„Rozumiałam że prawdopodobnie tam umrzemy, […} . Zdecydowaliśmy się zostać nie opuszczać tych ludzi. Na początku było dużo prasy, po jakimś czasie […] zostaliśmy tylko my”
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Program Wschodni 09.03.24: Dziesięć lat temu Rosjanie bezprawnie anektowali Krym
Od lewej: Sławomir Wysocki i Artur Żak | fot.: Konstanty Pyż
Gośćmi audycji byli Jakub Stasiak, korespondent Radia Wnet z Donbasu i Sławomir Nowakowski, wolontariusz, czynnie pomagający żołnierzom na wschodzie Ukrainy.
Artur Żak przeprowadził wywiad z Sławomirem Wysockim, Polakiem zaangażowanym w pomoc Ukrainie. Wysocki, którego dziadek został rozstrzelany przez Stalina w 1937 roku. Nasz gość prowadzi prywatną wojnę przeciwko Putinowi, wspierając ukraińskich żołnierzy i cywilów finansowo oraz dostarczając im sprzęt wojskowy. Opowiada o dramatycznej sytuacji na wschodzie Ukrainy, gdzie rosyjskie ataki są coraz intensywniejsze, a ludność cywilna jest narażona na niebezpieczeństwo.
Wysocki opisuje tragiczne wydarzenia z Awdijiwki, gdzie ludzie musieli uciekać pod ciągłym ostrzałem artyleryjskim, pozostawiając rannych i zaginionych. Rosjanie prowadzą agresywne ataki na kilku frontach, starając się zdobyć region doniecki i wydaje się, że nie liczą się z ludzkimi stratami. Wysocki podkreśla konieczność solidarności i apeluje o zrozumienie oraz współpracę polityków.
Następnie rozmowa przenosi się do relacji z Kramatorska, gdzie Jakub Stasiak opowiada o trudnej sytuacji na froncie i wśród ludności cywilnej. Ludzie obawiają się opuszczenia swoich domów z powodu braku środków do życia poza swoją miejscowością oraz obawy przed grabieżą. Wolontariusze starają się pomagać w ewakuacji, dostarczając pomoc najbardziej potrzebującym.
Stasiak opisuje dramatyczne historie z czasów kontrofensywy rosyjskiej, gdzie matki musiały chować swoje dzieci przed ostrzałem. Ludzie nadal decydują się zostawać w swoich domach, bojąc się utraty swojego mienia lub obawiając się ubóstwa. Emocjonalne obrazy z objawią i dramatyczne wybory, przed którymi stawiana jest ludność cywilna.
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Artur Żak odnalazł w rosyjskim Internecie filmik o tym, że Starlink trafia do Rosji.
Temat został opublikowany w platformie X. A autor twitta, Artur Żak opowiadał o tym Wojciechowi Jankowskiemu:
Temat nie jest nowy. Tak naprawdę o tym, że terminale Starlink trafiają na front po rosyjskiej stronie, czyli do rąk rosyjskich żołnierzy, słyszę mniej więcej od kilku tygodni. Zjawiały się nieśmiałe zdjęcia z frontu, gdzie rosyjscy żołnierze pokazywali terminale bądź jakieś inne posty, krótkie filmiki. Wolontariusze rosyjscy kupują Starlinki na całym świecie. To jest i zarówno Europa, ale także między innymi kupują w Dubaju. I problem leży w tym, że Starlinki nie działają na terenie Federacji Rosyjskiej, więc nie da się używać Starlinków na terenie Federacji Rosyjskiej, a nawet nie da się odpalić Starlinka, mówiąc kolokwialnie, na terenie Federacji Rosyjskiej. Ale kupując na przykład taki Starlink w Polsce, można aktywować Starlink kupując abonament ten taki podróżny.
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
3 stycznia br. doszło do jednej z największych wymian jeńców od początku pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę. Do domów wrócili zarówno żołnierze jak i przetrzymywani przez Rosjan cywile.
Paweł Bobołowicz, Dmytro Antoniuk i Artur Żak relacjonują to bezprecedensowe wydarzenie.
