Czemu birmańscy generałowie są tak brutalni? Czy Mjanma podzieli los Syrii? Kto popiera juntę? Dr Michał Lubina o tym, jak wygląda i jak może się potoczyć sytuacja w Birmie.
Mamy ponad 600 ofiar i ten licznik rośnie.
Dr Michał Lubina wyjaśnia, dlaczego reakcja birmańskich generałów jest tak brutalna. Strzelanie do ludzi to jedyny sposób, jaki znają, aby poradzić sobie z buntem społecznym. Cel polityczny jest bardzo jasny – podporządkować sobie społeczeństwo. Niemniej jednak to się nie udało.
Mamy nieprzychodzenie do pracy. Handel się załamał, łańcuchy dostaw.
Sytuacji nie rozwiązują krwawe represje. W rezultacie w kraju panuje chaos, który jest nazywany w środowisku międzynarodowym „upadłym”. Jak wyjaśnia politolog, Mjanma dzieli się na Birmę właściwą zamieszkaną przez Birmańczyków i kresy zamieszkane przez mniejszości etniczne. Na pograniczu od dekad toczy się pernamentna wojna.
Scenariusz numer 1 jest nadal taki, że armia to wydusi.
Dr Lubina przypomina przypadek Filipin, gdzie część junty przeszła na stronę opozycji przeciw dyktaturze Ferdinand Marcos. Byłby to cudowny scenariusz w przypadku Mjanmy.
Armia ma nadal 300-400 tys. żołnierzy.
Część żołnierzy wierzy w propagandę junty, która twierdzą, że San Suu Kyi i popierający ją protestujący po dojściu do władzy dzięki wsparciu zagranicy doprowadzą do wyprzedania majątku birmańskiego i upadku krajowego buddyzmu. Inni żołnierze nie chcą strzelać do protestujących, ale robi to ze strachu o własne życie. Nieliczni, i to tylko szeregowcy, dezerterują.
Liczba dezerterów wciąż nie osiągnęła masy krytycznej.
Nadal wszystko wskazuje, że armia rozstrzela wszystkich i sytuacja wróci do stanu sprzed 1989 r. Jak na sytuację reaguje zagranica Indonezja, Malezja i Singapur wywierają presję na juntę, uznając ją za część problemu. Chiny, Indie i Tajlandia popierają generałów, chociaż się z tego nie cieszą, zdając sobie sprawę, że to sami wojskowi odpowiadają za obency kryzys.
„Strzelają do nas jak do ptaków, nawet w naszych domach” – relacjonuje Agencji Reuters jeden z protestujących w mieście Mjingjan. Liczba ofiar trwających już drugi miesiąc protestów stale rośnie.
W sobotę 27 marca, w birmański „Dzień Armii” doszło do ponownego rozlewu krwi na ogromną skalę. Zastrzelono wówczas 90 protestujących, a dzień później doszło m.in. do rzucania granatami w manifestantów. Protestujący Birmańczycy od blisko 2 miesięcy domagają się przywrócenia obalonych władz cywilnych i uwolnienia szefowej rządu, noblistki Aung San Suu Kyi.
Bilans ofiar cywilnych wśród protestujących, nieuzbrojonych Birmańczyków stale rośnie. Od zamachu stanu 1 lutego 2021 potwierdzono już śmierć ponad 500 obywateli. Jak podaje Stowarzyszenie Pomocy Więźniom Politycznym w Birmie – potwierdziliśmy 510 ofiar śmiertelnych – informuje organizacja.
Według stowarzyszenia, faktyczna liczba ofiar może jednak różnić się od oficjalnych statystyk i być znacznie wyższa. Wynika to z tego, że setki osób aresztowanych w trakcie dwóch miesięcy protestów uznaje się za zaginione.
Zgodnie z informacją birmańskiego portalu „Myanmar Now” w ostatnią sobotę śmierć poniosło przynajmniej 114 osób, wśród nich młodzież poniżej 16. roku życia. Jak relacjonuje dla Agencji Reuters jeden z manifestantów z miasta Mjingjan:
Strzelają do nas jak do ptaków, nawet w naszych domach. (…) Ale mimo to będziemy protestować. Musimy walczyć, aż do upadku junty – podkreśla mężczyzna.
