Ameryka Łacińska 2023/24

Valparaiso; Gabriel Molina; flickr.com; CC BY 2.0 DEED

W tym wydaniu República Latina przedstawimy najważniejsze wydarzenia, które miały miejsce w 2023 roku i zastanowimy się, co przyniesie nowy rok 2024 dla tej części świata.

Rok 2023 przyniósł wiele nowych wydarzeń na świecie, również w Ameryce Łacińskiej. Był to rok wielu nadziei, ale i licznych rozczarowań. Przez cały ubiegły rok na antenie Radia Wnet prezentowaliśmy z naszymi gośćmi najważniejsze informacje z tej części świata. Pora zatem na ich podsumowanie. Od ataku zwolenników byłego prezydenta Jaira Bolsonaro na brazylijskie instytucje państwowe w styczniu 2023 roku po odrzucenie przez Chilijczyków kolejnego projektu konstytucji w grudniu ubiegłego roku. Rok 2023 to również wybory prezydenckie w kilku krajach regionu. I choć świat skupiał się przede wszystkim na Argentynie, my przyjrzymy się również pozostałym krajom Ameryki Łacińskiej, które w ubiegłym roku wybierały nowe głowy państw.

W dzisiejszym wydaniu República Latina podsumujemy ubiegły rok. Zarówno na płaszczyźnie politycznej, jak i ekonomicznej, czy społecznej. Spróbujemy również przewidzieć, co krajom regionu przyniesie nowy, 2024 rok.

To wszystko już dziś o godz. 22H00!

Rozterki współczesnego Ekwadoru

golo; flickr.com; CC BY 2.0 DEED

W dzisiejszym wydaniu República Latina przyjrzymy się problemom, z jakimi mierzyć się muszą współcześni Ekwadorczycy oraz wynikom ostatnich wyborów w tym, kraju

Ekwador y do jednych z najmniejszych i raczej mniej znanych krajów Ameryki Południowej. Współczesnemu Polakowi kraj ten kojarzyć się może z bananami, Wyspami Galapagos i od czasu do czasu z piłką nożną.

Tymczasem Ekwador jest krajem niezwykle interesującym pod względem politycznym, kulturowym, przyrodniczym, czy społecznym. Druga tura wyborów prezydenckich, która miała miejsce w tym kraju dwa tygodnie temu pokazała, że wybory polityczne Ekwadorczyków mogą zaskakiwać. Ekwador jest również krajem, który mierzyć się musi z wieloma problemami. Należą do nich niszczenie środowiska, ochrona praw ludności rdzennej a także liczne problemy gospodarcze. Kraj ten mierzyć się musi ze sporymi różnicami społecznymi oraz dominacją sektora nieformalnego w zatrudnieniu. Kolejne rządy obiecują poprawę sytuacji gospodarczej, jednak de facto nie bardzo im wychodzi spełnianie tych obietnic.

W dzisiejszym wydaniu República Latina przyjrzymy się problemom, z którymi mierzyć się współcześni Ekwadorczycy. Nasz gość, Piotr Bobołowicz przedstawi nam listę współczesnych bolączek Ekwadorczyków. Razem z naszym gościem spróbujemy znaleźć odpowiedź na pytanie, czy istnieje proste rozwiązanie problemów ekonomicznych, ekologicznych i społecznych tego południowoamerykańskiego państwa. Zastanowimy się również, dlaczego Ekwadorczycy postanowili postawić na „czarnego konia” w wyborach prezydenckich oraz co odpycha ich przed powrotem populistów do władzy.

To wszystko już dziś o godz. 22H00!

Chiny i Kuba porozumiały się w kwestii budowy centrum elektronicznego szpiegostwa na wyspie

Ubóstwo w Chinach.

Zbigniew Dąbrowski omawia również m.in. stan rozmów pokojowych mogących zakończyć wewnętrzny konflikt w Kolumbii.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

Andrzej Zawadzki-Liang: Chiny wzywają USA do nieinegerowania w sprawy Tajwanu

Wenezuelczycy, Kolumbijczycy i Peruwiańczycy południowoamerykańskimi liderami w liczbie wniosków o azyl w UE

Ameryka Południowa. Autor Aotearoa. Źródło. Materiał udostępniony na licencji CC BY 3.0.

