Ekspert ds. geopolityki prognozuje, jakie mogą być globalne konsekwencje blokady Kanału Sueskiego. Wskazuje na konieczność przebudowy szlaków handlowych na świecie.
Dr Jacek Bartosiak mówi o blokadzie Kanału Sueskiego przez ogromny statek handlowy. Wskazuje, że wąskie przejścia strategiczne odgrywają kluczowe znaczenie z punktu widzenia geopolityki. Jak mówi ekspert, ocean światowy jest „magistralą darmowego handlu”.
Nie bez przyczyny w XX w. o Kanał Sueski toczyło się tyle walk. To arteria prowadząca do serca systemu światowego.
Dr Bartosiak wyraźnie zaznacza, że geopolityka musi być kluczowym kryterium oceny wydarzeń na świecie. Podkreśla kruchość globalizacji w obliczu takich nieprzewidzianych wydarzeń, jak blokada Kanału Sueskiego. Jak zwraca uwagę, już od wielu miesięcy na świecie nabrzmiewa problem magazynowania ropy naftowej.
Świat się zmienia, ale niektóre miejsca nieustannie pozostają istotne.
Gość Radia WNET doradza wypróbowania alternatywnych szlaków transportowych: lądowego przez Eurazję, morskiego dookoła Afryki, Morzem Czarnym lub Kaspijskim bądź, w miarę możliwości, przez Arktykę.
Gdyby udało się uczynić transport kolejowy towarów bardziej opłacalnym od morskiego, zmieniłoby to strukturę władzy nad światem.
Niestety, w Polsce nie mamy do czynienia z rozbudową infrastruktury strategicznej w osi północ-południe, gdyż jest to niewygodne dla najbogatszych państw UE.
Pytanie, czy stać nas na więcej niż akceptacja roli w systemie podporządkowania i bycia przybudówką imperium europejskiego.
Przedstawiciel Instytutu im. Wacława Felczaka mówi o rosnącej popularności węgierskiego portalu Hundub, szczepieniach przeciw SARS-Cov-2 i budowie nowego węzła kolejowego na granicy Węgier i Ukrainy.
Gaszpar Keresztes mówi o Hundubie, węgierskiej alternatywie dla Facebooka i Twittera . Niektórzy ministrowie już założyli sobie konta na nowym portalu, po tym, jak zablokowane zostało oficjalne twitterowe konto rządu.
Założyciel Hunduba zapewnił, że nie będzie cenzurował żadnych zgodnych z prawem treści.
We wtorek odbyło się spotkanie online Grupy Wyszehradzkiej. Głównym jego tematem były szczepienia przeciw koronawirusowi:
Węgry zamówiły 20 mln szczepionek. Gdybyśmy je otrzymali, w ciągu 2 miesięcy wszyscy chętni mogliby się zaszczepić.
Gaszpar Keresztes mówi również o budowie wielkiego węzła kolejowego na granicy z Ukrainą. Ma być on strategicznym elementem Nowego Jedwabnego Szlaku. Koszt inwestycji wyniesie 2 mld forintów.
Beata Górka-Winter o raporcie końcowym grupy refleksyjnej NATO: adaptacji do nowych wyzwań, roli ChRL i Rosji oraz o walce z terroryzmem i południowej flance.
Sprawa adaptacji NATO jest jednym z najważniejszych wyzwań Sojuszu.
Beata Górka-Winter wskazuje, że opublikowany raport końcowy prac specjalnej grupy refleksyjnej NATO szeroko ujmuje problem adaptacji Paktu do nowych wyzwań: ekologicznych, politycznych, technologicznych. Istotny jest wzrost znaczenia Chin, które prowadzą dobrze przemyślaną ekspansję.
Ekspertom nie umknął fakt, że Chiny mocno angażują się w regionie Europy Środkowej.
