Program Wschodni: szef kazachskiego KBN Karim Masimow traci stanowisko i zostaje oskarżony o zdradę stanu

W tym wydaniu Programu Wschodniego m.in. o Bożym Narodzeniu w obrządku wschodnim, sytuacji w Kazachstanie, czy bieżących wydarzeniach na Białorusi.

Prowadzący: Paweł Bobołowicz, Wojciech Jankowski

Realizacja: Michał Mioduszewski


Goście:

Olga Siamaszko – dziennikarka, szefowa działu informacji redakcji białoruskiej;

Dr Mariusz Marszewski – ekspert z OSW;

Dmytro Antoniuk – dziennikarz „Kuriera Galicyjskiego”;


Olga Siamaszko z cotygodniowym podsumowaniem wydarzeń w Europie Wschodniej. Mińsk udzielił poparcia kazachskiemu rządowi – ta decyzja Łukaszenki nie spodobała się obywatelom Białorusi. Kraj ten udzielił niedawno wsparcia militarnego Kazachstanowi, jednakże żołnierze Ci nie będą zajmować się tłumieniem rozruchów, a ochroną ważnych obiektów. Niektóre źródła donoszą również o możliwym kontakcie między Aleksandrem Łukaszenką a byłym prezydentem Kazachstanu Nursułtanem Nazarbajewem, który niedawno uciekł z kraju. Nie brakuje również polskich akcentów – władze kraju uznały Portal Związku Polaków na Białorusi za ekstremistyczny. Miałoby to na celu zastraszenie polskiej mniejszości w kraju.


Dr Mariusz Marszewski o sytuacji w Kazachstanie. Stanowisko stracił szef Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego Karim Masimow – pojawiają się informacje, że jest on w tym momencie oskarżony o zdradę narodową, podobnie jak jego zastępca, bratanek Nursułtana Nazarbajewa. Trwają walki rebeliantów z siłami rządu, do największej liczby ataków dochodzi w Ałmatach. Ciężko oszacować dokładny udział wojsk posiłkowych w tłumieniu buntu. Szanse na zaangażowanie się Rosji w konflikt w Kazachstanie ekspert ocenia jako umiarkowane – pojedyncze potknięcia mogłyby spowodować osłabienie sytuacji politycznej Federacji. Rozpoczęła się także ewakuacja obywateli rosyjskich z Ałmatów.


Dmytro Antoniuk i Olga Pryszczepowa opowiadają o Sadybie „Pański Piec” oraz obchodach Bożego Narodzenia w Obrządku Wschodnim.


Zapraszamy do wysłuchania całej audycji!

P.K.

Kazachstan. Balli Marzec: ludzie nie mają łączności ze światem w środku kraju. To pierwsza taka sytuacja od 30 lat

Prezes Stowarzyszenia Wspólnota Kazachska, działaczka opozycji kazachskiej o bieżącej sytuacji w Kazachstanie, gdzie trwa konflikt między władzami a zbuntowanymi mieszkańcami.

Balli Marzec mówi o bieżącej sytuacji w Kazachstanie, gdzie trwają intensywne zamieszki oraz o niedawnym spotkaniu w ambasadzie Kazachstanu w Polsce. Ambasador stracił kontakt z władzami kraju.

Ambasador stwierdził, że nie ma łączności z prezydentem Kazachstanu. (…) Nie umiał też wytłumaczyć takiej skali agresji i przemocy.

Sytuacja komunikacyjna ludności kazachskiej na chwilę obecną jest krytyczna – większość mediów została wyłączona z użytku.

Ludzie nie mają łączności ze światem w środku kraju. To jest sytuacja nadzwyczajna, przez 30 lat niepodległości Kazachstanu czegoś takiego nie było.

Działaczka opozycji kazachskiej podkreśla, że znaczna część społeczeństwa żyje w biedzie, wbrew obrazowi, jaki propagowały tamtejsze media. Kryzys ekonomiczny jest jedną z głównych przyczyn bieżących komplikacji.

To jest bogaty kraj z biednymi mieszkańcami. Ludzie nie mogli dłużej żyć w takiej biedzie.