Stosowany przez birmańskie siły bezpieczeństwa terror potępiają Wielka Brytania, UE i USA – jednak medialna krytyka to póki co jedyny wyraz wsparcia ze strony państwa zachodnich wobec protestujących obywateli Mjanmy. Do sobotniej krwawej rozprawy z demonstrantami doszło w dniu sił zbrojnych, podczas gdy dzierżący władzę generał Ming Aung Hliang zapewniał publicznie o chęci chronienia obywateli i dążeniu do demokracji.
Podczas birmańskich oficjalnych uroczystości 27 marca obecny był wiceminister obrony Rosji, Aleksander Fomin, a także przedstawiciele Chin i Indii. Jak podkreślił w trakcie wydarzenia szef junty, Ming Aung Hliang:
Rosja jest naszym prawdziwym przyjacielem – cytuje generała Reuters.
Dr hab. Michał Lubina o wczorajszych wydarzeniach w Mjanmie: Armia spacyfikowała jedną z dzielnic Rangunu; oddziały armii podjechały pociągiem podmiejskim i zaczęły rzucać w ludzi granatami.
W dzisiejszym „Kurierze w Samo Południe” ekspert ds. dalekowschodnich, dr hab. Michał Lubina, mówi o najnowszych wydarzeniach w Mjanmie. W sobotę 27 marca w birmański „Dzień Armii” zastrzelono 90 protestujących, dzień później doszło m.in. do rzucania granatami w manifestantów:
Armia spacyfikowała jedną z dzielnic Rangunu, w ten sposób, że oddziały armii podjechały pociągiem podmiejskim i zaczęły rzucać w ludzi granatami. Jeden człowiek stracił rękę, kilku pozostałych jest rannych. W niedzielę birmańska armia spaliła jednego człowieka żywcem oraz ostrzelała myśliwcami trzy wioski Karenów. Ponadto zabiła kilkoro dzieci i jedną kobietę.
Politolog wskazuje na całkowity brak poszanowania Praw Człowieka w działaniach, którymi birmańska armia terroryzuje swoich obywateli w trakcie pacyfikacji protestów:
Wcześniej armia birmańska miała na koncie ostrzelanie porodówki, pobicia lekarzy, grabarzy. zabójstwa dzieci. To jest długa lista zbrodni. Trudno wyobrazić sobie taką zbrodnię, której ta armia jeszcze nie popełniła.
Rozmówca Adriana Kowarzyka podkreśla, że jedyną nadzieję w kwestii wolności Mjanmy stanowi fakt, że Birmańczycy nadal próbują walczyć – ponieważ pomoc ze strony międzynarodowej jest znikoma:
Naprawdę chciałbym żeby w tej sytuacji było widać „światełko w tunelu”. Chyba jest nim jedynie fakt, że ludzie wciąż walczą – chociaż nie wiem czy to dobrze, bo w efekcie więcej ich ginie. Natomiast ludzie wciąż walczą, mamy tak naprawdę ludowe powstanie przeciwko armii.
Ekspert próbuje również zmierzyć się z pytaniem dotyczącym źródła terroru stosowanego przez przywódców birmańskiej armii:
Podstawowe pytanie, które ciśnie się na usta to: dlaczego birmańska armia stosuje takie metody? Na to nie ma dobrej odpowiedzi, ale najpopularniejszą jest taka, że birmańska armia od 80 dekad walczy z partyzantami w różnych częściach kraju. Na początku byli to komuniści, później różne powstania mniejszości etnicznych – spośród których większość pokonali – i tak birmańska armia zachowywała się zawsze na pograniczach. Z tą różnicą, że było to pogranicze. Świat tego nie widział, a oni przenoszą teraz te nawyki na własną ludność.
Wojsko zastrzeliło w sobotę co najmniej 64 osoby protestujące w Mjanmie – przekazała agencja Reuters, powołując się na portal Myanmar oraz na relacje świadków.
