Wielka Wyprawa: Morze Czarne – relacje, reportaże, rozmowy o polityce, kulturze i życiu codziennym

Krzysztof Skowroński i Jan Olendzki w Stambule | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Ekipa Wielkiej Wyprawy Radia Wnet odwiedziła Pragę, Budapeszt, Bukareszt, Konstancę, Burgas, Stambuł i Sofię. Zachęcamy do obejrzenia i wysłuchania relacji z nad Morza Czarnego i nie tylko.

W czasie Wielkiej Wyprawy przejedziemy około 10 tysięcy kilometrów. Wysłuchają Państwo audycji z czternastu państw Europy Środkowej i państw bałtyckich. Wyprawa nad trzy morza: Bałtyk, Morze Czarne i Adriatyk.

Praga | Budapeszt | Bukareszt | Konstanca | Burgas | Stambuł | Sofia

Wielka Wyprawa to opowieść o polityce, kulturze i życiu codziennym. Mamy świadomość, że dzieje się to podczas wojny na Ukrainie, dlatego często będą padać pytania o zagrożenia dla wolności i przyszłość naszej części Europy.


Dzień dwudziesty: Sofia


Narodowe Czytanie Ballad i Romansów Adama Mickiewicza. Od lewej dr Żaneta Pawłowicz, Żuliana Żelewa, Miła Mikowa, Margarita Sawowa, Hanna Kioseva

Studentki polonistyki na uniwersytecie sofijskim tłumaczą, dlaczego zdecydowały się podjąć studia na tym kierunku.

Wykładowcy (Wydział Filologii Słowiańskiej, Katedra Językoznawstwa Słowiańskiego, kierunek: filologia słowiańska, specjalność: filologia polska): mgr Wasił Gieszew; doc. dr hab. Diliana Denczewa; dr Żaneta Pawłowicz

Wykładowcy wydziału Filologii Słowiańskiej naświetlają relacje języka polskiego i bułgarskiego. Także mówią o umiejscowieniu polskiego dziedzictwa kulturowego w Bułgarii.


Prof. Ivan Derzhanski, lingwista, twórca międzynarodowej olimpiady lingwistycznej | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

W rozmowie z Piotrem Mateuszem Bobołowiczem profesor Ivan Derzhanski, który włada kilkudziesięcioma językami obcymi, mówi o znaczeniu języka bułgarskiego i jego więziach z innymi językami słowiańskimi.


Dzień dziewiętnasty: Sofia

W Bułgarii duża część społeczeństwa popiera Rosję. Można dosyć łatwo spotkać symbole rosyjskie i sowieckie | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Spacer po Sofii

Jan Olendzki z ks. Jarosławem | fot. Krzysztof Skowroński

Ruiny starożytnego miasta Serdika | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz


U bram synagogi | fot. Lech Rustecki

fot. Krzysztof Skowroński

Synagoga w Sofii | fot. Krzysztof Skowroński

Regionalne Muzeum Historyczne w Sofii | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz


Meczet w Sofii | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Sklepienie meczetu w Sofii | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Pod meczetem | fot. Krzysztof Skowroński

Galeria Narodowa w Sofii | fot. Hanna Tracz

 


Poranek Radia Wnet z Sofii. Prowadzi Krzysztof Skowroński.

Sofia, Bułgaria | fot. Hanna Tracz
Janusz Lenartowicz, słuchacz Radia Wnet | fot. Lech Rustecki

Janusz Lenartowicz mówi o słuchaniu Radia Wnet w Bułgarii.


Lazăr Comănescu, Sekretarz Generalny Organizacji Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego | fot. Lech Rustecki

Lazăr Comănescu mówi o zanieczyszczeniu Morza Czarnego, a także o przyczynach i podejmowanych przeciwdziałaniach. Pozytywnie ocenia inicjatywę Trójmorza. Uważa, ze ten projekt ma perspektywę nie tylko współpracy gospodarczej, ale również w innych sferach.


Boyan, bułgarski malarz | fot. Hanna Tracz

Boyan jest ulicznym malarzem. Mówi jak z jego perspektywy wygląda życie w Bułgarii. Ubolewa nad stosunkiem swojego kraju do Rosji i wyraża nadzieje, że po wyborach, które odbędą się w niedziele, sytuacja się zmieni.


Dzień osiemnasty: Sofia

Maciej Szymański, ambasador RP w Bułgarii | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Maciej Szymański opowiada o zwyczajach ptaków w Bułgarii. Wspomina, że jego pasja ornitologiczna trwa już ponad 40 lat.

Instytut Polski w Sofii; fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Pamela Kaczmarek mówi o działalności Instytutu Polskiego w Sofii.

Instytut Polski w Sofii; fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Studentki polonistyki z Uniwersytetu w Sofii czytają poezję Adama Mickiewicza.


Protest pod Ministerstwem Energetyki Bułgarii; fot. Jan Olendzki

Granica Turcji i Bułgarii; fot. Jan Olendzki

Wojciech Gajos opowiada o tym, jak wyglądają warunki prowadzenia hotelu w Bułgarii. Wskazuje, że koszty prądu wzrosły o 50%, część obciążeń wynikających z wzrostu cen energii zostało zniwelowanych przez państwowe rekompensaty.


Cierkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Sofii; fot. Jan Olendzki
Sofia, Bułgaria; fot. Hanna Tracz

Wielka Wyprawa ze Stambułu udała się do bułgarskiej stolicy – Sofii.

Krzysztof Skowroński o krajobrazie politycznym Bułgarii, w której w weekend odbędą się wybory parlamentarne.