Chodzi m.in. o format 17+1 i inicjatywę Nowego Jedwabnego Szlaku. Wbrew wrażeniu, jakie można odnieść z miejsca poświęconego Państwu Środku w raporcie:
To Rosja pozostaje głównym obszarem zainteresowania Sojuszu.
Zwraca się uwagę na aneksję Krymu, działania wojenne w Donbasie i wystąpienie z porozumień dotyczących rozbrojenia. Ekspertka wskazuje, że dokładnie rozpisano w raporcie flankę południową i podkreślono wagę działań na rzecz zwalczania terroryzmu. Według grupy refleksyjnej walka z terroryzmem powinna być dodana do misji Sojuszu.
Dr Tomasz Deptuch o Nowym Jedwabnym Szlaku, 5G, tym co ma wspólnego porozumienie amerykańsko-chińskie z koronawirusem i zaangażowaniu USA, Polski i Chin na Białorusi.
Dr Tomasz Deptuch o chińsko-amerykańskim porozumieniu handlowym, które nie jest możliwe szybko do wykonania. Wdrożenie jego pierwszego etapu opóźnia się w związku z epidemią w Chinach, która wpływa na gospodarkę tego kraju.
Różnice między interesami Stanów a interesami Chin są strategiczne.
Nasz gość zauważa, że na dłuższą metę interesy obydwu mocarstw są nie do pogodzenia. W związku z tym porozumiem opowiada o psuciu globalnego ładu przez Chiny, które przez lata nadużywały cierpliwości innych graczy na arenie międzynarodowej. W 2001 r. Chińska Republika Ludowa została członkiem Światowej Organizacji Handlu. W zamian za dostęp do zagranicznych rynków i technologii miały otworzyć dla świata swój własny rynek. Z tego pierwszego Chińczycy skorzystali, to drugie realizowali mniej konsekwentnie.
Interesy swoje z Chinami załatwiają Francja, Niemcy, teoretycznie pod szyldem unijnym.
Zdaniem dra Deptucha Unia Europejska nie zajmie jednego stanowiska wobec rywalizacji chińsko-amerykańskiej, ponieważ każdy z krajów członkowskich ma swój interes. Zauważa, że Amerykanie wchodzą mocniej na europejski rynek, co ocenia pozytywnie. Rozwijane jest LNG, mówi się budowie transatlantyckiego światłowodu.
Stany Zjednoczone chcą wiedzieć kto jest z nimi, a kto jest przeciw nim i coraz mniej tolerują stany pośrednie.
Zastępca redaktora naczelnego magazynu „Układ Sił” odnosi się do opinii gen. Roberta Spaldinga, który stwierdził, że skończył się czas w którym Europa mogła zjeść ciasto i mieć ciastko. Zauważa, że postawa Waszyngtonu ewoluowała na przykładzie stosunku do 5G. Amerykanie oczekiwali deklaracji od państw europejskich, nie oferując nic w zamian. Obecnie obok kija pojawia się też marchewka. Amerykanie chcą przejąć Nokię i Ericssona.
Stany Zjednoczone zdają sobie sprawę czym się skończy przyłączenie Białorusi do Rosji.
Dr Deptuch mówi też o zabiegach prowadzonych wobec Białorusi. Uważa, że Polska powinna pod względem działań dyplomatycznych na Białorusi wyprzedzać i torować drogę Amerykanom, zamiast podążać za nimi. Przypomina, że:
Pożyczka półtora miliarda dolarów uratowała Białoruś od trudnej sytuacji.
Dyrektor fundacji Lex Nostra mówi o patologiach w praktyce funkcjonowania polskiego wymiaru sprawiedliwości i przedstawia recepty na jego naprawę.
Dyrektor fundacji Lex Nostra Maciej Lisowski negatywnie ocenia funkcjonowanie polskiego sądownictwa. Za główną jego bolączkę uważa przewlekłość postępowań. Mówi, że jego fundacja przez 2o lat działalności pomogła 5 tysiącom osób. Zwraca uwagę na oderwanie od rzeczywistości części sędziów Sądu Najwyższego. Przytacza przykłady aroganckiej postawy sądów wobec wniosków przedkładanych przez obywateli:
Odmowa przyjęcia wniosku powinna być wydana na piśmie. Tak wyglądają te rzekome bezpieczniki, o których istnieniu mówi Sąd Najwyższy.