Dziś w Mjanmie obchodzony jest Dzień Sił Zbrojnych. Głównodowodzący Sił Zbrojnych Mjanmy, czyli przywódca junty Min Aung Hlaing powiedział podczas parady w stolicy, że wojsko będzie dziś chronić ludzi i dążyć do demokracji. Efekt tej “ochrony” to na ten moment co najmniej 64 ofiary śmiertelne, wśród nich młody chłopiec. Niektóre źródła podają nawet 90 ofiar. [related id=”139833″]Dzisiejszy dzień należy do jednego z najkrwawszych od wybuchu zamachu stanu, jaki miał miejsce w Republice Związku Mjanmy 1 lutego.
Mieszkańcy Birmy giną z rąk birmańskich sił bezpieczeństwa. Możemy niestety spodziewać się, że liczba ofiar będzie rosła. Jak podkreślił w rozmowie z Radiem WNET ekspert ds. Bliskiego i Dalekiego Wschodu, dr Michał Lubina:
To, co dziś wydarzyło się w Birmie, było do przewidzenia. Dziś obchodzony jest Dzień Armii Birmańskiej – To święto upamiętnia powstanie antyjapońskie w Birmie. To, co jest ważne – armię birmańską stworzyli Japończycy i duch japońskiego militaryzmu jest tam widoczny po dziś dzień.
Tego faszystowskiego ducha na pewno czuli mieszkańcy Birmy, oglądając w piątkowy wieczór komunikat na swoich telewizorach, który pojawił się na tle delikatnej muzyki, informujący, że wojsko będzie strzelało do nieposłusznych obywateli w głowę. To, co ciekawe, groźba nie trafiła do serc Birmańczyków. Wezwali oni swoich zwolenników do wyjścia na ulicę.
Jest to w pewnym sensie porażka polityczna przywódcy wojska. Szef junty chciał zakończyć prosty do dzisiejszego dnia – obchodów święta armii, aby pokazać, że kontroluje sytuację.
Protestujący pokazali, że się nie poddają. Społeczeństwo zapłaciło daninę krwi, ale popsuło plany wojska oraz ich święto – powiedział dr Lubina.
Jak dodał, teraz mamy leninowską grę “kto kogo”. Armia chce przeczekać protesty, ma nadzieję na znudzenie się nimi społeczeństwa. Ludzie zaś, chociaż mają świadomość siły i przewagi wojska – wiedzą, że jeśli dziś ustąpią, to będą skazani na wojsko jeszcze przez najbliższe dziesięciolecia i do tego nie chcą dopuścić. Jedno jest pewne – wydarzenia z ostatnich dni pokazały, że przemoc nie wystarczy, aby powstrzymać mieszkańców Birmy. Poza demonstracjami mają cały wachlarz narzędzi i sposobów, którymi mogą i będą walczyć z wojskiem.
– Ustalenie liczby ofiar jest trudne […] Dziś otrzymałem informację, że wciągu ostatnich dwóch dni zginęło kolejne 180 osób. To by znaczyło, że całość sięgnęła 400 osób – oznajmia politolog.
W dzisiejszej rozmowie w „Kurierze w samo południe” Radia WNET dr Michał Lubina, politolog, badacz stosunków międzynarodowych specjalizujący się w problematyce współczesnej Mjanmy, mówił m.in. o kreatywnych formach obecnych protestów obywatelskich w Mjanmie:
Dzisiejsza forma protestów jest dosyć hybrydowa, bo rzeczywiście walczą obecnie w niektórych częściach Rangunu i Mandalaj, natomiast te miejsca, w których nie walczą wyglądają tak, że na ulicach poukładali kokosy z hasłami „Precz z reżimem” albo „Zwróćcie nam wolność” i cała ulica jest wyłożona takimi obiektami.
Badacz opowiada o rozmaitych formach i instalacjach artystycznych, powstających na birmańskich ulicach w ramach trwających od początku lutego protestów:
Wcześniej poustawiali na ulicach tradycyjne birmańskie wańki-wstańki – lalki wykonane z papier-mache, przypominające kobietę, również z podobnymi hasłami. Jest to bardzo ładny symbol, bo w domyśle oznacza zdanie – „jak nas popchniecie to my wstaniemy”.