Dzień siedemnasty: Stambuł

Audycja specjalna ze Stambułu. Prowadzą Krzysztof Skowroński i Jan Olendzki.

Krzysztof Skowroński i Jan Olendzki | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Hagia Sofia | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Hakan Karen o historii Hagia Sofia – meczecie, a w przeszłości świątyni chrześcijańskiej. Uważana jest za najważniejsze dzieło architektury bizantyńskiej. Odegrała ważną rolę w historii chrześcijaństwa.

Hagia Sofia, wnętrze | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Bazylika św. Antoniego | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Katarzyna Kaner mówi o historii chrześcijaństwa w Turcji i oprowadza po ważnych miejscach kultu religijnego.

Górny kościół w Bazylice św. Antoniego | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Irena Podobas mówi o swojej historii zamiłowania Chopinem i działalności na rzecz szczerzenia jego twórczości wśród Turków.


Demonstracja anty-rosyjska Ukraińców w Stambule | fot. Jan Olendzki

Stanisław Pokłoński, w rozmowie z Janem Olendzkim, mówi o demonstracji Ukraińców w Stambule, nawołujących do bojkotu Rosji.


Murat Cem Orhan, kompozytor i derygent | źródło: rayhaber.com

Murat Cem Orhan o tureckim stosunku do muzyki europejskiej i o tym, jaki ona ma na nich wpływ.


Prof. dr Hasan Bülent Kahraman, rektor Uniwersytetu Işık | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Rektor Uniwersytetu Işık mówi o edukacji artystycznej w Turcji oraz czy Turcy są estetami.


Stambuł | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Hakan Kaner, historyk i przewodnik, o pochodzeniu i historii narodu tureckiego.


Poranek z największego miasta Turcji

Prof. Peter Starr, wydział Historii i Nauki, Fatih Sultan Mehmet Vakıf University | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Prof. Peter Starr mówi o pochodzeniu nazwy Stambuł, a także o współistnieniu wielu religii na terenie miasta. Tłumaczy, że dominującą od zawsze był muzułmanizm, a nawet w czasach obecnych nie można mówić o pełnej tolerancji.

Druga część wywiadu z prof. Peterem Starrem, który przeprowadził Piotr Mateusz Bobołowicz. Rozmowa dotyczy życia w Turcji, a także różnic tego kraju i Europy Zachodniej.


Hakan Kaner | fot. Lech Rustecki

Hakan Kaner opowiada o początku historii i znaczeniu dawnego Stambułu – centrum kulturalnego, handlowego oraz religijnego Turcji – łączącego oba kontynenty i nazywanego Nowym Rzymem.

 

Pomnik Republiki na placu Taskim w Stambule | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Hakan Kaner mówi o polityce zewnętrznej Turcji i rządzie Erdoğana. Jest przekonany, że Ankara sukcesywnie zwiększa swoją obecność na arenie międzynarodowej. Historyk mówi także o panturkizmie. Wiele ludzi myśli o tej idei, jednak wydaje się ona nierealna.


Dzień szesnasty: Stambuł

İdil Deniz Ergün, dyrektor Muzeum Niewinności | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Rozmowa przeprowadzona przez Piotra Mateusza Bobołowicza w stambulskim Muzeum Niewinności, stworzonym przez Orhana Pamuka. O placówce opowiada dyrektor, Idil Deniz Ergun.

Ulica w Stambule | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Poeta pod Platanem; fot. Krzysztof Skowroński
Psy w Stambule są wszechobecne | fot. Krzysztof Skowroński

Dzień piętnasty: Stambuł

Krzysztof Skowroński prowadzi Studio Dziki Zachód z pokładu miejskiego statku, płynącego przez Bosfor w Stambule | fot. Hanna Tracz

Studio Dziki Zachód można wysłuchać tutaj. Zachęcamy do wysłuchania poprzednich audycji.


Muzyczny spacer po Stambule 

Jan Olendzki w ramach audycji Solarium spaceruje szumnymi uliczkami Stambułu.

fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Zabytkowy tramwaj na ulicy Istiklal w Stambule | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Wejście na uniwersytet w Stambule; fot. Krzysztof Skowroński

Stambuł | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Bazar w Stambule | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Stambuł | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz


Dzień czternasty: Adampol

W słońcu, blasku w Adampolu,
Tam przy lasku, w szczerem polu,
Było dobrze nam.

Cząstka Polski w dzikim kraju
i gościnność niby w raju,
Polska dusza tam.

Więcej pisać nie mam czasu.
Ksiądz pogania iz za lasu,
Słońce wstało już.

Iz przepięknej tej ustroni,
Niby Anioł z lasu goni
W wichry życia Burz.

Ing. Petrucin Pietruszewski
Rok 1921

Symbol przyjaźni polsko-tureckiej. Zdjęcie z gabinetu wójta Adampola – Antoniego Wilkoszewskiego | fot. Krzysztof Skowroński

Reportaż Hanny Tracz o historii założenia miasta Adampol, pierwszych przesiedleńcach i trudnościach, które ich spotkały. Mieszkańcy wspominają swoich przodków oraz mówią o tym, jak wygląda życie w mieście obecnie.

Ignacy Kępka. Żył 101 lat. Przyjechał do Adampolu w 1842 roku i dożył do odzyskania przez Rzeczpospolitą niepodległości | fot. Krzysztof Skowroński

Rzeźba znajdująca się przed kościołem w Adampolu | fot. Krzysztof Skowroński
Antoni Dohoda, nestor Adampola | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Relacja Krzysztofa Skowrońskiego z Polonezköy, znanego jako Adampol, tureckiego miasta zamieszkanego przez Polaków.

