Tym razem redaktor Elżbieta Ruman zabiera słuchaczy w podróż do Zwolenia. Miasta, z którym powiązany jest Jana Kochanowski oraz, w którym odkryto szczątki nosorożca i mamuta z czasów neolitu.
W czwartkowych „Ukrytych Skarbach” goszczą dyrektor Muzeum Regionalnego w Zwoleniu, Krystyna Madejska, burmistrz Zwolenia, Arkadiusz Suliman oraz ks. proboszcz Bernard Kasprzycki. Goście audycji wspominają o związanym ze Zwoleniem niezwykłym rzeźbiarzu, Wincentym Flaku. Co ciekawe, dziennikarz z Ilustrowanego Kuriera Codziennego określił tego artystę mianem „Wieśniaka ze wsi Zielonka Nowa”, a rzeźbiarz gościł nawet u samego cesarza Franciszka Józefa. Był to przede wszystkim skromny gospodarz przejęty losami ojczyzny i rzeźbiarz-samouk.
Jego rzeźby były ogromnie cenione w wielu miejscach Europy i świata. Nawet sam Ignacy Mościcki namawiał Flaka żeby przeniósł się do Belwederu, ale mistrz zdecydowanie odmówił. A dzieła jego w tym czasie zostały wycenione na 100 tys. zł – wtedy, kiedy prezydent RP zarabiał 5 tys. – przytacza Elżbieta Ruman.
Poza tradycją artystyczną i powiązaniami z Janem Kochanowskim, Zwoleń to stolica archeologicznych skarbów. Jest to jedyne miejsce w Polsce, gdzie odkryto szczątki nosorożca i mamuta z czasów neolitu. Krystyna Madejska opowiada m.in. o wyjątkowych zbiorach zwoleńskiego muzeum:
Mamy w swoich zbiorach niestety kopie, ponieważ oryginały są przechowywane w Polskiej Akademii Nauk – zaznacza szefowa placówki.
Kto zapłaci za propozycje KE? Eurodeputowana PiS o unijnej reformie systemu opłat od emisji CO2 i problemach z nią związanych.
Anna Zalewska komentuję propozycje Komisji Europejskiej, której celem jest zredukowanie do 2030 roku emisji CO2 o co najmniej 55 proc. w stosunku do roku 1990. Nazywa ją „ekonomicznym ekoterroryzmem”. Zarzuca KE, że ich pomysły są niepoliczone i nie do zrealizowania. Handel emisjami ma objąć transport i budownictwo.
W pandemii prawie trzykrotnie zwiększyła się opłata za dwutlenek węgla.
Europosłanka wskazuję, że do handlu emisjami mają być dołączeni ludzie zajmujący się transportem morskim i lotniczym. Dodaje, że od półtora roku trwają prace dotyczące mierzenia emisji samochodu. Obecna technologia nie pozwala na ustalenie ile konkretny samochód emituje dwutlenku węgla.
Jest polityczna dyskusja, szczególnie niemiecka.
Zalewska podkreśla, że realizacja propozycji Komisji będzie oznaczało wzrost kosztów życia dla obywateli UE.
W nawiązaniu do pojawiających się medialnych informacji o możliwej reaktywacji projektu elektrowni jądrowej w Okręgu Kaliningradzkim w kontekście zaspokajania rosnących potrzeb rynku polskiego.
Ogólna sytuacja na rynku energii w Polsce
W związku z przyspieszeniem realizacji celów polityki klimatycznej przez UE Polska została poddana rosnącej presji politycznej, ekonomicznej i prawnej, by szybciej zrezygnowała z węglowych bloków energetycznych.
Rosnące ceny tzw. zielonych certyfikatów zwiększają koszty utrzymywania elektrowni węglowych. Rząd musi wygaszać stare instalacje produkcji energii elektrycznej, ale nie ma możliwości szybkiego zastąpienia mocy z nowych inwestycji, które właśnie w związku z rosnącymi cenami zielonych certyfikatów, mimo większej sprawności przy mniejszym zanieczyszczaniu środowiska, przestają być opłacalne.
Ostatnio doszły problemy z elektrownią na węgiel brunatny w Turowie, której funkcjonowanie zawisło na włosku w związku z postanowieniem TSUE odcinającym ją od dostaw surowca z pobliskiej kopalni.
Polski miks energetyczny musi być wzbogacony o elektrownie jądrowe, które z czasem mogą zastąpić elektrownie węglowe i gazowe w stabilizowaniu systemu produkcji energii opartego na OZE.
Prognozy rynku nie nastrajają optymistycznie. W Polsce w najbliższej przyszłości nastąpi deficyt energii. Może to mieć negatywny wpływ na dalszy rozwój wytwórczości w Polsce i skutkować obniżeniem wzrostu gospodarczego i podniesieniem kosztów energii także dla ludności.
Rozwiązaniem w średnim horyzoncie czasowym może być import energii. Z punktu widzenia interesów państwa polskiego nie jest jednak obojętne, z jakiego kierunku będzie ten import realizowany.
Skąd Polska może pozyskiwać energię elektryczną?
Think tank pod nazwą Forum Prawo dla Rozwoju (Law4Growth) w opracowaniu sygnowanym przez Konrada Herlinga, byłego członka grupy doradczej przy Premierze RP, zarekomendował zakupy energii elektrycznej za granicą. Zaproponowane kierunki importu to Ukraina i Białoruś.
Na portalu Biznesalert została z kolei podana informacja, że polski biznesmen Zygmunt Solorz, posiadający już elektrownię (PAK) zasilaną węglem brunatnym w okolicach Konina, wspólnie z węgierskim koncernem energetycznym MVM (który eksploatuje elektrownię atomową niedawno rozbudowywaną przez rosyjski Rosatom) wyszli z propozycją skierowaną do polskiego rządu i Polskich Sieci Energetycznych (PSE) budowy atomowych bloków energetycznych w okręgu kaliningradzkim.
Solorz i OVM chcą odkupić od rosyjskiej spółki Rosatom część udziałów w Bałtyckiej Elektrowni Jądrowej – projekcie zawieszonym ze względu na brak zbytu na energię elektryczną w samym okręgu kaliningradzkim. To, czego im potrzeba, to gwarantowany przez państwo polskie długoterminowy kontrakt z PSE na stabilne odbiory energii w określonych cenach, umożliwiających zwrot poniesionych nakładów finansowych.
