MUSIQUETTE B: Karlhienz Stockhausen. Jesienna medytacja i duchowe zestrojenie dzwiękiem.

Premiera niezwykle ciekawego wydawnictwa Programu Drugiego Polskiego Radia Radio oraz Bółt Records już 26 września. Harmonia wewnętrzna i zewnętrza. Pełna wolność.

„Stimme”, czyli głos!

Stockhausen – komponujący w domu, z dwojgiem malutkich dzieci za ścianą – postanowił „skomunikować” się z otoczeniem w nietypowy sposób. Utwór napisany dla sześciorga śpiewaków wymagał od nich specjalnej techniki wokalnej (alikwotowej) oraz całkowitego zjednoczenia. Autor zostawił dokładną „instrukcję obsługi”. Stockhausen pisał „Stimmung” w lutym i marcu 1968 roku podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych. Teksty powstały rok wcześniej, także w Ameryce, niedaleko San Francisco. Zamówienie wystosował zespół Collegium Vocale Köln. Sam tytuł można odczytywać jako: naturalny system dźwiękowy, dostrajanie się, zgodność brzmienia. Kompozytor wyjaśniał: „W niemieckim słowie Stimmung tkwi także znaczenie atmosfery, nastroju, fluidu, duchowego zestrojenia”. Najważniejsze jednak, że w „Stimmung” odnajdujemy „Stimme”, czyli głos!

 

Wikimedia: Karlheinz Stockhausen October 1994 in the Studio for Electronic Music of WDR Cologne.

Czas jest zniesiony

Każdy artysta ma do dyspozycji: osiem (panie) lub dziewięć (panowie) rytmicznych modeli wokalnych oraz karty magicznych imion bóstw pochodzących z różnych kultur (do swobodnego żonglowania). Wszystko po to, by stworzyć ciąg płynnych 51 formuł, czyli przeprowadzeń, w których za każdym razem inny śpiewak pełni rolę przewodnika – koryfeusza. „Napisałem 75-minutowy utwór oparty na jednym nonowym akordzie B-dur” – miał żartować kompozytor. W istocie ów dźwięk B (za każdym razem odnajdywany na nowo) mieni się – za sprawą alikwotów – zmienną barwą, kontrastami, natężeniem. Wciąga w trans, obezwładnia. „Stimmung jest na pewno muzyką medytacyjną. Czas jest zniesiony” – komentował Stockhausen. – „Wsłuchujemy się we wnętrze dźwięku, we wnętrze widma harmonicznego, we wnętrze samogłoski, we wnętrze”. Pomimo specyficznej techniki wokalnej, aury akustycznej i swoistej filozofii – „wejście” w Stimmung nie jest procesem karkołomnym. Ważna jest deklaracja współuczestniczenia – wspólnego przeżywania, odczuwania, oczyszczenia. Wsłuchiwanie się w siebie i w otoczenie. Harmonia wewnętrzna i zewnętrza. Pełna wolność.

Nowy utwór Stockhausena wymagał od śpiewaków specjalnej techniki wokalnej oraz odpowiedniego współgrania. Jego struktura posiada charakter „otwarty” – każdy wykonawca ma do dyspozycji 8 lub 9 modeli i 11 magicznych imion, którymi może swobodnie żonglować. Ważna była aura. Stockhausen: „Stimmung jest na pewno muzyką medytacyjną. Czas jest zniesiony. Wsłuchujemy się we wnętrze dźwięku, we wnętrze widma harmonicznego, we wnętrze samogłoski, we wnętrze”. Premierowe wykonanie z Paryża z 1968 roku prasa określiła jako „obozowe ognisko hipisów”. Było w tym ziarnko prawdy: wszyscy na boso siedzący po turecku i przez ponad godzinę medytujący, śpiewaczki ubrane w wyszywane spódnice… Trans i odlot. W 1969 roku w Amsterdamie publiczność próbowała zakłócić wykonanie „Stimmung” udając kocie miauczenie. Stockhausen odpowiadał: „Stimmung nawet i szczekające wilki skłoni do milczenia”.

Premiera na Warszawskiej Jesieni w 1974 roku

Po raz pierwszy od premiery na Warszawskiej Jesieni w 1974 roku , utwór zabrzmiał w Polskim Radiu niemal dokładnie w 50. rocznicę prawykonania w Paryżu, które odbyło się 9 grudnia 1968 roku w siedzibie Francuskiego Radia. W grudniu 2018 roku w Polskim Radiu, po raz pierwszy w Studiu Koncertowym im. W. Lutosławskiego – „Stimmung” kultowa kompozycja Karlheinza Stockhausena została wykonana przez zespołu proMODERN.

MUSIQUETTE B: Karlhienz Stockhausen – Stimmung

26 września 2019 nakładem Studia Polskiego Radia 2 oraz Bółt Records pojawi się album: MUSIQUETTE B: Karlhienz Stockhausen – Stimmung. O tego dnia bedzimy mieli okazję ponownie odsłuchać wykonanie z 8 grudnia 2018 roku. Wydana plyta CD pojawia się w kartownym eckopacku z jesienno czerwoną okłądką. Fragmentów albumu będzie można posłuchać 5/6 października w audycji Cienie w Jaskini x Sofa Surfing – 22:00 – 01:00.

Płyta do nabycia na stronie wydawnictwa:  Bółt 

proMODERN

Zespołu proMODERN to sekstet wokalny, który  dotychczas wydał  dwa albumy płytowe, dokonał prawykonań 28 utworów (w tym miniatur, większych form a cappella, utworów wokalno-instrumentalnych i z towarzyszeniem orkiestry oraz 9 różnych cykli pieśni), koncertował na festiwalach i na zamówienie czołowych ośrodków kulturalnych, w tym wszystkich polskich filharmonii. W 2015 roku proMODERN zdobył dwie nagrody polskiego przemysłu muzycznego Fryderyk w kategoriach: „Album roku” i „Najlepsze wykonanie muzyki polskiej” za swój debiutancki album płytowy Where are you. Pieces from Warsaw.

Drugi album „proMODERN shakespired” ukazał się w grudniu 2017 roku i także zdobył dwie statuetki Fryderyka, a utwór Philipa Lawsona z tego albumu, który legendarny artysta stworzył specjalnie na zamówienie zespołu, na przestrzeni zaledwie kilku tygodni doczekał się już 18000 odsłuchań na Spotify! Album zawiera Sonety Williama Shakespeare. Muzyka współczesnych polskich twórców podkreśla aktualność poezji brytyjskiego mistrza. Tak samo intymnie i w podobnie wysublimowany sposób. Pozwala zbliżyć się do znaczenia słów tajemniczych sonetów Williama Shakespeare’a. Kolejny rok przyniósł zespołowi nominację do Nagrody Koryfeusza w kategorii Odkrycie roku za kreację Stimmung Karlheinza Stockhausena podczas festiwalu KODY w Lublinie. Zespół stworzyli wybitni śpiewacy- soliści, aby wykonywać najbardziej wymagające utwory współczesnych kompozytorów. proMODERN jest synonimem najlepszych wykonań wokalnych muzyki współczesnej. Zespół zyskał wielkie uznanie w środowisku muzycznym i otrzymuje znakomite recenzje.

 

Zespół proMODERN tworzą:
Marta Czarkowska sopran
Ewa Puchalska mezzosopran
Ewelina Rzezińska mezzosopran
Andrzej Marusiak tenor
Krzysztof Chalimoniuk baryton
Piotr Pieron bas

Źródło: materiały prasowe

Komentarze