Wrocławska premiera odrestaurowanego filmu „Wielka droga”. Obraz jest pierwszym powojennym polskim filmem

Fotos z filmu "Wielka droga" / Fot. FINA

Film został odrestaurowany przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny. Prof. Konard Klejsa przekonuje, że „Wielka droga” przyciągnie uwagę odbiorców, również młodych.

Henryk Wars, podczas II wojny światowej, przeszedł cały szlak bojowy z Armią generała Władysława Andersa. Z kolei film Wielka Droga ukazuje wojenną drogę polskich żołnierzy formujących Armię generała Andersa w dalekiej Rosji, którą śledzimy przez pryzmat losów pary narzeczonych ze Lwowa, rozłączonych w wojennej zawierusze. Utwór Po mlecznej drodze stał się muzycznym  motywem przewodnim do filmu Wielka Droga, a także został wykorzystany we wspaniałym koncercie fortepianowym autorstwa Henryka Warsa. To wszystko będzie można usłyszeć i zobaczyć podczas tegorocznej edycji Nowych Horyzontów.

GODZ. 22.00 POKAZ FILMU WIELKA DROGA, REŻ. MICHAŁ WASZYŃSKI, 96 MIN, 1946, POLSKA

Wielka Droga to pierwszy powojenny fabularny film polski wyprodukowany w 1946 roku we Włoszech. W filmie zostały wykorzystane materiały dokumentalne zarejestrowane przez filmowców podążających szlakiem II Korpusu.

Wielka Droga to film mający ponad 75 lat, jednak dopiero od stosunkowo niedawna znany jest polskiej publiczności. Jedyna dotychczas znana w Polsce wersja tego filmu trafiła do zbiorów Filmoteki Narodowej w 1962 roku z USA. Z  uwagi na niewygodne dla Rosji sowieckiej wątki film ten przez 25 lat przeleżał na półce i nie był publicznie pokazywany.

Materiał prasowy FINA ( fragment )

Letnie wydarzenia plenerowe w Polsce- Radiowy Słup Ogłoszeniowy – 21.07.2023 r.

Dr Buława: bitwa pod Monte Cassino była bitwą narodów

Fot. Melchior Wańkowicz: Bitwa o Monte Cassino, Rzym 1947 / Wikimedia Common / Public Domain

Dzięki temu, że Polacy związali siły niemieckie, wróg musiał wezwać posiłki, by nie dopuścić do przerwania frontu nad rzeką Rapido – tłumaczy historyk znaczenie wysiłku naszych żołnierzy.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

Jabłonka o zdobyciu Monte Cassino: Umocnienia niemieckie mógł zdobyć tylko naród, który za nimi miał swoją ojczyznę

Generał Władysław Andres i Wielka Droga. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – zaprasza Dorota Lekka

Kuratorka wystawy „Wielka Droga. Armia Andersa” zapowiada premierę odrestaurowanego filmu „Wielka droga’ , która odbędzie się na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni oraz wystawę promującą ten film.

Wysłuchaj całej audycji już teraz!

Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny zaprasza na repremierę odrestaurowanego w tym roku pierwszego polskiego powojennego filmu fabularnego pt. „Wielka Droga” w reż. Michała Waszyńskiego z 1946 r., która odbędzie się 15 września na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz 30 września na Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci. Film, pełen wątków patriotycznych, pokazuje światu udział Polaków w kluczowych wydarzeniach II wojny światowej oraz ich zasługi dla jej zakończenia. Nasycony jest archiwalnymi zdjęciami dokumentalnymi m.in. z bitwy o Monte Cassino. Pokazom filmowym towarzyszyć będzie wystawa plenerowa „Wielka Droga. Armia Andersa” przygotowana w oparciu o materiały archiwalne ze zbiorów Filmoteki Narodowej.

Dorota Lekka podkreśla, że jest to zabytek polskiej kinematografii  i pierwszy pełnometrażowy film fabularny w Polsce.

Niestety jest w Polsce bardzo mało znany, dlatego że pierwsza premiera tego filmu miała miejsce w 1991 roku, a zatem bardzo późno. Czekał na półce 45 lat. Natomiast pierwsza premiera kinowa to był rok 2012. Zatem ten film w zasadzie nie miał swojej należytej premiery i teraz nadchodzi się świetna okazja, dlatego że film przeszedł prace restauracyjne. 

Film przedstawia losy pary narzeczonych rozłączonych wojną: od oblężenia Lwowa w 1939 roku do formowania Armii Andersa w ZSRS poprzez tułaczkę w Iranie, Iraku, Palestynie i Egipcie aż po
kampanię włoską. Istotnym i najbardziej wartościowym elementem filmu są autentyczne zdjęcia dokumentalne, m. in. z bitwy o Monte Cassino, w której bohater filmu – Adam zostaje ranny.