Na Ukrainę wróciło 230 jego obrońców, w tym medyk bojowy i obrońcy z Wyspy Wężowej, z Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, którzy zostali wzięci do niewoli w pierwszych dniach wojny, z Azowstalu, Straży Granicznej, Policji, Gwardii Narodowej, Sił Zbrojnych Ukrainy. Jak powiedział Kyryło Budanow, zwierzchnik Głównego Zarządu Wywiadu Ministerstwa Obrony Ukrainy: „organizację tego procesu zapewniła również bezpośrednio strona Zjednoczonych Emiratów Arabskich”.
Wśród tych, którzy wczoraj wrócili z niewoli do domu, jest też Hałyna Fedyszyn, ostatnia kobieta żołnierz piechoty morskiej, która była w niewoli. Poinformował o tym na swojej stronie na Facebooku Serhij Wołyński, dowódca 36. oddzielnej brygady piechoty morskiej, który bronił Mariupol.
Prezydent Zełeński w swoim orędziu powiedział między innymi:
Była długa przerwa w wymianach, ale nie było żadnej przerwy w negocjacjach. Co do wymiany wykorzystujemy każdą możliwość, próbujemy korzystać z każdej okazji pośrednictwa. Na każdym międzynarodowym spotkaniu, które może pomóc, podnosimy kwestię powrotu jeńców.
Paweł Bobołowicz i Artur Żak rozmawiają o byłym generale brygady Służby Bezpieczeństwa Ukrainy Andrijowi Naumowowi, który został skazany przez sąd pierwszej instancji w Serbii za pranie brudnych pieniędzy, a teraz został zwolniony z aresztu. Naumow wyjechał z kraju w przeddzień rosyjskiego wtargnięcia na Ukrainę(23.02.2022 r.).
Dmytro Antoniuk przedstawia najnowsze doniesienia z Frontu.
Paweł Bobołowicz prezentuje najważniejsze wiadomości z walczącej Ukrainy, przygotowane przez redakcję „Czarne Niebo News„.
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Studio Lwów 03.01.2024 r.:
Raport z Kijowa 02.01.2024 r.:
Zniszczenia wojenne w Mariupolu | Fot. MSW Ukrainy. CC A-S 4.0, Wikimedia.com
Powiedziała Kateryna, bohaterka wywiadu Wojciecha Janowskiego.
W audycji Wojciech Jankowski prezentuje wywiad z mieszkanką Mariupola, miasta, którego już nie ma.
Kateryna:
Moje wszystkie ciotki mieszkają w Rosji, one mieszkają tam od dawna i my kontaktowaliśmy się aż do momentu, kiedy rozpoczęła wojna na pełną skalę. Ale potem, jak wróciłam z niewoli, nie mogę zmusić siebie, by odnaleźć ich kontakty, znowu z nimi rozmawiać, chociaż to moja rodzina. Podam też inny przykład. Mam przyjaciółkę, z którą przeszłam wszystko od przedszkola, dzieciństwo, okres nastoletni, wszystko przeszłyśmy razem. Tak się ułożyło, że w 2014 roku ona wyjechała do Rosji. To był taki moment, kiedy ludzie decydowali, czy wyjeżdżają, czy zostają w Rosji. Ona wyszła za mąż i to był wojskowy. Wiem, że nie mogę się z nią kontaktować. Być może jej mąż ma jakiś związek z ostrzeliwanie mojej Ojczyzny. Mogło się tak zdarzyć, że brał udział w ostrzeliwaniu Odessy. Możliwe, że brał udział w ostrzeliwaniu Azow Stalu. Kocham ją, ale los nas rozdzielił i nie wiem, czy w ogóle będziemy mogły się jeszcze kontaktować.
Artur Żak przedstawił najnowsze wiadomości z ogarniętej wojenną pożogą Ukrainy, które przygotowała Daria Gordijko.
Artur Żak i Wojciech Jankowski rozmawiają o 100-leciu urodzin Władysława Nehrebeckiego, urodzonego w Borysławiu, polskiego reżysera, scenarzysty, autora komiksów, a także jednego z pionierów polskiej animacji, ojca filmowego „Bolka i Lolka”.
14 czerwca odbyły się uroczystości z okazji urodzin wybitnego borysłowianina, których punktem kulminacyjnym było odsłonięcie pomnika Władysława Nehrebeckiego – instalacji przedstawiającej krzesło reżyserskie, którego oparciem są kredki.
