Tomasz Wybranowski: Gałczyński miał reporterski osąd i trzeźwą jaźń

Tomasz Wybranowski opowiada o Konstantym Ildefonsie Gałczyńskim z okazji 116. rocznicy urodzin poety.

Tomasz Wybranowski zauważa, że mimo sukcesów w życiu prywatnym i artystycznym Gałczyński zmagał się z chorobą alkoholową. Zachował przy tym trzeźwe spojrzenie na otaczającą go rzeczywistość, co przekazał w swych utworach. Historyk literatury mówi, że autokreacja Gałczyńskiego to połączenie Stańczyka z Papkinem. Według krytyków literatury był to

Człowiek, który zawsze starał się przypodobać władzy. Przed wojną związał się z Bolesławem Piaseckim […], a po wojnie napisał poemat dla zdrajcy. Mowa rzecz jasna o Czesławie Miłoszu.

Poeta często powtarzał, że jest dzieckiem szczęścia. Został wyrzucony z podchorążówki, w której dał się poznać jako birbant. W rezultacie w kampanii wrześniowej służył jako szeregowy żołnierz w Korpusie Ochrony Pogranicza. Będąc szeregowcem doczekał się zwolnienia z niewoli sowieckiej, w przeciwieństwie do oficerów.

Wysłuchaj całej rozmowy już teraz!

K.T./A.P.

Urbankowski wspomina Herberta: był niszczony od samego początku

Znawca twórczości Zbigniewa Herberta opowiada o jego poezji, relacjach z innymi literatami oraz o jego lwowskich korzeniach.

95 lat temu we Lwowie przyszedł na świat Zbigniew Herbert. Bohdan Urbankowski, eseista, dramaturg, w rocznicę urodzin mówi o swoim  pierwszym spotkaniu z poetą, które miało miejsce w 1972 r.:

Herbert potraktował nas wszystkich jednakowo, w sposób iście lwowski- mianowicie zaprosił nas do ,,Krokodyla”,  na Rynek Starego Miasta, i tam było bardzo poetycko, śpiewaliśmy lwowskie piosenki.

Próbując zdefiniować charakter swojej znajomości z Herbertem, Urbankowski określa ją jako „serdeczną, ale bardzo luźną”.

Autor książki ,,Poeta-człowiek zwielokrotniony” opowiada, że niektóre wiersze Herberta zrozumiał dopiero po wizycie we Lwowie, a u emigrantów miał opinię prawdziwego Polaka i poety z krwi i kości.

Poruszony został również wątek ataków na Herberta ze strony  Juliana Kornhausera i Adama Zagajewskiego, zawartych w książce „Świat nieprzedstawiony”:

Herbert był niszczony od samego początku (…). Zarzucali mu ucieczkę od rzeczywistości.

Urbankowski przypomina, że Zagajewski w swojej poezji głosił marksizm, do którego obecnie się wraca. Odpiera te dawne zarzuty:

Ta rzekoma ucieczka była próbą znalezienia dystansu, z daleka lepiej widać (…) Z drugiej strony, była elementem języka ezopowego – wyjaśnia Herbertowską strategię radzenia sobie z cenzurą jego biograf.

W dalszej części rozmowy Bohdan Urbankowski opowiada o przyczynach rozpadu przyjaźni Zbigniewa Herberta i Czesława Miłosza:

Rozłam dotyczył spraw ideowych, bardzo poważnych.

Herbert zarzucał Miłoszowi pisanie „bardzo niesmacznych artykułów” w czasach stalinowskich. Miał też, jak dodaje Urbankowski, pretensje o pracę Miłosza dla PRL-owskiej dyplomacji. Krytykował również rozumienie roli poety przez późniejszego noblistę, jako służebnej wobec polityków.

Herbert i Miłosz to jak Mickiewicz i Słowacki (…) Ich drogi były równoległe, ale rozbieżne.

konkluduje Bohdan Urbankowski.

 

A.W.K

 

 

 

 

Olga Tokarczuk laureatką literackiej Nagrody Nobla

Do grona, teraz już pięciorga, Polaków, którzy otrzymali literacką Nagrodę Nobla dołączyła Olga Tokarczuk. W pierwszym od dwóch lat rozdaniu nagród laureatami została polska pisarka i Peter Handke.

W ciągu 118 lat istnienia Nagrody Nobla w dziedzinie literatury wyróżnionych zostało czworo polskich pisarzy: Henryk Sienkiewicz (1905), Władysław Reymont (1924), Czesław Miłosz (1980) i Wisława Szymborska (1996). W środę do tego grona dołączyła autorka „Ksiąg Jakubowych” i „Prowadź swój pług przez kości umarłych”.

Informację o decyzji Akademii Szwedzkiej przekazał jej nowy sekretarz Mats Malm. W uzasadnieniu możemy przeczytać, że Olga Tokarczuk otrzymała Nobla za „narracyjną wyobraźnię, która wraz z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic, jako formę życia”.

W maju 2018 r. Olga Tokarczuk została wyróżniona nagrodą International Man Booker Prize za powieść „Bieguni”.

Jestem pierwszą polskojęzyczną pisarką, która wygrywa tę międzynarodową nagrodę. Wierzę jednak, że literatura jest stworzeniem, które rodzi się w jednym języku i może być przeniesiona na inny język.

Komentowała Tokarczuk tamten werdykt w 2018 r. Od tego czasu wzmogły się spekulacje na temat nagrody Nobla dla pisarki.

Wartość Nagrody Nobla w każdej dziedzinie to 9 mln koron (ok. 780 tys. euro). Ceremonia wręczenia nagród odbywa się 10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla. Nominacje do nagród Nobla oraz przebieg głosowania członków Akademii pozostają tajne przez 50 lat. O tym, kto może otrzymać literackiego Nobla, spekulują jednak w skandynawskich mediach literaturoznawcy oraz dziennikarze działów kultury.

W zeszłym roku nie doszło do wręczenia nagrody ze względu na oskarżenia o molestowanie seksualne, jakie 18 kobiet skierowało wobec męża jednej z członkiń z Akademii. W reakcji część członków kapituły poddała się do dymisji, przez co zabrakło wymaganego kworum.

A.P.