Maciej Lisowski mówi również o sytuacjach, kiedy w niektórych sprawach orzekali sędziowie, którzy wcześniej przejawiali emocjonalne podejście do badanych kwestii, np. przy wydawaniu polecenia tymczasowego aresztowania pośrednio przesądzając winę oskarżonego. Wskazuje na niechlujność proceduralną podczas niektórych procesów oraz „zamiatanie pod dywan” sędziowskich błędów. Dyrektor Lex Nostra relacjonuje również, że spotkał się w sytuacją, w której w procesie uczestniczył biegły wykluczony dyscyplinarnie z tego zawodu.
Niektóre zaniedbania sędziów mogą mieć poważne konsekwencje dla pozycji Polski w gospodarce światowej. Jeden z sądów zezwolił na wykupienie powiązanej z Rosją spółki cypryjskiej terenów, które miały być częścią Nowego Jedwabnego Szlaku. Chodzi o terminal LPG w Plancie przy granicy z Białorusią. Dla jego sprawnego funkcjonowania potrzebna jest rozbudowa. Właściciel tych terenów, Mirosław Ciełuszecki, został skazany za rzekome działanie na szkodę własnej spółki, W tym procesie oskarżony był również dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich Marek Karp, który zginął w niewyjaśnionym nigdy wypadku samochodowym:
Zwykły Kowalski za spowodowanie takiego wypadku zostałby wysłany do więzienia.
Maciej Lisowski zwraca uwagę, że prawomocnie skazany Mirosław Ciełuszecki do tej pory nie doczekał się pisemnego uzasadnienia wyroku. stwierdza, że przez 30 lat w funkcjonowaniu polskiego sądownictwa bardzo niewiele się zmieniło.
Jako receptę na usprawnienie funkcjonowania sądów wskazuje przekazanie części mniej skomplikowanych praw do notariuszy i sędziów pokoju oraz zwiększenie dyscyplinarnej odpowiedzialności sędziów.
Nie może być władzy, która nie podlega kontroli. Sędziowie do tej pory podlegali iluzorycznej kontroli ludzi z własnej grupy.
Rozmówca spodziewa się, że prace nad reformą wymiaru sprawiedliwości w dalszym ciągu będą napotykać na opór rozmaitych czynników zewnętrznych.
Ludwik Michael o potrzebie budowy obwodnic aglomeracji, obsłudze polskich portów i o tym, co ma Via Baltica do Nowego Jedwabnego Szlaku.
Ludwik Michael omawia problem obsługi polskich portów, któremu ma służyć infrastruktura drogowo-kolejowa. Wspomina o Via Carpatia biegnącej od Kłajpedy przez Kowno, Białystok, Lublin, zauważając, że „Polacy zbudowali drogę z Lublina do Warszawy”, gdyż nie ma potrzeby przesyłać naszych towarów do Kłajpedy, jeśli mamy własne porty. Ekonomista mówi o potrzebie budowy obwodnicy aglomeracji warszawskiej:
Moją propozycją jest, aby wybudować od trasy S7 od Mławy do Ostrołęki, a potem w okolicach Zambrowa do trasy Via Carpatia trasę. W ten sposób ominiemy konflikt, który może pojawić się na terenie Warszawy.
Choć według naszego gościa plany budowy dróg na najbliższy czas są w większości dobre, to jednak brakuje obwodnic wielkich aglomeracji.Przez to obecnie Opolszczyzna jest odcięta, gdyż „Opole jest skazane na trasę przez aglomerację śląską”. Z tego powodu należałoby wybudować z Opola do Częstochowy odcinek do A1, co pozwoliłoby na ominięcie aglomeracji śląskiej. Nasz gość zauważa, że „przez Via Baltica ma przebiegać Szlak Jedwabny”.