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Fot. domena publiczna, Wikimedia.com
Bronimy się, bo nie możemy robić inaczej. Rosja jest zagrożeniem dla całego regionu Europy Środkowej i Wschodniej – mówi Olena Semeniaka.
Udało nam się stworzyć międzynarodowy sojusz, który sprawił, że Rosja już przegrała.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Dmytro Kirdiapkin szef policji w Drużkiwce w obwodzie donieckim | fot. Paweł Bobołowicz
W ukraińskiej administracji wybuchł skandal korupcyjny. Idzie za nim fala dymisji. W audycji także rozmowa z Dmytrem Kirdiapkinem, szefem policji w Drużkiwce w obwodzie donieckim, obrońcą Mariupola.
Dmytro Kirdiapkin szef policji w Drużkiwce w obwodzie donieckim, rodowity mieszkaniec Donbasu, mimo że mówi po rosyjsku, jest ukraińskim patriotą, który od początku rosyjskeij agresji bierze czynny udział w walce.
Jest dużo prawdziwych patriotów. Tutaj moi przyjaciele z zachodniej Ukrainy zupełnie nie zwracają na to uwagi. W okopach i na terenach, które są w bezpośrednim sąsiedztwie przy froncie, tego typu kwestie nie są podnoszone. W jednym okopie mogą przebywać ukraińskojęzyczny chłopak i rosyjskojęzyczny mieszkaniec Donbasu, którzy zrobią wszystko – przegryzą gardła – za siebie nawzajem i za wspólny cel walki na rzecz zwycięstwa naszego Państwa.
Jeszcze przed 2022 rokiem zajmował się zwalczaniem przemytu broni. Od 24 lutego policja wykonywała zadania wraz z wojskiem. Udowadnia, że mieszkańcy Donbasu także walczą w obronie Ukrainy. Komendant Kirdiapkin walczył także w obronie Mariupola. Przyznaje, że nie rozumie motywacji rosyjskich żołnierzy.
O co walczy mobilizowany, czy też ochotnik Kałmuk? O co walczy Moskwicz, który przyjechał tu na naszą ziemię? O nic nie walczy. Chyba, że tylko ze względu na gratyfikację finansową. Jestem jeszcze w stanie zrozumieć tych od Wagnera, oni walczą o ułaskawienie i za żołd. Oni mają chociażby logiczne uzasadnienie. Ale o co walczy, ochotnik z Kałmucji? Za nic. A my tu, moi przyjaciele z zachodniej, centralnej, południowej, z całej niepodzielnej Ukrainy, walczymy o swoją ziemię. Oni przyszli do nas do domu.
Artur Żak i Paweł Bobołowicz rozmawiają także o skandalach korupcyjnych i dymisjach na najwyższych szczeblach administracji ukraińskiej.
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Zniszczenia wojenne w Mariupolu | Fot. MSW Ukrainy. CC A-S 4.0, Wikimedia.com
Pewnego dnia napisałam SMS-a, w którym pożegnałam się z mężem. Na końcu umieściłam emoji rodziny, ale nie napisałam wprost. Chociaż mąż powiedział mi później, że domyślił się, że byłam w ciąży.
Proszę opowiedzieć swoją historię od początku wojny. Jak to się stało, że będąc w ciąży, trafiła Pani do Mariupola?
Pracowałam w bojowym batalionie Korpusu Piechoty Morskiej. Był to 501 batalion. Na początku grudnia batalion wkroczył do strefy Operacji Sił Połączonych. Była to wieś Szyrokine w obwodzie donieckim. Trzeba powiedzieć, że wojna w strefie OSP rozpoczęła się znacznie wcześniej niż 24 lutego. Od 18 lutego nastąpiło już zdecydowane zaostrzenie sytuacji. Wydano rozkaz odwrotu i batalion wycofał się do Mariupola, ale nie do Azowstalu, lecz do fabryki Iljicza i do 3 marca byliśmy w tym zakładzie.
Pani nie wiedziała w tamtym momencie o swojej ciąży. Jak się Pani dowiedziała?
O ciąży dowiedziałam się, kiedy byłam już w bunkrze. To była już połowa marca.
