Siła i wartość zasady subsydiarności w porządkach prawnych państw europejskich związana jest zasadniczo z ich charakterem federalnym. Polskie państwo charakteryzuje się natomiast unitaryzmem.
Mirosław Matyja
Pojęcie subsydiarności nie jest ani jednolite, ani jasne. Dyskurs na ten temat nacechowany jest filozoficzną moralnością, aspektami socjologicznymi i elementami polityczno-prawnymi. Słowo ‘subsydium’ w języku łacińskim oznacza pomoc lub wsparcie, stąd najtrafniejszym tłumaczeniem na język polski zdaje się być „pomocniczość” lub „pomoc w ostateczności”. (…)
Według zasady subsydiarności, pełną odpowiedzialność za sprawy publiczne ponoszą przede wszystkim te organy władzy, które są najbliższe obywatelom. Kompetencje przyznane społecznościom/samorządom lokalnym powinny być w zasadzie całkowite i wyłączne, i mogą zostać zakwestionowane lub ograniczone przez wyższy organ władzy, centralny lub regionalny, jedynie w zakresie przewidzianym prawem. Zadania znajdujące się w gestii danego szczebla władczego winny być realistyczne, to znaczy, że szczebel ten powinien dysponować odpowiednimi środkami organizacyjnymi i finansowymi.
Szczebel wyższy może ingerować w sprawy szczebla niższego tylko w ostateczności – właśnie na zasadzie pomocniczości.
(…) Początki namiastek zasady pomocniczości w Polsce związane są z pierwszą reformą ustrojową, podjętą bezpośrednio po wyborach w 1989 roku. Mam tu na myśli oczywiście reformę samorządową. Kolejne reformy, wprowadzane w Polsce po 1989 roku, służyły upodmiotowieniu społeczeństwa i stopniowemu wdrażaniu zasady pomocniczości w młodej polskiej demokracji. (…)
Problem polega na tym, że siła i wartość zasady subsydiarności w porządkach prawnych państw europejskich związana jest zasadniczo z ich charakterem federalnym. Polskie państwo charakteryzuje się natomiast unitaryzmem, na co z kolei wskazuje art. 3 Konstytucji: „Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym”. (…) Zasada pomocniczości powinna regulować porządek społeczny i polityczny, przyczyniając się do optymalnego podziału kompetencji według wspomnianej reguły: „tyle państwa, na ile to konieczne, i tyle społeczeństwa, na ile to możliwe”. (…)
Ze względu na niejasność i nielogiczność przepisów prawnych dotyczących praktycznego przełożenia zasady pomocniczości na życie społeczno-polityczne w Polsce, niezwykle istotne byłoby więc orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego.
I tu zaczynają się kolejne trudności, związane z wprowadzeniem reform politycznych, w tym subsydiarnego podziału kompetencji w naszym kraju. Choćby tylko ze względu na „niezależny i neutralny status” Trybunału Konstytucyjnego.
Subsydiarność/pomocniczość polega więc na wsparciu niższego szczebla przez szczebel wyższy – ekonomicznie, politycznie i administracyjnie.
W Polsce, jak wiadomo, istnieją trzy szczeble, które powinny być podmiotami subsydiarnego podziału kompetencji władczych: gmina, powiat i administracja państwowa (w tym województwo). Paradoksem jest jednak to, że powiaty i województwa nie są ukonstytuowane w ustawie zasadniczej z 1997 r. Stanowi to kolejną trudność w realizacji idei pomocniczości w naszym kraju. Pośrednie szczeble znajdują się niejako poza konstytucją. Dla przypomnienia: w konstytucji szwajcarskiej występuje konkretny zapis dotyczący kantonów. Jest nim słynny art. 3, na którym opiera się cały szwajcarski federalizm: „Kantony są suwerenne, o ile ich suwerenność nie została ograniczona przez Konstytucję Federalną; wykonują te wszystkie prawa, które nie zostały przekazane Federacji”. Podobny zapis odnoszący się do województw mógłby znaleźć miejsce w przyszłej polskiej konstytucji – i dać województwom funkcję samorządową. Nie chodzi o to, aby zrobić z Polski państwo federacyjne, lecz o umożliwienie poszczególnym szczeblom samorządowym autonomię działania i subsydiarny podział kompetencji – zgodnie z zapisaną w preambule Konstytucji RP zasadą pomocniczości. (…)
Zasada subsydiarności/pomocniczości nie może być jednak w żadnym stopniu absolutyzowana i wykorzystywana jedynie hasłowo, bez jej głębszej analizy. Na pewno nie jest to „zloty środek” na usprawnienie panującego systemu politycznego w naszym kraju, któremu daleko do federalizmu. Wprowadzanie tej zasady powinno być najpierw normatywnie sformułowane w zapisach konstytucyjnych – nie tylko w preambule ustawy zasadniczej – a dopiero potem ostrożnie zastosowane w praktyce.
Nie chodzi przy tym o uwalnianie państwa od jego zobowiązań, lecz o usprawnienie wykonywania zadań publicznych na rzecz współrządzenia państwem przez jego suwerena, czyli społeczeństwo obywatelskie.
Cały artykuł Mirosława Matyi pt. „Zasada pomocniczości w polskiej polityce” znajduje się na s. 16 październikowego „Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com.
„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach.
Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.