Wydaje się, że polski biznesmen i węgierski partner są potrzebni Rosjanom tylko jako wygodny parawan dla sfinalizowania dawno odkładanego projektu ze środków polskich konsumentów energii.
Ryzyka dla importu energii elektrycznej z FR i Białorusi
Trzeba tu wspomnieć, że energia elektryczna może być użyta przez Kreml jako broń przeciw Polsce i Litwie. Polska doświadczyła już prób wykorzystania rosyjskich wód terytorialnych na Zalewie Wiślanym, przez które przebiega trasa żeglugi do Elbląga, do wywierania nacisków na Polskę. To był jeden z powodów inwestycji w tzw. przekop Mierzei Wiślanej.
Wiara, że rynek energii elektrycznej będzie wolny od polityki, może być w przypadku FR złudna. Kierunek importu energii elektrycznej z Kaliningradu czy Białorusi, gdyby tyczył się normalnych partnerów, uprawiających wobec sąsiadów politykę pokojową, opartą na wzajemnych korzyściach, byłby wart rozważenia.
Niestety każde zwiększenie strumienia dewiz dla Moskwy czy Mińska będzie skutkować szybszą modernizacją struktur siłowych i możliwą eskalacją demonstracji siły w regionie, tworząc niestabilności, których wpływ na Polskę nie będzie bez znaczenia.
Jakie rozwiązania deficytów energii można zarekomendować Polsce?
Polska może i powinna powrócić do oferty złożonej swego czasu przez rząd Ukrainy, która w skrócie sprowadzała się do możliwości uruchomienia mostu energetycznego łączącego ukraińską elektrownię atomową w Chmielnickim z Rzeszowem i wejścia na zasadzie przejęcia udziałów w tej elektrowni.
Z punktu widzenia naszych interesów na wschodzie, wejście kapitałowe na Ukrainę ma sens, bo wzmacnia proeuropejskie środowiska w tym kraju, rozbudowuje ekosystem biznesu związany z rynkiem polskim, a nie rosyjskim, a także przyczynia się do stabilizacji budżetu ukraińskiego.
Z drugiej strony tani prąd ukraiński pozwoli na wzrost konkurencyjności polskiej wytwórczości, zwłaszcza w Polsce Południowo-Wschodniej, a także na terenach byłego Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Warto tu nadmienić, że inwestycja w działającą już elektrownię jądrową da stronie polskiej dostęp do know how, możliwości kształcenia kadr dla przyszłej energetyki jądrowej w Polsce. Lepiej to robić siłami kraju, który przejawia aspiracje europejskie i do członkostwa w NATO niż we współpracy z rządami nie kryjącymi niechęci do naszego państwa.
Nie wiedzieć czemu, propozycja ta była przez polskie koncerny energetyczne odrzucana, a perspektywa prądu z FR czy Białorusi uznawana za pociągającą.
Inne możliwe kierunki to Skandynawia połączona z Polską za pośrednictwem linii elektroenergetycznych przechodzących przez Litwę. Także Niemcy dysponują nadwyżkami mocy, niestety z ograniczoną możliwością predykcji dostępności. Łagodzeniu deficytu energii mogą także służyć połączenia ze Słowacją i Czechami.
Wnioski i rekomendacje
Mam nadzieję, że pomysły dalszego uzależniania się od rosyjskiej energetyki (od wielu już lat FR jest dominującym dostawcą ropy naftowej do polskich rafinerii i znaczącym eksporterem gazu na nasz rynek) nie wyjdą poza sferę rozważań.
FR jest w stanie zapłacić spore pieniądze, by mieć kolejny lewar na polską gospodarkę i polityków. Polski rząd przy podejmowaniu decyzji o imporcie energii elektrycznej powinien brać pod uwagę całokształt interesów kraju, nie tylko wąski interes grup biznesu.
Możliwości importu energii elektrycznej nie powinny zmniejszać motywacji do budowy energetyki jądrowej w Polsce – tak tej dużej, realizowanej przez państwo, jak i tej mniejszej, będącej w zainteresowaniu kapitału prywatnego.
Warte wsparcia są inicjatywy wykorzystujące energetykę wiatrową pozyskiwaną z farm lokowanych na morzu.
Na swój czas czeka płytka i głęboka geotermia, a także instalacje fotowoltaiczne wspierające indywidualnych konsumentów prądu.
Mariusz Patey
Ośrodek Myśli im. Romana Rybarskiego
Prezydencki doradca mówi o tym, jak będą wyglądać prace rady ds. energii i środowiska przy prezydencie RP. Nakreśla wyzwania, jakie niesie dla Polski transformacja energetyczna.
Paweł Sałek mówi o problemach związanych z transformacją energetyczną Polski. Przy prezydencie RP powstała rada ds. energii i środowiska.
W radzie głosy zdecydowanie proekologiczne i te bardziej konserwatywne się równoważą. W Pałacu Prezydenckim musi się odbywać pogłębiona dyskusja na temat polityki środowiskowej.
Gość „Poranka WNET” wskazuje, że energetyka konwencjonalna wciąż odgrywa kluczową rolę, rolę stabilizującą cały system. Nie oznacza to, że nie należy rozwijać energetyki odnawialnej.
Awarię elektrowni w Bełchatowie odczuwano w całej Europie.
Jak podkreśla Paweł Sałek, bezpieczne przeprowadzenie w Polsce transformacji energetycznej zajmie kilka dziesięcioleci. Jego zdaniem, pod kątem technologii zeroemisyjnych jesteśmy krajem „na dorobku”.
Omówione zostają ponadto zagadnienia polityki leśnej. Rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego podkreśla, że zgodnie z unijnymi traktatami, jest ona domeną państw członkowskich.
Dotychczasowy model polskiego leśnictwa musi być zachowany.
Wicemarszałek województwa lubelskiego przybliża zagadnienia związane z sektorem rolnictwa. Jak wskazuje Zdzisław Szwed, region ten jest największym producentem malin.
Zdzisław Szwed mówi o dobrym rolnictwa w województwie lubelskim. Rozmówca Łukasza Jankowskiego wspomina też o regionalnej dumie, czyli o malinach:
Jesteśmy jednym z wiodących regionów, jeśli chodzi o Polskę, w dziedzinie produkcji rolnej. 14% warzyw i owoców w Polsce pochodzi z Lubelszczyzny. Jesteśmy największym w Polsce producentem malin, ponad 82% – podkreśla gość audycji.
