Bobołowicz: Chociaż większość wskaźników mamy niższych, to Ukraina wprowadziła dla nas wiele obostrzeń przy wjeździe

Paweł Bobołowicz o nowych ograniczeniach dla wyjeżdżających z Polski na Ukrainę, ich skutkach dla akcji „Pamięć w czasach zarazy” oraz o zapomnianych bitwach wojny polsko-bolszewickich.

Paweł Bobołowicz relacjonuje, że epidemia koronawirusa na Ukrainie nie słabnie. Rząd tego kraju ocenia jednak swój kraj lepiej pod tym względem, uznając, że to u ich północno-zachodniego jest z tym większy problem.

Uważają, że Ukraina należy do zielonej strefy, a Polska trafiła na czerwoną listę […]. Chociaż większość wskaźników mamy niższych, to Ukraina wprowadziła dla nas wiele obostrzeń przy wjeździe.

Sytuacja ta utrudnia kontynuowanie akcji „Pamięć w czasach zarazy”, gdyż wyjazd na Ukrainę z Polski jest „praktycznie nierealny”.

Korespondent Radia WNET zwraca uwagę, że w Polsce wojna z bolszewikami sprowadzana jest często do Bitwy Warszawskiej. Przypomina inne bitwy wojny polsko-bolszewickiej. Wskazuje na wykorzystanie pociągów i wozów zmechanizowanych, które zrewolucjonizowało sposób prowadzenia walki.

Paweł Bobołowicz wyraża nadzieję, że prezydent Andrzej Duda wspomni o Ukrainie w jutrzejszym orędziu po zaprzysiężeniu.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.W.K./A.P.

Dmytro Antoniuk: W Kołomyi na polskim memoriale powieszono tabliczki ukraińskich żołnierzy

Paweł Bobołowicz i Dmytro Antoniuk o wizycie w Stanisławowie, roli pociągów pancernych w 1920 r. i cmentarzu w Kołomyi.

Paweł Bobołowicz mówi o kolejnych miejscach, jakie odwiedził w ramach akcji „Rok 1920. Pamięć w czasach zarazy”. Jednym z nich był cmentarz w Stanisławowie, który, jak wskazuje Dmytro Antoniuk był niszczony w czasach Związku Radzieckiego. Nie ma tam upamiętnienia żołnierzy wojny z bolszewikami, choć można się domyślać, że tam leżą. Bobołowicz zwraca uwagę na udział pociągów pancernych w wojnie polsko-bolszewickiej.

Innym cmentarzem jaki odwiedzili jest nekropolia w Kołomyi. Znajduje się tam zaniedbany memoriał poświęcony polskim Legionom. Antoniuk zauważa, że na grobach polskich w latach 90. Ukraińcy zawiesili tabliczki ukraińskich żołnierzy. Są tam groby poległych w czasie I wojny światowej, wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej.

Posłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.P.

Kamienny sztandar z napisem po rosyjsku: „cała władza w ręce rad”. To swoiste upamiętnienie wydarzeń 1920 roku…

Przejechaliśmy już 4000 km, odwiedzając dziesiątki miejsc od zachodniej Ukrainy do Ostra na lewym brzegu Dniepru, gdzie w maju 1920 roku najdalej dotarły sojusznicze wojska Petlury i Piłsudskiego.

Paweł Bobołowicz

4 maja wieczorem dotarliśmy z Dmytrem Antoniukiem do Równego. Zaczynamy od zapalenia zniczy pod tablicą poświęconą generałowi Markowi Bezruczce. To wybitny wojskowy wojsk Ukraińskiej Republiki Ludowej. W maju 1920 r. w randze pułkownika dowodził 6. Siczową Dywizją Strzelców Armii URL i razem z generałem Śmigłym-Rydzem 9 maja 1920 roku odbierał paradę ukraińskich i polskich wojsk na kijowskim Chreszczatyku, a w sierpniu 1920 roku dowodził bohaterską obroną Zamościa. W Zamościu Ukraińców wspomagał w obronie 31 Pułk Ułanów Kaniowskich.

