Bernard Mégeais
Po upadku Bonapartego car Aleksander I chciał dużej i silnej Szwajcarii, którą nie mogłaby posługiwać się Austria.
20 marca 1815 r. na kongresie wiedeńskim mocarstwa-sygnatariusze Paktu Związkowego uznały, że neutralność i nienaruszalność granic Szwajcarii oraz jej niezależność od jakichkolwiek wpływów zagranicznych leżą w interesie politycznym całej Europy.
Następnie, chroniąc się przed zakusami Austriaków, 20 listopada 1815 r. Rosja i Francja uchwaliły akt o uznaniu „wieczystej neutralności Szwajcarii”. W ten sposób, siłami obcych mocarstw, ustanowiono trwającą do dzisiaj jej neutralność. (…)
We wrześniu 1848 r. utworzono Konfederację Szwajcarską istniejącą do dziś (Po zmianach, ale utrzymując jej zasady, obecna konstytucja została uchwalona 18 grudnia 1998 r. Po poddaniu pod referendum, weszła w życie 1 stycznia 2000 roku).
Przyjęto amerykański system dwuizbowy, gdzie Rada Narodu (izba niższa, składająca się z 200 członków – przyp. tłumacza), reprezentując naród, posiada jednego deputowanego na 20 000 mieszkańców, zaś Rada Stanu (izba wyższa, składająca się z 46 kanclerzy – przyp. tłumacza), z dwoma reprezentantami na kanton i jednym na „pół-kanton” (sześć z dwudziestu sześciu szwajcarskich kantonów było nazywanych pół-kantonami, ponieważ w Radzie Stanu mają tylko jedno miejsce zamiast dwóch i „ważą” tylko połowę podczas głosowania federalnego. Termin ten nie jest oficjalnie używany od 1999 r. Przyp. tłumacza). Odpowiadają tylko przed wyborcami, a razem stanowią Zgromadzenie Federalne.
Izby obradują osobno. Aby nowa ustawa mogła zostać przyjęta, konieczna jest zgoda obu rad, a w przypadku rozbieżności negocjacje trwają aż do osiągnięcia kompromisu albo dopóki jedna ze stron nie ustąpi.
Konstytucja ustala wyłącznie kadencję Rady Narodu (4 lata), która nie może być rozwiązana przedterminowo. Nie precyzuje ona czasu trwania kadencji Rady Kantonów, ponieważ zasady wyborów do niej regulują konstytucje poszczególnych kantonów. Pojęcie kadencji nie odnosi się do całej rady, tylko do jej członków (trwa – w zależności od wewnętrznych przepisów kantonalnych – od 1 roku do 4 lat). Najważniejsze kompetencje Rady Federalnej to: uchwalanie ustaw, dokonywanie zmian konstytucyjnych, uchwalanie budżetu państwa, ratyfikacja umów międzynarodowych, wybór Rady Związkowej będącej rządem federacji, wybór Prezydenta i jego zastępcy spośród członków rządu, wybór sędziów Trybunału Federalnego; w razie kryzysu lub wybuchu wojny – mianowanie generałów, udzielanie łaski osobom skazanym i rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między poszczególnymi organami. Z wyjątkiem Rady Federalnej i jej sekretarza, kanclerza i Sądu Federalnego, członkowie sądów federalnych są wybierani na okres 6 lub 4 lat. Urzędujący tylko w czasie wojny generałowie wybierani są przez obie izby razem, a nie przez głowę państwa. Jest to system wybitnie republikański.
Wobec szwajcarskiej niechęci do władzy jednoosobowej, władzę wykonawczą, w przeciwieństwie do modelu amerykańskiego, sprawuje siedmioosobowe kolegium – Rada Federalna. Każdy z członków Rady kolejno przewodniczy jej przez rok, nosząc tytuł Prezydenta Konfederacji, jednak nie ciesząc się większymi uprawnieniami niż pozostali.
Członków Rady Federalnej wystawiają kantony, ale nie więcej niż jednego na jeden kanton oraz z zachowaniem równowagi w odniesieniu do wielkości populacji regionów językowych.
Jest to system polityczny oparty na poszukiwaniu konsensusu. W pełni autonomiczny kolegialny organ wykonawczy, który nie może rozwiązać parlamentu, nie musi stosować się do propozycji rządu i nie może zostać przez żaden z powyższych obalony. Stabilność jest regułą, a rezygnacje z powodów politycznych w trakcie kadencji są rzadkie.
Kantony, zgodnie z zasadami republikanizmu i demokracji, pozostają suwerenne w dziedzinie prawa, edukacji, kultu religijnego, robót publicznych, handlu, przemysłu i poboru podatków. Prawo federalne obejmuje stosunki z zagranicą, sprawy wojskowe, organizację poczty, cła oraz walutę. Konstytucja chroni wolność obywateli, a jej misją jest powiększanie dobrobytu ogółu.
Ta konstytucja z upływem czasu stworzyła cenną stabilność polityczną i stała się jednym z głównych źródeł bogactwa Szwajcarii. Ukształtowała ducha i sposób myślenia narodu tak, by przy rozwiązywaniu problemów kierował się pragmatyzmem i konsensusem. To podstawa trwałego pokoju wewnętrznego, wzajemnej tolerancji, akceptacji i szacunku dla politycznych wyborów większości oraz stosowania zasady bezstronności tak przez obywateli, jak i przez rząd. Umożliwiło to Szwajcarom utworzenie państwa niezależnego i odpornego na naciski zewnętrzne.
Trybunał Federalny jest najwyższym organem sądowniczym Konfederacji Szwajcarskiej. Odpowiada za zapewnienie jednolitego stosowania prawa federalnego oraz zgodności prawa kantonalnego z prawem wyższym, które decyduje ostatecznie. W odróżnieniu od innych krajów, Trybunał Federalny nie jest trybunałem konstytucyjnym i nie ma uprawnień do orzekania w sprawach zgodności ustaw federalnych z Konstytucją.
Cały artykuł Bernarda Mégeais pt. „Szwajcaria. Neutralność, pokój i jedność” znajduje się na s. 15 październikowego „Kuriera WNET” nr 76/2020.
- Od lipca 2020 r. cena wydania papierowego „Kuriera WNET” wynosi 9 zł.
- Ten numer „Kuriera WNET” można nabyć również w wersji elektronicznej (wydanie ogólnopolskie, śląskie i wielkopolskie wspólnie) w cenie 7,9 zł pod adresem: e-kiosk.pl, egazety.pl lub nexto.pl.
- Czytelnicy gazety za granicą mogą zapłacić za nią PayPalem lub kartą kredytową na serwisie gumroad.com.
- Prenumerata 12-miesięczna wersji elektronicznej: 87,8 zł.
- Wydania archiwalne „Kuriera WNET” udostępniamy gratis na www.issuu.com/radiownet.