Rosja zadeklarowała się, że wybuduje w ciągu 10-14 lat brakujące 2 tys. km autostrady. […] Przez Warszawę będzie przebiegał Szlak Jedwabny.
Przez polską stolicę będzie przebiegać Szlak Szangaj-Hamburg, co jak stwierdza, trzeba będzie uwzględnić.
Zbigniew Stefanik o wizycie prezydenta Francji w ChRL, współpracy i rywalizacji chińsko-europejskiej i o nowelizacji francuskich przepisów imigracyjnych.
Zbigniew Stefanik opowiada o wizycie Emmanuela Macrona w Chinach. Razem z nim do Państwa Środka przybędzie 70 przedstawicieli francuskiego biznesu, a także przedstawiciele świata kultury jak Jean-Michel Jarre, czy reżyser tworzący sagę Asteriksa. Powodem obecności tych ostatnich jest otwarcie w Szanghaju Centrum Pomidou, który ma służyć jako „wehikuł francuskiej kultury i sztuki”.
Prezydent Francji ma podpisać w środę w Pekinie ze stroną chińską umowę o ochronie marek i produktów rolnych przed podróbkami oraz wiele innych kontraktów. Umowa ta jest potrzebna, gdyż „Chiny w kwestiach patentowych niekoniecznie przestrzegają prawa międzynarodowego”. Jak zauważa Stefanik, francuska delegacja reprezentuje nie tylko Francję, ale również interesy Unii Europejskiej. Wiąże się to z przekonaniem, że UE może prowadzić skuteczną politykę wobec Chin, tylko jeśli będzie mówić jednym głosem. Jak mówił wcześniej prezydent Macron, prawa człowieka są ważnym tematem, ale nie najważniejszym podczas tej wizyty. Wśród omawianych kwestii znajdą się kwestie związane z ekologią: przestrzeganie paktu klimatycznego, czy rozwój technologii alternatywnych.
Macron nie kryje się, że chce przystopować rozwój tzw. Nowego Szlaku Jedwabnego.
Prezydent Francji pragnie ochronić europejski przemysł przed przejęciem przez Chiny. Służyć temu miała zablokowana przez Komisję Europejską fuzja Alstom i Siemens. KE sprzeciwiła się fuzji, argumentując, że grozi powstaniem monopolu. Obecnie Francja próbuje wynegocjować odblokowanie fuzji, widząc w niej ochronę francuskiej komunikacji przed przejęciem jej przez Chińczyków.
Stefanik odnosi się także do nowelizacji francuskich przepisów imigracyjnych. Wśród 20 dyskutowanych poprawek są: „usztywnienie francuskiego systemu azylowego”, „doprecyzowanie dostępu do francuskiej opieki zdrowotnej”, a także najbardziej kontrowersyjne „konkretne limity imigracyjne powiązane ściśle z konkretnymi branżami”. Rząd pragnie jak najszybszego przegłosowania tych zmian.
Na czym polega i jak przebiega konflikt między Stanami a Chinami i jaki ma to związek z Bliskim Wschodem?
W audycji Strategy and Future Łukasz Bartosiak i Krzysztof Bartosiak rozmawiają o geopolityce.
Dr Jacek Bartosiak mówi o rozwijanym przez siebie projekcie „Strategia i przyszłość”, która ma prezentować oryginalne spojrzenie na problemy geopolityki. W zespole pracują nie tylko Polacy, ale również Anglosasi i ludzie z innych krajów. Region, w którym żyjemy, można określić jako pomost bałtycko-czarnomorski. Strategiczne znaczenie mają tutaj linie wyznaczane przez Dźwinę i Dniepr.
Mamy wojnę trzydziestoletnią o nowy układ sił na Bliskim Wschodzie.
