Goście Popołudnia WNET:
Waldemar Henryk Skrzypczak – polski wojskowy, generał broni SZ RP w stanie spoczynku. Oficer dyplomowany wojsk pancernych. W 1976 rozpoczął służbę wojskową jako podchorąży w Siłach Zbrojnych PRL;
Jakub Wiech – zastępca redaktora naczelnego portalu Energetyka24;
Aleksander Bondariew – tłumacz, publicysta dziennikarz;
Wojciech Jeśman – działacz polonijny;
prof. Farhang Muzaffary – wykładowca uniwersytecki w irackim Kurdystanie;
Łukasz Przybyszewski – Akademia Sztuki Wojennej
Prowadzący: Magdalena Uchaniuk-Gadowska
Wydawca: Jaśmina Nowak
Realizator: Jan Dudziński
Część pierwsza:
Słuchamy fragmentów konferencji ambasadora Iranu w Polsce. Masud Edrisi Kermanszahi zauważa zastój w relacjach gospodarczych między naszymi krajami, co wiąże się z wyczekującą postawą jaką przyjął polski rząd. Stwierdza, że chciałby, aby Polska jako duża gospodarka UE wznowiła współpracę gospodarczą z Iranem.
Część druga:
Gen. Waldemar Skrzypczak komentuje katastrofę ukraińskiego samolotu w Iranie. Zastanawia go duża liczba Kanadyjczyków (76) wśród pasażerów. Zauważa, że Amerykanie, kiedy uciekali z Iranu, to często robili to z paszportami kanadyjskimi. Stwierdza, że „nic nie wskazuje na to, że to była usterka techniczna samolotu”. Wojskowy stwierdza, że możliwe, iż spotkał kiedyś zamordowanego przez USA gen. Sulejmaniego podczas spotkania z Muktadem as-Sadrem. Ten ostatni sporo zyskał politycznie od tamtego czasu. Jako lider irackich szyitów mógł przeforsować uchwałę parlamentu przeciwko obecności obcych wojsk w jego ojczyźnie. Gen. Skrzypczak odnosi się do słów Trumpa, który powiedział, iż jeśli Amerykanie mają się wycofać, to Irak powinien zapłacić za ich bazy: „Amerykanie mieli pieniądze na inwestycje w Iraku ze sprzedaży irackiej ropy. […] Trump nie wie co mówi”. Amerykański zamach na gen. Sulejmaniego uznaje za błąd w takim momencie i okolicznościach. Może on bowiem pozwolić Daesh na złapanie drugiego oddechu. Zamach wywołał „poważne zakłócenia w Iraku, w którym wszyscy byli nastawieni na zwalczanie ISIS”. Nasz gość zauważa, że USA traci wpływ w regionie, w którym niegdyś była bardzo silna. Tymczasem w Iraku swoje inwestycje rozwijają Chińczycy. Sami Irakijczycy chętniej witają Chińczyków jako inwestorów niż Amerykanów.
Jakub Wiech stwierdza, że konferencja była potrzebna. 20% światowej ropy handlowej przepływa przez cieśninę Ormuz, więc każdy niepokój w regionie to wyższa cena tego surowca. Nasz gość uważa, że Iran i Stany nie będą dążyć do dalszej eskalacji konfliktu, a działania Teheranu były bardziej skierowane do wewnątrz. Podkreśla, że gdyby Iran chciał mógłby o wiele mocniej uderzyć w USA. Ekspert stwierdza, że na razie jest za wcześnie żeby mówić o trwalszym podwyższeniu cen ropy w wyniku wydarzeń na Bliskim Wschodzie.
Część trzecia:
Aleksander Bondariew mówi o reakcji władz rosyjskich na zamach na gen. Sulejmaniego. Rzeczniczka rosyjskiego rządu stwierdziła, że „eskalacja na Bliskim Wschodzie zbiera obrót”. Komentuje odwet irański stwierdzając, że był na pokaz, gdyż „gdyby rzeczywiście chciał zniszczyć bazy, to by użył rakiet średniego zasięgu albo moździerzy”. Dziennikarz odnosi się do organizowanych w Izraelu obchodów wyzwolenia obozu w Auschwitz. Przypomina rolę polskiej organizacji podziemnej „Żegota”, która w czasie wojny ocaliła 100 tys. Żydów. Opowiada o roli Wiaczeława Mosze Kantora, obywatela Izraela, Rosji i Wielkiej Brytanii. Stwierdza, że to „Rosja przyniosła pieniądze na organizację tych obchodów”. Bondariew zauważa, że w Izraelu jest już 1,5 mln Żydów z dawnego ZSSR, „ludzi sowieckich”. Netanjahu musi się im przypodobać. Z kolei „Putin ma od dawna Żydów jak pewien cel”. Prezydent Rosji miał stwierdzić na jednym ze spotkań z Kantorem, że skoro w Europie jest taki antysemityzm, to europejscy Żydzi powinni wyjechać do Rosji, gdzie nie ma antysemityzmu. Przewiduje, że Putin znów będzie szkalować nasz kraj. Może powiedzieć coś w style, że prezydent Duda nie przyjechał do Izraela, bo się wstydzi.