Janek Olendzki dołączył do Wielkiej Wyprawy w Adampolu | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Dzień trzynasty: Stambuł

Meczet Sulejmana w Stambule | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Turcja
Turcja, most nad Bosforem, łączącym Azję z Europą; fot. Krzysztof Skowroński
Nocny ruch w Stambule | fot. Krzysztof Skowroński
Wielka Wyprawa dotarła do Turcji | fot. Krzysztof Skowroński

Dzień dwunasty: w drodze do Stambułu

Sobotnie Studio radio Wnet w Kruszewcu, Bułgaria | fot. Piotr Mateusz Bobolowicz

Jarmark w Kruszewcu, bułgarskie róże, spór Hanny i Piotra Mateusza, rozmowa z prof. Constantinem Geambaşu i o wiele więcej w specjalnej audycji Wielkiej Wyprawy w drodze do Stambułu.

Maksymilian z restauracji Dudenskoto Chancze | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Bułgarskie koty | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Wielka Wyprawa w drodze do Stambułu. Ceny na stacji paliw: 1 lew bułgarski – 2 zł i 50 gr | fot. Krzysztof Skowroński

Dzień jedenasty: Burgas

Burgar, widok ze Studia Wielkiej Wyprawy | fot. Hanna Tracz
plaża w Burgas, Bułgaria | fot. Hanna Tracz

Wielka Wyprawa wyruszyła do Bułgarii. Po drodze do kolejnego punktu naszej podróży – Burgas – podziwialiśmy malownicze widoki miast nad Morzem Czarnym.

Nesebar, Bułgaria | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Nesebar, Bułgaria | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Nesebar, Bułgaria | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Nesebar, Bułgaria | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Warna, Bułgaria. Miasto tranzytowe Wielkiej Wyprawy; fot. Krzysztof Skowroński

Podsumowanie pobytu Rumunii

Rumuni są jak trzcina potrafią się naginać i jak jeże potrafią się bronić gdy jest taka konieczność”- cytat z jednej z rozmów w Bukareszcie, gdzie udało się porozmawiać z dwoma analitykami, którzy przedstawili odmienna ocenę sytuacji na Ukrainie.

Drzwi do wiedzy, Bukareszt | fot. Krzysztof Skowroński

Analityk pierwszy:

  1. Putin już przegrał wojnę. Chciał iść drogą Piotra I, a idzie drogą cara Mikołaja I.
  2. Rozchodzą się drogi Putina, który chce wejść do historii jako odnowiciel imperium, z jego najbliższym otoczeniem, które ma w nosie jakie miejsce w historii zajmie Putin, martwiąc się o to, co z nimi się stanie po wojnie.
  3. Putin wierzył w to, że wojna potrwa tydzień.
  4. Putin nie użyje nawet taktycznej broni nuklearnej, bo nie zgodzi się na to jego otoczenie.
  5. Rosja się rozpadnie i wpadniemy w przestrzeń wielu niewiadomych.
  6. Chiny, patrząc na przewagę technologiczną Zachodu, nie podejmą żadnych działań skierowanych przeciw Tajwanowi.
  7. Amerykanie nie mogą pozwolić sobie na przegraną Ukrainy.
  8. Ukraina po wojnie stanie się jednym z najważniejszych podmiotów w Europie.
  9. Zwycięstwo Ukrainy przypieczętuje klęskę polityki niemieckiej.
  10. Z punktu widzenia Polski ważne jest jaką pozycje zajmiemy przy odbudowie Ukrainy.
  11. Czekamy na traktat polsko – ukraiński.
  12. Rumunia boi się, że zwycięstwo Ukrainy pogorszy jej pozycje geopolityczna, ale z tego nie wynika zwrot w jej polityce.
  13. Trzecim morzem w koncepcji polskiej nie jest Adriatyk, a morze Kaspijskie.
  14. W interesie Polski jest nawiązanie jak najlepszych kontaktów z Turcją.
  15. Upadek Putina nie spowoduje bezpośrednio upadku Łukaszenki.
  16. Największą niewiadomą są wyniki wyborów w Polsce. Jeśli wygra opozycja, to przestaniemy odgrywać samodzielną rolę w polityce zagranicznej.

Analityk drugi:

  1. W czasie ukraińskiej kontrofensywy nie ma istotnych i kluczowych zwycięstw.
  2. Zasoby militarne i gospodarcze Rosji są wystarczające, by pokonać Ukrainę.
  3. Putin nie cofnie się i może wykorzystać taktyczną broń nuklearną.
  4. Putin wygra wojnę na Ukrainie.
Widok na trasę do Parlamentu w Bukareszcie | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Dzień dziesiąty: Konstanca

Naim Belgin, przewodniczący Demokratycznej Unii Tatarów w Konstancy | fot. Piotr Mateusz Bobolowicz

Naim Belgin mówi o przetrwaniu języka tatarskiego w Kazachstanie i różnych odnogach narodu tatarskiego. Podkreśla bogatą historię Tatarów, która liczy ponad 3000 lat.


George Varsami | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

George Varsami mówi o największym porcie w Rumunii. Port zwiększył swoją moc przeładunkową w dobie wojny w Ukrainie. Gość Wielkiej Wyprawy mówił także o problemie zanieczyszczenia Morza Czarnego.


Audycja specjalna z Konstancy

Szpieg | mal. Nicolae Grigorescu

Historia obrazu „Szpieg” jednego z najwybitniejszych malarzy rumuńskich Nicolae’a Grigorescu. Wykonał go podczas wojny o niepodległość w 1877.


