Program Wschodni: Otwarcie wystawy o bibliotece Stanisława Vincenza. „To świat, który w całości powstał w jego umyśle”

W najnowszym „Programie Wschodnim” o Stanisławie Vincenzie w 50. rocznicę śmierci.

Prowadzący: Paweł Bobołowicz

Realizacja: Michał Mioduszewski


Goście:

Maria Górska – dziennikarka telewizji Espreso, menadżer projektów kulturalnych w Ogólnoukraińskim Forum Demokratycznym;

Andrij Pawłyszyn – ukraiński dziennikarz, historyk i tłumacz literatury polskiej;

Mykoła Kniażycki –  ukraiński dziennikarz, poseł Rady Najwyższej Ukrainy, przedstawiciel opozycyjnej frakcji Europejska Solidarność, wiceprzewodniczący Komisji ds. Humanitarnych i Polityki Informacyjnej;


W tym roku obchodzimy 50. rocznicę śmierci Stanisława Vincenza – polskiego prozaika, eseisty, miłośnika i znawcę Huculszczyzny i Pokucia oraz myśli i sztuki starożytnej Grecji. We Lwowie została otwarta wystawa ze zbioru unikatowych książek pisarza, gdzie można zobaczyć m.in. należące do Vincenza woluminy i egzemplarze z autografami wielkich współczesnych autorów i przyjaciół pisarza – Jerzego Giedroycia, Czesława Miłosza, Józefa Czapskiego i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Bibliotekę Stanisława Vincenza zakupił w Niemczech deputowany Ukrainy, dziennikarz Mykoła Kniażycki.

Maria Górska mówiła o tym jak trafiła na trop, gdzie w Europie znajdował się księgozbiór Vincenza:

Właśnie o tej bibliotece opowiadali mi naukowcy – jeden z nich, dr. Jan Andrzej Choroszy, jeden z Vincenzologów, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego. Nawet przysyłał mi listy tych książek i już wiedziałam, że biblioteka ta znajduje się u żony syna Vincenza (Andrzeja) w Heidelbergu w Niemczech. Znalazłam namiary do pani Joanny, napisałam do niej i tak zaczęła się nasza korespondencja.

Relacjonowała także jak przebiegał proces transportu zbiorów i jak powstawała wystawa we Lwowie:

I przewieźć bibliotekę, która składa się z więcej niż tysiąca książek było prawie niemożliwym, ale naprawdę byliśmy bardzo zainspirowani tą ideą. (…) szukaliśmy wszelkich sposobów i znaleźliśmy możliwość przetransportowania jej (…). Były w to zaangażowane dziesiątki menedżerów.


Andrij Pawłyszyn, jako jeden z pierwszych mógł zapoznać się z biblioteką Vincenza – opowiadał o swoich wrażeniach:

Dla nas to bardzo ważne, bo w taki sposób studenci z Ukrainy i badacze ukraińscy mogą to na miejscu wszystko badać, mogą badać całość spuścizny Vincenza. Ta biblioteka to swoisty rentgen wyobrażeń autora, to  świat, który w całości powstał w jego umyśle i, który on później przeniósł na papier.


Mykoła Kniażycki, mecenas wystawy wskazywał przede wszystkim na koncyliacyjny charakter postaci Stanisława Vincenza dla narodów: polskiego i ukraińskiego i, na wartość płynącą z upamiętnienia jego sylwetki:

Powstanie Centrum Stanisława Vincenza w Krzyworówni; bardzo chcę zrobić takie centrum dla kultury ukraińskiej i dla kultury polskiej. Vincenz to jest to nazwisko, które łączy nasze narody.


Zapraszamy do wysłuchania całej audycji!

NN

Konczarek: Warto wspominać wspólną polsko-żydowską przeszłość [VIDEO]

Magdalena Konczarek, dyrektor Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publiczej w Kutnie opowiada o święcie organizowanym na cześć pisarza, dramaturga Szaloma Asza.

 

Kutno to miasto róż, ale też miasto Szaloma Asza, który jest pisarzem światowej sławy, tworzącym w języku jidysz, urodzonym w Kutnie w 1880 roku. Przyznaje, że Szalom Asz jest mało znany w Polsce, za to bardziej rozpoznawalny na świecie – mówi Magdalena Konczarek.