Nasz gość opowiada także o lokalnych warunkach klimatycznych. Jak zaznacza, ubiegłoroczne temperatury wywarły na lubelskim rolnictwie negatywne skutki, jednak w tym roku sytuacja jest lepsza:
W ubiegłym roku był duży problem w rolnictwie. Susza dotknęła sporo gospodarstw. W tym roku aura jest jednak nam przychylna. (…) Ilość opadów była wystarczająca, więc nie możemy mieć większych pretensji poza opóźnieniem wegetacyjnym – komentuje Zdzisław Szwed.
Nasz gość tłumaczy też jak władze i rolnicy reagują na zmianę trendów w Unii Europejskiej. Chodzi o promowanie rolnictwa ekologicznego. Rolnicy często są nieufni wobec unijnych dyrektyw. Wicemarszałek informuje, że województwo będzie próbowało stworzyć małe przetwórnie oraz chłodnie:
Rzeczywiście, w perspektywie finansowania na lata 2021-2027 Unia Europejska będzie znacząco kierować środki na gospodarstwa ekologiczne, bo zauważyła, że dotychczas 80% środków, które kierowała na rolnictwo spożytkowało 20% największych rolników – zaznacza wicemarszałek.
Neutralność klimatyczna do 2050 r.- plan mający to na celu został zaakceptowany przez europosłów w czwartek. W poniedziałek na unijne prawo klimatyczne zgodzili się ministrowie państw członkowskich.
Zgodnie z przyjętymi w zeszłym tygodniu poprawkami do końca dekady emisja gazów netto (z odliczeniem pochłaniania) ma zostać zredukowana do 55 proc. stanu na rok 1990 r. (wcześniej miało to być 40 proc.). Proces transformacji energetycznej wspomagać ma swą wiedzą Europejska Naukowa Rada Doradcza złożona z 15 ekspertów (nie więcej niż dwóch z jednego państwa członkowskiego). Przyjęcie pakietu klimatycznego skomentował przedstawiciel prezydencji, minister środowiska Portugalii Joao Pedro Matos Fernandes:
Z zadowoleniem odbieram ten ostatni krok w przyjęciu pierwszego unijnego prawa klimatycznego, które uwzględnia w prawodawstwie cel neutralności klimatycznej do 2050 r. Porozumienie w sprawie europejskiego prawa klimatycznego było priorytetem prezydencji portugalskiej i cieszę się, że udało nam się doprowadzić je do końca.
Rzecznik prasowy IMiGW o aktualnej pogodzie, nawiedzających Polskę trąbach powietrznych i problemie suszy.
Najcieplej będzie na wschodzie kraju, tam jeszcze upały i tam jeszcze są ostrzeżenia przed upałami. wartości na termometrach to nawet do 32 stopni Celsjusza. W Przemyślu,w centrum kraju, w Warszawie około 25. Nieco bardziej na zachód to wartości od 20 do 22 stopni, a nad morzem nieco chłodniej tam od około 19 do 21 stopni.
Grzegorz Walijewski przedstawia aktualną prognozę pogody. Burze mogą wystąpić częściowo na Lubelszczyźnie, w okolicach Przemyśla i na Zamojszczyźnie. W reszcie kraju raczej spokojnie.
Ekspert z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej wyjaśnia, że będziemy musieli się przyzwyczaić do częstszych trąb powietrznych. Wyjaśnia, iż
To, co się dzieje w tym momencie w atmosferze to jest efekt tak naprawdę coraz cieplejszego klimatu, coraz cieplejszych mas powietrza, które cały czas są nad naszym krajem.
Rzecznik prasowy IMiGW przypomina, że w przeszłości zdarzały się w Polsce trąby dochodzące do trzech w pięciostopniowej skali, co oznacza, że prędkość wiatru osiągał w nim prędkość ponad 300 km/h.
Trudno prognozować, gdzie wystąpi taka trąba powietrzna. […] Cały kraj jest narażony na to groźne zjawisko.
Hydrolog odnosi się do problemu suszy w Polsce. Wskazuje, że słowa ONZ-u o tym, że susza to problem porównywalny do Covid-19 powinny dotrzeć do nas już siedem lat temu.
Tak naprawdę od 2014 15 roku mamy permanentne susze w naszym kraju. I teraz już raczej nie brzmi pytanie, czy susza wystąpi w naszym kraju tylko raczej kiedy i gdzie.
Budujmy sojusze geopolityczne w UE w oparciu o twarde interesy. Zastanówmy się, co możemy zrobić od strony politycznej, żeby projekt Odessa–Brody–Płock–Gdańsk wszedł w końcu w fazę realizacji.
Jadwiga Chmielowska, Mariusz Patey, Janusz Kowalski
Dzisiejsza polityka zmierzająca ku dywersyfikacji dostaw nośników energii skupiła się na gazie. Mamy w tym pewne sukcesy – gazoport działa, proces realizacji Baltic Pipe trwa. Jednak w czasie prezydentury Lecha Kaczyńskiego powstała koncepcja spółki Sarmatia, której udziałowcami zostali narodowi operatorzy ropociągów z Polski, Litwy, Ukrainy, a także azerski koncern wydobywczy SOCAR. W przypadku powodzenia tego projektu wytworzyłby się ekosystem biznesowy m.in. na Ukrainie czy w Gruzji, związany z rynkiem Polski, a nie z Federacją Rosyjską. Część środków, które teraz płacimy za transport ropy, nie trafiałaby na Białoruś czy do międzynarodowych przewoźników, ale do krajów, w których mamy także interesy polityczne. Czas rządów PO to zamrożenie tego projektu. Czy widzi Pan szanse, by zrealizować go w obecnych warunkach? Co musiałoby się stać, by ropa popłynęła do polskich i czeskich rafinerii tym szlakiem?
Strategia dywersyfikacji dostaw węglowodorów do Polski, a więc gazu ziemnego i ropy naftowej, przygotowana na przełomie 2006 i 2007 roku przez rząd premiera Jarosława Kaczyńskiego pod patronatem i z inicjatywy prezydenta Lecha Kaczyńskiego, opierała się na trzech projektach. Bezpośrednim powodem przygotowania dwóch pierwszych projektów, które dotyczyły dywersyfikacji dostaw gazu do Polski, był szantaż gazowy, którego dopuścił się na przełomie lat 2005/2006 wobec Polski rosyjski Gazprom. Chodzi o słynną wyszantażowaną przez Kreml zmianę warunków cenowych kontraktu jamalskiego oraz wprowadzenie jako dostawcy gazu dla Polski do 2010 r. podstawionej spółki RosUkrEnergo, w której Gazprom miał 50% udziałów.
