Warszawska Jesień
W przeddzień wielkiego święta muzyki, jakim jest nadchodzący 62 Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesniej „Warszawska Jesień” warto wyposażyć się w lekturę, która umili nam czas podczas przerw lub w oczekiwaniu na kolejne perełki musique concrète. Ultra Sounds, bo taki jest tytuł proponowanej lektury, to wyjątkowa podróż przez świat Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Autorzy publikacji opisują fenomen polskich pionierów muzyki elektroakustycznej. Szczególnej uwadze warto polecić wywiad z Eugeniuszem Rudnikiem, który z wrodzonym wdziękiem opowiada o współpracy studia z wielkimi świata muzyki, sposobie pracy oraz filozoficznie pochyla się nad pojęciem kreatywności, której źródłą doszukuje się, między innymi, w ciężkiej i wytrwałej pracy.
Fot. Anna Zagrodzka. Design: Magdalena Frankowska, Artur Frankowski / Fontarte
„Czarny pokój”
Studio Eksperymentalne Polskiego Radia powstało z inicjatywy Józefa Patkowskiego w 1957 roku na fali październikowej odwilży, 9 lat po paryskim studiu Pierre’a Schaeffera, 6 lat po kolońskim Studio für Elektronische Musik i 2 lata po Studio di Fonologia Musicale w Mediolanie. W tej części Europy był to absolutny ewenement – muzyczne laboratorium Bloku Wschodniego. W różnych okresach przewijali się przez nie tacy artyści, jak Krzysztof Penderecki, Elżbieta Sikora, Krzysztof Wodiczko czy zmarły niedawno Bogusław Schaeffer. Na obraz, który wyłania się z książki, składają się jednak nie tylko postacie wybitnych kompozytorów, ale także współpracujących z nimi inżynierów dźwięku, jak Eugeniusz Rudnik, Barbara Okoń-Makowska, Wojciech Makowski, Tadeusz Sudnik czy Ewa Guziołek-Tubelewicz. Ich wiedza na temat technologii była niezbędna; to oni stanowili serce instytucji. Osobną uwagę warto poświęcić samej przestrzeni, którą na potrzeby Studia zaprojektował słynny architekt Oskar Hansen, twórca koncepcji formy otwartej. Została ona w całości pomalowana na czarno (stąd popularna nazwa „Czarny pokój”), tak aby stworzyć wrażenie nieograniczonej przestrzeni. W książce pisze o niej szczegółowo Aleksandra Kędziorek.
Fot. Anna Zagrodzka. Design: Magdalena Frankowska, Artur Frankowski / Fontarte
Fascynacji awangardą i eksperymentowaniem
„Ultra Sounds” to także bogata dokumentacja życia w komunistycznym reżimie. Bolesław Błaszczyk przedstawia sytuację polityczną Polski po II wojnie światowej i pisze o ograniczeniach, które nakładały na muzyków realizm socjalistyczny i doktryna marksistowska. Opowiada również o ich fascynacji awangardą i eksperymentowaniem. Innym istotnym polem zainteresowań artystów był film. Lista współpracujących z nimi reżyserów jest imponująca – obejmuje m.in. Waleriana Borowczyka, Krzysztofa Kieślowskiego, Jana Lenicę, Andrzeja Munka, Jerzego Skolimowskiego i Andrzeja Wajdę. Twórczość Studia wykorzystano w dziesiątkach filmów dokumentalnych, fabularnych, sztuk teatralnych, spektakli plenerowych i instalacji audiowizualnych. W swoim eseju Daniel Muzyczuk pisze też o instalacjach dźwiękowych Arne Nordheima i pracach Krzysztofa Wodiczki.
Fot. Anna Zagrodzka. Design: Magdalena Frankowska, Artur Frankowski / Fontarte
_____________________________________________________________________________________________________________
Projekt jest częścią koordynowanego przez Instytut Adama Mickiewicza międzynarodowego programu kulturalnego realizowanego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017–2022.
Książka jest dostępna w sklepie internetowym Kehrer Verlag oraz w dobrze zaopatrzonych księgarniach artystycznych i fotograficznych.
Redakcja: David Crowley
Wydawcy: Instytut Adama Mickiewicza, ZKM Center for Art and Media Karlsruhe, Muzeum Sztuki w Łodzi, Kehrer Verlag
Projekt: Magdalena Frankowska, Artur Frankowski / Fontarte
Autorzy i autorki tekstów: Bolesław Błaszczyk, Dariusz Brzostek, David Crowley, Lukas Jiřička, Aleksandra Kędziorek, Michał Libera, Iwona Lindstedt, Zofia Lissa, Bohdan Mazurek, Antoni Michnik, Daniel Muzyczuk, Józef Patkowski, Agnieszka Pindera, Katarzyna Świętochowska i Michał Mendyk, Krzysztof Szlifirski, Joanna Walewska-Choptiany, Peter Weibel
Okładka miękka, 19,2 x 25,8 cm 336 stron, 120 zdjęć kolorowych i czarno-białych, język angielski
ISBN 978-3-86828-921-3
Materiały:
Informacja prasowa Instytutu Adama Mickiewicza
