Wspomnienie męczęńskiej śmierci księdza Błażeja Nowosada – 77. rocznica śmierci z rąk ukraińskich nacjonalistów

Na rozkaz niemieckiego dowódcy oddzielono go od reszty pojmanych i poprowadzono do środka. Tam poddano go przesłuchaniom, podczas których był wymyślnie torturowany. Jego męka trwała ponad sześć godzin

 

Ksiądz Błażej Nowosad w czasie pracy w parafii Górecko Kościelne.

 

Trwa proces beatyfikacyjny ks. Błażeja Nowosada, opiekuna kilku parafii na Lubelszczyźnie, który w czasie II wojny światowej ukrywał Polaków i Żydów. Zginął, jako męczennik za wiarę, z rąk ukraińskich nacjonalistów. Oto Jego historia. 

Ksiądz Błażej Nowosad urodził sie 03 lutego 1903 roku w Siemnicach w parafii Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Wożuczynie, jako syn Karola i Franciszki Nowosad z domu Szopińskiej.

W dniu 6 lutego 1903 został ochrzczony w kościele parafialnym. Otrzymał imię Błażej na część Błażeja męczennika. Imię to stało się proroczą zapowiedzią przyszłego księdza.

Początkowo Błażej z rodzicami i rodzeństwem mieszkał w Siemnicach, w tym z moją babcią, ze strony ojca Genowefą. Później przeprowadził się do Wożuczyna, gdzie jego ojciec za pieniądze zarobione we młynie zakupił gospodarstwo. Już od najmłodszych lat Błażej pragnął się uczyć.

W realizacji tego pragnienia niezbędna okazała się pomoc rodziny, a także poświęcenie ojca, który pożyczał od dziedzica pieniądze na edukację syna a później dług ten odpracowywał.

 

Tutaj do wysłuchania opowieść o męczeńskiej śmierci ks. Błażeja Nowosada:

 

Pierwsze nauki Błażej pobierał w szkole w Wożuczynie. Edukację kontynuował w prywatnym gimnazjum w Lublinie. W roku 1920 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Lublinie. Święcenia kapłańskie otrzymał 13 września roku 1925, z rąk księdza biskupa A.J. Jełowieckiego.

Ksiądz Błażej Nowosad początkowo pełnił funkcję wikariusza w parafiach Goraj i Górecko Kościelne. 23.07 1936 otrzymał nominację na probostwo parafii sw. Jana Chrzciciela w Potoku Górnym.

Wkrótce po przybyciu rozpoczął działalność na polu zarówno gospodarczym jak i duchowym. Wyremontował kościół, założył i opiekował się Akcja Katolicką zorganizował orkiestrę.

Te prace zakłócił, ale nie przerwał koszmar II Wojna Światowej. Ks. Błażej Nowosad nadal sumiennie pełnił swoja posługę.

Wspierał wysiedleńców z Wielkopolski i ukrywających się potockich Żydów. Z własnych zasobów oddawał żywność, a także organizował jej zbiórkę na przesyłanie paczek osadzonym w obozach ludziom z konspiracji niepodległościowej.

Regularnie wpłacał pieniądze na pomoc dla księży przetrzymywanych w niemieckich obozach koncentracyjnych. W czasie wysiedlania wiosek Zamojszczyzny publicznie modlił się w kościele parafialnym za tych, którzy w ostatnim czasie wiele wycierpieli.

Ksiądz Błażej macniał uciemiężoną ludność swymi kazaniami i dobrym słowem. Głosił publicznie, że Polska nie zginęła i nigdy zginąć nie może.

 

O poranku, w niedzielę 19 grudnia 1943 żandarmeria niemiecka wraz z policją ukraińską i uzbrojonymi cywilami narodowości ukraińskiej rozpoczęła pacyfikację Potoka Górnego i przylegającego do niej wiosek.

 

„19 grudnia 1943 r. oddział UPA z SS Galizien, pozostający na służbie niemieckiej, dowodzony przez Włodzimierza Darmochwała oraz policja ukraińska pod wodzą komendanta powiatowego Iwana Jurkiwa, a także żandarmi z posterunku w Tarnogrodzie spacyfikowali wsie: Potok Górny, Dąbrówkę i Zagródki. Ks. Nowosad otrzymał wcześniej ostrzeżenie, aby się ukrył, gdyż grozi mu niebezpieczeństwo. Prosiły go o to m.in. jego gospodyni Janina Sioma i siostra Wanda Mroczka. Ksiądz odpowiedział, że „dobry pasterz nie opuszcza owiec w biedzie (…). Pasterz musi być do końca ze swoją owczarnią” (W. Muca, Opinia męczeństwa księdza Błażeja Nowosada (1903-1943), Lublin 2001 s. 65 mps, Biblioteka Diecezjalna w Zamościu).

Pojmaną ludność i ich pasterza księdza Błażeja spędzono przed kościół. Kapłana oddzielono od reszty ludzi i wprowadzono do świątyni, gdzie go torturowano a następnie pozbawiono życia. Dobijano go, po sześciu godzinach kaźni, uderzeniami w głowę obuchem siekiery. Ksiądz Błażej nadal żył. Dobito go strzałem w tył głowy. Jak polskich oficerów w Katyniu. 

20 grudnia tegoż roku ciało zamordowanego ks. Nowosada przeniesiono na plebanię. Józef Grelak tak ten moment wspomina:

„Cały tył głowy wydarty od strzału. Miał sińce ponabijane na twarzy i koło uszu. Były to olbrzymie guzy. Na rękach były ślady kłucia ostrym narzędziem, chyba bagnetem, wyrywane żyły” (relacja J. Grelaka, Potok Górny; Muca, s. 68).

Gestapowcy wyrazili zgodę na skromny pogrzeb. Uroczystościom pogrzebowym, 21 lub 22 grudnia 1943 r. w Potoku Górnym, przewodniczył ks. Antoni Anyszkiewicz, proboszcz z Księżpola.

Cześć Jego Pamięci [*] [*] [*] 

opracował i czytał: Tomasz Wybranowski – krewny ks. Błażeja Nowosada