Rumuński kot pod pomnikiem Owidiusza (w tle) | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Wojciech Jankowski mówi o różnicach w języku Tatarów krymskich i rumuńskich, a także o ich historii przesiedlania się.


 

Claudia Balint, radca prawny, przedstawicielka Demokratycznej Unii Tatarów | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Claudia Balint opowiada o Międzykulturowym Festiwalu Kurultaj, promujący kulturę tatarską. Naświetla także sytuację Tatarów krymskich.


Bogdan Polipciuc, prezes Domu Polskiego w Bukareszcie | fot. Hanna Tracz

Bogdan Polipciuc mówi o problemach, z którymi obecnie borykają się Rumuni, a także o tym, co łączy Polskę z tym krajem.

Rozmówca Hanny Tracz opowiada o historii swojej rodziny.


Glykon – bóstwo płodności i uzdrowień; posag odnaleziony w Konstancy | fot. Wikipedia

Historia wyjątkowego posągu Glykona, odnalezionego w Konstancy.


Morze Czarne, Konstanca | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Pracownik Muzeum Marynarki w Konstancy tłumaczy pochodzenie nazwy Morza Czarnego.

Pracownik Muzeum Marynarki w Konstancy | fot. Hanna Tracz

Plac Owidiusza w Konstancy | fot. Hanna Tracz

W starożytności w Tomis, dzisiejszej Konstancy, ostatnie lata swojego życia spędził wygnany tu z Rzymu słynny poeta Owidiusz.


Konstanca | fot. Lech Rustecki

Historia Konstancy sięga czasów starożytnych, kiedy to greccy koloniści z Miletu założyli tu osadę i nazwali ją Tomis. Na początku IV wieku p.n.e. miasteczko zyskało nową dzielnicę, która na cześć ówczesnego cesarza Konstantyna Wielkiego nazwana została Constantiana. Zachęcamy do wysłuchania wywiadu o historii dwudziestopięciowiecznego miasta.


Muzeum Archeologii w Konstancy | fot. Krzysztof Skowroński

Morze Czarne jest najmłodszym morzem w świecie. O tym jak powstało, opowiada pracownik Muzeum Archeologicznego.


Poranek Radia Wnet nad Morzem Czarnym

Restauracja Czernomorka, na zdjęciu Nela Oleksiejewa i Anastazja Suraj  | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Nela OleksiejewaAnastazja Suraj o ukraińskiej restauracji Czernomorka w Konstancy, a także o sytuacji uchodźców w Rumunii.


Fechet Mircea, wiceprzewodniczący Komisji Ochrony Środowiska Parlamentu Rumunii | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Fechet Mircea mówi o zanieczyszczeniu Morza Czarnego. Rumunia obserwuje nowe zjawiska, które, według polityka, są wynikiem zmian klimatycznych. Ponadto, naświetla zróżnicowaną strukturę źródeł energii tego kraju.


Marian Cruşoveanu i Mircea Banias, posłowie z Konstancy | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Marian CruşoveanuMircea Banias mówią o historii i obecnym znaczeniu ważnego punktu transportowego, którym jest port w Konstancy. Dziś zboże z Ukrainy jest transportowane między innymi przez ten port.


Dzień dziewiąty: Konstanca

prof. Constantin Geambaşu, rumuński polonista | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Krzysztof Skowroński opowiada o drugim morzu na trasie Wielkiej Wyprawy – Morzu Czarnym – które od czasów starożytnych budziło grozę wśród marynarzy. W podcaście także wywiad Piotra Mateusza Bobołowicza z rumuńskim polonistą – profesorem Constantinem Geambaşu – tłumaczem dzieł Józefa Mackiewicza.


Konstanca: Rzym, Konstantynopol i Istambuł – dwie stolice, trzy imperia odcisnęły piętno na największym porcie na Morzu Czarnym | fot. Krzysztof Skowroński

Wielka Wyprawa dotarła do miasta Konstanca, leżącego nad Morzem Czarnym.

Morze Czarne, Konstanca | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Dzień ósmy: Bukareszt

Krzysztof Skowroński i Joanna Rawik | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Krzysztof SkowrońskiJoanna Rawik o pięknie stolicy Rumunii i bogatej kulturze tego kraju.


Hunyadi László a ravatalon | mal. Madarász Viktor

Historia pewnego obrazu, nazywanego węgierską dumą.


Poranek Radio Wnet w stolice Rumunii

W dzisiejszej audycji powróciliśmy do spraw węgierskich. W rozmowie z Lőrincem Nacsą poruszyliśmy temat sporu Węgier i Polski z Unią Europejską. Według węgierskiego polityka, problem leży przede wszystkim w sferze obyczajowej i ideologicznej. Całego wywiadu mogą Państwo wysłuchać tutaj.


Właściciel kawiarni w Bukareszcie | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Joanna Rawik rozmawia z właścicielem bukaresztańskiej kawiarnio-cukierni.


Panorama Bukaresztu z Pałacu Parlamentu | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Joanna Rawik i Piotr Mateusz Bobołowicz | fot. Krzysztof Skowroński

Joanna Rawik opowiada o Bukareszcie, który nazwała małym Paryżem.  Mówi także o wielkich rumuńskich filozofach – Nae Ionescu, Mircea Eliade i Constantin Noica. Piotr Mateusz Bobołowicz opowiada historię pewnej piosenki.