Ekspert zauważa, że ład i równowaga w regionie załamała się wraz z amerykańską inwazją na Irak. Akcja ta, w której widzi on część planu transformacji Bliskiego Wschodu w kierunku demokratycznym, nie powiódł się. Obecnie Ameryka wycofuje się zmęczona. Stronnictwo realistów, którego aktualnie słucha Donald Trump, opowiada się za porzuceniem przez USA roli policjanta w tym regionie na rzecz dbania o balans sił i ograniczenie się do kontroli szlaków morskich i obecnością w strategicznych punktach. Porównać to można do polityki Wielkiej Brytanii wobec Europy w XIX w. Ze statusem wszech-mocarstwa nie jest jednak łatwo się pożegnać- w administracji Trumpa są także zwolennicy utrzymania dotychczasowej kontroli USA nas światem.
Historia oceni Donalda Trumpa- przejdzie do historii jako wielki prezydent albo jako prezydent, który skończył imperium amerykańskie.
Pierwsza opcja będzie miała miejsce, jeśli wygra grę z Chinami o kontrolę nad przepływami światowymi. Chińska koncepcja Nowego Jedwabnego Szlaku jest wyzwaniem rzuconym Stanom kontrolującym szlaki oceanu światowego. Z tego powodu Donald Trump chce skupić się na rywalizacji z Chinami. Bartosiak przywołuje uwagi Steve’a Bannona, który zauważył, że na obecnym modelu globalizacji, który tracą najbardziej właśnie ci, którzy walczą o obecny ład światowy w misjach zagranicznych poczas, gdy na amerykańskich Środkowym Zachodzie (Mid-West), z którego pochodzą, następuje pauperyzacja klasy średniej, fabryki przeniosły się do Azji. Jednym z celów polityki Trumpa jest reindustrializacja Ameryki.
Wszyscy się śmieją, że trzeba płacić za opiekę nad tankowcami.
Jednocześnie „Trump mówi, że Ameryka ma dość” brania na siebie kosztów ochrony międzynarodowym szlaków komunikacyjnych po to by mógł na tym, zarabiać np. niemiecki przemysł. Amerykański prezydent uważa, że nadszedł czas by beneficjenci amerykańskiej ochrony (np. tankowców przed piratami), zaczęli za nią płacić.
Militarne zwycięstwo nad Chinami jest nierealne, więc Stany używają swojej przewagi na rynku technologia i finansów „żeby zdusić Chiny”. Obecnie między tymi krajami trwa wojna handlowa, propagandowa, a zaczyna się i walutowa. Bartosiak podkreśla fakt, że to dolar stanowi podstawę wymiany światowej, co daje Amerykanom ogromną władzę.
Na przestrzeniach Eurazji rządzą imperia. Imperia lądowe mają twardą rękę, imperia morskie są łagodniejsze.
Rywalizacja chińsko-amerykańska jest pojedynkiem między imperium morskim (USA) a lądowym (Chiny). Kiedy Amerykanie ogłaszali powstanie Partnerstwa Transpacyficznego Xi Jinping „ogłosił budowę w Kazachstanie budowę nowego szlaku”. Tym samym rzucił wyzwanie Amerykanom przez stwierdzenie w ten sposób: „to my będziemy teraz kontrolować przepływy kapitałowe”. Bartosiak zwraca uwagę, że Polska i inne kraje naszego regionu przez budowę Trójmorza blokują koncepcje Chińczyków, stawiając na współpracę z Ameryką. Tymczasem Niemcy, w których stacjonują amerykańskie wojska, kontynuują dogadywanie się z Rosją i dopuszczają Chiny do 5G.
„Dunaj będzie odzyskiwał swoją rolę głównej arterii handlowej kontynentu europejskiego, którą miał przez wiele, wiele wieków”.
Płynąc statkiem po malowniczych okolicach Delty Dunaju, między Ukrainą, Mołdawią i Rumunią dr Jacek Bartosiak opowiada jej o dawnym i obecnym znaczeniu jako skrzyżowania europejskich szlaków komunikacyjnych.
