Kaszuby są regionem o bardzo obszernej i nietypowej specyfice lingwistycznej, w której gość „Lata nad morzem” – podparty latami jej studiowania i praktykowania – zdaje się bezbłędnie odnajdywać. Józef Roszman wyjawia zaskakujące informacje na temat języka kaszubskiego i jego odmian funkcjonujących na różnych obszarach geograficznych.
Kaszubi nie gęsi, też swój język mają. Język jest bardzo specyficzny – ma 76 odmian, a w gminie Puck mamy 23 odmiany. (…) Na Półwyspie Helskim, w Chałupach, mówi się zupełnie inaczej niż w Kuźnicy, a jeszcze inaczej w Jastarni.
Język kaszubski stanowił przedmiot zainteresowania Józefa Roszmana od lat najmłodszych – opanował on wszystkie 76 jego odmian. Zainteresowania folklorysty nie ograniczają się jednak tylko i wyłącznie do języka – przez lata pozostawał on wnikliwym badaczem całej kaszubskiej kultury, która dziś nie jest już tak powszechna jak dawniej. Wliczają się w ten zbiór również kaszubskie kulinaria.
W Pucku będzie miał miejsce 22 Światowy Zjazd Kaszubów i będę serwował tam danie puckich kaprów , czyli tatar z łososia. Są to nasze bałtyckie łososie, których połów stał się dziś jednak bardziej skomplikowany przez zakaz połowu.
Folklorysta podkreśla skomplikowaną sytuację w sektorze rybnym, która skutkuje niekiedy serwowaniem ryb mrożonych – nie jest tak jednak wszędzie, nasz gość poleca udanie się w celu konsumpcji do Jastarni, gdzie połów jest regularny. Gość „Lata nad morzem” opowiedział również o najpopularniejszej wśród Kaszubów używce – tabace.
Kaszubi dawniej nie palili papierosów, tylko zażywali tabakę – każdy szanujący się żonaty mężczyzna miał w kieszeni tabakierkę z krowiego rogu. Kawalerowie mieli tabakierki nieco inne : wypalone w glinie lub wystrugane z drzewa – tak nakazywała tradycja.
Dla Kaszubów tabaka jest nie tylko symbolem kulturowym, ale i środkiem stosowanym m.in. jako lekarstwo na katar, głównie ze względu na zawartość ziół. Regularnym użytkownikiem tabaki jest również gość „Lata nad morzem”, który zdradza nam jej oryginalny skład.
Jest to w 30 procentach tytoń, dodatkowo owoce jałowca, marzanna wonna, mięta dziko rosnąca, młode listki wiśni i młode listki chrzanu – samo zdrowie. Nie pamiętam kiedy miałem ostatnio katar, może 30 lat temu.
Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy!
PK