Dzięki świetnie zorganizowanej linii obrony, zasiekom i setkom min ułożonych przez ukraińskich saperów oraz wykorzystaniu do obrony umocnień twierdzy zamojskiej, Armii Konnej Budionnego nie tylko nie udało się zająć miasta, ale ostatecznie została ona okrążona i zwyciężona w bitwie pod Komarowem 31 sierpnia 1920 roku. Konna Armia, która przez miesiące siała strach i śmierć, po bitwie pod Komarowem już nie odzyskała pełnej zdolności bojowej.

Ostatecznie z 20-tysięcznej 1. Armii Konnej przetrwało ok. 3 tys. żołnierzy. Marko Bezruczko w październiku 1920 roku został awansowany na generała chorążego armii URL. W 1944 roku zmarł w Warszawie i spoczywa na cmentarzu prawosławnym na warszawskiej Woli. Upamiętnienie jego postaci w Równem to dzieło m.in. Sergiusza Porowczuka, który przez całą naszą wyprawę nie pozwala zapomnieć o wydarzeniach 1920 roku i… o sobie: setki wiadomości i telefonów czasem wręcz denerwują, ale pan Sergiusz, dzięki swojemu uporowi, potrafił też doprowadzić do tego, by pamięć o wielkim ukraińskim żołnierzu trwała w Równem, mieście, w którym nie zawsze łatwo jest się przebić przez nagromadzone warstwy propagandy i mitów.

Jedziemy z Dmytrem na rówieński cmentarz. Zatrzymujemy samochód przy potężnym pomniku: pędzący w galopie kawalerzyści z szablami w dłoniach… charakterystyczne budionówki i kamienny sztandar z napisem po rosyjsku: „вся власть советам” – „cała władza w ręce rad”. To niewątpliwie swoiste upamiętnienie wydarzeń 1920 roku…

Wielki memoriał nie został zdekomunizowany – znajduje się na cmentarzu i jako element grobów nie może być zdemontowany. Jego istnienie ma zapewne też tłumaczyć umieszczony przed memoriałem napis: „Jesteśmy winni szacunek i pobożność dla przelanej krwi, bez względu, kim oni byli”.

Jednak nie ma przy pomniku żadnych dodatkowych wyjaśnień, żadnego opisu wydarzeń 1920 roku.

Kilkaset metrów dalej w kierunku, w którym pędzi pomnikowa konnica Budionnego, wzrok przyciągają białe krzyże. Ponad 100 krzyży bez nazwisk, bez dat. Tak, to jest kwatera polskich żołnierzy, zapewne poległych w walach o Równe na początku lipca 1920 roku. Pomimo wielu heroicznych wyczynów naszych żołnierzy, Budionny zajął Równe 10 lipca. Ze znacznymi stratami po polskiej stronie. Miasto w ręce Polaków powróciło we wrześniu 1920 roku po bitwie pod Klewaniem – ostatnią polską potyczką z Konarmią. 17 września 1920 roku Polacy pokonali bolszewików w nietypowym starciu z kawalerią – nie na wolnym polu, ale pośród zabudowań. Klewań to jedna z miejscowości, do których musimy jeszcze dotrzeć w ramach naszej akcji. Dziś Klewań najczęściej kojarzy się z „tunelem miłości”– uroczą linią kolejową spowitą łukiem drzew. W Klewaniu jest też zamek będący główną siedzibą Czartoryskich herbu Pogoń Litewska. W czasach sowieckich był w nim zakład psychiatryczny. Historia Klewania z roku 1920 na Ukrainie pozostaje nieznana.

Wśród bezimiennych mogił na rówieńskim cmentarzu przykuwa uwagę biała płyta z inskrypcją: „Alfred Kelle Szeregowiec WP”. Z wykutych dat wynika, że żołnierz miał niespełna 23 lata: „Wielkieś nam uczynił pustki w domu naszym, nasz drogi Alfredzie, tem zniknięciem swojem. Pełno nas, a jakby nikogo nie było. Jedną duszą swoją tak wiele ubyło”. Wśród ponad 300 bezimiennych grobów tylko szeregowy Alfred Kelle został upamiętniony w ten inny sposób. Nie znamy odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak się stało. Wydaje się jednak, że krzyże przed wojną mogły mieć imienne tabliczki. (…)

Z księdzem Tomaszem Czoporem wymyśliliśmy, że 9 maja, w setną rocznicę kijowskiej parady, powinny zadzwonić dzwony od Dniepru do Wisły. Szczególnie w tych miejscach, gdzie są pochowani nasi żołnierze.