Rumunia, bar, Piotr i Hania
Pani, prowadząca lokalny bar w Sighişoarze w Rumunii, troszcząc się o klientów, podrygiwała w takt piosenki, którą usłyszała, gdy miała 16 lat | fot. Lech Rustecki

Dr Ernest Oberländer – Târnoveanu, dyrektor Rumuńskiego Narodowego Muzeum Historycznego | fot. Hanna Tracz

Dr Ernest Oberländer – Târnoveanu mówi o języku rumuńskim, który jest świadectwem skomplikowanej historii tego narodu. A także tłumaczy, co znaczy być Rumunem i jaką dumę odczuwa, będąc nim. Jednak wrażenie na nim roi również historia naszego kraju.


Dzień siódmy: Bukareszt

Pałac Parlamentu w Bukareszcie | fot. Hanna Tracz

Krzysztof SkowrońskiJoanna Rawik z relacją z Bukaresztu. Między innymi mówią o tzw. Domu Ludowym, w którym mieści się siedziba parlamentu.


Sztuka jest magią – audycja specjalna

Profesor Constantin Geambaşu i Joanna Rawik | fot. Krzysztof Skowroński

Profesor Constantin Geambaşu, rumuński slawista i polonista, mówi o swoim zamiłowaniu do języka polskiego i wielkiej pasji, którą jest tłumaczenie polskich dzieł na język rumuński.


Joanna Rawik i Krzysztof Skowroński | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Joanna Rawik wraz z Wielką Wyprawą znajduje się w Bukareszcie. Wspomina czasy dzieciństwa w Rumunii i relacjonuje swój pierwszy pobyt od 1968 roku.

Widok z pierwszego studia Wielkiej Wyprawy w Bukareszcie | fot. Krzysztof Skowroński

Piękno w chaosie bukaresztańskiej architektury.

Centrum rumuńskiej stolicy | fot. Lech Rustecki

Z Czech, przez Węgry, ekipa Wielkiej Wyprawy przybywa do Rumunii i odwiedza jej stolicę, gdzie 10 czerwca 2022 roku odbył się szczyt Bukaresztańskiej Dziewiątki. Radio Wnet, realizując swoją misję radia w podróży, odwiedziła kraje należące do B9. relację można zobaczyć tutaj.


Dzień szósty: w drodze do Bukaresztu, Sighişoara

Sighişoara, miasto urodzin Vlada Țepeșa (Drakuli), które znajduje się na liście UNESCO, jest kolejnym przystankiem Radio Wnet na drodze do Bukaresztu.

Hanna Tracz i Lech Rustecki | fot. Piotr Mateusz Bobolowicz
Sighişoara, Rumunia | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Sighişoara, Rumunia | fot. Piotr Mateusz Bobolowicz

Dzień piąty: w drodze do Bukaresztu, Oradea

Wielka Wyprawa znajduje się w Rumunii i podziwia widoki nocnej Oradei, miasta przy granicy Węgier.

Oradea, Rumunia; fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Nocna Oradea, Rumunia; fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Otwarcie kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną

W sobotę 17 września – w rocznicę napadnięcia Związku Radzieckiego na Polskę w 1939 roku. Przeprowadzenie uroczystości otwarcia przeprawy w ten dzień podkreśla suwerenny wymiar tego przedsięwzięcia. otwarcie kanału żeglugowy na Mierzei Wiślanej, który pozwala Polsce na uniezależnienie sprawy przyjmowania transportu morskiego od decyzji Rosji.

Krzysztof Skowroński z relacją z Mierzei Wiślanej.

Andrzej Duda podczas otwarcia przekopu na Mierzei Wiślanej | fot. Radio Wnet
Uroczystość otwarcia przekopu | fot. Krzysztof Skowroński

Budapeszt

Drzwi do wiedzy, Budapeszt | fot. Krzysztof Skowroński

Podsumowanie pobytu w stolicy Węgier:

  1. Węgierska polityka zagraniczna podyktowana jest przez zależność od rosyjskiego gazu (85%) i historii (traktat z Trianon).
  2.  Stopień uzależnienia od Rosyjskiego gazu nie jest konsekwencja polityki Victora Orbana, ale blokady budowy gazociągu Nabucco, która m.in. zablokowali sami Węgrzy.
  3. Węgrzy uważają, że krytyka ze strony Polski ich stosunku do wojny na Ukrainie jest niesprawiedliwa, bo nie uwzględnia sytuacji gospodarczej Węgier.
  4. Węgry chcą być europejskim portem na jedwabnym szlaku.
  5. Węgrzy mają gwarantowaną cenę benzyny (480 forintów czyli 5 zł 60 gr), ale często tej benzyny na stacjach nie ma. Dużo małych stacji zbankrutowało, cześć ma krótsze godziny otwarcia. Różnice między ceną komercyjną a gwarantowaną pokrywa MOL. Cena gwarantowana jest tylko dla obywateli Węgier.
  6. Gwarantowana jest też cena na niektóre produkty spożywcze, m.in. chleb, mleko, olej słonecznikowy, cukier, ale trudno się zorientować jak ten system funkcjonuje.
  7. Węgrów czekają (nie tylko ich oczywiście) olbrzymie podwyżki cen energii i gazu. Proporcjonalnie większe niż w innych krajach.
  8. Inflacja wynosi 16% 9. Węgrzy mają dodatni bilans handlowy (1.6 mld euro).
  9. Najdziwniejsze twierdzenie: „Węgrzy giną na tej wojnie”, ale winni są Ukraińcy, którzy powołują ich do wojska, a nie Rosjanie, którzy do nich strzelają.
  10. Ukraina nie powinna walczyć, nie powinna chcieć być w NATO. Powinna zaakceptować fakt bycia terenem wpływu Kremla.
Panorama Budapesztu, Węgry | fot. Hanna Tracz
  1. Węgrzy nie lubią Ukraińców i Rumunów.
  2. Węgrzy lubią Polaków i Serbów.
  3. Są pragmatyczni i cenią niezależność, prowadzą samodzielną politykę.
  4. Gospodarka węgierska jest mieszanką socjalizmu i wolnego rynku, z powiększającą się częścią socjalistyczną.
  5. Parlament węgierski jeszcze nie zaakceptował rozszerzenia NATO o Szwecję i Finlandię.
  6. W żadnym mieście nie widzieliśmy tylu restauracji i barów transmitujących wydarzenia sportowe.
  7. Węgry są obserwatorem w radzie państw tureckich.
  8. Najbogatszy Węgier to Lorenc Meszaros (majątek 1.5 mld $). Prywatnie jest kolegą premiera.
  9. Wywiad Wojskowy ma skrót KMNBSZ.
  10. Szef MSZ Węgier Péter Szijjártó otrzymał z rąk szefa rosyjskiej dyplomacji Siergieja Ławrowa Order Przyjaźni, przyznany przez prezydenta Rosji Władimira Putina ( w grudniu 2021).
  11. Rosyjski dostawca technologii jądrowej – Rosatom otrzymał pozwolenie na budowę dwóch nowych bloków w węgierskiej elektrowni jądrowej Paks. Na terenie budowy powiewają dwie flagi – rosyjska i węgierska.