Artykuł Mirosława Matyi pt. „Zasada pomocniczości w polskiej polityce” na s. 16 październikowego „Kuriera WNET”, nr 64/2019, gumroad.com
Piotr Jegliński o niewyjaśnionych do dzisiaj okolicznościach śmierci polskiego męczennika i braku woli ich wyjaśnienia ze strony rządzących oraz polskich roszczeniach majątkowych.
Piotr Jegliński o braku zainteresowania władzy śledztwem ws. zabójstwa bł. ks. Jerzego Popiełuszki.
To ciężki grzech na sumieniu naszych dzisiejszych przywódców.
Był zbulwersowany, kiedy przy okazji państwowego upamiętnienia śmierci kapłana okazało się, że „cały czas obowiązuje wersja procesu toruńskiego”. Tymczasem jak podkreśla, nie wiemy dotąd, w jakich okolicznościach kapelan „Solidarności” został zamordowany. Stwierdza, że 19 października to czas porwania bł. ks. Jerzego, a nie jego śmierci, która mogła nastąpić nawet kilka dni później. Uważa, że „ta ekipa, która wykonała zlecenie i pobiła księdza, odstawiła go do innej ekipy”, która według jednej z teorii miała porwanego przetrzymywać w bunkrze w Kazuniu.
Dlaczego żadna władza, podkreślam żadna władza, nie jest zainteresowana wyjaśnieniem morderstwa, które legło u podstaw tego ustroju, III Rzeczypospolitej?
Jegliński oczekuje, że prokurator generalny przejmie śledztwo, które jak mówi, nie zostało zakończone, gdyż IPN publikuje nadal nowe ustalenia w tej sprawie. Podkreśla, że także obecna władza „mimo pokrzykiwania nic nie zrobiła”, żeby ustalić i osądzić rzeczywistych sprawców mordu. Przypuszcza, że „czeka się, aż prawdziwi mordercy umrą”.
PKWN dalej działa, mamy zwycięstwo tamtego systemu, ci, którzy pozbawili polskich obywateli mienia, teraz triumfują, wszyscy się uwłaszczyli. Podstawowa rzecz, jaką jest własność, nie została rozwiązana.
Prezes wydawnictwa Edition Spotkania dodaje, że inną rzeczą, która go szczególnie boli, jest fakt, że wciąż obowiązują dekrety PKWN, na podstawie których wielu Polakom odebrano ich własność. Obecnie wielu prawowitych właścicieli ma problem z odzyskaniem tego, co zostało im zabrane, podczas gdy elity komunistyczne uwłaszczyły się na majątku PRL. Podkreśla, że wyjaśnienie zbrodni komunistycznych i „wyjaśnienie naszego stosunku do własności” to rzeczy, które musimy zrobić, jeśli nie chcemy żyć w PRL-bis.
Antoni Macierewicz o niewyjaśnionych do dziś zbrodniach PRL, wyjaśnianiu katastrofy smoleńskiej, realizacji postulatów rządu i o tym, kto popiera prorosyjskie wypowiedzi jednego z liderów Konfederacji
Antoni Macierewicz o sprawie morderstwa bł. ks. Jerzego Popiełuszki, która jak przyznaje, do dzisiaj nie została do końca wyjaśniona.
Nie zostały wyciągnięte konsekwencje wobec inspiratorów zbrodni. Za to te apele już od dłuższego czasu są kierowane do prokuratury. Liczymy, że w nowej kadencji ta sprawa będzie w końcu wyjaśniona.
Wchodzi w polemikę z Piotrem Jeglińskim na temat tego, czy porywacze kapłana byli jedynie doręczycielami, którzy przekazali go prawdziwym mordercom, czy też sami brali w nim udział. Zdaniem Macierewicza pierwsza wersja, za którą opowiada się jego przedmówca, nie posiada wystarczającego potwierdzenia w materiale źródłowym i jej przyjęcie byłoby niezasłużonym uniewinnieniem Grzegorza Piotrowskiego od zarzutu zabójstwa. Przyznaje przy tym, że sprawa ta podobnie jak śmierć Stanisława Pyjasa i morderstwa na księżach w czasie Okrągłego Stołu nie została do końca wyjaśniona, co tłumaczy powiązaniami ludzi establishmentu pookrągłostołowego ze służbami PRL.
Macierewicz mówi także o przyszłej realizacji postulatów PiS, wśród których są kwestie dopłat dla rolnictwa i zmian koncepcji dla wydobycia węgla brunatnego, która zakłada kontynuowanie pracy kopalni Bełchatów. Odpowiadając na pytanie czy będzie w przyszłym rządzie stwierdza, że obecnie chce dokończyć sprawę wyjaśniania tego, co wydarzyło się w Smoleńsku. Ostateczny raport komisji w tej sprawie ma być opublikowany do końca br. Nasz gość ocenia także rolę Janusza Korwin-Mikkego w polskiej polityce.
Jego apele ws. uznania roli pana Putina w polskiej polityce i związku Polski za wszelką cenę z Rosją, zrezygnowania ze współpracy ze Stanami Zjednoczonymi, zwłaszcza w sprawach militarnych, stacjonowania wojsk amerykańskich i natowskich w Polsce, są nie tyle kontrowersyjne, ile bardzo szkodliwe dla naszego bezpieczeństwa.
