Popołudnia WNET można słuchać od poniedziałku do piątku w godzinach 16:00 – 18:00 na: www.wnet.fm oraz w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Białymstoku i Szczecinie. Zaprasza Łukasz Jankowski.
Goście „Popołudnia WNET”:
Wojciech Żukowski – burmistrz Tomaszowa Lubelskiego;
Marek Łuszczyński – burmistrz Lubyczy Królewskiej;
Karol Jańczuk – starszy specjalista Służby Leśnej w Nadleśnictwie Tomaszów;
Henryk Dolanowski – przedstawiciel inicjatywy Archipelag Roztocze;
Ksiądz prałat Czesław Grzyb – proboszcz parafii ZNMP w Tomaszowie Lubelskim;
Elżbieta Ruman – prowadząca audycji „Ukryte skarby”;
Magdalena Tereszczuk – prezes „Lot Roztocze”;
Prowadzący: Łukasz Jankowski
Realizator: Gabriela Morawska
Tomaszów Lubelski/fot. Wikimedia
Wojciech Żukowski mówi o sytuacji w Tomaszowie Lubelskim. Rozmówca Łukasza Jankowskiego cieszy się, że rząd zrezygnował z systemu, w którym większość środków było kierowanych głównie do dużych ośrodków. Obecnie lokalne władze opracowują strategię, jak zachęcić młodych ludzi, by po studiach zechcieli wracać do tego miasta. Obecnie większość z nich deklaruje chęć opuszczenia Tomaszowa. Nowe szanse daje rozwój technologii. Wiele miejscowych zakładów oferuje atrakcyjną ofertę pracy. W drugiej części rozmowy burmistrz wskazuje na korzyści płynące z utworzenia euroregionu roztoczańskiego, którego Tomaszów Lubelski jest stolicą. Powstał w celu poprawy jakości życia mieszkańców. to transgraniczne stowarzyszenie polskich i ukraińskich samorządów. Takie posunięcie sprawiło, że zarówno Tomaszów Lubelski jak i region, stały się podmiotem rozmów i negocjacji np. w kwestiach infrastrukturalnych.
Marek Łuszczyński o ścieżce geoturystycznej Lubyczy Królewskiej i rozbudowie Muzeum Skamieniałych Drzew. Połączenie turystyki rowerowej i atrakcji Roztocza sprzyja rozwojowi tego miejsca. Ważnym elementem jest również utworzenie euroregionu Roztocze, który stanowi szansę dla mieszkańców.
Studio EURO w Radiu WNET
Karol Jańczuk o zasobach leśnych Roztocza.
Henryk Dolanowski o inicjatywie Archipelag Roztocze:
Henryk #Dolanowski w #PopołudnieWNET: Wreszcie przechodzimy do dwóch najistotniejszych zmysłów: smaku, gdzie możemy spróbować czterech smaków roztoczańskich. (…) I największa, kapsuła wzroku, gdzie wchodzimy w interakcję ze zwierzętami wirtualnymi.#RadioWNET
Ksiądz prałat Czesław Grzyb charakteryzuje religijność ludzi Zamojszczyzny. Mówi także o kryzysie wiary i postawie współczesnych księży. Opowiada także o architekturze sakralnej Roztocza.
Elżbieta Rumano ukrytych skarbach Pomorza Zachodniego.
Jarosław Antoszewski o rekonstrukcji bitew pod Tomaszowem Lubelskim i walkach wzgórze pod Szarą Wolą.
Jarosław Antoszewski opowiada o rekonstrukcji jednego ze starć, jakie pod Tomaszowem Lubelskim stoczyli Polacy z niemieckim najeźdźcą.
Opracowałem ten scenariusz na podstawie książki Wacława Zaleskiego o warszawskiej brygadzie pancerno-motorowej. Wybrałem jeden element, walki o wzgórze 309/318 pod Szarą Wolą, ponieważ to był pancerny atak na umocnione niemieckie pozycje.
Koordynator rekonstrukcji bitew pod Tomaszowem Lubelskim podkreśla, że Niemcy byli zaskoczeni szturmem sił polskich, po tym, jak przez kilka dni maszerowały one ze Śląska. Wycofali się oni ze swoich pozycji, oddając je Polakom, a sami dostali się do niewoli.
Tomaszów Lubelski jest sanktuarium historii oręża polskiego, to jest przede wszystkim sanktuarium pancerza polskiego.