Zbigniew Dąbrowski omawia też m.in. sytuację w Ekwadorze po obaleniu prezydenta Guillermo Lasso oraz słabnące poparcie dla kolumbijskiego przywódcy Gustavo Petro.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

Ekologiczna Patagonia i kubański sen o wolności – Trzy po Trzy / Tres por Tres – 18.05.2023

Prezydent Ekwadoru rozwiązał parlament. Deputowani kwestionują konstytucyjność tej decyzji

Guillermo Lasso postanowił, że będzie rządził poprzez dekrety, gdyż parlament, obsadzony przez zwolenników byłego prezydenta Rafaela Correi, nie chciał współpracować.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

Kryzys dyplomatyczny na linii Argentyna-Ekwador. Oba kraje zdecydowały o wydaleniu ambasadorów

Dąbrowski: w Ekwadorze coraz więcej środowisk mówi, że Guillermo Lasso nie powinien rządzić krajem

Guillermo Lasso / Fot. Carlos Silva / Presidencia de la República Ecuador, Flickr

Gospodarz audycji „Republica Latina” tłumaczy również m.in. stanowisko państw regionu ws. wojny na Ukrainie. Żadna z walczących stron nie otrzymuje broni z Ameryki Łacińskiej.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

Dąbrowski: Bolsonaro odciął się od sprawców powyborczych zamieszek

Zbigniew Dąbrowski: rdzenna ludność Ekwadoru żąda zaprzestania wydobycia węglowodorów na ich terenach

Prowadzący audycji Republica Latina o indiańskich demonstracjach w Ekwadorze i projekcie nowej konstytucji Chile.

Zbigniew Dąbrowski kontynuuje temat napięć w Ekwadorze. Przedstawiciele ludności rdzennej protestują przeciwko polityce rządu Guillermo Lasso.

Przede wszystkim jest to polityka ekonomiczna związana z podniesieniem cen paliw […],  poza tym również z planami wydobycia paliw kopalnych na terenach zamieszkałych właśnie przez ludność rdzenną. 

Jak zaznaczają przedstawiciele Konfederacji Rdzennych Narodowości (CONAIE), ich postulaty mają charakter ekonomiczny- nie chcą obalenia rządu. Indianie żądają zaprzestania wydobycia węgla i ropy naftowej na ich terytoriach. Chcą też anulowania długów do 3 tys. dolarów oraz budowy społeczeństwa wieloetnicznego.  Rolę mediatora między protestującymi a stroną rządową pełni ekwadorski episkopat. Opracowywane jest porozumienie.

Czytaj także:

Zbigniew Dąbrowski: kontrowersje wokół Gustavo Petro w Kolumbii, problemy Chilijczyków i rządu Gabriela Boricia

W Chile Zgromadzenie Konstytucyjne opracowało nową konstytucję, która jeśli zostanie zaakceptowana w referendum 4 września,  zastąpi obecną, uchwaloną jeszcze za czasów dyktatury Augusta Pinocheta. Istnieje zgoda co do tego, że konstytucję należy zmienić, jednak nie co do przyjęcia tej obecnie wypracowanej.

Większość Chilijczyków, czyli 48 proc. badanych jest skłonnych zagłosować za odrzuceniem projektu. Natomiast jedynie 31 proc. obywateli Chile myśli o tym żeby poprzeć projekt nowej konstytucji.

Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy!

A.P.

Dąbrowski: UE nie wyśle obserwatorów na wybory w Nikaragui, bo prezydent Ortega aresztował wszystkich kontrkandydatów

Prowadzący audycji „Republica Latina” o zobowiązaniach klimatycznych Kolumbii i Ekwadoru oraz o wyborach w Wenezueli i Nikaragui.

Zbigniew Dąbrowski przedstawia latynoamerykańskie echa obrad w Glasgow. Podczas otwarcia szczytu klimatycznego przywódca Kolumbii, prezydent Iván Duque zapowiedział, że jego kraj ogłosi 30% swojego terytorium obszarem chronionym do 2022 roku, osiem lat przed terminem. Wezwał on przy tym inne kraje do zachowania bioróżnorodności w celu ratowania planety.

