[related id Strategiczne partnerstwo Polski i Litwy powinno oznaczać także poszanowanie praw mniejszości (…) Polacy mieszkający na Litwie, tak samo jak Litwini mieszkający w Polsce, są dziedzicami naszego wspólnego, wielkiego państwa (….) tym obywatelom należy się poszanowanie praw w zakresie własności, kultury, oświaty, języka, obecności w przestrzeni publicznej.
Stojąc przed państwem, w parlamencie Litwy, (…) chciałbym zaapelować do państwa posłów, abyście podejmując decyzje w sprawie obywateli Polski, wzięli pod uwagę ich oczekiwania i nasze wspólne interesy, także geopolityczne. W imię przeszłości i przyszłości apeluję o odwagę, jaką mieli nasi przodkowie (…), o dobrą wolę i życzliwe zrozumienie.
To król Jagiełło przybyły z Litwy nadał liczne prawa, które stały się podstawą parlamentaryzmu w Polsce. Za rok będziemy obchodzić 550. rocznicę powstania dwuizbowego Sejmu. Chciałbym, abyśmy razem świętowali tę rocznicę i serdecznie na nią zapraszam.
Decyzje podjęte w Winie i w Krakowie pod koniec XIV wieku trwale zmieniły losy Polaków i Litwinów oraz wszystkich mieszkańców Europy Środkowej i Wschodniej , które różniły się wyznaniem, obyczajami, językami oraz kulturą. Ale połączyło ich jedne państwo, prawa oraz wspólny szacunek i tolerancja. Tworzono wtedy wielką historię, której symbolem są unie Polski z Litwą, konstytucja 3 maja, powstania w XIX w. oraz walka z komunizmem.
Nasi przodkowie mieli wspólne państwo będące potęgą na cały kontynent. Związki polsko-litewskie okazały się tak silne, że upadek wspólnego państwa nie zniszczył wspólnoty losów, takich jak walka z nazizmem i komunizmem.
W mowie na 20. rocznicę odzyskania niepodległości przez Litwę Lech Kaczyński zdefiniował zasadę współpracy Polski i Litwy, opartą na przeszłości. Zasadą współpracy są te z UE i NATO. Nasze państwa stoją przed takimi samymi wyzwaniami, takimi jak rosyjski imperializm, który dotknął już Gruzję i Ukrainę.
Na polu UE potrzebna jest koordynacja naszych działań, która ochroni nasze interesy i pozwoli mieć skuteczny wpływ na reformę wspólnoty.
Drugą zasadą jest zasada – wolni z wolnymi, równi z równymi. Jeśli będziemy coraz lepiej prowadzić wspólne działania w regionie Europy Środkowej, to będziemy mogli lepiej chronić wspólnotowy charakter Unii.
Trzecią zasadą jest solidarność miedzy dwoma narodami. Od 200 lat nie ma wspólnoty państwa, ale pozostała ona w wymiarze strategicznym. Strategiczne partnerstwo wymaga rozwiązania kwestii mniejszości. Więc pamiętajmy, że Polacy mieszkający na Litwie, tak jak Litwini w Polsce, są spadkobiercami wielkiego państwa polsko-litewskiego. Dlatego należy im się szacunek dla rozwoju kulturalnego i narodowego. W imię przeszłości i przyszłości apelują o odwagę i dobrą wolę w sprawie mniejszości polskiej na Litwie.
Czwartą zasadą jest współpraca regionalna. Polska i Litwa są ważnym elementem rozwoju regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Za najważniejsze uważam rozwinięcie trzech formatów współpracy. Format bałtycki, Trójmorze i Europa Karpat. Ostatnie lata przyniosły realizację dwóch formatów.
