wspólnie pokonać drogę w stronę pokoju. Nie podziela on przeciwstawienia Rosji- agresora Ukrainie-ofierze.
Początku wojny nie możemy upatrywać w tym, że ktoś zadał pierwszy cios. W mojej opinii wojna wynika zawsze z kryzysu wartości. Na Ukrainie i w Rosji mamy teraz kryzys wartości w państwie. Myślę, że ciężko jest teraz w tym momencie odpowiedzieć na pytanie, kto jest tym złym, czy kto zaczął, bo tylko historia będzie umieć to wytłumaczyć. Myślę, że problem leży w kryzysie wartości w obu tych państwach.
Rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego mówi o stanie węgierskiej gospodarki. Pozytywnie ocenia ostatnią dekadę.
Na Węgrzech mówimy o 3-4-procentowym wzroście PKB. […] Myślę, że największym problemem nie jest ekonomia i kryzys ekonomiczny tylko kryzys duchowy, o którym mówi się mniej niż o tym ekonomicznym.
Kiss zauważa, że ludzie przedkładają wartości materialne nad duchowe.
Największym problemem jest to, że ludzie odwrócili się od drogi Chrystusa od Kościoła i od wiary.
Tibor Navracsics o polityce Węgier wobec Rosji i stosunkach polsko-węgierskich: nie rozumiem dlaczego Polska zaatakowała Węgry. Jesteśmy przecież w zupełnie innej sytuacji geopolitycznej.
Zachęcamy do wysłuchania całej audycji!
Rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego ubolewa nad tym, że Polska krytykuje węgierską politykę, którą uważano za przychylną Rosji. Wskazuje na to, że Węgry są zdominowane przez rosyjską energię. Jest to skutek podporządkowania radzieckiemu systemowi energetycznemu.
Nie jesteśmy w tej samej sytuacji. Wy macie węgiel i inne surowce. U nas wszystko opiera się na rosyjskim gazie, co oznacza, że nie jesteśmy wolni, gdy decydujemy o naszych połączeniach energetycznych. Z kolei stanowisko Polski w dziedzinie energii i polityki energetycznej jest mocno zdeterminowane sytuacją waszych kopalni węgla.
Nie oznacza to jednak, jak podkreślił Tibor Navracsics, że Węgry są prorosyjskie i antyukraińskie. Węgry przyjęły wielu uchodźców z Ukrainy. Jednak głównym celem jest wyjście z wojny i pozostanie neutralnymi wobec konfliktu.
Dyrektor węgierskiego Centrum Rozwoju uważa, że Polska i Węgry mają wiele wspólnego i ma nadzieje na odnowienie dobrych relacji.
Eurodeputowany o dyskusji nad unijnym budżetem dla Ukrainy, walce ze skutkami kryzysu energetycznego i blokowaniu środków dla Polski przez opozycję.
Przed wakacjami była zapowiedź, że Unia Europejska przygotuje osobny budżet […] na pomoc dla Ukrainy.
Bogdan Rzońca wskazuje, że w ramach tego budżetu uzbierane miałoby być 9,3 mld euro. Jednak Berlin nie jest chętny, by przekazać takie środki Ukrainie. Europoseł PiS stwierdza, że nie widać zmian w podejściu Niemiec, którzy razem z Francją są sceptyczne w sprawie pomocy dla Ukrainy, czy dalszych sankcji na Rosję.
Widocznie cały czas trwa jakiś dialog jeszcze z Putinem i z Rosją. Być może jest to pokłosie jakichś negocjacji o których nie wie opinia publiczna.
Jakie działania będą Komisji Europejskiej wobec kryzysu energetycznego? Rzońca zdradza, że Polska będzie optować za obniżeniem kosztów energii. Można przerzucić koszta kryzysu na bogatszych, którzy za niego ponoszą odpowiedzialność.
Bogate kraje Europy powinny same ponieść konsekwencje swoich błędów w polityce energetycznej.
Polityk zauważa, że Węgry mają jeszcze szanse uzyskać środki z Europejskiego Funduszu Odbudowy. Na Węgrzech jednak sytuacja jest inna niż w Polsce.
Wśród Węgrów nie ma takich sytuacji Polaków, ponieważ polska opozycja i pan Donald Tusk blokują pieniądze dla Polski tu w Unii Europejskiej. I to jest główny powód, że Polska na razie tych pieniędzy nie otrzymuje.
Nasz gość wyraża nadzieję, że premier Mateusz Morawiecki i prezes PiS Jarosław Kaczyński. Stwierdza, że Platforma Obywatelska jest uzależniona od niemieckich wpływów. Przypomina, że Kongres Liberalno-Demokratyczny otrzymał pieniądze z Niemiec.
Jeżeli Platforma Obywatelska wróci do władzy, natychmiast padnie na kolana przed Niemcami.
Rozmówca Jaśminy Nowak odnosi się do kwestii reparacji od Niemiec. Zauważa, że teraz po opublikowaniu raportu w końcu jest podstawa, by na poważnie o tym dyskutować.