Antoszewski podkreśla, że „nigdzie w Polsce nie użyto tak dużego związku pancernego”. Opowiada, że do rekonstrukcji wykorzystali pięć z siedmiu czołgów TK, które są w Polsce. Stwierdza, że bitwa pod Tomaszowem Lubelskim jest jedną z najbardziej zapomnianych bitwy polskiej wojny obronnej. Jak zapowiada, za rok „scenariusz oprzemy na walce z Sowietami”, w ramach obchodów 80. rocznicy zbrodni katyńskiej.
Wojciech Dziedzic o dziejach Tomaszowa Lubelskiego, tym, co można w nim zobaczyć i jakimi osiągnięciami sportowymi i kulturalnymi jego mieszkańcy mogą się szczycić.
Wojciech Dziedzic, historyk, opowiada o Tomaszowie Lubelskim, który jest stosunkowo młodym miastem, jeśli chodzi o Zamojszczyznę. Miasto zostało wykupione z Ordynacji Zamoyskiej przez Rosjan w 1866 r. Jego najcenniejszym zabytkiem, który pomimo zawirowań przetrwał kilkaset lat, jest kościół p.w. Zwiastowania NMP. Świątynia wzniesiona została w 1727 r. w stylu barokowym z drzewa modrzewiowego. Ufundowana została przez IV ordynata Michała Zdzisława Zamoyskiego.
Innymi zabytkami Tomaszowa Lubelskiego są cerkiew i „czajnia”, czyli herbaciarnia. Ta ostania, wzorowana na tych budowanych na Syberii, prowadziła w mieście działalność kulturalną. Wybudowano ją w ramach walki z szerzącym się w Imperium Rosyjskim alkoholizmem, od którego „czajnia” miała odrywać przez swą ofertę kulturalną.
Mamy rolkarzy, którzy brylują na poziomie kraju. U nas znajduje się stolica Lubelszczyzny, jeśli chodzi o narciarstwo biegowe.
Jak dodaje regionalista, Tomaszów Lubelski także obecnie obfituje w działalność kulturalną, a także edukacyjną i sportową. Tomaszowski Dom Kultury posiada amatorski zespół aktorski, który co najmniej dwa razy w roku wystawia spektakle teatralne. W Tomaszowie działa Uniwersytet Trzeciego Wieku, a Muzeum Regionalne pozyskało niedawno cztery skarby biżuterii z terenu Grodów Czerwieńskich, które mają wysoką wartość artystyczną i materialną.
W niedalekiej odległości od Tomaszowa leży miejscowość Siedliska, gdzie znajdują się ogromne pnie skamieniałych drzew, o których pisał już Jan Długosz. Stanowią one cenny materiał do prac jubilerskich, a ich wiek oblicza się na nawet 25 mln lat. Gość „Poranka WNET” podkreśla, że nie ma drugiego takiego miejsca w Polsce. Jak dodaje, sam Tomaszów Lubelski jest świetną bazą wypadową na Roztocze.
Co PiS zmienił i co planuje jeszcze zmienić w działaniu polskiego wymiaru sprawiedliwości? Jak rząd chce wspierać rozwój Lubelszczyzny? Odpowiada Marcin Romanowski.
Marcin Romanowski mówi o potrzebie zmiany systemu prawnego, do czego potrzebne są cztery lata władzy PiS-u. Jak zauważa, jest duża potrzeba pomocy osobom, których nie stać na poradę prawną czy sporządzenie pozwu. Pomoc taka jest udzielana przez Ministerstwo Sprawiedliwości, również w samym Tomaszowie Lubelskim. W ośrodkach pomocnictwa prawnego można uzyskać poradę prawną, jak i otrzymać gotowy projekt pisma procesowego.
Trzeba rozdzielić sądy, gdyż za bardzo wchodzą w kompetencje władzy ustawodawczej i władzy wykonawczej. Patrząc w ogóle na postępowania sądowe, rzeczywiście mamy do czynienia z pewną obstrukcję sędziowską, ale myślę, że dużo udało się też zrobić, a przyszła kadencja da nam kolejne nowe rozwiązania.
Wiceminister sprawiedliwości komentuje także sprawę Rafała Ziemkiewicza, który według wyroku sądu, musi zamieścić przeprosiny na głównej stronie portalu Onet. Cena takiego ogłoszenia to od kilkudziesięciu, do kilkuset tysięcy złotych. Jak mówi „mamy do czynienia z pewną sądokracją”. Polepszeniu działania polskiego sądownictwa ma służyć system losowego przydziału spraw, który zapewniać ma pełną transparentność. Nie będą już możliwe naciski na sędziów takie, jakie wobec sędziego Milewskiego miał stosować premier Donald Tusk. Romanowski dodaje, że „sprawy drobne mogą być rozpatrywane w trybie prostszym”. Poprawić funkcjonowanie Ministerstwa Sprawiedliwości ma pomóc także jego informatyzacja. W tym celu powstaje pięć ośrodków skupiających programistów najwyższej klasy, z których jeden mieścić się będzie w Zamościu.