Część czwarta:
Prof. Farhang Muzaffary mówi o sytuacji w Irbilu, gdzie amerykańska baza została ostrzelana przez Iran. Na szczęście nie ma ofiar, a cywile są bezpieczni. Stwierdza,że nie wiadomo, czyim mediom wierzyć- amerykańskim czy irańskim, jeśli chodzi o skutki irańskiego odwetu. Zauważa, że w Harirze blisko do Irbilu, gdzie znajduje się inna baza wojska amerykańskiego, też na pustyni, znaleziona została pusta rakieta bez prochu. Zauważa, że Amerykanie spodziewali się dzisiejszego ataku. „Wszyscy Kurdowie w Kurdystanie nie lubią tego generała, gdyż miał zabić wielu Kurdów w Iranie”- mówi o zabitym irańskim wojskowym. Kurdowie byli zadowoleni z amerykańskiej operacji. Prof. Muzaffary podkreśla, że generał miał krew na rękach. O rezolucji irackiego parlamentu stwierdza, że przeszła ona głosami szyitów, a kurdyjski deputowani nie brali wtedy udziału w głosowaniu. Rozmówca Magdaleny Uchaniuk-Gadowskiej obawia się powrotu ISIS do Iraku. Mówi o tym, kto rządzi w Iraku. W podzielonym kraju dużo do powiedzenia ma przywódca irackich szyitów Muktad as-Sadr. Stwierdza, że prezydent Regionu Kurdystanu Masud Barzani dzwonił do prezydenta Trumpa, mówiąc o chęci utrzymania pokoju w regionie.
Część piąta:
Łukasz Przybyszewski o ataku irańskim na bazy amerykańskie w Iraku. Stwierdza, że są to „cele statyczne, bardzo łatwe i do rażenia i do zidentyfikowania jako celu takiego ataku”. Celem ataku, wobec faktu, że zaatakowano bazę, w której są także siły innych członków koalicji, Iran może chcieć skłócić Amerykę z jej europejskimi sojusznikami. Nasz gość zauważa, że pro-irańskie siły irackie mogą dokonać kolejnego ataku, ale nie wiadomo kiedy zrobi to sam Iran. Mówi o odchodzeniu Teheranu od porozumienia nuklearnego. Zostały zniesione limity uzdatniania, ale nie nadzór Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. O nastrojach w Iranie po śmieci gen. Sulejmaniego Przybyszewski stwierdza, że „sytuacja podobna do tej u nas po 10 kwietnia, naród się skonsolidował”. Mówi o swobodzie wyznania w Iranie, stwierdzając, że nie ma specjalnych ograniczeń jeśli chodzi o kult. [W Iranie swoje religie mniejszości religijne mogą praktykować, ale porzucenie islamu jest karalne-przyp. red.]
Wojciech Jeśman o tym, jak na sytuację z Iranem reagują Amerykanie. Stwierdza, że większość ludzi ma poważne problemy z ostatnimi akcjami Trumpa. Zauważa, iż „Kongres stoi na stanowisku, że to on powinien mieć ostatnie zdanie jeśli chodzi o decydowanie o wojnę i pokoju” podczas, gdy Trump ma inne zdanie w tej kwestii. Jeśman podkreśla, że „ z punktu widzenia prawa międzynarodowego zabójstwo gen. Sulejmaniego jest przestępstwem”. Omawia kwestię obecności wojsk amerykańskich w Iraku. Uważa, że może jeszcze dojść do eskalacji. Podkreśla, że od działań amerykańskich odciął się nawet Izrael ustami premiera Netanjahu, podczas, gdy polski premier i prezydent „uważają, że mamy tutaj zobowiązania”. [Właściwie to premier Morawiecki stwierdził, że „W tym przypadku, w którym Stany Zjednoczone podejmują decyzję samodzielnie oczywiście jest to ich decyzja„]. Dodaje, że w Stanach jest wiele głosów krytycznych wobec ostatnich działań administracji Trumpa, choć ta znajduje też swych bezinteresownych obrońców. Zauważa, że lewica amerykańska zorganizowała 70 protestów w kraju, co ocenia jako znaczną liczbę.