Nie miałam żadnych wyraźnych oznak ciąży, ponieważ byliśmy ciągle pod wpływem stresu, braku snu, niedożywienia. Ciało kobiety na swój sposób reaguje na stres. Nie zwracałam na to uwagi, aż pewnego dnia zaczęło mnie bardzo mdlić. Został mi jeden test ciążowy i ten test pokazał mi dwa takie wyraźne, czerwone paski i powiedział: Cześć, mamo!
Powiem szczerze, to był szok. Zaczęłam płakać, bo nie wiedziałam, co mam robić. Mariupol w tym czasie pozostawał już w okrążeniu, nie było wyjścia, zielone korytarze były ostrzeliwane. Nawet gdybym wyszła, to podczas filtracji na jakimś punkcie kontrolnym, tak czy inaczej, zostałabym aresztowana, ponieważ jestem wojskowym. Podjęłam decyzję, że zostanę z moimi chłopakami do końca i będę wykonywała swoją pracę.
Czy w tym momencie komuś Pani powiedziała o swoim stanie?
Nie. Nikomu o tym nie powiedziałam. Ale jeden z kierowców, a jest to mężczyzna z doświadczeniem życiowym, ma dwie córki i już troje lub czworo wnucząt, powiedział: „Mariano Wołodymiriwno, myśli Pani, że nie poznam kobiety w ciąży? Jest pani bielsza od ściany. Wiem, że jest pani w ciąży”.
Nie zawiadomiła Pani męża i rodziny – dlaczego?
Nikomu o tym nie powiedziałam, bo nie byłam pewna, czy wyjdę. Wyobraziłam sobie siebie na miejscu mojego męża. Jedno, kiedy dowiadujesz się, że twoja żona zginęła, a zupełnie co innego, gdy otrzymujesz wieść, że twoja żona została zabita, będąc przy nadziei. Wiedziałam, że będzie to dla niego ogromny cios. Pewnego dnia napisałam SMS-a, w którym pożegnałam się z mężem. Na końcu umieściłam emoji rodziny, ale nie napisałam wprost. Chociaż powiedział mi później, że domyślił się, że byłam w ciąży.
Co Pani robiła w Mariupolu, w zakładzie w bunkrze?
Nieśliśmy tam pomoc medyczną. Odbieraliśmy chłopaków z pierwszej linii kontaktu i w bunkrze opatrywaliśmy rany, codziennie zmienialiśmy opatrunki. Warunki oczywiście były niehigieniczne, ponieważ jest to bunkier, w którym nie ma przepływu świeżego powietrza. Mieliśmy wielu rannych. W tym czasie w batalionie całkowita liczba tylko lekko rannych wynosiła 130 osób. Proszę sobie wyobrazić, codziennie trafiało do mnie 50–60 ludzi, więc od rana do wieczora musiałam zmieniać opatrunki. (…)
Proszę opowiedzieć o przesłuchaniach. Jak one wyglądały? O co Panią oskarżano?
Oskarżano mnie o zabójstwo dzieci Mariupola.
To jakiś standardowy zarzut?
Każdy został o coś oskarżony. Zabierano mnie do Doniecka, do Komitetu Śledczego, gdzie również byłam przesłuchiwana. Mówię: „Spójrzcie na mnie, jestem medykiem, nikogo nie zabiłam”. „Miałaś broń?”. „Tak, miałam broń” – „Więc zabiłaś”.
Zarzut brzmiał tak ogólnikowo: „zabójstwo dzieci Mariupola”? Czy też przytaczali jakieś fakty, że np. gdzieś jest martwe dziecko i jesteś oskarżona konkretnie o śmierć tego dziecka??
Ogólnikowo. W tym czasie w Mariupolu było wiele zamordowanych kobiet i małych dzieci. Winili za to Siły Zbrojne Ukrainy i Azow.
Czy grożono Pani podczas przesłuchań?
Grożono mi, że odbiorą mi dziecko, a mnie wyślą do kolonii karnej. Moje dziecko trafi do jednego z rosyjskich sierocińców i będzie co jakiś czas przenoszone, tak żebym nie mogła go znaleźć. Nawet jak trafię na wymianę jeńców, to wyjadę sama. Nigdzie nie zostało odnotowane, że byłam w ciąży, ponieważ na Ukrainie nigdzie nie byłam zarejestrowana. Jednocześnie, biorąc pod uwagę, że służyłam w wojsku, mam zakaz wjazdu na terytorium Federacji Rosyjskiej i nigdy nie znajdę mojego dziecka.
