Samolot linii lotniczych Ryanair, lecący z Aten do Wilna został sprowadzony na lotnisko w Mińsku. Służby wyprowadziły z niego dziennikarza Romana Protasiewicza, współtwórcę kanałów NEXTA na YouTube i w Telegramie. Na lotnisku w Mińsku samolot opuściło także dwóch białoruskich obywateli oraz czterech obywateli Federacji Rosyjskiej.
„Jest absolutnie oczywiste, że jest to operacja służb bezpieczeństwa mająca na celu porwanie samolotu – w celu zatrzymania aktywisty i blogera Romana Protasiewicza” – mówi Swietłana Ciechanowska, liderka opozycyjna na Białorusi.
Oprócz dziennikarza, porwano również jego dziewczynę.
Zatrzymanie Protasiewicza
Piloci, lecąc nad Białorusią, nadali sygnał alarmowy. Samolot linii Ryanair został sprowadzony na ziemię w asyście białoruskich myśliwców, a w kierunku lotniska pojechało kilka wozów strażackich z flarami, furgonetki centralnego oddziału ratunkowego i karetka pogotowia. Manewr okazał się być pułapką, a na pokład weszli funkcjonariusze białoruskiego reżimu, którzy aresztowali Romana Protasiewicza, dziennikarza m. in. Kanału NEXTA, bardzo nieprzychylnego Łukaszence.
Według niezależnych mediów Protasiewicz informował, że na lotnisku w Atenach śledził go łysiejący, opalony, rosyjskojęzyczny mężczyzna w koszulce, tkaninowych spodniach, ze skórzaną walizką. Prawdopodobnie współpracownik służb specjalnych miał nagrać na kamerę wideo stronę z danymi z jego paszportu, po czym wyszedł z kolejki.
Wiadomo również, po informacjach Pawła Latuszki, że na lotnisku w Mińsku, na którym wiele godzin spędził samolot lecący z Aten do Wilna, opuściło go sześciu mężczyzn – dwóch Białorusinów i czterech Rosjan.
Polski samolot któremu groziło zestrzelenie
Samolot linii Ryanair lecący z Grecji na Litwę został w niedzielę na kilka godzin skierowany na Białoruś, a zrobiono to, by aresztować znajdującego się na pokładzie dziennikarza Romana Protasiewicza.
Białoruskie media podały, że samolot eskortował do Mińska MiG-29 z powodu obawy o wybuch bomby. Zagrożenie wybuchu było powodem zmiany kursu samolotu, ale żadnych materiałów wybuchowych nie znaleziono na pokładzie.
Samolot ostatecznie wylądował w Wilnie, o 21:25 czasu lokalnego ponad siedem godzin po planowanym przylocie.
Lot FR4978 leciał z Aten do Wilna, gdy na krótko przed dotarciem do granicy litewskiej skręcił na wschód, do Mińska. Grecja i Litwa podały, że na pokładzie było 171 pasażerów.
W oświadczeniu Ryanair powiedział, że załoga została „powiadomiona przez białoruską kontrolę ruchu lotniczego o potencjalnym zagrożeniu bezpieczeństwa na pokładzie i otrzymała polecenie skierowania się na najbliższe lotnisko w Mińsku”.
Jak informuje Radio Svaboda, kontrolerzy lotów na lotnisku w Mińsku grozili zestrzeleniem samolotu linii Ryanair relacji Ateny-Wilno jeśli nie przeprowadzi on awaryjnego lądowania w Mińsku. Co ważne
Trasa lotu, widoczna na stronie internetowej Flightradar24, sugeruje, że samolot był w rzeczywistości bliżej Wilna niż Mińska, kiedy wykonał nieplanowany manewr.
