Goście Popołudnia WNET:
Dr Bruno Surdel – Centrum Stosunków Międzynarodowych;
Andrzej Poczobut – polsko-białoruski dziennikarz, publicysta i bloger związany z Grodnem, działacz mniejszości polskiej na Białorusi;
Jakub Wiech – portal „Energetyka24”;
Zbigniew Stefanik – dziennikarz polskich mediów we Francji.
Prowadzący: Jaśmina Nowak
Realizator: Piotr Wójcikowski
Dr Bruno Surdel z Centrum Stosunków Międzynarodowych opowiada o swoim pobycie w Nigerii i sytuacji związanej z pandemią koronawirusa, która uderzyła w gospodarkę tego kraju i prawdopodobnie spowoduje największą recesję gospodarczą od lat 80. Rozmówca Jaśminy Nowak odnosi się również do turecko-greckiego sporu na Morzu Śródziemnym i wskazuje na enigmatyczną rolę Malty, gdzie Turcy chcieliby zbudować lotnisko wojskowe, aby przeprowadzać naloty na Libię. Konflikt z Grecją jest także wygodnym tematem dla prezydenta Erdogana, który musi zmagać się z trudną sytuacją gospodarczą wewnątrz kraju. Dr Surdel uważa, że Stany Zjednoczone będą chciały „udobruchać” Turcję, a konflikt będzie powoli deeskalował. Obecnie rolę mediatora przyjęli Szwajcarzy, którzy przejęli pałeczkę po Hiszpanach.
Działacz mniejszości polskiej na Białorusi, Andrzej Poczobut relacjonuje sytuację z białoruskiego Grodna, gdzie w tej chwili, na głównym placu miasta zebrało się około 15-20 tys. ludzi. Protesty przybierają na sile, Białorusini tworzą łańcuchy solidarności, a robotnicy strajkują przed zakładami pracy. Oficjalne dane mówią o 7 tys. aresztowanych, ale brutalność policji tylko utwierdziła społeczeństwo, które protestuje w formie pokojowej, że zmiana władzy jest konieczna. Jak donosi redaktor Poczobut, prezydent Białorusi odstąpił od użycia ostrej amunicji, ale nie zmienia to faktu, że około 80% społeczeństwa nie popiera Łukaszenki i oskarża go o sfałszowanie wyborów.
Jakub Wiech z portalu „Energetyka24” wskazuje, że gazociąg Nord Stream II pozbawi statusu kraju tranzytowego takie państwa jak Białoruś i Ukraina, co może zrodzić zagrożenia związane z agresją militarną Federacji Rosyjskiej. Dodaje, że Amerykanie prezentują coraz bardziej zdecydowaną postawę wobec niemiecko-rosyjskiego gazociągu, o czym świadczą zapowiedzi kolejnych sankcji, które mogą spowodować, że europejskie spółki nie będą skłonne do zakupu gazu od Rosji, ze względu na odstraszające konsekwencję np. w dostępie do amerykańskiego rynku. Rozmówca Jaśminy Nowak zwraca uwagę, że kwestia budowy Nord Stream II jest wyłączona spod politycznego sporu, pomiędzy Republikanami a Demokratami. Niemcy, jako największy beneficjent planowanego projektu gazowego, zapowiedziały, że zamierzają „wciągnąć w swoją rozgrywkę dotyczącą Nord Stream II, całą UE i skorzystać z jej mechanizmów, co się udało, bo Komisja Europejska zapowiedziała, że postrzega sankcje amerykańskie jako nieuprawnioną ingerencję w politykę wewnętrzną Unii Europejskiej.
Dziennikarz polskich mediów we Francji, Zbigniew Stefanik porównuje obecną reakcję państw zachodnich do sytuacji, gdy wprowadzono w Polsce stan wojenny w 1981 roku. Wówczas także wprowadzono sankcje, ale dalej handlowano i prowadzono interesy z Rosją. Zdaniem redaktora Stefanika, państwa Unii Europejskie będą obawiały się zmiany władzy na Białorusi i podaje przykład Algierii, która w czasie zimnej wojny znajdowała się pod kontrolą Moskwy. Tam w lutym ubiegłego roku toczyły się wielomilionowe protesty, które doprowadziły do upadku prezydenta Algierii i jego klanu, ale nie zmieniło to wiele, ponieważ nadal „ten sam układ nadal sprawuje tam władze, bo Zachód boi się destabilizacji tego państwa”. W tej chwili nie wiadomo, kto mógłby zastąpić Łukaszenkę i rozpocząć proces demokratyzacji, co wzmacnia niepewność i nie sprzyja poparciu zza granicy. Zdaniem rozmówcy Jaśminy Nowak, Polska ma obowiązek moralny wspierać Białorusinów, ale może to robić jedynie symbolicznie, gdyż nie posiada żadnych instrumentów, które mogłyby zmienić tę rzeczywistość: „Nie można myśleć, o jakichkolwiek zmianach na Białorusi bez Rosji. Próbowano tego dokonać na Ukrainie […] Zachód na tym etapie ma inne priorytety jak sytuacja w Libanie i kłopot z Turcją”. Odnośnie tego ostatniego kraju, redaktor Stefanik zauważa, że stosunki na linii Paryż-Ankara uległy istotnemu pogorszeniu w 2018 roku, gdy masowo wycofano z punktów sprzedaży jeden z tygodników, który zdaniem Turcji, pokazywał w niekorzystnym świetle prezydenta Erdogana: „Francja uznała te działania za wrogie. Mówiono nad Sekwaną wręcz o elemencie wojny hybrydowej”. Ponadto Francuzi krytykują zaangażowanie Turcji w Libii, z kolei Ankara krytycznie odnosi się do zaangażowania Paryża w Libanie. W związku z tym, w obecnym sporze grecko-tureckim, Francja z pewnością stanie po stronie Greków.