Stwierdza, że choć „niewątpliwie jest to bardzo interesujący polityk” to pewne jego wypowiedzi są szkodliwe dla bezpieczeństwa kraju. Dodaje, że opinie te „mają poklask u ludzi z aparatu komunistycznego”. Przypuszcza, że część wyborców mogłaby podjąć inną, bardziej racjonalną decyzję, gdyby nie to, że „było bardzo mało okazji oglądania go w telewizji”.
Czytając niektóre komentarze na katolickich portalach po akcji ewangelizacyjnej Polska pod Krzyżem zastanawiam się, dlaczego pewne osoby podważają jej sens, a nawet czystość intencji jej inicjatorów.
Małgorzata Szewczyk
Z niektórych zamieszczonych tekstów płynęła refleksja, że oto Fundacji Solo Dios Basta zależało na ilości, a nie na jakości. Pojawiły się nawet stwierdzenia, że nie była to żadna akcja ewangelizacyjna, podczas której człowiek może spotkać Chrystusa, a jedynie masowa akcja, której organizatorzy ulegli pokusie sukcesu mierzalnego w wielkich liczbach. Myślę, że jest to niezwykle krzywdząca opinia.
Lednica, Strefa Chwały, Różaniec do Granic, Wielka Pokuta… To tylko niektóre ze spotkań przyciągających tysiące ludzi. Akcja „Polska pod Krzyżem” zgromadziła 60 tys., a licząc tych, którzy łączyli się za pomocą mass mediów, ok. 2 mln osób. Zarzut stawiany fundacji, że oto liczy się tylko „aspekt mierzalny”, a nie „duszpasterski i teologiczny”, został chyba zbyt pochopnie sformułowany.
Wydarzenia organizowane na wielką skalę i adresowane do szerokiego grona odbiorców zawsze narażone są na swego rodzaju ryzyko. Pytanie tylko, jakie intencje przyświecają ich organizatorom. Światem komercji rządzi pieniądz i marketing, światem ducha rządzi to, co niewidzialne i niezmierzalne dla ludzkich oczu i miar. Nikt nie jest w stanie przecież policzyć ani zweryfikować poruszenia serc i sumień tych, którzy wzięli udział we wrześniowym religijnym wydarzeniu. A podobnie działo się podczas pielgrzymek św. Jana Pawła II do Polski, Mszy św. sprawowanych przez bł. ks. Jerzego Popiełuszkę czy św. o. Pio.
Wiele młodych osób także w internecie przyznaje, że znaleźli się np. na Lednicy czy Przystanku Jezus, bo jechali koledzy czy znajomi, a kiedy już tam byli, to coś ich poruszyło, dotknęło… A potem sami niekiedy dają odważne świadectwo w swoich, nierzadko trudnych i niekoniecznie otwartych na sprawy Boga środowiskach.
Dziś trzeba mieć odwagę, by przyznać się do wiary w Boga w szkole, w pracy, wśród znajomych, którzy byli ochrzczeni, ale ostatni raz byli w kościele na swoim bierzmowaniu lub Pierwszej Komunii św. swojego dziecka…
(…) Być może właśnie w tym miejscu i czasie, w tej lotniskowej przestrzeni Jezus poruszył czyjeś serce. I na koniec: nie można pominąć innego ważnego aspektu: akcję „Polska pod Krzyżem” zainicjowali świeccy, a nie duchowni…
Cały felieton Małgorzaty Szewczyk pt. „Świat komercji i świat ducha” znajduje się na s. 2 październikowego „Wielkopolskiego Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com.
„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach, a także co sobota na Jarmarkach WNET w Warszawie przy ul. Emilii Plater 29 (na tyłach hotelu Marriott), w godzinach 9–15.
Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.
Felieton Małgorzaty Szewczyk pt. „Świat komercji i świat ducha” na s. 2 październikowego „Wielkopolskiego Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com
Jan Paweł II był odporny na komunistyczne kłamstwa i wiedział, jak z tym systemem walczyć. Jedno mu się nie udało: uchronić nas od mniemania, że obalenie komunizmu rozwiąże wszystkie problemy życiowe.
W ślad za Mojżeszem populistą
Swietłana Fiłonowa
Mojżesz prowadził lud wybrany po pustyni przez 40 lat. Lubimy to sobie przypominać na pocieszenie, kiedy wydaje się, że coś poszło nie tak w życiu społecznym, bo za długo czekamy na pożądane zmiany. Ale od momentu, gdy polski kardynał Karol Wojtyła objął Tron Piotrowy i wytyczył nam drogę, minęło 40 lat + jeden rok. Czy mamy poczucie, że jesteśmy na miejscu? Czy nie przegapiliśmy czasem paru drogowskazów?
Gdy kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża, do Watykanu została wysłana depesza gratulacyjna podpisana przez Edwarda Gierka, Henryka Jabłońskiego i Piotra Jaroszewicza, z takimi oto wyrazami radości: „…Na tronie papieskim po raz pierwszy w dziejach jest syn polskiego narodu, budującego w jedności i współdziałaniu wszystkich obywateli wielkość i pomyślność swej socjalistycznej Ojczyzny”.