Politolog odnosi się również do opublikowanych niedawno przez ONZ danych, z których wynika, że w ciągu trwających już kilkadziesiąt dni protestów zginęło blisko 150 osób. Prawdopodobnie oficjalne statystyki są znacznie zaniżone:
Ustalenie liczby ofiar jest trudne. Może sięgać ona nawet 200 osób – Birmańczycy ją zwiększają, ale nie jest to pewne. Dziś otrzymałem od birmańskiej znajomej informację, że w ciągu ostatnich dwóch dni zginęło kolejne 180 osób. To by znaczyło, że całość sięgnęła 400.
Ekspert ds. dalekowschodnich mówi o licznych represjach birmańskiego reżimu wobec dziennikarzy i o zastraszaniu całego społeczeństwa Mjanmy.
[related id=139229 side=left]Dr hab. Michał Lubina mówi o aresztowaniu polskiego fotoreportera w Mjanmie. Mężczyzna dokumentował tłumioną przez policję demonstrację. Wskazuje, że to już kolejny przypadek zatrzymania dziennikarza.
Polak został również pobity przez policję. Gdyby był krajowcem, groziłaby mu śmierć. Jako cudzoziemiec ma szansę jej uniknąć i zostać deportowany z kraju.
Ekspert relacjonuje ponadto stan protestów w Birmie. Ich natężenie nie spada.
– To zabawa w kotka i myszkę, tylko niestety krwawa. Władze stosują różne metody zastraszania. Po miesiącu manifestacji społeczeństwo nadal jest aktywne, to imponujące.
Gość Radia Wnet mówi też o silnym zakorzenieniu w tym dalekowschodnim kraju tendencji patriarchalnych, których głównym wyrazicielem jest armia. Ocenia, że społeczność międzynarodowa nie ma zbyt wielu skutecznych narzędzi do wpływania na rozwój wypadków.
To, co się tam dzieje, nosi cechy ludowego powstania przeciwko uprzywilejowanej kaście.
Konsulat RP próbuje nawiązać kontakt z zatrzymanym 11 marca dziennikarzem Robertem Bociagą, uzyskać informacje o jego stanie zdrowia, a także udzielić polskiemu obywatelowi niezbędnej pomocy.
Polish photojournalist Robert Bociaga was reportedly detained by Myanmar military soldiers in Shan capital Taunggyi on 11 March. His work has been featured in publications such as CNN and The Diplomat. His current whereabouts and condition are unknown. #WhatsHappeningInMyanmarpic.twitter.com/Bp6Xm18V2N
11 marca w Birmie (Shan, Taunggyi) został aresztowany polski fotograf i dziennikarz-freelancer, Robert Bociaga. Informację tę potwierdziło już w swoim oświadczeniu MSZ:
Potwierdzamy, że MSZ otrzymał informację o zatrzymaniu w Mjanmie polskiego dziennikarza, którą potwierdził konsul RP w Bangkoku we współpracy z konsulem Niemiec w Mjanmie (na podstawie przepisów unijnych, Niemcy udzielają pomocy konsularnej niereprezentowanym obywatelom polskim w Mjanmie).
[related id=139226 side=left]Jak podaje MSZ powody zatrzymania Bociagi są nieznane, wiadomo jedynie, że w Mjanmie zajmował się do tej pory bieżącymi sprawami społecznymi, ekonomicznymi i kulturowymi, dokumentował również odbywające się tam od początku lutego protesty. Dziennikarz publikował w tym czasie m.in. w: CNN, Deutsche Welle i The Diplomat. Jak wynika z nieoficjalnych informacji, podczas wczorajszego zatrzymania przez policję reporter mógł zostać brutalnie pobity, a stan jego zdrowia może być w tej chwili poważny. Zgodnie z zaręczeniami MSW:
Konsul podejmuje starania o nawiązanie pilnego kontaktu z zatrzymanym i uzyskanie informacji o jego stanie zdrowia i sytuacji prawnej, prowadzi także nieprzerwane działania mające na celu udzielenie pomocy polskiemu obywatelowi.
Czemu generałowie dokonali przewrotu? Ekspert ds. dalekowschodnich o represjach wobec protestujących Mjanmarczyków, końcu kadencji Min Aung Hlainga i o tym, jak generałowie przegrali we własną grę.
