Dr Jabłonka: 30 czerwca 1940 r. Stefan Rowecki ps. „Grot” został mianowany komendantem głównym Związku Walki Zbrojnej

Jak zaznacza ekspert: „Grot sławił się scentralizowaniem wszystkich rozdrobnionych grup bojowych w jeden Związek Walki Zbrojnej, który 14 lutego 1942 r. przemianowali na Armię Krajową.”

Drugim gościem środowego „Poranka WNET” jest historyk, dr Krzysztof Jabłonka. W rozmowie z redaktorem Krzysztofem Skowrońskim dotyka wątku historii Stefana Pawła Roweckiego, ps. „Grot” – generała dywizji Wojska Polskiego, Komendanta Głównego Związku Walki Zbrojnej i dowódcy Armii Krajowej. Ekspert przybliża m.in. związaną z nim rocznicę:

Przede wszystkim, 30 czerwca 1940 r. został mianowany przez Kazimierza Sosnkowskiego komendantem głównym Związku Walki Zbrojnej – zaznacza dr Krzysztof Jabłonka.

Historyk porusza temat zasług Stefana Pawła Roweckiego, ps. „Grot”. Wśród nich, jako najistotniejszą wymienia scentralizowanie polskich grup bojowych:

Grot sławił się scentralizowaniem wszystkich rozdrobnionych grup bojowych w jeden Związek Walki Zbrojnej, który 14 lutego 1942 r. przemianowali na Armię Krajową. Armia Krajowa zapisała się w historii złotymi zgłoskami – najwspanialszy ruch oporu w Europie.

Ekspert przypomina również o drugiej wypadającej dziś rocznicy związanej ze Stefanem Roweckim ps. „Grot”. Jak komentuje dr Krzysztof Jabłonka 30 czerwca 1943 r. przy ulicy Spiskiej 14 dowódca AK został wydany w ręce Gestapo:

Była trójka zdrajców. (…) Jeden z nich, Ludwik Kalkstein, rozpoznał „Grota” na ulicy (…) i natychmiast zadzwonił po Gestapo – mówi dr Krzysztof Jabłonka.

Rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego opowiada także co działo się ze Stefanem Roweckim po jego aresztowaniu i przewiezieniu samolotem do Berlina. Jak przytacza dr Krzysztof Jabłonka, w stolicy III Rzeszy miał podobno rozmawiać z Himmlerem:

Tam podobno sam Himmler usiłował z nim pertraktować – że jak Armia Krajowa stanie po stronie hitlerowskiej, to będą się wspólnie bronić przed Sowietami. On się na to nie dał nabrać i odmówił – komentuje ekspert.

Ponadto, dr Krzysztof Jabłonka opisuje pobyt „Grota” Roweckiego w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Jak ocenia rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego, w trakcie jego uwięzienia władze obozu nagle zmieniły stosowaną wobec niego strategię:

Z szacunkiem go potraktowano. Zawieziono go do Sachsenhausen. W pewnym momencie dowódca tego obozu zaczął mu zaostrzać warunki. (…) Chciano wymusić coś na nim, co się akurat okazało największym ich błędem. W tym momencie „Grot” Rowecki nie miał już wątpliwości, że wybrał dobrą drogę. Tyle tylko, że musiał za nią przypłacić życiem. (…) 2 sierpnia miał być zastrzelony w pobliżu krematorium w Sachsenhausen – mówi dr Krzysztof Jabłonka.

Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy!

N.N.

76. rocznica powstania warszawskiego. Oficjalne obchody

W piątkowych obchodach w stolicy brać będą udział prezydent Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki, wicepremierzy oraz prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

Bardziej kameralne i transmitowane online – takie są tegoroczne obchody rocznicy warszawskiego zrywu. 24 godziny przed jego dokładną rocznicą kwiaty pod pomnikiem Powstańców Warszawy  złoży Zarząd Środowiska Batalionu AK „Kiliński”. Godzinę później zostanie odprawiona msza św. w Katedrze Polowej Wojska Polskiego z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy.

W dniu samej rocznicy oficjalne obchody rozpoczną się o 8.30 od złożenia kwiatów przy tablicy upamiętniającej podpisanie przez płk. Antoniego Chruściela „Montera” przez przedstawicieli władz miejskich i państwowych. Dowódca sił powstańczych zostanie także ponownie uhonorowany o godz. 16, gdy na jego grobie wieńce złożą przedstawiciele władz państwowych.

O godz. 9 i 10 uhonorowani zostaną powstańcy Mokotowa upamiętnieni w pomnikach w Parku im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera i przy ul. Dworkowej. Na 12 planowane jest złożenie kwiatów pod pomnikiem gen. Zbigniewa Ścibora-Rylskiego „Motyla” (Park im. marsz. Edwarda Rydza-Śmigłego), a o 12:45 – pod pomnikiem gen. Stefana Roweckiego „Grota” (róg ul. Chopina i Al. Ujazdowskich). O godz. 13.30 rozpoczną się uroczystości pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.

W godzinę „W” jak co roku Warszawę wypełni dźwięk syren alarmowych i  i rozpocznie się główna uroczystość z udziałem przedstawicieli władz państwowych przed pomnikiem Gloria Victis na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie spoczywa ok. 4-4,5 tys. uczestników walk.

Na 20.30 planowane jest wspólne śpiewanie powstańczych piosenek z udziałem orkiestry i chóru pod kierownictwem Jana Stokłosy w Parku Wolności przy Muzeum Powstania Warszawskiego. By uczestniczyć  w akcji „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki” należy się zarejestrować na stronie: www.rejestracja.1944.pl.

A.P.