Po kilku dniach dziennik „Trybuna Ludu” z uporem podkreślał „socjalistyczne korzenie” Karola Wojtyły: „Jako Polak, a więc przedstawiciel kraju szczególnie dotkniętego okrucieństwem wojny, hitlerowską eksterminacją, jako człowiek, który swą całą czynną działalność prowadzi w Polsce Ludowej, a więc w kraju łączącym budownictwo socjalizmu ze sprawą pokoju i pokojowego współżycia oraz wnoszącym do niej ogromny wkład, Jan Paweł II dysponuje szczególnym doświadczeniem w tej dziedzinie. Dostrzega się w tym doniosłym wydarzeniu również przejaw szacunku dla Polski Ludowej”.
Dziś to wygląda na farsę. Lecz nie zamierzam drwić z wroga już pokonanego. Raczej jest to swoiste reductio ad absurdum, próba pokazania, jak to jest, kiedy każdy bierze z postępowania, wypowiedzi i nauczania papieża to, co mu akurat na rękę, pomijając to, co nie pasuje do jego własnych tez i poglądów. Czy możemy powiedzieć, ze jesteśmy wolni od tego nałogu?
Powszechnie znane, na przykład, jest następujące zdanie papieża: „Integracja Polski z Unią Europejską jest od samego początku wspierana przez Stolicę Apostolską”. Brzmi to jako przestroga dla wątpiących i tu najczęściej cytowanie się kończy. Ale w rzadko przytaczanym ciągu dalszym czytamy: „Doświadczenie dziejowe, jakie posiada naród polski, jego bogactwo duchowe i kulturowe mogą skutecznie przyczynić się do ogólnego dobra całej rodziny ludzkiej, zwłaszcza umocnienia pokoju i bezpieczeństwa w Europie” (z wystąpienia przed Zgromadzeniem Narodowym 11.06.1999 r.). Cała wypowiedz papieża nie nakłania do rezygnacji ze skarbu wypracowanego w ciągu wielu stuleci, raczej przeciwnie.
Jan Paweł II do historii przeszedł jako papież antykomunista. Papieża z Polski powszechnie uznawano za duchowego pogromcę komunizmu. Może nie jest wielką przesadą twierdzenie, że gdyby nie Jan Paweł II, system komunistyczny przetrwałby jeszcze parę dekad i zgnębiłby jeszcze kilka pokoleń. Jan Paweł II miał osobiste doświadczenie totalitaryzmu sowieckiego, więc był odporny na komunistyczne kłamstwa i propagandę i wiedział, jak z tym systemem walczyć. Więc nauczał, wspierał, podnosił na duchu, inspirował. I tylko jedno mu się nie udało – uchronić nas od mniemania, że obalenie komunizmu rozwiąże wszystkie problemy życiowe, a droga do Ziemi Obiecanej to powrót do tego punktu, gdzie komunizm zwyciężył; uodpornić na ślepą wiarę we wszechmoc „wolnej gry rynkowej” kapitalizmu. Mimo, że starał się, ostrzegał. W 1991 roku w encyklice Centesimus annus pisał wprost: „Przekonaliśmy się, że nie do przyjęcia jest twierdzenie, jakoby po klęsce socjalizmu realnego kapitalizm pozostał jedynym modelem organizacji gospodarczej. (…) Kryzys marksizmu nie oznacza uwolnienia świata od sytuacji niesprawiedliwości i ucisku”.
Kapitalizm nigdy nie kojarzył się papieżowi z utraconym rajem.
W końcu lat 40. młody kapłan Karol Wojtyła napisał dramat „Brat naszego Boga”. Krzysztof Zanussi, który w 1997 r. ekranizował ten dramat, w jednym ze swoich wywiadów powiedział: W „Bracie naszego Boga on wybiega przed swoją epokę. Pokazuje perspektywę społeczną, polityczną i religijną, o której nasz katolicyzm z lat czterdziestych jeszcze nie wiedział (…) Zawartość treściowa, przede wszystkim konfrontacja z marksizmem, z myślą rewolucyjną, jest tu niebywale głęboka”.
Trudno się z tym nie zgodzić. Już na początku dramatu jego główny bohater, Adam Chmielowski, mówi do urzędnika Rady Miejskiej, że bieda, cierpienia ubogich nieuchronnie doprowadzą do katastrofy całego społeczeństwa. W ostatniej scenie Chmielowski – teraz już brat Albert – mówi do braci zakonnych o buncie robotniczym, który właśnie wybuchnął w mieście: „Przecież wiecie, że gniew musi wybuchnąć. Zwłaszcza jak jest wielki. (…) I potrwa, bo jest słuszny”. A więc pragnienie wolności, walka przeciwko uciskowi i niesprawiedliwości są według młodego Wojtyły uzasadnione. Nie potępia ich. Lecz pozostaje pytanie, jaką drogą iść, pytanie o środki do osiągnięcia wielkiego celu.
Nieznajomy, który według Zanussiego jest wzorowany na Leninie, uważa się za przywódcę klasy robotniczej i odwołuje się do nienawiści, nawołuje ludzi do walki zbrojnej, do rewolucji. Jest przekonany, że na przemoc trzeba odpowiadać przemocą, na niesprawiedliwość – wybuchem gniewu o tak wielkiej sile, by potrafił zrujnować stary system gospodarczy i polityczny.
Brat Albert wybiera inną drogę. Lecz faktem jest, że socjalizm nie był asteroidą, która znienacka uderzyła w ziemię. To był sposób na rozwiązanie problemów kapitalizmu. Najgorszy z możliwych, prowadzący do katastrofy – ale sposób na rozwiązanie problemów całkiem realnych, z którymi dłużej nie dawało się żyć.