Gość „Poranka WNET” mówi także o potrzebie zrównoważonego rozwoju Lubelszczyzny. Za rządów PO-PSL, a wcześniej lewicy, wschodnia część woj. lubelskiego była zaniedbywana. Obecnie zaś rząd przeznacza 6 mld zł na budowę dróg w województwie lubelskim, co jest częścią programu budowy dróg samorządowych, na który ma być przeznaczone 36 mld zł do 2028 r. Romanowski podkreśla, że „bezpieczeństwo na drogach to rzecz fundamentalna”.
Janusz Brodowski przybliża sylwetkę dra Janusza Petera, wieloletniego dyrektora szpitala w Tomaszowie Lubelskim, członka konspiracji niepodległościowej w czasie II wś i historyka- amatora.
Janusz Brodowski przedstawia słuchaczom pośmiertnie wydaną książkę bohatera Tomaszowa Lubelskiego – doktora Janusza Petera. „Tomaszowskie za okupacji” jest zbeletryzowanym zbiorem relacji żołnierzy Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Niestety samą książką zainteresował się Urząd Bezpieczeństwa i z tego powodu nie mogła być ona wydana za życia doktora Petera. Obecnie ma miejsce drugie jej wydanie, po prawie 30 latach od pierwszego.
Janusz Peter urodził się w Skole, obecnie na Ukrainie. Studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, a od 1927 r. pracował w Tomaszowie Lubelskim.
Szpital kontynuuje tradycje dra Petera, oddziały cały czas się rozbudowują. Dr Peter nie powstydziłby się dzisiejszego tomaszowskiego szpitalnictwa.
Sam doktor został wielokrotnie odznaczony, w tym Złotym Krzyżem Zasługi, czy Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Podczas okupacji kierował on Tomaszowskim szpitalem. Był równocześnie członkiem ruchu oporu i miał pseudonim Kordian. Wielokrotnie pomagał rannym czy chorym partyzantom. Żeby to robić, musiał utrzymać się na stanowisku dyrektora szpitala, co władze konspiracyjne kazały mu zrobić, choćby kosztem ustępstw wobec okupanta.
Był historykiem amatorem, ale warsztat miał.
Po wojnie „Kordian” stanął na czele związku kombatanckiego. Zwrócił się do towarzyszy wojennej konspiracji, prosząc, żeby opisali swoje wojenne przeżycia. Relacje te sam weryfikował, sprawdzając w niektórych przypadkach np. zgodność pseudonimów.
Imię dra Janusza Petera noszą w Tomaszowie Muzeum Regionalne, szkoła podstawowa i jedna z ulic. W mieście działa także Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne jego imienia. Do 1968 r. imię Petera nosiła Biblioteka Medycyny Wiejskiej i Muzeum Higieny Wsi przy Instytucie Medycyny Wsi i Higieny Pracy w Lublinie.
„Każdy ma swój sposób na doświadczenia Pana Boga. My mamy też taką możliwość, że przychodzi okres wakacyjny, siadamy na rower i kręcimy” – o pielgrzymce do Ostrej Bramy ks. Tadeusz Solski
Cel wiadomo jest jeden, jest to pielgrzymowanie, czyli nasze spotkanie z Panem Bogiem, w sposób inny niż doświadczamy tego na codzień.
Ksiądz Tadeusz Solski goścć”Poranka WNET” mówi o rowerowej pielgrzymce z Tomaszowa Lubelskiego do Ostrej Bramy w Wilnie – „Każdy ma swój sposób na doświadczenie pana Boga w swoim życiu i my mamy też taką możliwość, że kiedy przychodzi okres wakacyjny, kiedy przychodzą urlopy, siadamy na rower i kręcimy”. Do tej pory pielgrzymi jeździli głównie do Częstochowy, czy na Jasną Górę, dziennie pokonując 180-200 km dziennie. Po 6-ciu latach pielgrzymek po Polsce, pojawiło się w sercu parafianina z Kęt pragnienie pielgrzymki do Ostrej Bramy w Wilnie. Jak dodaje ks. Tomasz Solski:
Ta pielgrzymka jest dla nas czymś nowym, można powiedzieć jest to przecieranie szlaków, tras, nowe doświadczenie.
