„Co jest rozumne, jest rzeczywiste; a co jest rzeczywiste, jest rozumne”. 250 lat temu urodził się Georg W. F. Hegel

Niemiecki idealista, fenomenolog, historiozof i dialektyk przyszedł na świat 27 sierpnia 1770 r. w Stuttgarcie. Jego idee nie przestają inspirować filozofów.

Urodzony w religijnej luterańskiej rodzinie Georg Wilhelm Friedrich Hegel przygotowywany był przez rodziców do roli duchownego przez studia teologiczne w Tybindze. Tam jego współlokatorami byli poeta i filozof Friedrich Hölderlin i inny przedstawiciel klasycznego niemieckiego idealizmu, Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling, z którymi prowadził długie rozmowa na tematy filozoficzne. Emocje tybindzkich studentów poza filozofią Kanta wzbudzały idee oświecenia i próba ich realizacji w rewolucji francuskiej. Choć Hegla zniechęcał jakobiński terror, to nie porzucił swoich sympatii dla żyrondystów. W wydanych w na przełomie 1820 i 1821 r. Elementach filozofii prawa pisał, że

Esencją nowoczesnego państwa jest unia tego, co uniwersalne z pełną wolnością partykularnego i dobrobytem jednostek.

Po studiach Wirtemberczyk nie został duchownym, za to napisał pracę „Życie Jezusa”, której  ukazany jest jako racjonalistyczny filozof  odrzucający przesądy i „pozytywną religię faryzeuszy” . Religia pozytywna to taka, która ma określonego historycznego założyciela. Temat ten filozof rozwinął w pracy „Pozytywność religii chrześcijańskiej” . Uważał, jak wyjaśnia portal DW.com, że Bóg nie był zawsze taki, jaki jest obecnie, lecz z czasem stał duchem świata (Weltgeist) zawierającym i jednoczącym w sobie przeszłe epoki. Nie przestał się przy tym identyfikować jako luteranin uważając, że jego poglądy filozoficzne są spójne z chrześcijaństwem.

Autor “Wykładów z filozofii dziejów” rozwijał własne koncepcję historiozoficzne. Był autorem koncepcji „ducha czasu” (Zeitgeist), według którego każda z kolejno następujących epok cechuje się własnym dominującym duchem. Następstwo kolejnych epok nie było przypadkowe, lecz wpisywało się w proces, w którym przeciwieństwo i negacja napędzają rozwój ludzkości. Heglowi przypisuje się ujęcie procesu dialektycznego w triadę teza-antyteza-synteza, jednak w ten sposób wyraził to faktycznie Johann Gottlieb Fichte.

Absolutyzm oświecony miał być ukoronowaniem procesu rozwoju ludzkości, zaś państwo pruskie oferować największą możliwą wolność. Część uczniów Hegla, nazywana przez swych oponentów „Prawymi Heglistami” opowiedziała się za protestancką ortodoksją w teologii i konserwatyzmem w polityce. Lewi Hegliści, znani także jako Młodzi Hegliści reinterpretowali Hegla w duchu rewolucyjnym i ateistycznym. Pod wpływem tych ostatnich tworzyli Karol Marks i Fryderyk Engels.

Georg W. F. Hegel zmarł 14 listopada 1831 w Berlinie w czasie epidemii cholery, jaka wybuchła w niemieckiej stolicy.

A.P.