W dramacie Wojtyła nie wytycza drogi, nie określa konkretnego systemu – gospodarczego lub politycznego – który miałby być alternatywą socjalizmu. Może był na to za młody, a może po prostu nie musiał, bo droga została wytyczona już przez Chrystusa, a nawet wcześniej – kiedy to Mojżesz przyniósł ludziom całkiem jasny i wystarczająco dokładny program wspólnego życia.
Nie było przypadkiem to, że motywem przewodnim wizyty Jana Pawła II w Polsce w 1991 r., w momencie, gdy rodził się tu kapitalizm, był Dekalog.
Spróbujmy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego „wybuchło” właśnie w Rosji.
Był to kraj z trudem balansujący na krawędzi zapaści gospodarczej i politycznej. Kraj, który nareszcie odbił się od feudalizmu, ale kompletnie nie radził sobie z palącymi problemami spowodowanymi dopiero co zrodzonym kapitalizmem. Można powiedzieć, że dziki kapitalizm był tu dzikim najbardziej – wilczym. Lecz żeby stało się po myśli Nieznajomego z dramatu Wojtyły, niezbędne są dwa czynniki. W każdym kraju i o każdej porze dziejowej wiele zależy od siły, od autorytetu Kościoła.
Współczesny rosyjski teolog, były wykładowca petersburskiej Akademii Duchownej (dziś jest na emigracji) Beniamin Nowik w swoim wywiadzie dla „Przegląda Powszechnego” powiedział wprost: „W państwach o silnym chrześcijaństwie komunizm nie miał szans. To oczywiste. Trudno orzec, czego było więcej w radzieckim bolszewizmie: pogaństwa czy idei Marksa. Tego zresztą potrzebował komunizm, by jego ziarno mogło paść na użyźnioną pogaństwem glebę”.
Zdaję sobie sprawę, że dla większości zachodnich odbiorców to skojarzenie z inwazją pogaństwa w rosyjskim Kościele prawosławnym jest zbyt kontrowersyjne. Przyzwyczajeni są do rozmów o drugim płucu Europy, o siostrze-Cerkwi etc. Możliwe, że tej siostrzyczce przydałyby się reformy… Ależ – Włodzimierz Sołowjow! Siergiej Bułgakow! Paweł Fłorienski! Mikołaj Bierdiajew! Aleksander Mień! Nie mam możliwości wchodzić w dyskusję. Powiem tylko, że stosunki z hierarchią kościelną wszystkich wyżej wymienionych pozostawiały wiele do życzenia, i to mówiąc bardzo delikatnie. Co do reform, to Kościół prawosławny znajduje się w stanie ich potrzeby już nie pierwsze stulecie.
Od dawien dawna wśród Rosjan zadomowiło się przekonanie, że Cerkiew i wykształcenie czy choćby myśl jako taka do siebie nie przystają, że są sobie wręcz wrogie. Zdecydowana większość rosyjskich intelektualistów, potajemnie odrzucając oficjalną Cerkiew, podejmowała próbę rozwiązywania głębokich problemów moralnych, społecznych i duchowych na zewnątrz Kościoła i bez niego.
Włodzimierzowi Uljanowowi trudno byłoby przekonać takie mnóstwo ludzi o tym, że religia to opium dla ludu, i stać się kimś więcej niż niedouczonym studentem, znanym jedynie najbliższemu kręgowi kolegów; materializm nie rozprzestrzeniłby się tak szeroko, gdyby w Rosji nie było w ciągu stuleci więcej utalentowanych bezbożników niż wykształconych teologów.
Oczywiście sprawa wyglądała zupełnie inaczej tam, gdzie socjalizm został narzucony zbrojną ręką. W Polsce walka z tym obcym ustrojem faktycznie nigdy nie ustawała przy bezwarunkowym duchowym poparciu Kościoła, a czasem nie tylko duchowym. Ale tu czaiła się pułapka. Im bardziej system był obcy tradycjom i duchowi narodu, im więcej było poświęcenia w walce z nim, tym łatwiej było poddać się iluzji, że po jego obaleniu wszystko samo jakoś się ułoży – smok padnie i zapanuje Lancelot. A więc nie warto głowić się nad dylematami moralnymi, bo wiadomo – byt określa świadomość. Moralności nie wolno mieszać z ekonomią. Tak, pierwszy milion trzeba ukraść i nie ma na to rady, nie da się całkiem uniknąć złodziejstwa, matactw, afer etc., zawsze będą wygrani i przegrani, a nawet ci, którzy przeszkadzają społecznemu rozwojowi – zbędni ludzie, a czasem całe narody i kraje, których lepiej byłoby się pozbyć – biedni, bez perspektyw, którym się nie powiodło, chorzy, bezrobotni, bezdomni. Taka jest dziejowa konieczność.
Termin ‘populizm’ już nie oznacza jak dawniej „popierania idei politycznych i ekonomicznych, które są w danym momencie najbardziej popularne, w celu łatwego zdobycia poparcia, bez zwracania uwagi na rzeczywistą możliwość zrealizowania obietnic” (definicja „Wielkiego słownika języka polskiego”). Dziś jest to KAŻDE postępowanie na rzecz słabych, które rzekomo zwalnia tempo rozwoju kraju, a tak naprawdę jest nie na rękę tym, którym udało się ukraść pierwszy milion i wybić się na „elitę”.
