Arthur Betz Laffer. O teorii twórcy słynnej krzywej Laffera / ósma audycja z cyklu „Czy fortuna kołem się toczy?”

Bohaterem audycji był autor koncepcji tzw. krzywej Laffera, pokazującej, że podwyższanie stawek podatków tylko do pewnego momentu zwiększa wpływy, które po osiągnięciu maksimum zaczynają spadać.

Arthur Betz Laffer urodził się 14 sierpnia 1940 roku w Youngstown w Stanach Zjednoczonych. Jest amerykańskim ekonomistą, który zaproponował koncepcję, w ramach której obniżenie stawek podatkowych daje w efekcie większe wpływy z tytułu podatków. Jego teoria dotycząca podatków miała wpływ na amerykańską politykę gospodarczą w latach 80.

Laffer studiował ekonomię na Uniwersytecie Yale i ekonomię międzynarodową na Uniwersytecie Stanforda. Jako główny ekonomista w rządowym Biurze ds. Zarządzania i Budżetu w latach 1970-72 zwrócił uwagę swoimi podażowymi teoriami ekonomicznymi. Według nich obniżki w podatkach dla firm i osób spowodują zwiększenie wzrostu ekonomicznego, a w dłuższym terminie również zwiększenie dochodów państwa.

Laffer nakreślił słynną krzywą Laffera, która pokazuje, że rozpoczynając od zerowej stawki podatkowej, jej wzrost będzie powodował wzrost dochodów państwa z tytułu podatków, ale tylko do pewnego punktu, w którym stawka podatkowa jest na tyle wysoka, że kolejne wzrosty powodują spadek dochodów państwa. Dzieje się tak dlatego, że wyższe podatki zniechęcają do zarabiania lub deklarowania dochodu do opodatkowania. Właśnie dlatego obniżka podatków może spowodować wzrost dochodów państwa.

Twierdzenia Laffera miały znaczący wpływ na politykę podatkową prezydenta Reagana na początku lat 80. Gabinet Ronalda Reagana zdecydował się wtedy obniżyć stawki podatku od osób fizycznych. Najwyższa stawka została w 1981 roku obniżona o 20%. Po tych zmianach przychody z podatków wzrosły – w 1986 roku były o blisko 50% wyższe w porównaniu do roku 1981. W 1986 roku nastąpiła kolejna, 22% obniżka najwyższej stawki podatkowej i w ciągu dwóch lat przychody podatkowe ponownie wzrosły.

Nierozstrzygnięta pozostaje jednak kwestia, czy ten wzrost przychodów był związany z obniżką podatków. Krytycy teorii Laffera przypominają, że udział podatków w amerykańskim PKB w 1981 roku wynosił 19%, a w roku 1986 spadł do 17,5% PKB. Uważają, że wzrost przychodów podatkowych mógł być pochodną wzrostu gospodarczego, a wpływy podatkowe byłyby wyższe, gdyby stawki podatkowe pozostały na wcześniejszym poziomie.

Arthur Laffer jest uznawany za twórcę ekonomii strony podażowej, która jako szkoła myśli ekonomicznej narodziła się w latach 80. XX w. w odpowiedzi na kryzys, w jakim od połowy lat 70. XX w. znalazła się gospodarka amerykańska. Twórcy ekonomii podaży uważali, że kryzys został wywołany przez działania interwencyjne rządu, które miały zwiększać popyt i tym samym stymulować wzrost gospodarczy. Równocześnie uważali, że wzrost gospodarczy jest związany z poziomem produkcji – wyższa produkcja daje wyższy popyt, a mniejsze podatki wspierają ten proces, bo zachęcają ludzi do wydajniejszej pracy.

Właśnie ta szkoła myśli ekonomicznej argumentuje, że wprowadzenie jednej, niskiej stawki podatkowej i ulg podatkowych dla firm, które prowadzą inwestycje, pozytywnie wpłynie na rozwój gospodarczy kraju.


Projekt „Pieniądz – historia i teraźniejszość. Zarządzanie finansami – zagrożenia i szanse” – jest realizowany wspólnie z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.

Komentarze