Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Zobacz także:
O. Jan Maria Szewek: Śmierć męczeńska jest wyjątkowo traktowana w Kościele
O Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów opowiadają Renata Kunysz, przewodnik, i Artur Dobrucki, opiekun zbiorów muzeum.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
O. Jan Maria Szewek: Śmierć męczeńska jest wyjątkowo traktowana w Kościele
O historii swojej rodziny, uratowanej w czasie wojny przez rodzinę Kopaczów, opowiada Jeffrey K. Cymbler.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Rodzina Jeffreya K. Cymblera uzyskała schronienie w domu Kopaczów w Lackiej Woli, niedaleko Mościsk. Według rozmówcy, konieczne jest poznanie prawdy o strasznych czasach II wojny światowej. Rodzina Kopaczów zostanie uhonorowana przez Instytut Yad Vashem, który przyzna jej członkom tytuł sprawiedliwych wśród narodów świata.
Helen Goldman: To historia o tym, jak wiele dobra może uczynić jedna osoba, jedna rodzina
„To jest historia, która jest jedną z lepiej udokumentowanych.” – mówi dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Międzynarodowej, związany z rodziną Ulmów.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Dr Mateusz Szpytma opowiada o swoich badaniach historii rodziny Ulmów. Podkreśla, że o tej tragedii rzadko rozmawiano w gronie rodzinnym, m.in. przez niechęć do powracania do wydarzeń z czasów wojny. Zastępca prezesa IPN podkreśla, że upamiętnienie Ulmów oraz ich beatyfikacja ma również znaczenie polityczne. Zaznacza, że tysiące Polaków pomagało Żydom w czasie II wojny światowej i o ich heroizmie trzeba mówić.
Kamila Sachnowska: Historie zapomniane i nieopowiedziane mszczą się w straszny sposób
Muzeum Polaków Ratujących Żydów w czasie II wojny światowej im. Rodziny Ulmów/Fot. Ksenia Parmańczuk
O upamiętnieniu rodziny Ulmów opowiada Jerzy Ulma, bratanek Józefa Ulmy.
Za pomoc Żydom podczas II wojny światowej członkowie rodziny Szylarów zostali uhonorowani tytułem sprawiedliwych wśród narodów świata.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Małgorzata Czarnocka, Grażyna Rozbicka: Można było stracić życie za kromkę chleba
Rodzina Wolskich udzieliła schronienia wielu Żydom w bunkrze Krysia przy ul. Grójeckiej w Warszawie.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
O. Jan Maria Szewek: Śmierć męczeńska jest wyjątkowo traktowana w Kościele
Historia Stanisława Piwki, straconego za pomaganie Żydom.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Helen Goldman: To historia o tym, jak wiele dobra może uczynić jedna osoba, jedna rodzina
O projekcie „Zawołani po imieniu” opowiada pani Kamila Sachnowska, kierownik projektu w Instytucie Pileckiego.
Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!
Jak wyglądało miejsce schronienia dla Żydów w Markowej? Mówi Maria Ryznar-Fołta
Katyń to było ludobójstwo. Dziś 80. rocznica odnalezienia „dołów śmierci” w Katyniu. 12 kwietnia 1940 roku rozpoczęto utalentowane mordy przynajmniej 21 857 Polaków przez bandytów spod znaku sierpa i młota, naganów NKWD z rozkazu Józefa Stalina, którego imię wciąż dostrzeżecie wpatrując się w pewien punkt Pałacu Kultury i Nauki. Dokonano tej zbrodni bez sądu, bez stawiania jakichkolwiek zarzutów. Ich winą było tylko to, że kochali Polskę, chcieli walczyć o jej wolność z wrogami. Ich winą było to, że byli oficerami i funkcjonariuszami państwowymi II Rzeczpospolitej. Ten wyrok śmierci był zgodny z definicją ludobójstwa. Fot. domena publiczna, Wikimedia.com
Nigdy nie wolno nam zapomnieć o zbrodni katyńskiej. Barbarzyńskie ludobójstwo NKWD w Katyniu, obok niemieckiej machiny śmierci obozów koncentracyjnych i Rzezi Wołyńskiej, trzeba nazywać ludobójstwem.