Powinowactwo tego monopolu najsilniejszych z ofiarnością radziecką w imię dobra przyszłych pokoleń jest oczywista. Jak to się stało, że w głowach walczących z komuną pozostałości świadomości marksistowskiej okazały się silniejsze od prawd chrześcijańskich, to temat na odrębną rozprawę. Dziś mówimy o tym, że Jan Paweł II nigdy nie udzielił bezwarunkowego poparcia spuszczonemu ze smyczy moralności kapitalizmowi. Wołał w wystąpieniu 11 czerwca 1999 r. przed Zgromadzeniem Narodowym – połączonymi izbami parlamentu: „Szanując właściwą życiu wspólnoty politycznej autonomię, trzeba pamiętać jednocześnie o tym, że nie może być ona rozumiana jako niezależność od zasad etycznych”. „Historia uczy, że demokracja bez wartości łatwo przemienia się w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm”. Tych słów użył wcześniej aż w dwóch encyklikach – jak gdyby chciał nam to wbić do głowy.
Napisał dziesiątki stron, wygłosił tyleż homilii i przemówień, w których ostrzegał przed zasadzkami kapitalizmu. Czasami był na tyle krytyczny wobec niego, że ortodoksyjni liberałowie zachodni niekiedy nazywali go „papieżem-socjalistą”.
Rzecz jasna, lewakiem papież nie był. Chodziło mu o umoralnienie państwa, bez czego żaden system ekonomiczny nie może być usprawiedliwiony z punktu widzenia Kościoła.
„W tym sensie słusznie można mówić o walce z ustrojem gospodarczym rozumianym jako system zabezpieczający absolutną dominację kapitału oraz własności narzędzi produkcji i ziemi nad podmiotowością i wolnością pracy człowieka. W walce z tym systemem modelem alternatywnym nie jest system socjalistyczny, który w rzeczywistości okazuje się kapitalizmem państwowym, lecz społeczeństwo, w którym istnieją: wolność pracy, przedsiębiorczość i uczestnictwo. Tego rodzaju społeczeństwo nie przeciwstawia się wolnemu rynkowi, ale domaga się, by poprzez odpowiednią kontrolę ze strony sił społecznych i państwa było zagwarantowane zaspokojenie podstawowych potrzeb całego społeczeństwa” (Centesimus annus).
Tak więc minęło 28 lat od napisania tych słów i 41 od początku pontyfikatu Jana Pawła II. Najwyższy czas przeczytać to na spokojnie i dojść nareszcie tam, gdzie nas prowadził.
Artykuł Swietłany Fiłonowej pt. „W ślad za Mojżeszem populistą” znajduje się na s. 6 październikowego „Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com.
„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach.
Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.
Artykuł Swietłany Fiłonowej pt. „W ślad za Mojżeszem populistą” na s. 6 październikowego „Kuriera WNET”, nr 64/2019, gumroad.com
Wczoraj Prezydent RP udał się do kościoła św. Krzyża w Warszawie i tam modlił się przed Krzyżem, który podróżuje po stolicach świata. Można zrobić to samo udając się do tego kościoła. Wciąż tam jest.
Można do niego podejść blisko, dotknąć, ucałować. Pan Prezydent modlił sie długo przed Krzyżem i pocałował go. To była bardzo intymna wizyta Prezydenta RP w tym kościele – bez kamer i paparazzi.
Zapraszamy do wysłuchania wywiadu z Vitalijem Sobolewskim z Ukrainy, który wraz z księżmi wozi Krzyż Wdzięczności po stolicach. Zdrazda, że w dziele, które postanowił wypełniać najwięcej pomogli mu Polacy. Po Polsce, w której Krzyż gości już kolejny raz Krzyż ma zostać przetransportowany do Stanów Zjednoczonych. Może ktoś z Państwa ma pomysł jak wesprzeć ten plan?
Z Witalijem Sobolewskim można kontaktować się za pomocą udostępniony przez Żołnierzy Chrystusa kontakt: [email protected]
Cała audycja Koloseum (we wtorki o 19)
Fot. Vitalij SobolivskiFot. Ze zbiorów Vitalija SobolivskiegoFot. Vitalij Sobolewski
Jan Krzysztof Ardanowski o kompetencjach Janusza Wojciechowskiego, przebiegu jego przesłuchań i znaczeniu jego stanowiska oraz o racjonalnej ochronie środowiska i wspomnieniach zw. z Janem Pawłem II.
Bałtowie się cieszą, że w końcu będzie ktoś, kto rozumie naszą część Europy.
Jan Krzysztof Ardanowski mówi, że cieszy go stanowisko komisarza unijnego ds. rolnictwa dla Janusza Wojciechowskiego. Podkreśla, że nowy komisarz doskonale zna zarówno rolnictwo, jak i działanie instytucji unijnych. Komentując przesłuchania Wojciechowskiego na komisarza, stwierdza, że w pierwszym przesłuchaniu, Wojciechowski próbował być bezstronny, omawiając wizje unijnej polityki rolnej, a w drugim przedstawiał już własną wizję, zgodną z interesem Polski, która akcentuje znaczenie mniejszych gospodarstw i traktuje rolnictwo jako element zrównoważonej troski o środowisko. Temu ostatniemu służyć ma przedstawiona niedawno strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju rolnictwa i rybołówstwa, która ma być zrealizowana do 2030 r.