Prosimy Aleksandra, by zorganizował bicie dzwonów w Zdołbunowie. Odpowiedź Aleksandra najpierw dziwi, a potem zachwyca „Dzwony nie zabiją, bo ich nie ma… ale ja zagram na trąbce”. Tak, 9 maja 2020 roku Aleksander Radica w samo południe zagrał na trąbce, wtedy gdy biły dzwony w soborze św. Michała Archanioła w Kijowie i w kościele pod wezwaniem Krzyża Świętego w Warszawie, i w wielu innych miejscach. O tym jeszcze napiszemy…

Cały reportaż Pawła Bobołowicza pt. „Pamięć w czasach zarazy. Przez Wołyń i Ziemię Lwowską” znajduje się na s. 9 lipcowego „Kuriera WNET” nr 73/2020.

 


  • Od 2 lipca „Kurier WNET” wraca do wydania papierowego w cenie 9 zł.
  • Ten numer „Kuriera WNET” można nabyć również w wersji elektronicznej (wydanie ogólnopolskie, śląskie i wielkopolskie wspólnie) w cenie 7,9 zł pod adresem: e-kiosk.pl, egazety.pl lub nexto.pl.
  • Czytelnicy gazety za granicą mogą zapłacić za nią PayPalem lub kartą kredytową na serwisie gumroad.com.
  • Prenumerata 12-miesięczna wersji elektronicznej: 87,8 zł.
  • Wydania archiwalne „Kuriera WNET” udostępniamy gratis na www.issuu.com/radiownet.
Reportaż Pawła Bobołowicza pt. „Pamięć w czasach zarazy. Przez Wołyń i Ziemię Lwowską” na s. 9 lipcowego „Kuriera WNET” nr 73/2020

Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Rafał Dzięciołowski, Bogdan Prach, dr Piotr Kościński, Anna Gordijewska – Program Wschodni z 27 czerwca 2020 r.

W Programie Wschodnim: O współczesnej polityce historycznej Federacji Rosyjskiej oraz akcji „Rok 1920 pamięć w czasach zarazy”.

Goście Programu Wschodniego:

Rafał Dzięciołowski – prezes Fundacji Solidarności Międzynarodowej;

Bogdan Prach – rektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie;

Anna Gordijewska – Kurier Galicyjski;

Paweł Bobołowicz – korespondent Radia Wnet;

Nedim Usejnow – członek Rady Koordynacyjnej Światowego Kongresu Tatarów Krymskich;

dr Piotr Kościński – prezes Fundacji Joachima Lelewela.


Prowadzący: Wojciech Jankowski

Realizator: Franciszek Żyła


Paweł Bobołowicz mówi o rocznicy wojny polsko-bolszewickiej oraz akcji „Rok 1920 pamięć w czasach zarazy”.

Cały czas obchodzimy rocznicę wojny polsko-bolszewickiej. Poruszamy się miejscami pól bitewnych, które położone są na Ukrainie – mówi korespondent Radia Wnet.

Dziś Paweł Bobołowicz wraz z Dmytrem Antoniukiem odwiedzą miejscowość Susły. Historia tego miejsca przez lata była pogrzebana, a pamięć o bohaterach została ukryta. Od początku projektu zapoczątkowanego przez Pawła Bobołowicza oraz Dmytra Antoniuka, przemierzono ponad 1000 km.

Jak dodaje Dmytro Antoniuk: Jesteśmy wzruszeni, że możemy uczestniczyć w uroczystościach odbywających się dziś w miejscowości Susły.

Rafał Dzięciołowski mówi o działalności Fundacji Solidarności Międzynarodowej.

Fundacja Solidarności Międzynarodowej przekazała środki higieny osobistej o łącznej wartości 2,5 mln złotych. Będą one służyć wszystkim lekarzom walczącym z koronawirusem na Ukrainie. Jednym z głównych ognisk staje się tam Lwów i obwód lwowski.

Pomoc jest inwestycją w nasze bezpieczeństwo. Musimy dbać o zdrowie Ukraińców. Chcemy współuczestniczyć w dystrybucji pomocy. Ambasada wskazuje nam kierunki pomocy – mówi prezes Fundacji Solidarności Międzynarodowej.

