Mariusz Patey
CERN to skrót od historycznej nazwy Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire (dziś Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire, choć używa dalej skrótu CERN). Ośrodek naukowo-badawczy o tej nazwie powstał w wyniku porozumienia następujących państw: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Holandia, Jugosławia, RFN, Norwegia, Szwajcaria, Szwecja i Włochy; wkrótce dołączyła Wielka Brytania. 29 września 1954 r. kraje członkowskie ratyfikowały umowę. Pierwsze laboratoria z wybudowanym pod Genewą, przy granicy Szwajcarii i Francji akceleratorem-synchrotronem zaczęły wkrótce prace.
Historyczne odkrycie w 1981 r. bozonów W (w styczniu) i bozonu Z (w maju) – od dawna poszukiwanych nośników oddziaływań słabych – potwierdziło teorię ‘elektrosłabą’, unifikującą oddziaływania słabe i elektromagnetyczne. (…)Carlo Rubbia i Simon van der Meer otrzymali w 1984 r. nagrodę Nobla z fizyki za swą pracę, której ukoronowaniem było odkrycie bozonów W i Z w CERN. (…)
Polska w latach 1964–1991, dzięki osobistym kontaktom polskich fizyków, jak i przyzwoleniu rządzących w tym czasie Polską komunistów, zostaje jedynym krajem z bloku wschodniego, mającym obserwatora w CERN.
Obecnie przewodniczącą Rady CERN jest prof. dr hab. Agnieszka Zalewska, wybrana 20 września 2012 r. Funkcję pełni formalnie od 1 stycznia 2013 r. Prof. Agnieszka Zalewska, od lat związana Instytutem Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, jest pierwszym badaczem z Europy Środkowo-Wschodniej, a zarazem pierwszą kobietą na stanowisku przewodniczącego Rady CERN. W ubiegłych latach prof. dr hab. Ewa Rondio (NCBJ) była członkiem Biura Dyrekcji CERN, a prof. dr hab. Ryszard Sosnowski (NCBJ) – zastępcą przewodniczącego Rady CERN.
Profesorowie Helena Białkowska (NCBJ) i Jan Nassalski (NCBJ) byli członkami tematycznych komitetów naukowych CERN, przy czym prof. Nassalski reprezentował także polskich fizyków w Radzie CERN. Prof. Grzegorz Wrochna (NCBJ) koordynował międzynarodowy zespół budujący jeden z podukładów eksperymentalnych do detektora CMS. Prof. Krzysztof Meissner (UW) jest z kolei jednym z dwóch koordynatorów eksperymentu OSQAR, a prof. Michał Turała (AGH) pełnił funkcję szefa departamentu Electronics and Computing for Physics Division. (…)
Powstająca w Polsce infrastruktura obliczeniowa wykorzystywana jest w ramach „Worldwide LHC Computing Grid”, ogólnoświatowej sieci 160 centrów komputerowych. Przykładowo Centrum Informatyczne Świerk, obok AGH i ICM, udostępnia do przetwarzania zgromadzonych danych ok. 1100 rdzeni obliczeniowych, ponad 500 TB (terabajtów) przestrzeni dyskowej, a także specjalistyczne oprogramowanie naukowe i wydajną infrastrukturę sieciową – w pełni redundantne łącze światłowodowe o przepustowości 10 Gbit/s. Ma to szczególne znaczenie, ponieważ tylko jeden eksperyment pracujący przy LHC – CMS – generuje 100 Mb danych na sekundę. (…)
Najnowszym i największym spośród wszystkich wdrożeń przeprowadzonych przez polskie firmy w CERN jest dostawa do instytutu badawczego w Genewie 1132 serwerów marki Actina Solar. Wyprodukowane przez firmę ACTION serwery funkcjonują w ramach potężnej infrastruktury informatycznej Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych. W ogromnych serwerowniach CERN nieprzerwanie pracuje niemal 7 tysięcy urządzeń tego typu. (…)
Artykuł powstał we współpracy ze Stowarzyszeniem RKW.
Cały artykuł Mariusza Pateya pt. „Polacy w CERN” można przeczytać na s. 4 lutowego „Śląskiego Kuriera Wnet” nr 32/2017, wnet.webbook.pl.
______
„Kurier Wnet”, „Śląski Kurier Wnet” i „Wielkopolski Kurier Wnet” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach, a także co sobota na Jarmarkach Wnet w Warszawie przy ul. Emilii Plater 29 (na tyłach hotelu Marriott), w godzinach 9–15.
Wersja elektroniczna „Kuriera Wnet” jest do nabycia pod adresem wnet.webbook.pl. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera Wnet” wraz z regionalnymi dodatkami, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.