Nigdy nie wolno nam zapomnieć o zbrodni katyńskiej. Barbarzyńskie ludobójstwo NKWD w Katyniu, obok niemieckiej machiny śmierci obozów koncentracyjnych i Rzezi Wołyńskiej, trzeba nazywać ludobójstwem.
Dziś 80. rocznica rozpoczęcia mordów 21 857 Polaków przez bandytów spod znaku sierpa i młota, NKWD z rozkazu Stalina, którego imię wciąż dostrzeżecie wpatrując się w pewien punkt Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.
Tomasz Wybranowski
Tutaj do wysłuchania program specjalny o zbrodni w Katyniu:
1 września Niemcy zaś 17 września 1939 roku Związek Radziecki napadły na naszą Ojczyznę. Prawie 84 lata temu rozpoczęła się wieloletnia gehenna polskiego narodu. Najpierw pod jarzmem niemieckiej okupacji a później butem komunistycznej „nowej wiary”, która niszczyła wszystko co związane z polską niepodległością i duchem wolności. Jedną z największych zbrodni popełnionych przez sowietów na Polakach był bezwzględnie mord w Katyniu.
Już na początku marca 1940 r. Ławrientij Beria, szef NKWD, zaproponował Stalinowi zabicie polskich jeńców przetrzymywanych w więzieniach w zachodnich obwodach Białorusi i Ukrainy. 5 marca 1940 roku członkowie Biura Politycznego wraz ze Stalinem na czele zaaprobowali propozycję Berii. Egzekucje prawie 22 tysięcy naszych rodaków ciągnęły się przez ponad miesiąc, od 12 kwietnia 1940 roku.
Ten wyrok śmierci był zgodny z definicją ludobójstwa. Większość Polaków więziono w trzech obozach: Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. Między kwietniem a majem byli wywożeni na miejsce kaźni grupami, po ok. 250 – 300 osób.
Więźniowie Kozielska trafili do Katynia, Ci ze Starobielska, tak jak mój krewny porucznik Ignacy Wybranowski, do Charkowa, a jeńcy z Ostaszkowa – do Miednoje. Tam każdego z nich stawiano nad dołem i zabijano strzałem w tył głowy. Do dziś nie znamy dokładnego losu mniejszej, choć kilkutysięcznej grupy zamordowanej w innych miejscach.
13 kwietnia 1943 roku Radio Berlin obwieściło światu, że w lesie katyńskim odnaleziony został masowy grób 10 tysięcy polskich oficerów. Dwa dni wcześniej informację na ten temat podała jedna z agencji informacyjnych. Świat był w szoku.
Polscy politycy w Londynie natychmiast zajęli się tą sprawą. W tym czasie Kreml uprawiał propagandę twierdząc, że zbrodnię popełnili Niemcy.
13 kwietnia 1943 r. o godz. 9.15 czasu nowojorskiego nadany został „specjalny komunikat Radia Berlin” o odkryciu w Kozich Górach pod Smoleńskiem masowych grobów oficerów polskich, wymordowanych przez bolszewików.
Stronnictwa polityczne i ugrupowania, wspierające politykę współpracy ze Związkiem Sowieckim w głównych krajach koalicji, znalazły się w fatalnym położeniu.
Polityka nakazywała sojusz i współpracę z Rosją, wzmocnioną zwycięstwem stalingradzkim – moralność wymagała potępienia zbrodniarzy. Dla rodzin oficerów polskich, których od lipca 1941 r. bezskutecznie poszukiwały polskie placówki dyplomatyczne i wojskowe w Rosji, była to informacja tragiczna.
Rząd Rzeczypospolitej i armia polska, zwłaszcza generałowie Sikorski i Anders, obok przygnębienia, poczuli się brutalnie oszukani przez najwyższych dostojników ZSRR, ze Stalinem na czele. „Mandżuria okazała się Katyniem”. Sowiecki dyktator wskazywał właśnie Mandżurię, jako miejsce gdzie przebywają Polacy.