Nedim Usejnow mówi o dniu ustanowienia flagi Tatarów Krymskich.

Rosjanie zabronili dumy z symboli narodowych przez Tatarów Krymskich, dlatego też świętowanie tego dnia przeniosło się na cały świat, gdzie Tatarzy Krymscy się odnaleźli. W związku z trwającym koronawirusem zorganizowaliśmy obchody. Flaga Tatarów Krymskich jest symbolem walki z Rosją – mówi gość „Programu Wschodniego”.

Bogdan Prach mówi o doświadczeniach panujących podczas pielgrzymki Jana Pawła II na Ukrainę.

Byłem w sercu życia Kościoła. Wszyscy oczekiwali wizyty ojca świętego na Ukrainę. Zgromadzenia zmieniały oblicze ziemi państw, w których przebywał Jan Paweł II. Naród ukraiński chciał, aby polityka kraju uległa zmianie. Ich pobudki dotyczyły również kwestii religijnych – opowiada.

Jak dodaje: Po wizycie Jana Pawła II dużo rzeczy zmieniło się na pozytywne. W procesie przygotowania do pielgrzymki siadaliśmy razem przy stole i po raz pierwszy rozmawialiśmy. Zbierali się przedstawiciele państwa wraz z władzami Kościoła. Skutkowało to w późniejszych uroczystościach.

Dr Piotr Kościński mówi o otwarciu cmentarza we Lwowie oraz polityce historycznej Federacji Rosyjskiej.

Gość „Programu Wschodniego” wspomina grób pięciu nieznanych żołnierzy. Cmentarz był wówczas prawie ukończony. „Mam wrażenie, że był on otwierany kilka razy” – mówi.

Putin i jego otoczenie chcą budować przyszłość Rosji na trwałych podstawach, czyli wojnie niemiecko-radzieckiej. Związek Radziecki odniósł w tej walce sukces. Przy okazji atakowana jest Polska. Putin wybrał sobie wroga, którego łatwo mu jest atakować. Polska jest bliskim i wygodnym celem ataku. Protestów Polski nikt na Zachodzie nie wysłucha. W efekcie może się okazać, że chociaż Putin mówi nieprawdę to na Zachodzie powstanie myśl, że ma on rację. Polska nie potrafi poradzić sobie z własną polityką historyczną i prezentowaniem jej w innych krajach – mówi dr Piotr Kościński.

Fundacja Joachima Lelewela prowadzi portal Kresy.pl, próbując docierać do ludzi w każdym kraju.


W tym miejscu znajduje się portal Kresy1939.pl


Posłuchaj całego „Programu Wschodniego” już teraz!


 

Rok 1920 pamięć w czasach zarazy – Program Wschodni z 24 czerwca 2020 r.

Paweł Bobołowicz o zapomnianym starciu Polaków z bolszewikami, które przypomina Hubert Kampa w ramach inicjatywy „Zapomniani niezapomniani”.

Paweł Bobołowicz mówi o bitwie pod Susłami, którą przypomina Hubert Kampa prezes Fundacji In Blessed Art:

Hubert odnalazł opis tej bitwy i to jemu udało się dowiedzieć jak ona wyglądała i co tam się wydarzyło. Przez lata bowiem była mogiła, ale nie wiadomo kto w niej spoczywał.

Pod Susłami z konnicą Budionnego zmierzyła się 27 czerwca 1920 r. Pierwsza Kompania 13. Pułku Saperów Kaniowskich. Miało to miejsce w czasie wycofywania się polskich sił spod Kijowa. W wynika starcia do którego doszło ok. godziny 14 do niewoli trafiło 88 saperów i 12 podoficerów. Bolszewicy nie ograniczyli się do rozbrojenia jeńców, lecz

Rosjanie, tych którzy których złapali rozbijali do naga.

Słuchamy rozmowy w której Hubert Kampa tłumaczył, jak odkrył dzieje tej bitwy. Zaczęło się od ikonografii, jaką miał wykonać w lokalnym Kościele. Szef projektu „Zapomniani niezapomniani”,o którym można przeczytać na stronie Niezapomniani1920.pl, mówił jak postanowił go założyć.