Gość „Kuriera w samo południe” podaje przykład innych krajowych zamieszek z przeszłości, kiedy w 2011 roku protestowali robotnicy – wtedy władze robiły wszystko, aby zataić realną liczbę ofiar. Działaczka podkreśla, że tym razem może być tak samo.

Teraz władzy też nie wolno ufać – ofiar może być więcej.

Pojawiły się również doniesienia o ucieczce z kraju byłego prezydenta i przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa Nursułtana Nazarbajewa.

Mamy doniesienie, że Nazarbajem uciekł z kraju – prawdopodobnie do krajów arabskich, ze swoją rodziną.

Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy!

P.K.

 

Masowe protesty w Kazachstanie. Rząd wprowadził stan wyjątkowy w całym kraju. Rosja wysyła siły do stłumienia zamieszek

Obalony pomnik dyktatora Nazarbajewa

W wyniku zamieszek w całym kraju zginęło jak do tej pory 8 funkcjonariuszy policji i Gwardii Narodowej, a 317 zostało rannych. Służby zastrzeliły 12-letnie dziecko.

Od 2 stycznia w Kazachstanie odbywają się coraz szerzej zakrojone protesty. Demonstranci na początku żądali cofnięcia podwyżek. Z czasem jednak pojawiły się postulaty odsunięcia od władzy szefa Rady Bezpieczeństwa Państwa Nursułtana Nazarbajewa. Polityk mimo odejścia z urzędu prezydenta wciąż jest kluczową osobą w państwie.

W Ałma-Acie protestujący zajęli budynek biura korespondencyjnego kanału telewizyjnego Mir24 i zażądali transmisji na żywo.

Jak skomentował w „Popołudniu Wnet” ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich Krzysztof Strachota:

Mamy do czynienia z żywiołową rewoltą, która ogarnęła cały kraj. W społeczeństwie kazachskim od lat narastało zmęczenie elitami.

W nocy z wtorku na środę mieście Nursułtan wprowadzono stan wyjątkowy do 19 stycznia. Decyzja ta pod wpływem dalszej eskalacji napięcia została rozciągnięta na całe państwo.

Prezydent Tokajew poinformował  o ciężkich walkach między „terrorystycznymi bandami” a wojskami powietrzno-desantowymi – mają one trwać pod Ałmatami.Głowa państwa zaapelowała do Białorusi i Rosji o pomoc w stłumieniu zamieszek.  Radio Echo Moskwy poinformowało, że do Kazachstanu wkrótce przybędą funkcjonariusze z tych państw.

Dotychczasowy przebieg protestów pozwala sądzić, że mają one zdecydowanie spontaniczny i zdecentralizowany charakter. Nie ma poszlak wskazujących, że są koordynowane przez słabą opozycję miejscową czy emigracyjną (jej czołowym przedstawicielem jest były oligarcha Muchtar Abliazow – powiązany z Rosją, a przebywający we Francji). Na obecnym etapie dominują hasła socjalne, żądania o wymiarze lokalnym (np. spotkania z władzami) i ogólne hasła polityczne („odejście Nazarbajewa”), które jednak przybierają na sile – czytamy w raporcie OSW na temat eskalacji w Kazachstanie.

Późnym wieczorem pojawiła się informacja o śmierci z rąk funkcjonariuszy 12-letniego dziecka.
A.W.K.

Bobołowicz: Wołodymyr Zełenski odmienia słowo „pokój”przez wszystkie przypadki, ale unika mówienia o rosyjskiej agresji

Paweł Bobołowicz o różnicy między retoryką obecnego, a poprzedniego prezydenta Ukrainy, spotkaniu w formacie normandzkim, jego przebiegu i historii tych spotkań.

Paweł Bobołowicz mówi o szóstym spotkaniu w formacie normandzkim , pierwszym z udziałem nowego prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego. O skutkach tego spotkania będzie mówił więcej w sobotnim programie wschodnim. Przypomina historię spotkań w tym formacie. Po raz pierwszy spotkali się w nim przywódcy Rosji, Ukrainy, Francji i Niemiec 6 czerwca 2014 r. , w rocznicę lądowania w Normandii. Jak podkreśla korespondent:

To był moment, kiedy Rosja wciąż nie uznała Petra Poroszenki za prezydenta Ukrainy. Trwała aktywna faza agresji rosyjskiej na Ukrainę.