Minister rolnictwa w dniu pogrzebu śp. prof. Jana Szyszki przypomina jego koncepcje polityki środowiskowej: „Podchodził do przyrody w sposób bardzo racjonalny, życzliwy, miły”. Zwraca uwagę na związki między rolnictwem a ochroną środowiska. Przywołuje słowa Pisma Świętego, o tym, że człowiek ma „czynić sobie ziemię poddaną”, stwierdzając, że realizacja tych słów musi odbywać się „w sposób mądry, by przyrody nadmiernie eksploatować”. Ochrona środowiska powinna odbywać się przy tym w sposób racjonalny. Uważa, że danie przez zmarłego ministra środowiska możliwości wycinania drzew na swoich działkach bez zgody urzędnika było słuszną decyzją.
Ardanowski wspomina papieża św. Jana Pawła II w związku z 41. rocznicy wyboru kard. Karola Wojtyły na Ojca Świętego oraz mówi o latach PRL.
Europie grozi zalew ateizmu, wtedy wydawało się mało realne, jakże to wszystko to było profetyczne.
Wspomina, że w dniu wyboru papieża był na pielgrzymce na Jasnej Górze. Później był, jak mówi, chyba na każdej pielgrzymce papieża-Polaka do ojczyzny. Wspomina słowa papieża, który przestrzegał przed zagrożeniami wiszącymi nad Europą Zachodnią w czasie, kiedy dla Polaków głównym wrogiem był jeszcze komunizm.
Publikujemy wywiad z Vitalijem Sobolivskim, który towarzyszy temu Krzyżowi w pielgrzymowaniu po parafiach świata. Przyjmowali go nie tylko katolicy, ale także grekokakolicy, protestanci,
a napotkani ludzie innych wyznań godnie się z nim obchodzili. Jego pielgrzymowanie trwa 14 lat. Kłaniali się Mu rządzący i papież Franciszek. Dziś w kościele św. Krzyża w Warszawie na Krakowskim Przemieściu odwiedzają go dzieciątki osób. Aby go zobaczyć, należy się śpieszyć, bo nie waidomo, do kiedy jeszcze tam będzie. Teraz ma wyruszyć do Stanów Zjednoczonych Jaką ma historię i jaka towarzyszy mu prawda?
Vitalij zachęca do pomocy w przetransportowaniu Krzyża. Można kontaktować się za pomoca adresu e-mail: [email protected]
Niech okres kampanii zostanie zapamiętany jako czas owocnej dyskusji o dobru naszej Ojczyzny. A zwycięzców wyborów proszę o to, aby stali się prawdziwymi „narzędziami pokoju i pojednania”.
Arcybiskup Stanisław Gądecki
Warszawa, 1 października 2019 roku
Drodzy Bracia i Siostry w Chrystusie!
Zbliżające się wybory parlamentarne są dla mnie sposobnością do przypomnienia kilku podstawowych zasad Katolickiej Nauki Społecznej, dotyczących odpowiedzialności katolików za życie polityczne. Zachęcając do udziału w wyborach, pragnę najpierw przypomnieć, że z moralnego punktu widzenia miłość Ojczyzny i odpowiedzialność za dobro wspólne wymagają od wszystkich korzystania z prawa wyborczego. Nic – poza nadzwyczajnymi okolicznościami – nie usprawiedliwia nieobecności katolików w sprawach publicznych.
W procesie dokonywania odpowiedzialnego wyboru odpowiedniego kandydata, należy wziąć pod uwagę: jego prawość moralną, kompetencje w dziedzinie życia politycznego i obywatelskiego, potwierdzone dotychczasową działalnością publiczną, świadectwo życia w rodzinie oraz małej ojczyźnie. Liczą się również takie cechy osobowości jak: wyrazista tożsamość, szacunek do każdego człowieka, postawa dialogu i umiejętność współpracy z innymi, zdolność do roztropnego rozwiązywania konfliktów, miłość Ojczyzny oraz traktowanie władzy jako służby. Wybór takich kandydatów daje większą szansę na integralny i solidarny rozwój naszego kraju.
Jednocześnie zdaję sobie sprawę z tego, że – w zakresie porządku spraw doczesnych – także między katolikami mogą istnieć uprawnione różnice poglądów. Pluralizm nie może jednak oznaczać moralnego relatywizmu. Fundamentalne zasady etyczne – ze względu na ich naturę i rolę, jaką pełnią w życiu społecznym – nie mogą być przedmiotem „negocjacji”.
Jak to wielokrotnie przypominali papieże, m.in. św. Jan Paweł II, a ostatnio Papież Franciszek, katolicy powinni popierać programy broniące prawa do życia od poczęcia do naturalnej śmierci, gwarantujące prawną definicję małżeństwa jako trwałego związku jednego mężczyzny i jednej kobiety, promujące politykę rodzinną, wspierające dzietność, gwarantujące prawo rodziców do wychowania własnego potomstwa zgodnie z wyznawaną wiarą i moralnymi przekonaniami. W związku z tym katolicy nie mogą wspierać programów, które promują aborcję, starają się przedefiniować instytucję małżeństwa, usiłują ograniczyć prawa rodziców w zakresie odpowiedzialności za wychowanie ich dzieci, propagują demoralizację dzieci i młodzieży. Nie mogą się decydować na wybór kandydata, który wyraża poglądy budzące zastrzeżenia z punktu widzenia moralnego oraz ryzykowne z punktu widzenia politycznego.