Dzień czwarty: Budapeszt

Lőrinc Nacsa, węgierski polityk, rzecznik Chrześcijańsko-demokratycznej Partii Ludowej | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Lőrinc Nacsa wypowiada się na temat konfliktu Węgier z Unią Europejską. Jest zdania, że „biurokratom” w Brukseli zależy na tym, aby pokazać, iż demokracja liberalna jest jedyną właściwą ideologią.


Pomnik Imre Nagya; fot. Piotr Bobołowicz

Teresa Worowska opowiada o specyfice języka węgierskiego. Podkreśla jego obrazowość. Choć wydaje się skomplikowany, ma o wiele mniej wyjątków niż język polski. Rozmowę prowadzi Piotr Mateusz Bobołowicz.


Wnętrze Domu Dziedzictwa; fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

 

Budynek Galerii Narodowej w Budapeszcie; fot. Hanna Tracz
Lech Rustecki; fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Dzisiaj do ekipy Wielkiej Wyprawy dołączył Lech Rustecki. Spotkaliśmy go na dworcu zachodnim w Budapeszcie.

Pomnik Lajos Kutja; fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Poranek Radio Wnet w Budapeszcie

Tibor Navracsics, minister ds. rozwoju regionalnego i funduszy europejskich, były wicepremier w rządzie Viktora Orbána w latach 2010-2014  | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Tibor Navracsics odniósł się do różnicy w podejściu Warszawy i Budapesztu do sankcji wobec Rosji.

Nie rozumiemy, czemu Polska krytykuje Węgry, ponieważ nie jesteśmy w tej samej sytuacji. Wy macie węgiel i inne surowce.

Węgry są uzależnione od rosyjskiego gazu, co warunkuje węgierską politykę. Nie oznacza to jednak, jak podkreślił, że Węgry są prorosyjskie i antyukraińskie.


Antal Kiss, dyrektor węgierskiego Centrum Rozwoju | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz


Krzysztof Ducki, grafik-plakacista, prezes Hungarian Poster Association & Posterfest | fot. csw.torun.pl

Krzysztof Ducki do lat 80. mieszka w Budapeszcie. W rozmowie z Hanną Tracz mówi o życiu na Węgrzech i charakterze obywateli tego państwa. Zauważa, że mają kompleks małego kraju.

Druga część rozmowy z Krzysztofm Duckim, w której grafik tłumaczy czym jest plakat.


Dzień trzeci: Budapeszt

Prawie w każdej knajpie węgierskiej stolicy można oglądać sport | fot. Krzysztof Skowroński
Przygotowania do Poranka Radia Wnet w Budapeszcie | fot. Krzysztof Skowroński

W stolicy Węgier Wielką Wyprawę spotkało prawdziwe oberwanie chmury.

Budapeszt | fot. Krzysztof Skowroński
Budapeszt | fot. Krzysztof Skowroński

Pociągiem do Budapesztu w Wielką Wyprawę – Trójmorze, tym razem nad Morze Czarne i Adriatyk | fot. Lech Rustecki

W Pradze spędziliśmy 40 intensywnych godzin. Udało się przeprowadzić cztery polityczne rozmowy:

Jaroslavem Kurfürstem, wiceministrem spraw zagranicznych. Tym razem przyjął nas w pięknym pałacu Czerninów na Hradczanach. Kolejna rozmowa dotyczyła ukraińskich archiwów KGB, o których opowiadał pierwszy szef czeskiego IPN a obecnie przewodniczący sejmowej Komisji Obrony – Pavel Žaček. Na trzecie spotkanie umówiliśmy się w Instytucie Polskim z byłym premierem Czech Mirkiem Topolankiem. Ale pierwszym, wprowadzającym nas w czeska politykę, był David Stulik, z którym spotkaliśmy się na dworcu głównym.