Marek Tarczyński, we wstępie do opracowania „Zbrodnia Katyńska. Bibliografia 1940 – 2020” (wydanej w 2010 m.in. przez Polską Fundację Katyńską), napisał:
W końcu marca 1942 r. Teofil Dolata (Teofil Ryszard Rubasiński), zatrudniony przymusowo w załodze Bautzugu 2 0 0 5, wraz z grupą Polaków znalazł się w rejonie Gniezdowa i Kozich Gór. /…/
Ich pociąg roboczy stał na torze łączącym ryską linię kolejową z linią brzeską. Po tym torze wiosną 1940 r. przetaczane były niektóre transporty z oficerami polskimi na bocznicę w Gniezdowie. W tej miejscowości od jednej z mieszkanek wsi Nowe Batoki, Polki, Emilii Siemianienko (z domu Kozłowskiej), dowiedział się, że w lesie znajdują się masowe groby oficerów polskich, zamordowanych wiosną 1940 r.
Wybrali się tam wraz z dwoma kolegami leśną drogą przez Sofijkę i odnaleźli doły śmierci. Oznakowali je krzyżami. Zimą 1943 r. grobami zainteresowali się Niemcy. Akcją z ramienia Wehrmachtu kierował gen. mjr Rudolf von Gersdorf (był poinformowany), a pracami na miejscu por. Ludwik Voss i por. Gregor Slovenzik.
Wieść o odnalezieniu masowych grobów oficerów polskich na uroczysku Kozie Góry w Lesie Katyńskim dotarła do szefa hitlerowskiej propagandy Goebbelsa. Wieści z Katynia 9 kwietnia 1943 roku nasunęły mu myśl wykorzystania tego zatrważającego i budzącego grozę odkrycia w wielkiej akcji propagandowej przeciw koalicji antyhitlerowskiej.
„Polecę, by te polskie groby masowe – pisał – zobaczyli neutralni dziennikarze z Berlina. Polecę ściągnąć tam również polskich intelektualistów. Niech się przekonają na własne oczy, co ich czeka, gdyby rzeczywiście spełnić się miało wielokrotnie przez nich żywione życzenie, aby bolszewicy pobili Niemców”. – wspominał Teofil Dolata.
Rosjanie zabili z zimną krwią w masowych egzekucjach co najmniej 21 768 obywateli Polski (w tym ponad 10 000 oficerów Wojska Polskiego i Policji Państwowej, a także leśników, strażaków i urzędników). Stało się to na mocy decyzji najwyższych władz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (następcą tego państwa jest Federacja Rosyjska – warto o tym pamiętać) zawartej w tajnej uchwale Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) z 5 marca 1940 roku (tzw. „decyzja katyńska”).
Egzekucje ofiar, uznanych za „wrogów władzy sowieckiej”, były dokonywane przez strzał w tył głowy z broni krótkiej.
Przez 50 lat (1940–1990) władze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich zaprzeczały swojej odpowiedzialności za zbrodnię katyńską. Barbarzyństwem usiłowano obarczyć Niemców, którzy później wkroczyli na te tereny.
Nikt w zapewnienia komunistów jednak nie wierzył, do tego stopnia, że w trakcie procesów norymberskich, niemieccy zbrodniarze wojenni nie byli oskarżani o zbrodnię katyńską.
Dopiero 13 kwietnia 1990 roku władze radzieckie oficjalnie przyznały, że była to „jedna z ciężkich zbrodni stalinizmu”. A zrobił to prezydent Borys Jelcyn.
Wiele kwestii związanych z tą zbrodnią nie zostało jak dotąd wyjaśnionych. W mojej opinii doczesne szczątki naszych bohaterów pomordowanych w Katyniu powinny spocząć w polskiej, ojczystej ziemi.
Tomasz Wybranowski (opracowanie)
Audycję prowadzi Małgorzata Kleszcz i Konrad Mędrzecki.
Dziś w Słupie: Rafał Ceglarek, rzecznik Filharmonii Szczecińskiej o nowym sezonie i koncercie Griega. Gwiazda Alessio Bax. Wirtuoz fletu poprzecznego Filippo de Notte o pracy w zespole. Bartosz Głowacki z Instytutu Pileckiego o wystawie poświęconej Obławie Augustowskiej na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.
Pozostałych audycji można wysłuchać tutaj.
Kontynuując przeglądanie strony zgadzasz się na użycie plików cookies. więcej
The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.