65 rocznica procesu Kurii krakowskiej – kompromitacji władzy komunistycznej i służalczych wobec niej ludzi kultury

Justyna Walicka

W procesie kurii krakowskiej, trwającym od 21 do 27 stycznia 1953 roku, oskarżono czterech księży: ks. Wita Brzyckiego, ks. Jana Pochopienia, ks. Franciszka Szymonka i ks. Józefa Lelitę oraz trzy osoby świeckie: Edwarda Chachlicę, Michała Kowalika i Stefanię Rospond.

Podczas przesłuchań byli torturowani, zmuszani do fałszywych zeznań i doprowadzani do granic wyczerpania fizycznego i psychicznego. Usłyszeli wreszcie zarzuty szpiegostwa na rzecz Watykanu oraz amerykańskiego imperializmu, handlu walutą oraz przywłaszczenia skarbów narodowych. Na sali procesowej w celach propagandowych zostały rozłożone rzeczy rzekomo znalezione w kurii, m.in.: plik dolarów, alkohol, broń. Pokazowy proces odbył się w największej ówcześnie sali widowiskowej zakładów im. Szadkowskiego w Krakowie.

Kapłani i świeccy otrzymali surowe kary: trzy wyroki śmierci, dożywocie oraz od 15 do 6 lat więzienia. Trzy lata po procesie, na skutek odwilży, skazanych zwolniono z więzienia. Wyroki śmierci nie zostały wykonane.

Podczas zorganizowanej na UP JP II sesji naukowej poświęconej procesowi kurii krakowskiej przypomniano tamte wydarzenia, podkreślając, że proces ten był jednym z najbardziej skutecznych działań propagandowych w powojennej Polsce.

Abp Marek Jędraszewski przybliżył ogólnopolski kontekst procesu kurii krakowskiej. (…) Wśród kolejnych dat przywoływanych przez metropolitę znalazł się 14–22 września, kiedy to toczył się publiczny proces biskupa Kaczmarka, a dwa dni później – decyzja o internowaniu kardynała Wyszyńskiego, który został aresztowany w nocy z 25 na 26 września, wraz z bliskim współpracownikiem biskupem Antonim Baraniakiem. (…)

Ks. prof. dr hab. Józef Marecki przywołał w swym referacie kilka faktów dotyczących Archidiecezji Krakowskiej w latach pięćdziesiątych. W tym czasie archidiecezja liczyła około 1,2 mln wiernych i około 1000 kapłanów. Dzieliła się na 20 dekanatów i niemal 300 prężnie działających parafii, których proboszczowie już wtedy byli pilnowani. Kiedy rozpoczęły się aresztowania księży związanych z procesem kurii, wszyscy proboszczowie trafili na nieludzkie przesłuchania. (…)

Dr Wojciech Frazik przybliżył szczegóły „Akcji na Kraj” emigracyjnej Rady Politycznej i współpracę z nią oskarżonych w procesie kurii. Podkreślił zarazem, że ich działania były walką o wolną Polskę.

Trzeba pamiętać, że 8 lutego 1953 r. 53 członków Związku Literatów Polskich w Krakowie podpisało specjalną rezolucję w sprawie procesu krakowskiego, wyrażając w niej poparcie dla stalinowskich władz PRL po wyroku skazującym duchownych katolickich na karę śmierci w tym sfingowanym procesie pokazowym. Rezolucja tych pisarzy epoki stalinizmu została podpisana po zakończeniu procesu krakowskich księży, w okresie, gdy trzech skazanych oczekiwało na wykonanie wyroków śmierci. Miała stwarzać pozór społecznego poparcia dla rozprawy z Kościołem, a w rezultacie legitymizować wydane w stalinowskim procesie pokazowym wyroki śmierci. (…)

Rezolucję podpisali m.in.: późniejsza noblistka Wisława Szymborska, Jan Błoński, Karol Bunsch, Sławomir Mrożek i Julian Przyboś.

Cały artykuł Justyny Walickiej pt. „65 rocznica procesu Kurii krakowskiej” znajduje się na s. 2 lutowego „Wielkopolskiego Kuriera WNET” nr 44/2018, wnet.webbook.pl.

„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach, a także co sobota na Jarmarkach WNET w Warszawie przy ul. Emilii Plater 29 (na tyłach hotelu Marriott), w godzinach 9–15.

Wersja elektroniczna „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem wnet.webbook.pl. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z regionalnymi dodatkami, czyli 36 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.