„Wielka Droga” to film mający już ponad 75 lat, jednak dopiero od stosunkowo niedawna znany jest polskiej publiczności. Ekspozycja wystawy towarzysząca filmowi „Wielka Droga. Armia Andersa” podporządkowana została poszczególnym etapom Wielkiej Drogi, począwszy od historii lwowskich Polaków, przez wybuch II wojny światowej,deportacje na Syberię, organizację Polskich Sił Zbrojnych w ZSRS, po Iran, Irak, Palestynę, Egipt, Włochy.

Wraz z żołnierzami i artystami Andersa możemy przemierzyć szlak Wielkiej Drogi, stając się na chwilę świadkami zarówno wielkich, historycznych momentów, jak i zwyczajnej codzienności w zmieniającym się krajobrazie danego kraju – mówi Dorota Lekka.

Czytaj także:

Co słychać? – 27.07.2022 r. – Grzegorz Kapla, Filip Musiał i Jacek Rozenek – prowadzi Katarzyna Adamiak

K.P.

W Londynie odsłonięto pomnik generała Andersa

25 czerwca 2021 w Londynie odsłonięto popiersie gen. Władysława Andersa oraz tablicę poświęconą jego pamięci.

Wydarzenie uświetnili – inicjatorka powstania memoriału Władysława Andersa, córka generała, Anna Maria Anders (obecna ambasador RP we Włoszech), a także dr hab. Arkady  Rzegocki, ambasador RP w Wielkiej Brytanii, jak również konsul generalny Mateusz Stąsiek. Oprócz nich wśród gości honorowych był dyrektor National Army Muzeum, Justin Maciejewski, brytyjski minister do spraw polityki handlowej i poseł dzielnic Chelsea i Fulham Greg Hands, znani historycy Roger Moorhouse i Andrew Roberts oraz weterani wojenni.

Ceremonia odsłonięcia popiersia odbyła się w National Army Museum. Muzeum znajduje się niedaleko Royal Army Hospital, znanego domu opieki nad weteranami wojennymi.
Ceremonii towarzyszył panel dyskusyjny, poświęcony postaci gen.Andersa, historii II Korpusu Polskiego i ich spuściźnie.

 Jestem naprawdę szczęśliwa i wzruszona. Wczoraj tabliczka w Ognisku Polskim, dzisiaj popiersie Ojca w muzeum, zaś po południu jeszcze tablica na domu, w którym mieszkałam. Moje marzenia się spełniają – powiedziała ambasador Anders.

Jest to pierwszy w Wielkiej Brytanii pomnik, upamiętniający Władysława Andersa. Generał po wojnie postanowił pozostać w Wielkiej Brytanii do końca swoich dni, nie zgadzając się na sowietyzację Polski.

Anna Maria Anders w rozmowie z Radiem WNET kilkukrotnie podkreślała, że smuciło ją, iż osoba tak zasłużona dla brytyjskiej Polonii oraz stosunków polsko-brytyjskich, dopiero teraz doczekała się upamiętnienia. We Włoszech, gdzie córka generała pełni funkcję ambasadora, taki pomnik stoi już od dawna. Zaledwie kilkanaście dni  temu uczestniczyła zarówno w obchodach rocznicy śmierci generała, jak i bitwy pod Monte Cassino.

Jako dyrektor National Army Museum w Londynie mam zaszczyt móc przyjąć do narodowej kolekcji Zjednoczonego Królestwa to wspaniałe popiersie generała Władysława Andersa autorstwa Andrzeja Pityńskiego. Fakt, że to popiersie zostało ufundowane i podarowane przez Polonię i przyjaciół Polski, czyni go szczególnie silnym gestem. Jest to żywy symbol głębokiej przyjaźni między naszymi dwoma krajami i naszej wspólnej historii walki o wolność. Jako syn polskiego żołnierza, który służył we Włoszech pod dowództwem gen. Andersa, ten przedmiot dotyka mnie głębiej, niż mogę wyrazić – powiedział Justin Maciejewski.

Tego samego dnia odsłonięto tablicę poświęconą generałowi. Znajduje się ona na froncie budynku przy 78 Brondesbury Park w północno-zachodniej dzielnicy Londynu. Dom ten gen. Anders kupił niedługo po zakończeniu wojny i mieszkał w nim aż do śmierci w 1970 r. Tablica powstała z inicjatywy Polish Heritage Society i Ambasady RP w Londynie. W tym domu wychowywała się Anna Maria Anders. Budynek ma już nowego właściciela, który jednak zaprosił zgromadzonych do zwiedzania domu. Anna Maria Anders nie kryła wzruszenia.

Tablica poświęcona generałowi w Brondesbury Park w piękny sposób przypomina miejsce, gdzie przez wiele lat mieszkał generał. Jestem niezwykle wdzięczny Polish Heritage Society za kolejną owocną inicjatywę upamiętnienia na Wyspach Brytyjskich wielkiej polskiej postaci i mam nadzieję, że w przyszłości powstanie takich tablic jeszcze więcej, tak aby polskie miejsca pamięci znajdowały się w każdym zakątku Wielkiej Brytanii – powiedział ambasador Rzegocki.

Popiersie generała Andersa jest dostępne do obejrzenia za darmo w National Army Museum.

Iza Smolarek

Alex Sławiński