Pierwszym projektem było zainicjowanie w 2006 r. budowy terminalu LNG na polskim Wybrzeżu. W 2007 r. wybrano Świnoujście jako lokalizację pierwszego w basenie Morza Bałtyckiego gazoportu. Drugim projektem była budowa gazociągu Baltic Pipe. W 2007 r. weszliśmy w fazę projektową; zabrakło roku, półtora, żeby wejść w fazę realizacyjną. Niestety projekt został zatrzymany przez premiera Tuska na początku rządów PO-PSL.
Trzeci projekt, Odessa–Brody–Płock–Gdańsk, jest mi najbliższy. Uczestniczyłem w nim jako pracownik Ministerstwa Gospodarki, przygotowując dwa szczyty energetyczne: w maju 2007 r. w Krakowie i w październiku w 2007 r. w Wilnie. Przywódcy Gruzji, Ukrainy, Azerbejdżanu i Litwy, przy udziale specjalnego przedstawiciela Kazachstanu, wzięli udział w szczycie w Krakowie. Prezydent Alijew zadeklarował tam wówczas 10 mln ton ropy naftowej, jako że żaden taki projekt nie może ruszyć bez kontraktu na surowiec. Projekt umożliwiałby przesył ropy z Morza Kaspijskiego w naszą część Europy, bez pośrednictwa Rosji.
W Wilnie spędziłem ponad tydzień, pracując przy strategicznej umowie realizacji projektu Odessa–Brody–Płock–Gdańsk, której istotą była budowa 100-km odcinka łączącego ukraińskie Brody z polskim punktem ropociągu Przyjaźń – Adamowem. Szczyt wileński w zasadzie potwierdził zasady realizacji projektu oraz model funkcjonowania spółki Sarmatia, która miała przede wszystkim zbudować brakujący odcinek. W latach rządów PO-PSL ukraińskie i białoruskie rafinerie odbierały już nawet ropę naftową za pomocą części tej infrastruktury, tj. przez Gruzję, następnie tankowcami przez Morze Czarne do Odessy i ropociągiem do Brodów czy do białoruskich rafinerii.
Nam brakowało jedynie tego krótkiego odcinka, by przesyłać 10–20 mln ton ropy naftowej via Gdańsk do innych zainteresowanych kontrahentów oraz oczywiście do polskich rafinerii w Gdańsku i Płocku.
Warto tutaj wspomnieć, że sprzedaż ropy naftowej jest najbardziej dochodowym źródłem gospodarki Federacji Rosyjskiej. (…)
Rząd Łukaszenki aresztuje polskich działaczy społeczno-kulturalnych. Polska rok do roku płaci olbrzymią dywidendę bezpośrednio do budżetu białoruskiego, właśnie z tytułu przesyłu ropy i gazu. We wspomnianym już 2013 r. przekazała pośrednio stronie białoruskiej 650 mln USD. Czy ropociąg dałby nam narzędzie wpływu również na politykę białoruską?
Osobiście przyznaję rację najlepszemu w mojej ocenie polskiemu geopolitykowi, prof. Przemysławowi Żurawskiemu vel Grajewskiemu, który w swojej znakomitej książce pt. „Polska polityka wschodnia 1989–2015”, podsumowującej 25 lat polityki Polski względem państw byłego Związku Sowieckiego, stawia smutną, choć prawdziwą tezę: Polska przez ćwierć wieku nie prowadziła realnie żadnej polityki względem Białorusi. Są tutaj bowiem dwa wektory: interesy Polaków mieszkających na Białorusi, które wymagają, aby Polska zrobiła wszystko, by o swoich rodaków dbać; z drugiej strony, mając świadomość, że na terenie Białorusi interesy mają również inne państwa UE, przede wszystkim Niemcy, musimy mieć narzędzia wzmacniania polskiej obecności gospodarczej u wschodniego sąsiada, by Białoruś nie pogłębiała współpracy z Kremlem.
Realna polityka polega na tym, że jeśli jest możliwość, należy z niej bezwzględnie korzystać. Polska teoretycznie może użyć własnej infrastruktury gazowej i paliwowej do dostarczania ropy i gazu ziemnego na Białoruś poza Federacją Rosyjską; takie symulacje były robione za rządów premiera Jarosława Kaczyńskiego.
Błędem jest rezygnacja z myślenia, że możemy wzmocnić suwerenność Białorusi, której niepodległość leży w żywotnym interesie Polski, ponadto poprawiać sytuację Polaków na Białorusi i wreszcie – zarabiać na tym. Należy wziąć pod uwagę wszystkie te czynniki.
Białoruś jest rok w rok szantażowana w obszarze dostaw węglowodorów przez Władimira Putina. W dobrym scenariuszu w tej dekadzie mogliśmy wykorzystywać gazociąg jamalski, przy pełnej konsekwencji i determinacji polskiego państwa, do przesyłu gazu ziemnego na Białoruś. Z kolei infrastrukturę projektu Odessa–Brody–Płock–Gdańsk należałoby wpisać w scenariusz uniezależnienia Białorusi od dostaw rosyjskiej ropy naftowej. Jego realizacja na pewno uzyskałaby poparcie dużej części państw UE, rozumiejących, jak ważne jest stworzenie dla Białorusi infrastrukturalnej alternatywy.
Ale niestety sami będziemy potrzebować gazu ziemnego. Polska bowiem ponownie weszła na szybką ścieżkę uzależnienia się od surowca z Federacji Rosyjskiej.
Decyzja likwidacji polskiej suwerenności energetycznej opartej na zasobach krajowego węgla brunatnego i kamiennego, i przestawiania polskiej gospodarki na gaz ziemny, którego w Polsce po prostu nie ma, jest arcyniebezpieczna. Wszystkie prognozy wskazują, że za 15 lat będziemy potrzebowali 35–40 mld m3 gazu, co spowoduje drastyczne uzależnienie się od dostaw z Rosji.
Puentując: dobrze mieć marchewkę, ale i biczyk na władze w Mińsku?