Posłuchaj całego Programu Wschodniego już teraz!

A.P.

Historyczny rajd drogami i bezdrożami Ukrainy po miejscach, gdzie przed stu laty toczyły się walki przeciwko bolszewikom

Nasza akcja „Rok 1920 – Pamięć w czasach zarazy” się nie zakończyła. Przejechaliśmy już ponad 3000 km i wciąż szukamy miejsc chwały polskiego i ukraińskiego oręża i miejsc pochówku naszych bohaterów.

Paweł Bobołowicz

Paweł Bobołowicz i Dmytro Antoniuk | Fot. Ołeh Semeniuk

Czas epidemii sparaliżował także na jakiś czas moją pracę reporterską. (…) Cały czas miałem też w pamięci fakt, że legną w gruzach pomysły uczczenia 100 rocznicy polsko-ukraińskiego braterstwa broni, że w setną rocznicę wyzwolenia Kijowa nie przejdzie Chreszczatykiem polsko-ukraińska parada, tak jak miało to miejsce 9 maja 1920 roku. I że nie odbędę planowanej radiowej wyprawy motocyklowej szlakiem 1920 roku na Ukrainie.

Drzwi w zrujnowanym kościele rzymskokatolickim w Czarnuszowicach | Fot. P. Bobołowicz

Jeszcze przed epidemią z moim druhem, ukraińskim dziennikarzem, krajoznawcą, przewodnikiem Dmytrem Antoniukiem mieliśmy też własny pomysł na uczenie 100 rocznicy wyzwolenia Kijowa z bolszewickich rąk. Plan był prosty: może w mundurach z epoki, a może z polskimi i ukraińskim flagami przejedziemy wynajętym tramwajem historyczną trasą z podkijowskiej Puszczy Wodycy do serca ukraińskiej stolicy. (…)

Instytut Polski rozpoczął wielką, dwujęzyczną akcję informacyjną o 1920 roku w internecie, wystawa w kijowskim metrze została przesunięta na czas po kwarantannie, ale jednak mieliśmy poczucie, że tak tej sprawy nie możemy zostawić. (…) Jeśli nie możemy wjechać tramwajem, nie odbędzie się wspólna parada rekonstruktorów, to może chociaż pojawimy się w centrum Kijowa w mundurach z epoki, może we dwóch staniemy z flagami polską i ukraińską 9 maja na Chreszczatyku! To przecież nie naruszy przepisów kwarantanny. A że mundury były we Lwowie, to może jadąc po nie, odwiedzimy cmentarze, gdzie pochowani są żołnierze 1920 roku, zapalimy znicze, zmówimy modlitwę.

W drodze do Wapniarki – ksiądz proboszcz Stanisław Stwórka przy krzyżu z polską inskrypcją na cmentarzu w Komargrodzie | Fot. P. Bobołowicz

Gdy nasz pomysł ogłosiliśmy na antenie Radia Wnet, pierwszy odezwał się ksiądz proboszcz Stanisław Swórka z podwinnickiego Tomaszpola – z zaproszeniem i opowieścią o walkach polskiego lotnictwa w czasach Operacji Kijowskiej. Lotnisko dla poznańskich samolotów znajdowało się w Wapniarce. Wiadomość od księdza Stanisława była dla nas silnym impulsem: musimy to zrobić i nam się to uda! (…)

Kwatera polskich żołnierzy 1920 roku w Barze na Podolu | Fot. P. Bobołowicz

I potem zaproszenia, sygnały, kolejne historie posypały się jak lawina. Zrozumieliśmy, że 9 maja może stać się momentem kulminacyjnym akcji, ale na pewno tak samo ważne jest przypomnienie o walkach i bohaterach 1920 roku i miejscach z nimi związanych na olbrzymim obszarze dzisiejszej Ukrainy. W czasie pierwszego etapu naszej wyprawy byliśmy m.in. w Nowogrodzie Wołyńskim, Susłach, Korcu, Równym, Zdołbunowie, Lwowie, Żółtańcach, Horpinowie, Pawłowie, Łopatyniu, Nowym Witkowie, Czornuszowicah, Żurawnikach, Zborowie, Tarnopolu, Strusowie, Latyczowie, Barze, Brajłowie, Tomaszpolu, Wapniarce, Tulczynie, Strutynce, Lipowcu, Nemirowie i Winnicy.