Obecny prezydent Ukrainy, jak zauważa Bobołowicz, unika określenia „rosyjska agresja”. Zamiast o „zwycięstwie”lub „zakończeniu wojny”, o których mówił jego poprzedni, Zełenski woli odmieniać słowo „pokój”przez wszystkie przypadki. Do sukcesów Zełenskiego można zaliczyć wymianę jeńców we wrześniu br.

Komanda Ze mówiło, że samo spotkanie normandzkie jest sukcesem.

Nie doszło do skutku proponowane przez prezydenta Nursułtana Nazarbajewa, spotkanie prezydentów Rosji i Ukrainy w Kazachstanie. W Paryżu natomiast Zełenski najpierw rozmawiał w cztery oczy z kanclerz Angelą Merkel, a potem z prezydentem Emmanuelem Macronem.  Później odbyły się rozmowy wszystkich czworga przywódców.

W tym samym czasie w Kijowie tysiące demonstrantów protestowało przed biurem prezydenta, a kilkuset z nich zostało pod nim na noc. Było to narzędzie presji na Zełenskiego by nie przekroczył nakreślonej mu przez protestujących „czerwonej linii”.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.P.

Rosja wykorzystuje Interpol do własnych celów. Próbuje poróżnić Polaków i Ukraińców

Paweł Bobołowicz o zatrzymaniu ukraińskiego wojskowego w Polsce, oskarżanego przez Rosję o udział w wojnie w Czeczenii, tym jak ta sprawa miała poróżnić nas z Ukrainą i tym, czym żyją tamtejsze media.

Paweł Bobołowicz o sprawie Ihora Mazura, ukraińskiego wojskowego i przywódcy nacjonalistycznego ugrupowania UNA UNSO, który 9 XI  został zatrzymany na przejściu granicznym w Dorohusku na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Powodem było wpisanie go przez Rosję na listę poszukiwanych przez Interpol w związku z jego rzekomym udziałem w wojnie w Czeczenii. Mazurowi zarzuca się, że dowodził tam oddziałem, w którego skład miał wchodzić także późniejszy premier Ukrainy Arsenij Jaceniuk. Wojskowy temu zaprzecza. Informacje na ten temat podali przetrzymywani dotychczas przez Rosję Ukraińcy Mykoła Karpiuk i Stanisław Klich. Ten ostatni uwolniony wraz z Karpiukiem we wrześniu br. stwierdził, że jego zeznania zostały na nim wymuszone i że nigdy nie był w Czeczenii.

Wczoraj Mazur na antenie Hromadskiego wyjaśniał, że Rosji zależało na tym, żeby wywołać zamieszki, doprowadzić do ataku na polską ambasadę przed albo w dniu Święta Niepodległości […]  gdy on był areszcie. Ostatecznie udało się temu zapobiec.

Początkowo „prokuratura okręgowa w Lublinie zwróciła się do strony rosyjskiej o uzupełnienie wniosku ekstradycyjnego”, a Ukrainiec znalazł się pod opieką miejscowego ukraińskiego konsulatu. Ostatecznie sprawę udało się wyjaśnić, a Mazur powrócił w pełni legalnie na Ukrainę w nocy z 13 na 14 listopada. Jak podkreśla nasz korespondent, w sprawę tą zaangażowana była wicemarszałek Małgorzata Gosiewska, która działała na rzecz uspokojenia atmosfery wśród Ukraińców, którzy protestowali 10 listopada pod polską ambasadą.

Bobołowicz informuje także, że mimo trwającego zawieszenia broni na wschodzie Ukrainy i wycofywania wojsk po obu stronach frontu, „15 razy ukraińscy separatyści naruszyli ogień”. Przeciwko samemu zawieszeniu broni planują protestować grupy tworzące „ruch oporu przeciw kapitulacji”. Duża akcja protestacyjna zapowiedziana jest na 21 listopada, w rocznicę rozpoczęcia „rewolucji godności”.