Dworzec Główny w Pradze | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Po tych rozmowach – następujące wnioski: 

  1. Nie możemy liczyć na wsparcie Pragi w sporze z Unią Europejską.
  2. Nie znajdziemy wsparcia Czechów w naszych staraniach o reparacje wojenne.
  3. Agentura Rosyjska może politycznie zdestabilizować Czechy.
  4. Rząd w Pradze w pełni popiera Ukrainę i z tego poparcia się nie wycofa.
  5. Jest pewien podziw Czechów dla strategii i myślenia geopolitycznego rządów polskich.
  6. Wojna na Ukrainie bardzo zbliżyła Pragę i Warszawę i pokazała nad Wełtawą sensowność koncepcji Trójmorza i włączenia do niej Ukrainy.
  7. Rząd Czeski nie ma własnej koncepcji walki z kryzysem energetycznym i nie ma skłonności do zanegowania pakietów klimatycznych.
  8. Politycy czescy uważają, że polityka Polska opiera się o dwa aksjomaty: niechęci do Niemiec i nienawiści do Rosji.
  9. Z czeskiego punktu widzenia Wyszehrad przez p ostawę Węgier na razie stracił sens.
  10. Czesi nie rozumieją spraw i sporów wewnątrz polskich.
  11. Rząd Petra Fiali łączy z rządem PIS wspólnota poglądów euroatlantyckich, ale dzieli wizja przyszłości Europy.
  12. Czesi boją się ruskiego miru.
  13. W Czechach mieszka 40 tys. Rosjan.
  14. Rząd Czeski jest za rozszerzeniem Unii o kraje bałkańskie.

Nowy Ratusz i pomnik rabina Jehudy Löwa ben Becalela | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Nie zabrakło na naszej drodze ciekawostek o miejscach, w które odwiedzaliśmy:

  1. Apostoł św. Bartłomiej zginął prawdopodobnie na terenie dzisiejszego Azerbejdżanu.
  2. Na pałacu Thunów jest tablica upamiętniającą Józefa Czapskiego.
  3. Na przeciw pałacu „Czapskiego” jest kamienica, w której tuż przed drugą wojna ukrywał się Wojciech Korfanty.
  4. Miejsce kapłana w świątyni Salomona miało rozmiar 27 na 9 metrów i takich rozmiarów są kościółki romańskie.
  5. Na praskim uniwersytecie wykładał Albert Einstein, a w Teatrze Stanów Mozart dyrygował podczas premiery Wesela Figara.
  6. Vaclav Havel, dziadek Vaclava Havla, wybudował na początku XX wieku wspaniały secesyjny dom handlowo-rozrywkowy „Pałac Lucerna”.

O godzinie 15 Wielka Wyprawa opuściła Pragę, by przez pola bitwy pod Austerlitz dojechać do Budapesztu. Przybyliśmy na miejsce o 21.

Bitwa pod Austerlitz | mal. François Gérard

Ekipa Wielkiej Wyprawy pragnie wyrazić serdeczne podziękowania dla księdza Edwarda Walczyka, proboszcza parafii św. Bartłomieja za gościnę, śniadania, msze świętą i ojców dominikanów oraz studentów rzeszowskich za zaproszenie na kolacje; Macieja Ruczaja, dyrektora Instytutu Polskiego i całego zespołu za pomoc w umawianiu gości; Jerzego Dziewięckiego, naszego przewodnika po Pradze, tłumacza i słuchacza Radia Wnet; Mariusza SuroszaPiotra Góreckiego za zdradzenie kilku czeskich sekretów.


Dzień drugi: Praga

Poranek Radio Wnet w czeskiej stolicy

Mirek Topolánek, były premier Czech w latach 2006-2009 | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Mirek Topolánek tłumaczy, jakie znaczenie ma inicjatywa Trójmorza, podkreślając, że częścią tego układu powinny stać się Mołdawia i Ukraina. Krytykuje politykę Unii Europejskiej i sposób, w jaki rozwiązuje konflikty z innymi państwami.

Mirek Topolánek, były premier Czech w latach 2006-2009 | fot. Krzysztof Skowroński

Mirek Topolánek wskazuje na konieczność znalezienia środków rozwiązania kryzysu energetycznego. Tłumaczy, że mechanizm rozwoju cen w Europie został zachwiany przez Zielony Ład i agresję Rosji na Ukrainę.

Premier Czech z lat 2006-2009 wypowiada się na temat największych zagrożeń dla Europy, którymi są rosyjski imperializm oraz dżihad.


Korytarz w Pałacu Czerninów, w którym mieści się Ministerstwo Spraw Zagranicznych | fot. Krzysztof Skowroński

Jaroslav Kurfürst, wiceminister spraw zagranicznych Czech | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Jaroslav Kurfürst mówi o wysiłkach, które podejmuje rząd czeski w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. Ponadto, komentuje spór Polski i Komisji Europejskiej o KPO i wojnę w Ukrainie.

Wiceminister spraw zagranicznych Czech już był gościem Radio Wnet w ramach Bukaresztańskiej 9. Mówił m.in. o tym, kiedy Ukraina może liczyć na wstąpienie do UE i rosyjskim kolonializmie.

B9 – Jaroslav Kurfürst: rozpad Związku Sowieckiego był ostatnim rozdziałem dekolonizacji


Pavel Žaček, przewodniczący sejmowej Komisji Obrony | fot. Krzysztof Skowroński

Pavel Žaček mówi o ukraińskich archiwach KGB, które zostały wywiezione. Dzięki digitalizacji udało się dowiedzieć się o operacjach KGB w Europie Środkowej.