Upamiętnienie żółnierzy Ukraińskiej Armii Halickiej w Barze na Podolu | Fot. P. Bobołowicz

Wyjeżdżając z Kijowa, nie mieliśmy żadnego konkretnego planu – było za mało czasu na przygotowania. Wiedzieliśmy, że chcemy dotrzeć do Równego, potem Beresteczko (do którego wciąż jeszcze nie dojechaliśmy) i planowany nocleg we Lwowie.

Cały artykuł i fotoreportaż Pawła Bobołowicza pt. „Rok 1920. Pamięć w czasach zarazy” znajduje się na s. 10–11 czerwcowego „Kuriera WNET” nr 72/2020.

 


  • Już od 2 lipca „Kurier WNET” na papierze w cenie 9 zł!
  • Ten numer „Kuriera WNET” można nabyć jedynie w wersji elektronicznej (wydanie ogólnopolskie, śląskie i wielkopolskie wspólnie) w cenie 7,9 zł pod adresem: e-kiosk.pl, egazety.pl lub nexto.pl.
  • Czytelnicy gazety za granicą mogą zapłacić za nią PayPalem lub kartą kredytową na serwisie gumroad.com.
  • Prenumerata 12-miesięczna wersji elektronicznej: 87,8 zł.
  • Wydania archiwalne „Kuriera WNET” udostępniamy gratis na www.issuu.com/radiownet.

O wszelkich zmianach będziemy Państwa informować na naszym portalu i na antenie Radia Wnet.

Artykuł i fotoreportaż Pawła Bobołowicza pt. „Rok 1920. Pamięć w czasach zarazy” na s. 10–11 czerwcowego „Kuriera WNET” nr 72/2020

Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Bobołowicz: W Nowym Dorohinie z pokolenia na pokolenie była przekazywana informacja o pochówku polskich żołnierzy

Paweł Bobołowicz o pobycie w Korosteniu w związku z akcją „Rok 1920. Pamięć w czasach zarazy”, tym, jacy żołnierze są tam upamiętnieni oraz o historii przetrwania pamięci o pochówku na Polesiu.

Paweł Bobołowicz mówi, że Korosteniu zobaczył szereg kurchanów, które w ogóle nie są opisane. Na to, iż mógł tam być cmentarz rzymskokatolicki wskazuje jedna płyta nagrobna, zaś jeden z kurhanów sugeruje, że mogą spoczywać tu także polscy żołnierzy, którzy zginęli w 1920 r. W Korosteniu nie ma jednak upamiętnienia polskich i ukraińskich żołnierzy. Jednakże można znaleźć upamiętnienie sowieckich walczących przeciw Niemcom w 1943-44 r., a także bolszewików z 1920 r. W Korosteniu była także kiedyś kaplica.

Jadąc do Kijowa Bobołowicz odwiedził jeszcze poleskie miejscowości. W Nowym Dorohinie pamięć o mogile polskich żołnierzy, dziś już oficjalnie tam upamiętnionych, przechowali miejscowi:

Z pokolenia na pokolenie była przekazywana informacja, że tam nie wolno nikogo chować, bo tam leżą żołnierze.

Miejsce to oznaczone było granitowym kamieniem.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

K.T./A.P.

Bobołowicz: W Żytomierzu Piłsudski i Petlura obserwowali oddziały wyruszające do Kijowa

Paweł Bobołowicz o pobycie w Żytomierzu w związku z akcją „Rok 1920. Pamięć w czasach zarazy”, grobach, jakie wraz z Dmytro Antoniukiem tam odwiedził i kolejnych miejscowościach, które zobaczą.

Piłsudski i Petlura stamtąd obserwowali oddziały wyruszające do Kijowa.

Paweł Bobołowicz mówi o tym, co się wydarzyło w 1920 r. w Żytomierzu. W mieście tym obecnie znajduje się cmentarz, gdzie pochowani są z jednej strony m.in. rodzina Moniuszków i rodzice Paderewskiego, a z drugiej polscy żołnierze.