Lepiej uzależnić relacje od inwestycji i budować je w oparciu o twarde interesy, a nie emocje. Jest w tym coś niezwykłego. Polskie podejście do Białorusi jest zupełnie pozbawione realizmu. Polskie firmy powinny być obecne na Białorusi. Jest ona naszym najbliższym sąsiadem, dlaczego zatem mieliby tam zarabiać Francuzi, Niemcy, czy przede wszystkim Chińczycy? Z drugiej strony za wzór stawiamy często znacznie groźniejszy komunistyczny reżim ChRL, który technologicznie chce opanować wolny świat.
Realną polityką jest uznanie, że interesy Polaków na Białorusi wymagają również oferty geopolitycznej i gospodarczej. Polskie firmy, zdobywając miejsca firm rosyjskich, będą uderzały gospodarczo w reżim Putina. Ropociągi i gazociągi to najlepsza metoda odsunięcia Białorusi od Rosji. Musimy zatem odpowiedzieć na pytanie: czy w polskim interesie jest wzmacnianie niezależności politycznej i gospodarczej od Kremla wszystkich naszych wschodnich sąsiadów? Jestem tu zwolennikiem koncepcji Piłsudskiego. W obecnych realiach współpracujmy z Ukrainą, z Rumunią, która jest bardzo ważna i której jestem wielkim przyjacielem, z państwami bałtyckimi. Budujmy sojusze geopolityczne w UE w oparciu o twarde interesy. Zastanówmy się, co możemy zrobić od strony politycznej, żeby projekt Odessa–Brody–Płock–Gdańsk wszedł w końcu w fazę realizacji.
Jedna z dwóch czeskich rafinerii kontrolowanych przez Orlen już pracuje na azerskiej ropie, która obecnie jest transportowana z terminali położonych nad Adriatykiem. Czy inne polskie rafinerie mogłyby przerabiać ropę z Azerbejdżanu?
To jest wyłącznie kwestia przystosowania części instalacji rafineryjnych do uzyskiwanych z przerobu ropy produktów oraz logistyki magazynowej. Pamiętajmy jednak, że infrastrukturalnie budowa odcinka Odessa–Brody–Płock–Gdańsk daje możliwości eksportowe, nawet gdyby polskie rafinerie nie chciały być odbiorcami tego surowca. (…)
Polska jest również dużym absorbentem CO2 ze względu na zalesienie. Gdyby UE wyliczała emisję netto CO2, prawdopodobnie ten bilans nie byłby dla Polski aż tak zły, nawet w porównaniu z takimi krajami jak Belgia czy Holandia.
Jak już mówiłem – brakuje nam po prostu narodowej strategii energetycznej i twardej konsekwencji w jej realizacji. Każda strategia dotycząca bezpieczeństwa energetycznego jest obliczana na 20–30 lat. Nie można planować budowy elektrowni węglowej, jeśli chwilę później z powodów ideologicznych plan zostaje zawieszony, jak w przypadku elektrowni w Ostrołęce, która w mojej ocenie powinna powstać jako elektrownia węglowa, a nie zasilana potencjalnie rosyjskim gazem. Jestem zwolennikiem patrzenia na ten temat w sposób zimny, bardzo spokojny i konsekwentny. I budować wokół realizacji strategicznych interesów Polski szeroki konsensus polityczny.
O budowie elektrowni atomowych mówiło się w Polsce w latach 70. XX w., już w XI wieku, mówiło się w 2015 roku. Dalej stoimy w miejscu.
Zgoda na likwidację polskiego górnictwa, czyli walka z surowcem, jest fundamentalnym błędem. Na całym świecie zwiększa się wydobycie i zużycie węgla. Transformacja energetyczna to proces inwestycji w nowoczesne technologie. Nic nie stoi na przeszkodzie, by polski węgiel ustawić w centrum polskiej transformacji energetycznej i w niego inwestować.
Są dwa modele transformacji: norweski i niemiecki. Norwegowie, rozumiejąc gospodarkę niskoemisyjną, od kilku lat inwestują w wytwarzanie wodoru z gazu ziemnego. Potrafią wykorzystać „błękitne paliwo” w projektach „zielonych”.
Niemiecka ścieżka polskiej transformacji energetycznej to faktyczne uzależnienie się od importu niemieckich technologii OZE i rosyjskiego surowca z Nord Stream. Jest to najdroższy z możliwych modeli – tracimy suwerenność energetyczną i przepłacamy za to setki miliardów złotych, wzmacniając niemiecką gospodarkę. A ideologia zderza się z rzeczywistością w taki sposób, że Niemcy likwidują atom, likwidują węgiel i za chwilę nie będą mieli z czego produkować energii elektrycznej. My idziemy w dokładnie tym samym kierunku – nie mamy atomu, a już eliminujemy węgiel, nie mając nic w zamian. Za kilka dosłownie lat będziemy skazani na import energii elektrycznej. Jedyne, co zostanie, to gaz ziemny, a to są ogromne koszty. Będziemy musieli kupować go z Rosji, nie ma bowiem innej możliwości, by polską gospodarkę zaopatrzyć w taką ilość gazu ziemnego, której z uwagi na realizowaną ideologiczną dekarbonizację będziemy jeszcze w tej dekadzie potrzebować.
Wydobywamy 4 mld m3, a nasze zużycie chcemy ustawić na poziomie 40 mld m3. W tym sensie Polska robi wielki prezent Władimirowi Putinowi.
Cały wywiad Jadwigi Chmielowskiej i Mariusza Pateya z posłem SP Januszem Kowalskim, pt. „Polityka Polski. Konieczność zdecydowania i konsekwencji”, znajduje się na s. 1 i 4 czerwcowego „Kuriera WNET” nr 84/2021.
Czerwcowy numer „Kuriera WNET” (wydanie ogólnopolskie, śląskie i wielkopolskie wspólnie) można nabyć kioskach sieci RUCH, Garmond Press i Kolporter oraz w Empikach w cenie 9 zł.
Wydanie elektroniczne jest dostępne w cenie 7,9 zł pod adresami: egazety.pl, nexto.pl lub e-kiosk.pl. Prenumerata 12-miesięczna wersji elektronicznej: 87,8 zł.
Czytelnicy gazety za granicą mogą zapłacić za nią PayPalem lub kartą kredytową na serwisie gumroad.com.
Wywiad Jadwigi Chmielowskiej i Mariusza Pateya z posłem SP Januszem Kowalskim, pt. „Polityka Polski. Konieczność zdecydowania i konsekwencji”, na s. 1 i 4 czerwcowego „Kuriera WNET” nr 84/2021
Piątkowy poranek w eterach Radia WNET należy do Studia Dublin. W nim informacje, przegląd wydarzeń tygodnia i wywiady. Nie brakuje dobrej muzyki i ciekawostek z Irlandii. Zaprasza Tomasz Wybranowski.