Wyrażam głębokie przekonanie, że – niezależnie od podziałów oraz napięć politycznych i społecznych w Polsce – możliwe i konieczne jest budowanie narodowej wspólnoty poprzez dialog i solidarność w prawdzie, we wzajemnym szacunku oraz z myślą o przyszłych pokoleniach. Nie rozbudzajmy więc emocji, które spowodowałyby, że po wyborach trudno nam będzie odnosić się do siebie nawzajem z szacunkiem.
Zachęcam każdego do udziału w modlitwie o owocny przebieg głosowania. Życzę wszystkim, aby okres kampanii został zapamiętany nie tyle jako czas walki o władzę, ile raczej jako czas owocnej dyskusji o dobru naszej Ojczyzny i kierunkach jej integralnego rozwoju. A zwycięzców wyborów proszę o to, aby stali się prawdziwymi „narzędziami pokoju i pojednania”.
+ Stanisław Gądecki
Arcybiskup Metropolita Poznański,
Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski,
Wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatów Europy
Przedwyborczy apel abp. Stanisława Gądeckiego, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, znajduje się na s. 3 październikowego „Wielkopolskiego Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com.
„Kurier WNET”, „Śląski Kurier WNET” i „Wielkopolski Kurier WNET” są dostępne w jednym wydaniu w całej Polsce w kioskach sieci RUCH, Kolporter i Garmond Press oraz w Empikach.
Wersja elektroniczna aktualnego numeru „Kuriera WNET” jest do nabycia pod adresem gumroad.com. W cenie 4,5 zł otrzymujemy ogólnopolskie wydanie „Kuriera WNET” wraz z wydaniami regionalnymi, czyli 40 stron dobrego czytania dużego (pod każdym względem) formatu. Tyle samo stron w prenumeracie na www.kurierwnet.pl.
Apel abp. Stanisława Gądeckiego na s. 3 październikowego”Wielkopolskiego Kuriera WNET” nr 64/2019, gumroad.com
O. Gabriel Bartoszewski o tym, jak wspomina Prymasa Tysiąclecia, cudzie za jego wstawiennictwem i jak zaangażowany był w jego proces beatyfikacyjny. Mówi o słowach Lecha Wałęsy o Kornelu Morawieckim.
O. Gabriel Bartoszewski OFMCap opowiada o procesie beatyfikacji kard. Stefana Wyszyńskiego. Mówi, iż niedawny dekret papieski uznający cud za wstawiennictwem polskiego prymasa jest zwieńczeniem procesu beatyfikacji, a nie tylko przełomem. Postępowanie w sprawie cudu uzdrowienia było ostatnim etapem procesu beatyfikacyjnego kardynała Wyszyńskiego w Watykanie.
Ten cud dotyczy nadzwyczajnego uzdrowienia dziewczyny 19-letniej, która kandydowała do sióstr. […] Podjęto badania i stwierdzono, że istnieje choroba raka z przerzutami. Była leczona radem i jodem, dawano jej dawki, które normalnie działały.
Cud uzdrowienia dotyczy 19-latki ze Szczecina. Dziewczyna w 1988 r. zachorowała na nowotwór tarczycy. Normalnie stosowana kuracja nie dawała efektów. W jej gardle wyrósł 5-centymetrowy guz, który utrudniał jej oddychanie. Nikt nie dawał jej szans na przeżycie; każdy oddech mógł być jej ostatnim tchnieniem życia. Wobec tego grupa sióstr zakonnych rozpoczęła modlitwy o uzdrowienie dziewczyny za wstawiennictwem prymasa Stefana Wyszyńskiego. Po modłach nagle 19-latka całkowicie ozdrowiała.
Wicepostulator procesu beatyfikacyjnego kard. Stefana Wyszyńskiego opowiada o tym, jak już od przełomu 2011 i 2012 roku działał na rzecz beatyfikacji Prymasa Tysiąclecia.
Przez całe te lata uczestniczyłem w procesie bardziej lub mniej aktywnie. Osoba kard. Wyszyńskiego jest mi bardzo bliska.
O. Bartoszewski wspomina, jak pierwszy raz widział kard. Wyszyńskiego. Było to 4 XI 1956 r., niedługo po uwolnieniu prymasa. Ten odprawił mszę mimo fizycznego wycieńczenia.
Gość „Poranka WNET” charakteryzuje ponadto śp. Kornela Morawieckiego oraz ustosunkowuje się do słów Lecha Wałęsy odnośnie do przewodniczącego Solidarności Walczącej. Wedle byłego prezydenta Morawiecki był „zdrajcą”. Zdaniem o. Bartoszewskiego takie słowa świadczą o tym, że Wałęsa:
Zatracił krytycyzm w stosunku do siebie i do innych. Wszystko zatracił i przyszły mu do głowy idee, osądy bezsensowne. Nie ma trzeźwego spojrzenia na rzeczywistość i szacunku do ludzi.
Stwierdza, że Kornel Morawiecki to był „człowiek nadzwyczajny, bohaterski”, dodając, że jego postawa była wyrazem „wielkiego człowieczeństwa”.