Dr hab. Michał Lubina informuje, że w Mjamnie podczas tłumienia protestów przez armię zginęło już, według oficjalnych danych 18 osób. Prawdopodobnie zginęło ich jednak więcej.
Mamy […] większą liczbę ofiar śmiertelnych. Pierwsze były już w pierwszym tygodniu, ale to były pojedyncze natomiast teraz już mamy w okolicach w okolicach 20-30.
Mówi, iż wśród sił policyjnych tłumiących demonstracje są przebrani żołnierze. Rozpędzają oni demonstracje przy użyciu gazu łzawiącego, granatów hukowych i pobić. Wojskowi chcą zastraszyć obywateli. Dr hab. Lubina wyjaśnia, że choć w Mjanmie zginęło już 18 osób, to reakcja junty wciąż nie jest tak krwawa jak w 1998 r.
Jak na generałów birmańskich to jest wciąż wersja light.
W 1998 r. w ramach tłumienia protestów armia po prostu strzelała do protestujących. Zginęło wówczas 3000 osób. Nie można wykluczyć, że także obecnie wojskowi uciekną się do takich kroków.
Przez ostatnie pięć lat opozycyjny rząd cywilny cały czas rządził w stanie zagrożenia, że armia może wejść i dokonać zamachu stanu.
[related id=137595 side=right] Ekspert ds. dalekowschodnich wyjaśnia, że armia była w wygodnej pozycji mając dużą liczbę przywilejów i współdzieląc się władzą z cywilnym rządem Aung San Suu Kyi. Czemu więc zdecydowała się na zamach stanu. Wyjaśnia, że są trzy teorie na temat tego, czemu junta zdecydowała się na zamach stanu. Pierwsza, zakładająca, że wojskowi faktycznie wierzyli oni, iż wybory zostały sfałszowane, nie jest jego zdaniem przekonywująca. Zwycięstwo opozycji było bowiem przytłaczające.
Druga linia interpretacji jest taka, że generał Min Aung Hlaing, szef junty obecnej czynił to z pobudek osobistych. Jemu się kończyła kadencja głównodowodzącego armii, a tą kadencję mógł przedłużyć tylko rząd cywilny. Oczywiście by zrobił, ale przecież nie za darmo politycznie.
Trzecia teoria mówi, iż generałowie nie mogli już funkcjonować w koegzystencji z cywilnym rządem. System w którym rząd jest cywilny, ale wojskowi mają zagwarantowane przywileje nazwano „zdyscyplinowaną demokracją”. Rząd noblistki, jak mówi dr hab. Lubina starał się „odcinać armię od złoba”, a wybory parlamentarne okazały się kompletną porażką dla armii. W rezultacie
Generałowie przegrywali w grze którą sami stworzyli.
Pomimo wprowadzonej przez armię wojskowej junty zakazu zgromadzeń, od początku lutego w Birmie nadal trwają masowe protesty mające na celu przywrócenie obalonych władz cywilnych.
Po przeprowadzonym przez birmańską armię puczu błyskawicznym, który miał miejsce 1 lutego 2021 r., w Birmie wciąż trwają masowe protesty, których skala i zaangażowanie nie słabnie mimo upływu czasu. Protestujący w liczbie dziesiątek tysięcy osób w w różnych miastach, domagają się m.in. przywrócenia obalonych przez armię rządzących oraz zwolnienia z aresztów zatrzymanych polityków, jednakże szef junty odrzuca społeczny apel.
Po blisko trzech tygodniach od rozpoczęcia manifestacji i pomimo wprowadzonej przez armię wojskowej junty zakazu zgromadzeń, masowe protesty nie słabną, a birmańskie wojsko systematycznie zatrzymuje przeciwników puczu.
Manifestacje uliczne w Birmie trwają od 5 lutego lutego i objęły nie tylko największe miasta: Rangunę, Mandalaj czy Naypyidaw, lecz również mniejsze ośrodki. Mimo trwającej epidemii i wojskowej junty są to największe zbiorowe protesty od czasów rozpoczętej przez buddyjskich mnichów w 2007 r. tzw. szafranowej rewolucji, która stała się przyczynkiem do procesu demokratyzacji Birmy.