A Ryanair flight #FR4978 from Athens to Vilnius, diverted to Minsk in Belarus earlier today.https://t.co/rnUpiqOjch
According to reports in media a Belarus journalist, that was onboard the flight, was arrested after the diversion to Minsk. pic.twitter.com/MQyvXsDExM
— Flightradar24 (@flightradar24) May 23, 2021
W niedzielę białoruskie służby zmusiły samolot linii Ryanair do awaryjnego lądowania na lotnisku w Mińsku. Akcję przeprowadzono po to, by aresztować obecnego na pokładzie białoruskiego opozycjonistę. Samolot o którym mowa należy do firmy zarejestrowanej w Polsce.
Jak informował portal Wirtualna Polska, samolot, który był przetrzymywany na mińskim lotnisku, należy do zarejestrowanej w Polsce spółki Ryanair Sun. Ryanair Sun to spółka-córka tanich irlandzkich linii lotniczych Ryanair.
Same linie Ryanair w oświadczeniu….przeprosiły za opóźnienie.
Our FR4978 flight has landed safely in Vilnius at 19:25hrs UK time (21:25hrs local time). Here is Ryanair’s statement on today’s diversion to Minsk Airport 👇 pic.twitter.com/i0xhdpwTAF
— Ryanair Press Office (@RyanairPress) May 23, 2021
Jak widać powyżej, linie nie nawiązały w oficjalnym komunikacie do porwania Protasiewicza i jego dziewczyny.
Dziennikarz „ekstremista”
Roman Protasiewicz to współtwórca NEXTA, kanału ujawniającego zbrodnie i nadużycia reżimu, jednego z głównych źródeł informacji podczas protestów na Białorusi. W marcu NEXTA opublikował film dokumentalny o nielegalnie pozyskanej fortunie Aleksandra Łukaszenki. Kanał jest uznany za ekstremistyczny, więc jego twórcom na Białorusi grozi kara śmierci.
Pod koniec września Roman Protasiewicz zapowiedział wycofanie się z projektu.
W listopadzie 2020 roku Roman Protasiewicz został oskarżony o organizowanie masowych zamieszek (art. 293 kk) oraz organizowanie działań zbiorowych rażąco naruszających porządek publiczny (art. 342 kk). Ponadto Ministerstwo Spraw Zagranicznych Białorusi zażądało od Polski ekstradycji Romana Protasiewicza. Według KGB znalazł się on na międzypaństwowej liście poszukiwanych, a także na liście osób zaangażowanych w działalność terrorystyczną. Na podstawie postawionych zarzutów Protasiewiczowi grozi kara śmierci na Białorusi.
Dziennikarz urodził się w 1995 roku.
Reakcja międzynarodowa
Gdy tylko pojawiła się informacja o porwaniu białoruskiego dziennikarza, słownie i pisemnie zareagowali liderzy państw demokratycznych. Prezydent Litwy i premier Polski wydali oświadczenia. W ogólnym przekazie mowa jest o terroryzmie państwowym.
„Porwanie cywilnego samolotu to bezprecedensowy akt państwowego terroryzmu, który nie może pozostać bezkarny.” – napisał premier Mateusz Morawiecki.
Zwróciłem się do Przewodniczącego @eucopresident o rozszerzenie agendy jutrzejszej Rady Europejskiej o punkt dot. natychmiastowych sankcji wobec reżimu A. Łukaszenki. Porwanie cywilnego samolotu to bezprecedensowy akt państwowego terroryzmu, który nie może pozostać bezkarny.
— Mateusz Morawiecki (@MorawieckiM) May 23, 2021
„Żądamy od władz Białorusi natychmiastowego zwolnienia Ramana Pratasiewicza, a także przetrzymywanych bezprawnie Andżeliki Borys, Andrzeja Poczobuta oraz innych polskich i białoruskich działaczy. Żądamy też zaprzestania represji wobec niezależnych mediów i społeczeństw” – dodał PMM w komentarzu dla PAP.
Polskie MSZ, a konkretnie wiceszef resortu Marcin Przydacz w trybie natychmiastowym wezwał do MSZ Chargé d’Affaires Ambasady Republiki Białorusi Alaksandra Czasnouskiego.
