Substancje, nad którymi pracują naukowcy z PK, będą w stanie spowodować szybką poprawę nastroju, wyeliminować stany lękowe, bezsenność, a w niektórych przypadkach nawet złagodzić objawy schizofrenii.
Naukowcy z Politechniki Krakowskiej pracują nad stworzeniem nowych leków przeciwdepresyjnych. Jak zapowiadają, związki, które opracowują, mogą być także skuteczne w leczeniu schizofrenii i choroby Alzheimera.
Uczestnicy projektu chcą uzyskać nowe substancje aktywne, które będą oddziaływać na ośrodkowy układ nerwowy, i opracować innowacyjne metody otrzymywania związków do produkcji leków psychotropowych. Nowa metodologia ma być bardziej ekologiczna i ekonomiczna. Dzięki niej będzie można nie tylko wytwarzać nowe związki, ale również leki, które już są dostępne w aptekach.
Jak zauważyła w rozmowie z PAP kierująca projektem dr inż. Jolanta Jaśkowska, obecnie na rynku farmaceutycznym brakuje skutecznych, szybko działających leków antydepresyjnych, nie wywołujących efektów ubocznych. – Poszukujemy związków będących bazą do produkcji nowych antydepresantów, które usuną obecne ograniczenia – powiedziała kierownik.
– Związki, którymi się zajmuje mój zespół (arylopiperazyny), wykazują szerokie działanie – zaznaczyła. Można je stosować jako leki przeciwbakteryjne albo wykorzystywać w chorobach układu krążenia. Mogą mieć także oddziałanie terapeutyczne w leczeniu choroby Alzheimera i schizofrenii. Naukowcy skupiają się na opracowaniu nowych antydepresantów. Zamierzają jednak rozwijać projekt wielokierunkowo – tak, by uzyskać efekty także w leczeniu innych chorób.
Substancje, nad którymi pracują naukowcy z PK, mogą spowodować szybką poprawę nastroju, wyeliminować lęki, bezsenność, a w niektórych przypadkach także złagodzić objawy schizofrenii.
– Generalnie za ich pomocą dążymy do zwiększenia poziomu serotoniny w organizmie. Bazą wyjściową do tych poszukiwań są związki, o których wiemy, że mogą wykazywać albo wykazują pożądane przez nas działanie, ale poszukujemy takiej modyfikacji w ich strukturze, która pozwoli nam uzyskać lepsze efekty w leczeniu chorych na depresję – wyjaśniła kierowniczka projektu.
Badania radioreceptorowe nowych związków prowadzone są w Zakładzie Chemii Leków Instytutu Farmakologii PAN. – Na razie badamy aktywność naszych substancji w odniesieniu do trzech podstawowych receptorów. W takich badaniach otrzymujemy informacje, czy związek, który odkryliśmy, wiąże się z receptorem. A jeśli tak – to jak silnie. Pierwsze wyniki badań in vitro są bardzo obiecujące. Potwierdzają, że nasze związki wiążą się z receptorami bardzo silnie i selektywnie. W ostatniej fazie projektu będziemy także prowadzić badania in vivo, czyli na zwierzętach – ujawniła chemiczka.
Drugim ważnym celem projektu jest opracowanie nowych metod syntezy związków o działaniu antydepresyjnym. Metody te będzie można stosować zarówno do otrzymywania istniejących już na rynku leków, jak i nowych substancji.
– Szukaliśmy rozwiązań, które będą bardziej wydajne, bardziej ekonomiczne i bardziej ekologiczne, zgodne z zasadami „zielonej” chemii. Mogę potwierdzić, że na obecnym etapie badań mamy już opracowane dwie nowe metody. Przygotowujemy się do ich opatentowania – powiedziała dr Jaśkowska.
Jak wyjaśniła, działania zaproponowane przez jej zespół skrócą proces produkcji leków o kilka czasochłonnych i kosztownych faz. – Według naszych metod czas, w którym zachodzi pożądana przez nas reakcja chemiczna, wynosi kilka minut, a w niektórych przypadkach zaledwie kilkadziesiąt sekund. Nasze pomysły pozwoliły też ograniczyć udział toksycznych rozpuszczalników w procesie powstawania nowych związków – powiedziała nasza rozmówczyni.
Wstępne wyniki badań naukowców z PK wywołały już zainteresowanie rynku farmaceutycznego. – My odkrywamy związki, które są kandydatami na lek, dla firm farmaceutycznych to baza do prowadzenia dalszych prac na drodze do wprowadzenia leku na rynek – zaznaczyła dr Jaśkowska.
Naukowcy z Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej współpracują z PAN, Warszawskim Uniwersytetem Medycznym oraz Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Projekt jest finansowany w ramach programu „Lider” VI Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
PAP/lk