Jak przypomina prowadzący audycji „Republica Latina”,

53 proc. Kolumbii to lasy deszczowe.

Z kolei prezydent Ewakdoru ogłosił, że Wyspy Galapagos będą miały nowy rezerwat morski o powierzchni 60.000 km2, zwiększając ochronę archipelagu do ponad 190.000km2.  Zdaniem Guillermo Lasso

Powiększenie parku narodowego Wyspy Galapagos na koszt Ekwadoru ma liczyć się jako pewne umorzenie długu zagranicznego Ekwadoru.

Nie wypowiedział się on przy tym na temat kwestii wydobycia ropy, które jego rząd planuje zwiększać. Spotyka się to z krytyką działaczy ludności rdzennej.

Tymczasem w Wenezueli mają zostać przeprowadzone wybory samorządowe. Unia Europejska została zaproszona jako obserwator. Dąbrowski przypomina, że Unia nie uczestniczyła w wenezuelskim procesie wyborczym od 2006 r. i nie uznała ostatnich wyborów parlamentarnych. Dwa dni po wyborach, 21 listopada ma zostać opublikowany wstępny raport. Pełen po dwóch miesiącach od wyborów.

Wybory zbliżają się także w Nikaragui. Jedynym kandydatem na prezydenta jest Daniel Ortega.  Josep Borell stwierdził, że nikaraguańskie wybory, które odbędą się 7 listopada, są całkowicie sfałszowane. Jak powiedział,

Nie wyślemy tam żadnej misji obserwacji wyborów, ponieważ pan Ortega już podjął się uwięzienia wszystkich przeciwników politycznych którzy startowali w wyborach.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.P.

Zbigniew Dąbrowski: W Ekwadorze weterani wtargnęli do budynku parlamentu

Prowadzący audycji „Republica Latina” o wtargnięciu emerytowanych wojskowych do gwatemalskiego Kongresu, impeachmencie prezydenta Peru, rozgrywce o ropę w Ekwadorze i aresztowaniu bossa narkotykowego.

Zbigniew Dąbrowski kontynuuje temat protestów w Ameryce Łacińskiej. Gwatemalscy emerytowani wojskowi wtargnęli we wtorek do Kongresu zastraszając deputowanych. Domagają się oni spełnienie obietnicy wypłaty 120 000 quetzales (około 15 500 dolarów) dla każdego z byłych wojskowych lub ich rodzin, jeśli zginęli, przyznawaną w czterech rocznych ratach.

Spora część z tych osób tych emerytowanych wojskowych to są uczestnicy wojny domowej, która zakończyła się 29 grudnia 1998 roku podpisaniem porozumień pokojowych pomiędzy rządem a partyzantką

Szacuje się, że w wojnie zginęło lub zaginęło aż ćwierć miliona ludzi. Ponad 90 proc. przypisuje się armii.

Prowadzący audycji „Republica Latina” przedstawia kolejną odsłonę walki między głową peruwiańskiego państwa a zdominowanym przez opozycję parlamentem.

Pedro Castillo przedstawił projekt ustawy która ma ograniczyć podstawę do usunięcia prezydenta z urzędu czyli po prostu do impeachmentu tak aby można było na to zezwolić tylko z powodu niezdolności umysłowej lub fizycznej.

Zdaniem Dąbrowskiego, Castillo ma rację. Przypomina odwołanie  Martína Vizcarry przez prawicowo-populistyczną Forza Popular, której przewodzi Keiko Fujimori.

 Keiko Fujimori już ostrzy sobie zęby, żeby w każdej chwili zdymisjonować Pedro Castillo.

Tymczasem w Ekwadorze trwa rozgrywka o wydobycie ropy naftowej. Różne organizacje tubylcze w kraju złożyły skargę do Trybunału Konstytucyjnego, aby powstrzymać planowane przez rząd prezydenta Guillermo Lasso rozszerzenie wydobycia ropy naftowej i kopalin w ekwadorskiej Amazonii. W pozwie twierdzą, że naruszone zostało prawo rdzennej ludności i narodowości do konsultacji w sprawie ekspansji działalności wydobywczej na ich terytoriach.

Celem [administracji prezydenta] jest podwojenie produkcji ropy naftowej do 2025 roku z pół miliona do miliona baryłek ropy dziennie.