W gronie gości:
Bogdan Feręc – redaktor naczelny portalu Polska-IE.com, Studio 37;
Anna Hurkowska – Slavic Inspirations Limerick, działaczka polonijna i fotografik;
Tomasz Gzik – działacz społeczny i polonijny, Polak mieszkający w Republice Irlandii;
Jakub Grabiasz – szef działu sportowego Studia 37 Dublin.
Prowadzenie i scenariusz: Tomasz Wybranowski
Redaktor wydania: Tomasz Wybranowski
Współpraca: Katarzyna Sudak i Bogdan Feręc
Oprawa fotograficzna: Tomasz Szustek
Wydawca techniczny: Nina Nowakowska i Aleksander Popielarz
Realizatorzy: Miłosz Duda (Warszawa) i Tomasz Wybranowski (Dublin).
Zgodnie z tradycją na początku piątkowego Studia Dublin Tomasz Wybranowski i Bogdan Feręc podsumowują najważniejsze wydarzenia mijającego tygodnia ze Szmaragdowej Wyspy.
Bogdan Feręc, portal Polska-IE – Radio WNET Irlandia
Redaktorzy Wybranowski i Feręc rozpoczną od hasła: kiełbaski i mielonki a sprawa irlandzka. Sprawa jest poważna, bowiem rzecz dotyczy protokołu irlandzkiego z roku 1997.
Wtedy podpisano Porozumienie Wielkanocne i czas wojny domowej w Irlandii Północnej między katolickimi republikanami a lojalistycznymi protestantami dobiegał końca.
30 czerwca 2021 roku to data graniczna i wprowadzenie zakazu m.in. wspomnianych już kiełbasek, mielonek i innych schłodzonych produktów mięsnych z Wielkiej Brytanii do Irlandii Północnej. Zgodnie z zapisami Protokołu Irlandzkiego, który jest integralną częścią umowy Brexitowej,
Irlandia Północna (Ulster) wciąż jest częścią jednolitego unijnego rynku w zakresie handlu.
Wielka Brytania licencja: CC BY 2.0/ flickr.com autor/Viaggio Routard
To decyduje o tym, że towary sprowadzane do niej muszą być zgodne z unijnymi standardami bezpieczeństwa żywności. I tu warto zadać sobie pytanie, czy chodzi o certyfikaty natury przydatności do spożycia czy o coś zupełnie innego.
W ciągu sześciu miesięcy produkty mięsne z Wielkiej Brytanii aż tak nie mogły się zmienić.
Ale przepisy UE nie zakazują sprowadzania do UE schłodzonych produktów mięsnych pochodzących z krajów niebędących jej członkami, takich jak Wielka Brytania. Mięsa mrożone, co ciekawe, są poza podejrzeniem. W styczniu ustalono sześciomiesięczny okres karencji, który miał pozwolić firmom na stworzenie innych łańcuchów dostaw. Termin umowy upływa z końcem czerwca.
Według brytyjskich mediów, rząd Borisa Johnsona rozważa unilateralne przedłużenie okresu karencji na schłodzone mięso. W marcu brytyjski rząd już w jednostronny sposób przedłużył o kolejne sześć miesięcy okres karencji. W efekcie UE zapoczątkowała postępowanie przeciw brytyjskiemu rządowi, zarzucając łamanie ustaleń z umowy o Brexicie.
David Frost, brytyjski minister odpowiedzialny za relacje z Unią Europejską poinformował, że jego rozmowy z wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej Maroszem Szefczoviczem zostały przerwane
„bez przełomu, ale i bez zrywania ich”.
Premier Boris Johnson jest optymistą w znalezieniu rozwiązania, które jego zdaniem
Jednocześnie będzie chroniło proces pokojowy w Irlandii Północnej, ale także gwarantował ekonomiczną i terytorialną integralność całego Zjednoczonego Królestwa.
Belfast nocą.
Tutaj, z perspektywy Studia 37 Radia WNET, trzeba powiedzieć, że Londyn traktuje Irlandię Północną bardziej niż po macoszemu. Choć z drugiej strony wciąż marzy im się imperialna wielkomocarstwowość, która każe trzymać jedność Korony.
Północni Irlandczycy, chcą poprzez naciski przez stosowne zapisy Porozumienia Wielkopiątkowego, zmienić traktat w sprawie granicy morskiej na Morzu Irlandzkim. To ma doprowadzić do znaczących zmian i przywrócić wymianę towarową pomiędzy Wielką Brytanią a Irlandią Północną do stanu sprzed Brexitu. A tego nie chce nijak zaakceptować Unia Europejska.
Tymczasem dzisiaj rozpoczyna się kolejny szczyt G7. Prezydent USA Joe Biden przebywa już w Wielkiej Brytanii. W niedziele prezydent Biden ma spotkać się z królową, później w Brukseli rozmawiać będzie z unijnymi komisarzami a finałem wizyty spotkanie z prezydentem Rosji Władimirem Putinem pod niebem Szwajcarii.
Obywateli Zjednoczonego Królestwa zajmują także sprawy Brexitowe. Demokraci i sam Biden oskarżają rząd Borisa Johnsona o wszczynanie napięć sprzeciwiając się kontroli w irlandzkich portach. Ale tutaj gra jest niebezpieczna dla prezydenta Bidena. Albo sojusz i dobre kontakty z Wielką Brytanią, albo wspieranie Niemiec i projektów „dyktatorów Unii” Niemców ze zgodą na North Stream II.
Przez to prezydent Biden stawia się wyraźnie po stronie folwarczno – silniejszych w Unii, mimo że równi wszyscy. Az Orwell w zaświatach cynicznie się uśmiecha. – mówi Tomasz Wybranowski.
Tutaj do wysłuchania rozmowa z Bogdanen Feręcem:
Anna Hurkowska ze Slavic Inspiration Limerick opowiada o przygotowaniach do słowiańskiego powitania lata pod niebem celtyckiej Irlandii. W roku 2020 wystąpiła konieczność odwołania imprez organizowanych cyklicznie przez środowiska polonijne.
Anna Hurkowska (druga od prawej), nasza korespondentka z irlandzką parą prezydencką Michaelem D. Higginsem i żoną Sabiną. Fot. arch. Anny Hurkowskiej.