Jak dodaje gość „Poranka WNET” – Jest to nie byle kto, gdyż jest to pisarz, który dwukrotnie nominowany był do nagrody Nobla. Szalon Asz jest twórcą kontrowersyjnym, przez chrześcijan średnio lubiany jako Żyd, a przez Żydów podejrzewany o sympatie do chrześcijan w związku z tym zawsze było mu pod włos. 

Szalon Asz jako 17-letni chłopak prawie uciekł z domu, ponieważ nie pozwolono mu myśleć i żyć tak jak on chciał, a ciągnęło go do wielkiego świata. Tak zaczęła się jego kariera, wyszedł z domu i poszedł w świat, tworzył oraz był ważnym głosem w światowych wydarzeniach. Po śmierci dramaturga nie zachowały się żadne pamiątki. Śladów żydowskich nie ma dużo, są to jedynie okruchy kultury żydowskiej w Kutnie.

Festiwal organizowany na cześć pisarza zaczął się ogólnopolskim konkursem literackim organizowanym przez Miejską i Powiatową Bibliotekę Publiczną na początku lat 90-tych. Biblioteka Miejska i Powiatowa w Kutnie poczuwa się do obowiązku, aby przypominać, mówić i edukować o Szalomie Aszu. „Musimy o nim przypominać, mówić. Myślę, że warto. Warto wspominać wspólną żydowsko-polską przeszłość” – mówi Magdalena Konczarek.

Patrzę z szacunkiem na to, co wykonało Kutno jeżeli chodzi o róże, ponieważ tradycja różana liczy sobie ponad 100 lat. Kutno przez wiele lat konsekwentnie ubierało się w róże. Mamy mnóstwo klombów, miejsc różanych i wrześniowe święto róży, które wpisane jest w kalendarz dużych imprez ogólnopolskich – opowiada dyrektor Miejskiej i Powiatowej Biblioteki w Kutnie.

M.N.

IBBY w „Radiu Solidarność”… Książka to nie tylko zabawa – daje dziecku szansę na to, żeby gdzieś się ukryło…

Książka jest bardzo ważna. Zabiera wyobraźnię dziecka w świat, który jest wolny od niebezpieczeństwa, kryzysu, czy wojny – mówi Tatiana Audycja-Szatrawska, gość dzisiejszej audycji „Radia Solidarność”

IBBY Sekcja Polska

Gościem dzisiejszej audycji „Radia Solidarność” prowadzonej przez red. Barbarę Karczewską jest Tatiana Audycja-Szatrawska, wiceprezes polskiej sekcji IBBY, Międzynarodowej Izby Książek dla Dzieci i Młodych.

IBBY (International Board on Books for Young People) to międzynarodowa organizacja non-profit, zajmująca się promocją literatury dziecięcej i młodzieżowej. Została założona w Zurychu w 1953. Obecnie składa się z 80 sekcji działających w różnych państwach na świecie. IBBY zobowiązała się do przestrzegania Konwencji o Prawach Dziecka (ratyfikowana przez ONZ w 1990 r.), która m. in. przyznaje dzieciom prawo do kształcenia i dostępu do informacji. Dzięki staraniom IBBY uchwała ta zawiera też apel do wszystkich narodów, aby wspierać produkcję i dystrybucję książek dla dzieci. U podstaw IBBY jest bowiem wiara, że książki mogą budować porozumienie między ludźmi i wzmacniać pokój.

– Książki, biblioteki są dla dzieci ratunkiem, często jedynym – mówi Tatiana Audycja-Szatrawska. – W Salwadorze, gdzie jest najwyższy wskaźnik zabójstw w czasie pokoju, dzieci nie są bezpieczne nawet w domu. Jedynym miejscem, w którym mogą się schować, uciec od trudnej codzienności, wojny gangów, jest biblioteka… Proszę mi wierzyć, że danie dziecku szansy na spróbowanie dziecku czegoś, czego nigdy nie próbowało jest ważniejsze niż danie dziecku zwykłej bułki z serem.

Zapraszamy do wysłuchania audycji!