Jak dała Pani radę tego wysłuchiwać?
Wszystko we mnie przewracało się do góry nogami. Chciałam przeskoczyć przez stół i wyrwać oczy tej osobie, wyrwać język. Były takie myśli. Ale rozumiałam, że tylko jeden zbędny ruch i zostanę na tym krześle na zawsze. Więc siedziałam i zachowywałam spokój.
Czy wtedy wierzyła Pani, że wyjdzie Pani na wolność, wróci na Ukrainę?
Zawsze wierzyłam, że wrócę na Ukrainę, że to była kwestia czasu. Najbardziej przerażający był dla mnie dziewiąty miesiąc ciąży.
Zdałam sobie sprawę, że nie dochodzi do wymiany jeńców, że mogę urodzić w niewoli. Jeśli tak się stanie, co będzie z moim dzieckiem? Wszystkie te myśli po prostu wirowały w mojej głowie, ponieważ nie wiedziałam, co będzie dalej. Ale gdzieś w środku wciąż tliła się mała iskierka nadziei: „Ty pojedziesz do domu – my pojedziemy do domu”.
Mówiłam nawet do mojego dziecka: „Musisz się urodzić jak można najpóźniej, dopiero jak wrócimy do domu! Teraz nie możesz się urodzić. Mama już się uspokoiła, mama nie płacze, mama nie będzie płakać”.
Cały wywiad Darii Gorgijko z Mariną Mamonową pt. „Musisz się urodzić, jak wrócimy do domu!” znajduje się na s. 1 i 6 styczniowego „Kuriera WNET” nr 103/2023.
Mariana Mamonowa z córeczką Anną Marią, fot.: Daria Gordijko
Ukraińska lekarka, która będąc w ciąży trafiła do niewoli, opowiedziała o warunkach w rosyjskim więzieniu.
Mariana Mamonowa jest lekarką wojskową, która będąc w ciąży została najpierw otoczona w Mariupolu, a następnie schwytana przez Rosjan. Pod koniec września wraz z ponad 200 ukraińskimi żołnierzami broniącymi Mariupola została wymieniona na Wiktora Medwedczuka i rosyjskich żołnierzy. Córkę urodziła już na Ukrainie 3 dni po zwolnieniu.
W rozmowie z Radiem Wnet Mariana opowiedziała, dlaczego nie udało jej się uciec przed schwytaniem, jak to jest spać bez łóżka i żyć tygodniami bez możliwości umycia się, a także dlaczego wciąż chowa jedzenie pod poduszką.
Wywiad przeprowadziła Daria Gordijko.
Czemu w mieście, w którym był uniwersytet medyczny brakuje pomocy lekarskiej? Prezes Polsko-Ukraińskiego Stowarzyszenia Kulturalnego w Mariupolu o sytuacji cywilów pod rosyjską okupacją.
Andrzej Iwaszko przedstawia sytuację ludności cywilnej w okupowanym Mariupolu. Podkreśla, że
Miasto można powiedzieć znajduje się w sytuacji katastrofy humanitarnej, gdyż ponad 300 tysięcy mieszkańców tego miasta straciło dach nad głową. Ponad 90 procent budynków zostało uszkodzonych.
Ludzie nie mają pracy, a co za tym idzie środków do życia. Są zmuszeni do współpracy z okupantem, żeby zdobyć jedzenie.
Żeby dostać te kilka butelek wody, kilka konserw rosyjskich, trzeba współpracować.
Brakuje pomocy medycznej. Sprzęt medyczny został wywieziony m.in. do Doniecka. Część lekarzy wyjechało, wielu wywieziono do Rosji. Nasz gość przypomina, że w Mariupolu działał relokowany z Doniecka uniwersytet medyczny.
Czytaj także:
Dmytro Antoniuk: trwają przygotowania do wielkiej ukraińskiej ofensywy
Prezes Polsko-Ukraińskiego Stowarzyszenia Kulturalnego w Mariupolu zwraca uwagę, że okupanci rozdają rosyjskie paszporty, żeby mieć pretekst do zorganizowania ustawionych referendów za oderwaniem okupowanych terytoriów od Ukrainy.
Docierają już bardzo konkretne takie sygnały, że Rosja na wrzesień planuje tzw. referendum.
A.P.