Jeżeli będzie powstawał Nowy Jedwabny Szlak dalej to myślę, że porty Konstanca, Giurgiulești będą miejscem zainteresowania Chińczyków. Będzie tutaj coraz więcej ruchu.
Port w rumuńskiej Konstancy i część portu mołdawskiego Giurgiulești są obecnie dzierżawione Chińczykom. Kontrola nad światowymi szlakami handlowymi jest jednym z przedmiotów amerykańsko-chińskiej wojny handlowej. Mołdawski port u ujścia Prutu do Dunaju miał być, jak przypomina dr Bartosiak punktem dojścia planowanego przez Eugeniusza Kwiatkowskiego szlaku biegnącego ze Lwowa przez Podole.
Była to granica imperium rzymskiego (…) O bramę mołdawską toczyły się kolejne wojny rosyjsko-tureckie (…) Kto kontrolował to wąskie przejście kontrolował drogę na Konstantynopol lub na Podole.
Rozmówca WNET dzieląc się wrażeniami ze swojej rzecznej podróży zwraca uwagę na liczne ważne dla historii Polski i Europy miejsca, jakie po drodze mija, związane z czasami króla Jana Olbrachta, czy wyprawami hetmana Stanisława Jana Jabłonowskiego pod koniec XVII wieku.
Radosław Pyffel podsumowuje XI Europejski Kongres Gospodarczy w Katowicach, mówi o Chińskich inwestycjach w Europie i Polsce, trudnościach w zdobyciu chińskiego rynku oraz dobrodziejstw sieci 5G.
Radosław Pyffel o Nowym Jedwabnym Szlaku w kontekście XI Europejskiego Kongresu Gospodarczego, który odbył się w Katowicach:
Tutaj mówimy o transportowym jedwabnym szlaku. To jest interes kilku krajów, przez które te towary przyjeżdżają. Nawet Holandia czy Belgia, które są kojarzone jako kraje morskie, też mają jakąś już swoją agendę, czy swoje pomysły, w jaki sposób na tym transporcie towarów zarabiać. Nie ulega wątpliwości, że czuć napięte relacje między Stanami Zjednoczonymi a Chinami i od tych relacji tak naprawdę zależy to, jak potoczą się te relacje tych poszczególnych mocarstw, zarówno z Unią Europejską z Rosją z Indiami, jak i z całym światem.
Rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego mówi również, że Chińczycy są zainteresowani inwestycjami w naszym kraju. Niemniej jednak polski rząd musi wspomagać nasze firmy, które chcą współpracować z Państwem Środka, ponieważ ichniejszy rynek jest zbyt duży, żeby swobodnie na niego wejść:
Ten rynek nie jest mocno atrakcyjny, mimo że ma ogromne możliwości, ogromny potencjał. Jest rynkiem bardzo trudnym, przede wszystkim tutaj jest mocno widoczny efekt skali. Bardzo trudno jest na niego wejść, rola rządu jest tu niepomierna, szczególnie przy okazji dużych spółek. Mówię na przykład o Locie, który na mocy umowy bilateralnej z 1986 roku nie może zwiększać liczby połączeń i nie dostaje zezwoleń na kolejne.
Ponadto Pyffel opowiada o wdrażaniu sieci 5G w naszym kraju. Według niego jest to duży krok w stronę świata cyfrowego i rewolucja technologiczną połączona z rewolucją geopolityczną:
Wygląda na to, że to 5G niedługo powstanie i będziemy mogli czuć się bezpiecznie, bo wszędzie będą nadajniki i odbiorniki – będą w naszych kieszeniach. […] Powoli przychodzimy do świata cywilizacji cyfrowej. Żyjemy w świecie rewolucji technologicznej, […] więc mamy rewolucje geopolityczną i rewolucję technologiczną, a jak to się wszystko zakończy, to jeszcze nie wiadomo.