Tymczasem Władymir Putin „pośrednio potwierdził gotowość do spotkania w formacie normandzkim, ale jednocześnie wykluczył możliwość osobistego spotkania z prezydentem Zełenskim”. O możliwości spotkania tête-à-tête prezydentów Ukrainy i Rosji mówił wcześniej były przywódca Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew. Rosyjski prezydent „nie odpowiada mu format wycofywania sił z Donbasu”, gdyż zakłada wkroczenie na te tereny ukraińskich sił policyjnych i gwardii narodowej. To ostatnie jak podkreśla korespondent, jest konieczne, żeby mogły się normalnie odbyć wybory samorządowe, zgodnie z umową.

Bobołowicz wspomina również o aresztowaniu męża deputowanej partii Sługa Ludu, która głosowała wbrew swojej formacji przeciwko zniesieniu moratorium na handel ziemią ukraińską.

Posłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.P.

Zełenski i jego otoczenie są chętni by spotkać się z prezydentem Rosji

Paweł Bobołowicz o stenogramach z rozmów prezydentów USA i Ukrainy, możliwym spotkaniu Zełenskiego z Putinem, powrocie do formatu normandzkiego i sytuacji na wschodzie Ukrainy.

Paweł Bobołowicz porusza temat afery wokół Donalda Trumpa. Amerykański prezydent zapowiedział ujawnienie stenogramu ze swej pierwszej rozmowy z Wołodymirem Zełenskim.

W kwietniu Trump rozmawiał z Zełenskim, rozmowa rzekomo dotyczyła gratulacji z okazji wyboru na prezydenta. Nikt się nie spodziewał, że było w niej coś ważnego.

Dotąd przedmiotem uwagi, była druga rozmowa z 25 lipca, o której mówi się, że nie została w całości opublikowana. Swojego stenogramu nie z niej nie udostępniła strona ukraińska, twierdząc, że takowego nie ma. Jeśli jest jednak inaczej, tzn. że Ukraińcy mają asa w rękawie, którego mogą wykorzystać przeciwko Trumpowi. Ten ostatni zaprosił do Waszyngtonu swojego ukraińskiego odpowiednika.

Korespondent mówi także o wypowiedzi byłego prezydenta Kazachstanu Nursułtana Nazarbajewa. Długoletnia głowa azjatyckiego państwa proponuje prezydentowi Ukrainy i Rosji spotkanie. Jak informuje Bobołowicz:

To, że taka propozycja ze strony Nazarbajewa padła i że takie spotkanie zostało zaproponowane podczas wizyty w Japonii potwierdził w rozmowie z BBC minister Spraw Zagranicznych Ukrainy Wadym Prystajko. Według Prystajki Zełenski potwierdził, że jest ono jest potrzebne, bo „bez spotkania nie można ruszyć procesu z miejsca”. Jednocześnie minister zwraca uwagę, że nie oznacza to, że miałoby ono zamienić dotychczasowy format miński.

Spotkania nie zostaną przeniesione do Kazachstanu, gdyż jest ona za daleko dla polityków z Francji i Niemiec. Także zapowiadane spotkanie obu prezydentów odbyłoby się nie w Kazachstanie, ale raczej w Paryżu lub Berlinie. Jako datę możliwego spotkania dwóch prezydentów ukraińskie media podają 24 lub 26 listopada, ale nie jest to pewna informacja. Od września bowiem mówi się o tej możliwości i wciąż media podają nowe terminy prawdopodobnego spotkania obu prezydentów. Natomiast spotkania w formacie normandzkim mogą być wznowione, gdyż jak powiedział Leonid Kuczma, zostały spełnione ku temu warunki:

Doszło do wycofania wojsk w Zołotym, Petriwskim, a jeszcze wcześniej ze Stanicy Ługańskiej.

Tymczasem jak podaje Bobołowicz, w ciągu ostatniej doby 15 razy tzw. separatyści ostrzelali ukraińskie pozycje”. Strzały rozległy się też w Zołotym, ale jak się podkreśla w oficjalnych komunikatach poza terenami, na których doszło do wycofania wojsk.

Posłuchaj całej rozmowy już teraz!

K.T./A.P.