Ze strony Litwy, prezydent Gitanas Nauseda, wezwał społeczność międzynarodową do podjęcia środków, które zapobiegną podobnym incydentom oraz nakazał Białorusi uwolnienie zatrzymanego:
Domagam się, by białoruski reżim niezwłocznie uwolnił zatrzymanego i pozwolił mu kontynuować lot do Wilna. Wzywam sojuszników z NATO i UE do natychmiastowej reakcji na zagrożenie, jakie białoruski reżim stwarza dla lotnictwa cywilnego – oświadczył prezydent Litwy Gitanas Nauseda.
Oburzenia nie kryje też premier Litwy
Stworzono zagrożenie dla bezpieczeństwa pasażerów i załogi samolotu. Żądam natychmiastowego zezwolenia na lot do Wilna – czytamy w oświadczeniu wydanym przez panią Ingride Šimonyte.
Tematem przechwycenia samolotu linii Ryanair zajmie się Rada Europejska na posiedzeniu w poniedziałek 24 maja. „Przewodniczący RE poruszy jutro kwestię przymusowego lądowania samolotu Ryanair w Mińsku. Przy tej okazji omówione zostaną konsekwencje i możliwe sankcje” – poinformował rzecznik przewodniczącego RE Charlesa Michela, Barend Leyts.
Politycy i dyplomaci zareagowali na porwanie białoruskiego dziennikarza
„Łukaszenka i jego reżim pokazali dziś ponownie swoją pogardę dla społeczności międzynarodowej i swoich obywateli. Fałszywy alarm bombowy i wysłanie samolotów MiG-29, aby wymusić lądowanie w Mińsku w celu aresztowania dziennikarza NEXTA […] jest niebezpieczne i odrażające.” – napisał Julie Fisher ambasador USA na Białorusi.
Lukashenka and his regime today showed again its contempt for international community and its citizens. Faking a bomb threat and sending MiG-29s to force @RyanAir to Minsk in order to arrest a @Nexta journalist on politically motivated charges is dangerous and abhorrent.
— Julie Fisher (@USAmbBelarus) May 23, 2021
DO sprawy odniosła się także przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen. „Oburzające i bezprawne zachowanie reżimu na Białorusi będzie miało swoje konsekwencje.” – napisała przewodnicząca
The outrageous and illegal behaviour of the regime in Belarus will have consequences.
Those responsible for the #Ryanair hijacking must be sanctioned.
Journalist Roman Protasevich must be released immediately.
EUCO will discuss tomorrow action to take.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) May 23, 2021
Porwaniem i aresztowaniem 26 letniego Protasiewicza przejęło się także środowisko dziennikarskie.
„Zdecydowanej reakcji organizacji dziennikarskich, rządów, instytucji międzynarodowych oraz Unii Europejskiej na akt terroryzmu państwowego, w wyniku którego został zatrzymany dziennikarz, współtwórca popularnego kanału informacyjnego NEXTA, Raman Pratasiewicz.” – domaga się Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich
Zatrzymanie kolegi skomentował także Sciapan Puciła, założyciel kanału NEXTA: „Do ostatniej chwili mieliśmy nadzieję, że to jakaś pomyłka i samolot poleci dalej, że nic się nie stanie. Ale niestety, takie pomyłki się nie zdarzają” – powiedział Biełsatowi bloger.
Cała sytuacja rozwija się dynamicznie. Wiadomo już, że Prokuratura Generalna Litwy wszczęła postępowanie ws. porwania samolotu linii Ryanair, lecącego z Aten do Wilna, który został zmuszony do lądowania w Mińsku oraz w sprawie niezgodnego z prawem międzynarodowym traktowania ludzi.
J.S.
Źródła: Radio Wnet, Twitter, Biełsat, Radio Svaboda, BBC, PAP, WP
Jak zazwyczaj, kiedy wybija godzina 8:10 pod niebem Irlandii, to w głównym wydaniu Studia Dublin usłyszą państwo głos Bogdana Feręca, szefa najpoczytniejszego portalu dla Polaków na Szmaragdowej Wyspie – Polska-IE.com.