Ofiarami koronawirusa padły obchody Kupała Night. Zamiast imprez przed rokiem zorganizowano akcję grupowego sprzątania lasu.
Jak podkreśla Anna Hurkowska, pokazanie słowiańskiej tradycji i kultury oraz integracja społeczności miasta Limerick z zaakcentowaniem obecności Polaków, to najważniejsze cele, jakie przyświecają tego organizatorom wydarzenia.
Wydarzenie Kupała Night zrzesza i promuje lokalnych artystów oraz tych, którzy spragnieni są kultury dostępnej także w obrzędowości i zwyczajach Słowian oraz Celtów.
Fot. Anna Hurkowska
Warto powtórzyć na antenie Radia WNET, że to Anna Hurkowska odkryła niezwykłą rzecz na przecięciu prastarych wierzeń Słowian i Celtów. Oto w związku z dniem letniego przesilenia słonecznego pewna tajemnica skryła się w języku celtyckim i została przyswojona przez język polski:
Interesującym łącznikiem Kupały z celtyckim językiem jest słowo Cúpla – oznaczające Couple czyli para. Mnóstwo dawnych tradycji związanych z tą nocą oscyluje wokół znalezienia tej drugiej połówki, nic więc dziwnego, że czasem nazywa się ją również słowiańskim dniem zakochanych.
Noc Kupały to pradawne święto obchodzone w czasie przesilenia letniego. 21 czerwca to najdłuższy dzień i najkrótsza noc w roku i niemal we wszystkich kulturach był to czas wyjątkowy.
W tradycji słowiańskiej to święto żywiołów ognia i wody i energia która rozbłyska z tego połączenia.
Cúpla to irlandzkie słowo oznaczające couple, czyli pare. Jest ono brakującym elementem który w łatwy sposób wyjaśnia znaczenie słowa Kupała. Zebrać sie razem, wspólnie przeżywac ten dzień to prawdziwy sens tego wydarzenia. Noc Kupały była czasem, w którym młodzi ludzie łączyli się w pary. – dodaje Anna Hurkowska.
Co prawda w owym okresie to rodzice lub też zawodowi swaci zajmowali się kojarzeniem małżeństw. Lecz w tej jednej nocy wszyscy ci, którzy nie zostali jeszcze nikomu obiecani, mogli uniknąć starych formy wyboru towarzysza życia.
Fot, Anna Hurkowska.
By skorzystać z prastarego obyczaju, dziewczęta plotły wianki. Słońce świeci najdłużej więc zioła nabierały największej mocy.
Kobiety zaplatały wianki chcąc przyciągnąć miłość i szczęście.
Zwracały jednak uwagę na ich drugą stronę mocy , np róża pomagała wydobyć piękno, czarny bez dawał ochronę, dziurawiec chronił i skłaniał do mówienia prawdy.
21 czerwca na Kręgu Mocy w Lough Gur, co roku zjeżdzają sie ludzie by pomedytować przy wschodzącym słońcu, które w tym czasie wschodzi dokładnie w miejscu wejścia do kręgu. W tym roku również Slavic Inspirations chce dołożyć odrobine swojej energii, zbieramy się aby wspólnie przywitać ten dzień. – podsumowuje Anna Hurkowska.
Tutaj do wysłuchania rozmowa z Anną Hurkowską:
W okienku sportowym „Studia Dublin” Jakub Grabiasz skomentował przegraną Igi Świątek w ćwierćfinale French Open i innych tenisowych rozstrzygnięciach na kortach Rolanda Garossa.
W piątkowym sportowym bloku Studia 37 także informacje jak radzą sobie hokeistki na trawie reprezentacji Republiki Irlandii.
Reprezentacja Irlandii uległa Holenderkom. Remis z Hiszpanią przedłużył szanse Irlandek na zakwalifikowanie się do igrzysk olimpijskich.
Jakub Grabiasz omawia także mecze towarzyskie reprezentacji Republiki Irlandii w piłce nożnej, które i tak pozostają w cieniu rozpoczynających się dzisiaj (11 czerwca 2021 roku) Euro 2020. Irlandczycy bezbramkowo zremisowali z Węgrami. Ale nie to uczyniło ten mecz głośnym.
Reprezentacja Republiki Irlandii klęknęła na jedno kolano. Gest w ramach akcji BLM został wygwizdany przez węgierskich kibiców. Szeroko komentowane były słowa premiera Orban. Powiedział on, że Węgrzy klękają tylko przed Bogiem, ojczyzną i kobietą, którą proszą o rękę.
W finale rozmowy życzenia dla córki Jakuba Grabiasza – Julii, która dzisiaj zdaje jeden z egzaminów maturalnych i kończy 18 lat! Do życzeń dołącza się cała ekipa Studia 37 Dublin i Radia WNET!
Tutaj do wysłuchania rozmowa z Jakubem Grabiaszem:
Tomasz Gzik, gość Radia WNET. Fot. arch. własne.
Ostatnim gościem Studia Dublin był Tomasz Gzik, pochodzący z Zastawia (mała miejscowość w powiecie biłgorajskim na Zamojszczyznie) pasjonat motoryzacji i podróży motocyklowych i polonijny działacz społeczny
Po ukończeniu studiów na Akademii Rolniczej w Lublinie, wyjechał w 2013 roku do Republiki Irlandii, gdzie przebywa do dziś.
Moją pasją są motocykle i podróże motocyklowe, to właśnie dzięki temu trafiłem do sierocińca Księdza Godawy w Kamerunie, korzystając z zaproszenia i możliwości podróżowania na dwóch kołach po Afryce.
Odpoczywam sobie – po przedszkolu, szkole podstawowej, technikum hodowlanym, robotach dla komuny, szkole wyższej, pracy naukowej na uczelni, nowicjacie, studiowaniu filozofii i teologii, nauce języka francuskiego, proboszczowaniu na wschodzie Kamerunu – w „ochronce” teraz juz w stolicy Kamerunu – Yaounde – tak opowiadał o sobie na antenie Radia WNET ks. Dariusz Godawa.
Dlaczego pojawił się temat Kamerunu? Chodzi o ochronkę, którą prowadzi ks. Dariusz Godawa, człowiek o wielkim sercu i wierze, że świat można zmieniać na lepsze (zaczynając od zera codziennie), od dwudziestu ośmiu lat pomaga kilkuset ubogim maluchom i nastolatkom, z których kilkanaście mieszka w Foyer St. Dominique.