Inna Kurochkina, twórczyni kanału I-NEWS (Ichkeria NEWS) na YouTube, przedstawicielka premiera Czeczeńskiej Republiki Ichkerii Akhmeda Zakajewa | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Inna Kuroczkina o wspomnieniach swojej młodości w Gruzji z czasów walki o niepodległość, rosyjskiej mentalności i literaturze oraz o tym, jak różnią się one od zachodnich. Wywiad został przeprowadzony przez Piotra Mateusza Bobołowicza na ll Forum Wolnych Narodów Rosji.


David Stulik, ekspert w Centrum Polityki Bezpieczeństwa Europejskiego, były dyplomata UE w Kijowie | fot. Krzysztof Skowroński

David Stulik w rozmowie z Krzysztofem Skowrońskim mówi o wsparciu, jakie udzielają Czechy Ukrainie. Ubolewa nad uzależnieniem energetycznym od Rosji.


Ks. Edward Walczyk, proboszcz parafii św. Bartłomieja w Pradze Kyje | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Ks. Edward Walczyk  opowiada o swojej posłudze w Czechach. A także relacjonuje niedawny pobyt na Białorusi i w Kirgistanie.

Św. Bartłomiej w kościele w Pradze | fot. Krzysztof Skowroński

Proboszcz parafii św. Bartłomieja o patronie trzynastowiecznego kościoła w Pradze.


Spacer Wielkiej Wyprawy po Pradze

Krzysztof Skowroński i Jerzy Dziewięcki na Rynku Staromiejskim | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

W ramach audycji „Co słychać?” Krzysztof SkowrońskiJerzy Dziewięcki spacerują po Rynku Staromiejskim, ukazując uroki czeskiej stolicy.


(od lewej) Mariusz Surosz, pisarz, autor trzech książek o Czechach; Krzysztof Skowroński, redaktor naczelny Radio Wnet; Piotr Górecki, dziennikary PAP .| fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Rozmowa o kulturze, kuchni i mentalności Czechów w Lucernie. Szczególnego charakteru nadawały czeskie piosenki, dobrane przez Piotra Mateusza Bobołowicza.

Witraż seceszjny w Lucernie, domu wybudowanym na początku XX wieku przez Vacslava Havla, dziadka byłego prezydenta Czech – Vaclava Havla | fot. Krzysztof Skowroński

Maciej Ruczaj, dyrektor Instytutu Polskiego w Pradze | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Dyrektor Instytutu Polskiego w Pradze Maciej Ruczaj opowiada o śladach, jakie po sobie w stolicy Czech zostawiły stare rody arystokratyczne.


Tak minął pierwszy dzień Wielkiej Wyprawy (13.09.2022). 
Widoki wieczornej Pragi.

Kościół św. Mikołaja | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Przy Zamku na Hradczanach | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz
Kamiennicy na ulicy Nerudova | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

David Stulik | fot. Krzysztof Skowroński

David Stulik, ekspert w Centrum Polityki Bezpieczeństwa Europejskiego i były dyplomata UE w Kijowie, który spędził w Ukrainie 12 lat, mówi m.in. o Václavie Klausie, rosyjskich wpływach na politykę Czech oraz o chińsko-amerykańskim konflikcie.

Ciąg dalszy rozmowy usłyszą Państwo w jutrzejszym Poranku Radio Wnet.

Pomnik Britona Nicholasa Wintona na dworcu głównym w Pradze | fot. Krzysztof Skowroński

Praga, ul. Nerudova, Krzysztof Skowroński pod domem, w którym się urodził polski malarz i pisarz Józef Czapski (1896-1993) | fot. Piotr Mateusz Bobołowicz

Krzysztof Skowroński, redaktor naczelny Radia Wnet, z relacją z Pragi. Nakreśla plany Wielkiej wyprawy w Złotym Mieście. Nie zabraknie wywiadów o kulturze, polityce i życiu codziennym mieszkańców polskiego sąsiada.

W oknie plebanii wybudowanej w XVll wieku ks. Edward Walczyk, proboszcz parafii św. Bartłomieja w Pradze Kyje | fot. Krzysztof Skowroński

Ksiądz Edward tuż po powrocie z Kirgistanu gości ekipę Wielkiej Wyprawy.

Kościół św. Bartłomieja z Xlll wieku | fot. Krzysztof Skowroński

Studio nad Nysą

Obraz Władysława Chmielińskiego w Studiu za Nysa | Fot. Krzysztof Skowroński

Wielka Wyprawa po drodze do pierwszego celu zatrzymała się w Görlitz. Jan Bogatko, gospodarz Studio za Nysą, oprowadza po swojej skarbnicy i prezentuje obraz, ukazujący starą Warszawę.


Takie niebo spotkało nas przed pierwszym postojem w drodze do Pragi w Studiu za Nysą.

Fot. Krzysztof Skowroński

Zobacz naszą podróż po państwach nadbałtyckich. Zwiedziliśmy Wilno, Kowno, Kłajpedę, Rygę, Tallinn, Helsinki, Sztokholm i Szczecin. 

Wielka Wyprawa. Morze Bałtyckie

  • Avatar

    Funkcjonariusze pispropagitu – proponuję, zorganizowanie Cz. II Wielkiej Wyprawy za pieniądze spółek skarbu państwa (czyli nasze) – kierunek Włochy, dalej Madagaskar, Szeszele, Argentyna …(tam będzie zaraz lato). Cel badawczy wyprawy – rozeznanie podencjalnych miejsc ewakuacji po przegranych wyborach dla niektórych z obecnie rządzących. Również propagatorzy wojny z Tragedy&Buchers mogą się dorzucić finasowo do Cz. II, bo będzie to rozpoznanie bojem ich miejsc ewakuacji ze „strefy nękania” na zachód od Bugu.

Komentarze