Nasz korespondent opowiada o walkach, które miały miejsce wiosną 1920 r. w Korosteniu, miejscowości, która znajduje się ok. 80 km od Żytomierza. Razem z Dmytro Antoniukiem informuje o kolejnych miejscach, jakie planują odwiedzić zgodnie ze wskazaniami słuchaczy. Chodzi o miejsca pochówku polskich i ukraińskich żołnierzy.

K.T./A.P.

Bobołowicz: Kijów przed ponad miesiąc była miastem wolnym od bolszewików i to dało nadzieję Ukraińcom

Paweł Bobołowicz i Dmytro Antoniuk o tym, dlaczego postanowili kontynuować akcję „Rok 1920. Pamięć w czasach zarazy”, co ważnego wydarzyło się w Żytomierzu i co jeszcze planują odwiedzić.

Paweł Bobołowicz mówi, jak z Dmytro Antoniukiem postanowili kontynuować akcję „Rok 1920. Pamięć w czasach zarazy”. Początkowo mieli zakończyć ją 9 maja, czyli rocznicy wyzwolenia Kijowa spod władzy bolszewików. Pod wpływem głosów słuchaczy:

Doszliśmy do wniosku, że to właściwie tylko pierwszy etap.

Obecnie nasz korespondent z Ukrainy jest w Żytomierzu, gdzie rozmawia z Wiktorią Laskowską, która tłumaczy, dlaczego zamek w Żytomierzu to tak ważne miejsce dla tutejszych Polaków. Prezes Obwodowego Związku Polaków Ziemi Żytomierskiej zauważa, że na wzgórzu zamkowym 3 maja 1920 r. odbyła się msza św. na której był Piłsudski i Petlura oraz polskie i ukraińskie wojsko. Oddziały te następnie wyruszyły w drogę do Kijowa, do którego dotarły 8 maja.

Bobołowicz podkreśla wagę tego, że przez Kijów był wolny od bolszewików, choć tylko na miesiąc.  Doświadczenie to bowiem zapisało się na dłużej w pamięci jego mieszkańców.

Posłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.P.

Musiałowicz: Mamy przygotowaną wystawę dla kijowskiego metra poświęconą sojuszowi Piłsudski-Petlura

Bartosz Musiałowicz o planach i inicjatywach realizowanych przez Instytut Polski w Kijowie w czasie epidemii oraz Paweł Bobołowicz o kijowskim metrze w dzień jego ponownego otwarcia dla pasażerów.

 

Paweł Bobołowicz rozmawiał z dyrektorem Instytutu Polskiego w Kijowie na temat akcji „Rok 1920. Pamięć w czasach zarazy”. Ten docenia inicjatywę:

Z ogromną przyjemnością wspieraliśmy akcję. […] Wielkie obchody w Kijowie musieliśmy odwołać.

Bartosz Musiałowicz zauważa, że obecnie Instytut pracuje „w nadzwyczajnym reżimie”. Nie chce zdradzać co jeszcze planują, żeby „nie dokonać falstartu”. Wiele rzeczy wciąż bowiem stoi pod znakiem zapytania. Część wydarzeń było planowanych w kościele w Janowie, który w latach 30. sztucznie podzielony przez bolszewików na dwie kondygnacje. Obecnie do parafii należy tylko zrujnowana górna kondygnacja, ale już wkrótce prawdopodobnie będzie zwrócona dolna.

Rozmówca Pawła Bobołowicza mówi o wydanych przez Instytut Polski publikacjach. Są wśród nich ukraińskie tłumaczenie dzieła Jana Pawła II, „Pamięć i tożsamość”. W poniedziałek otwarte zostało kijowskie metro. W związku z tym Musiałowicz zauważa:

Mamy przygotowaną wystawę dla kijowskiego metra […] poświęconą sojuszowi Piłsudski-Petlura, która prawdopodobnie w tym tygodniu w metrze zawiśnie.

Wystawę będzie można zobaczyć na stacji Zołoti worota, na której jak mówi nasz korespondent, zlokalizowane są wystawy czasowe. Bobołowicz rozwija temat kijowskiego metra wskazując na jego rozległość i właściwy budowlom sowieckim monumentalizm. Zauważa, że „do niedawna jeszcze były symbole sowieckie w metrze”.  Nie tak dawno też w tej kolei podziemnej używano żetonów, ale teraz przeszły już do pamięci.

A.P.