Dziennikarz wskazuje, że zwiększenie wydobycia nie będzie obojętne dla środowiska naturalnego.

Dąbrowski mówi także o aresztowaniu Salvadora Camarillo Salasa, pseudonim „El Chato”, jednego z najdłużej pracujących handlarzy narkotyków w mieście Meksyk i brata Fidela Camarillo Salasa, znanego jako „El Papirrín”, najważniejszego pana narkotykowego pod koniec lat 90. w mieście Meksyk.  Zauważa, że El Chato ma już 71 lat.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.P.

Dąbrowski: cała opozycja zgodziła się na wszczęcie oskarżenia konstytucyjnego przeciwko prezydentowi Chile

Kogo w Ameryce Łacińskiej pogrążą Pandora Papers? Prowadzący audycji „Republica Latina” w Radiu WNET o reakcjach na wyniki międzynarodowego dziennikarskiego śledztwa.

W Chile echem odbijają się wyniki międzynarodowego dziennikarskiego śledztwa Pandora Papers. Śledztwo chilijskich mediów LaBot i CIPER, należących do Międzynarodowego Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych (ICIJ), powiązało prezydenta Sebastiána Piñerę ze sprzedażą w 2010 roku firmy wydobywczej Dominga za pośrednictwem spółki należącej do jego synów biznesmenowi Carlosowi Délano – bliskiemu przyjacielowi prezydenta – za 152 mln dolarów. Według ustaleń dziennikarzy duża część transakcji została przeprowadzona w raju podatkowym, jakim są Brytyjskie Wyspy Dziewicze. Na doniesienia zareagowała chilijska opozycja. Jak poinformował deputowany Partii Socjalistycznej Jaime Naranjo:

Wszystkie ugrupowania opozycyjne zgodziły się na wszczęcie oskarżenia konstytucyjnego przeciwko prezydentowi Sebastiánowi Piñerze.

Wszczęcie oskarżenia może doprowadzić do impeachmentu Piñery. Tymczasem do I tury wyborów prezydenckich zostało jedynie sześć tygodni. Zbigniew Dąbrowski  zauważa, że na listach Pandora Papers znaleźli się także prezydenci Ekwadoru i Dominikany: Guillermo Lasso i Luis Abinadera. Według dziennikarzy obecny ekwadorski prezydent miał przed startem w wyborach kontrolować 14 spółek offshore. Zamknął je po tym, gdy uchwalono ustawę zakazującą kandydatom na prezydenta posiadania inwestycji w rajach podatkowych.

Guillermo Lasso przyznał, że posiada legalne, publicznie znane inwestycje w innych krajach natomiast przyznał również że znane jest wszystkim, że tych inwestycji pozbył się właśnie związku z ustawą z 2011 roku.

Guillermo Lasso doniesienia dziennikarskie określił jako „przedawnione i wyrwane z kontekstu”. Ponad 1200 Wenezuelczyków znalazło się na liście PP. Mają oni firmy zarejestrowane w rajach podatkowych. Nicolás Maduro ogłosił zaś we wtorek, że w Wenezueli rozpoczęły się właśnie święta Bożego Narodzenia. Prowadzący audycji „Republica Latina” w Radiu WNET wskazuje, że już trzeci raz Boże Narodzenie jest ogłaszane w Wenezueli tak wcześnie. Wyjaśnia, że  do kraju trafił transport giczy wieprzowej kojarzonej tam z Bożym Narodzeniem.

Były prezydent Peru Alberto Fujimori opuści specjalne więzienie, którego jest jedynym osadzonym. Zostanie przeniesiony do zwykłego zakładu karnego. 83-letni Fujimori przeszedł ostatnio inwazyjną operację serca, podczas której dwie małe rurki zostały umieszczone w jego tętnicach wieńcowych. Zdaniem jego córki Keiko, zmiana więzienia dla jej ojca „byłaby zamachem na jego życie”.

Jak twierdzi obecny rząd Peru, Fujimori jest najdroższym więźniem w tym kraju

W zeszłym roku na byłego prezydenta wydano 172 tys. dolarów, czyli 57 razy więcej niż w przypadku standardowego więźnia.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

A.P.