Ks. Dariusz Godawa z Misji Kamerun i jego podopieczni.
Teraz w domach – sierocińcach mieszka ponad czterdzieścioro dzieci w różnym wieku.
Ksiądz Dariusz ma tylko do pomocy młode małżeństwo intendentów – Mariannę i jej męża Achille’a.
Sytuacja w sierocińcu jest cały czas dynamiczna. Jeśli warunki materialne rodziny poprawiają się, to wtedy niektórzy z wychowanków wracają do swoich bliskich. Jednak częściej zdarza się inaczej.
W kryzysowych sytuacjach to ks. Godawa przyjmuje kolejne dzieci, nawet jeśli dom już pęka w przysłowiowych szwach. Pod jego opieką jest prawie 390 dzieci mieszkających z rodzicami, które dzięki wsparciu Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Słońca mogą chodzić do szkoły.
Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci Słońca oprócz prowadzenia domu dziecka Foyer St. Dominique także finansuje naukę kilkudziesięciu dzieci i młodzieży. Co cieszy i warte wspomnienia owa nauka wspierana jest na każdym poziomie educkacji, od przedszkola aż po (i to nie jest żart) studia doktoranckie! Z jedną z wychowanek księdza Godawy będziemy rozmawiać już za tydzień w „Studiu Dublin”. – zapowiada Tomasz Wybranowski.
Ostatnio szturm na dobre imię ks. Godawy przypuściła Gazeta Wyborcza. Natomiast Tomasz Gzik zna i wspiera od lat działalność księdza Dariusza Godawy. Prowadzący Studio Dublin zapytał Tomasza Gzika jak jest tam w istocie, ponieważ odwiedził sierociniec „Les Enfants of Sun” w Yaounde, stolicy Kamerunu.
Sierociniec „Les Enfants of Sun” to owoc ciężkiej pracy wielu misjonarzy, ale wśród potrzebujących dzieci pozostał tylko on – ksiądz Dariusz Godawa. Ataki na niego są bezpodstawne. Jeden z oskarżających księdza siedzi w więzieniu. Taka ciekawostka, okradł on księdza Dariusza i jego sieroty. Na takich świadkach nie opierałbym wyobrażeń na temat sierocińca i tego co tam się dzieje. – powiedział w „Studiu Dublin” Tomasz Gzik.
Gazeta Wyborcza oskarża także księdza Godawę o malwersacje finansowe i brak rzetelnych rozliczeń z uzyskanej pomocy. To puste „bicie piany”! – dodaje Tomasz Wybranowski. Kwota 230 tys. PLN, która pada w artykułach GW, to raptem…
630 PLN na dzień z przeznaczeniem na kilkadziesiąt osób. Te kilkaset zlotych dziennie mają wystarczyć na wodę, prąd, jedzenie, etc.
W 2009 roku pierwsza podopieczna domu dziecka w Bertoua rozpoczęła studia w Polsce, początkowo język polski w Łodzi, a później położnictwo w Kaliszu. Cztery lata później kolejna podopieczna sierocińca „Les Enfants of Sun” – Sonia rozpoczęła studia na Politechnice Krakowskiej.
Rok temu ks. Godawa mógł się już poszczycić szóstką stypendystów na studiach w Polsce. Ta wspaniała szóstka to Sonia, Veronique, Cynthia, Thibot, Nicephore i Agnes!
Tutaj do wysłuchania rozmowa z Tomaszem Gzikiem:
Opracowanie: Nina Nowakowska, Aleksander Popielarz i Tomasz Wybranowski
Współpraca: Katarzyna Sudak, Jakub Grabasz i Bogdan Feręc – Polska-IE.com
Partner Radia WNET
(C) Produkcja: Studio 37 Dublin – Radio WNET – czerwiec 2021
Studio Dublin na antenie Radia WNET od 15 października 2010 roku (najpierw jako „Irlandzka Polska Tygodniówka”). Zawsze w piątki, zawsze po Poranku WNET zaczynamy ok. 9:10. Zapraszają: Tomasz Wybranowski i Bogdan Feręc, oraz Katarzyna Sudak, Alex Sławiński oraz Jakub Grabiasz.
Posłanka KO mówi o projekcie ustawy o zakazie wykorzystywania zwierząt.
.@mariakatarzyna w #PoranekWNET: Trudno wyobrazić sobie kogokolwiek, kto twierdziłby że trzymanie psa na krótkim łańcuchu – w ogóle na łańcuchu – jest czymś Wydaje mi się, że jeśli chodzi o kwestię praw zwierząt, to musimy o pewne rzeczy walczyć i zdobywać je małymi krokami. normalnym.#RadioWNET
Katarzyna Piekarska mówi o projekcie ustawy o zakazie wykorzystywania zwierząt. Jak ocenia:
Myślę, że nie będzie problemu ze znalezieniem poparcia dla tego projektu. Jest on zbieżny z tzw. piątką dla zwierząt, z pominięciem jej najbardziej kontrowersyjnych zapisów.
Nowa inicjatywa nie obejmuje zakazu uboju rytualnego i hodowli zwierząt na futra. Zdaniem posłanki KO ten ostatni postulat jest obecnie nie do zrealizowania.
Wydaje mi się, że jeśli chodzi o kwestię praw zwierząt, to musimy o pewne rzeczy walczyć i zdobywać je małymi krokami.
.@mariakatarzyna w #PoranekWNET: Jestem absolutną przeciwniczką hodowli zwierząt na futra (…), ale widzę jak wygląda niestety większość w Sejmie.#RadioWNET
Posłanka KO uwypukla też znaczenie poprawy losu zwierząt pracujących dla służb mundurowych. Wyraża zadowolenie z wprowadzenia pod obrady Sejmu rządowego projektu w tej sprawie/
Poruszony zostaje ponadto temat zarzutów wobec marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego. Zdaniem Katarzyny Piekarskiej są one „wyssane z palca”.
.@mariakatarzyna w #PoranekWNET: Pan marszałek Grodzki nie jest w tej działalności publicznej od tej kadencji Sejmu – wcześniej był Senatorem, działał w rządzie, a nikt tych zarzutów nie formułował.#RadioWNET
Reprezentacja Irlandii uległa Holenderkom. Remis z Hiszpanią przedłużył szanse Irlandek na zakwalifikowanie się do igrzysk olimpijskich.
