Kijów, Ukraina | fot. Paweł Bobołowicz
Gościem audycji jest Wojciech Konończuk, dyrektor OSW, który komentuje możliwe zmiany w relacjach polsko-ukraińskich w następstwie wyborów.
Dmytro Antoniuk relacjonuje sytuację na froncie i ukraińskie komentarze po polskich wyborach parlamentarnych.
Gościem Pawła Bobołowicza jest Wojciech Konończuk, dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia. Prognozuje on możliwy wpływ wyborów parlamentarnych w Polsce na relacje z Ukrainą, a także analizuje znaczenie sytuacji na Bliskim Wschodnie, w tym przede wszystkim wojny w Izraelu dla Ukrainy.
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Studio Białoruskie w każdą środę o 9:30.
O wczorajszym naruszeniu polskiej przestrzeni powietrznej, zagrożeniu ze strony Grupy Wagnera i innych prowokacjach na granicy z Białorusią mówi Wojciech Konończuk, dyrektor OSW.
Dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia przedstawia znaczenie wczorajszych wydarzeń przy granicy z Białorusią.
Tutaj w ewidentny sposób mieliśmy do czynienia z prowokacją strony białoruskiej, bo trudno mi uwierzyć w to, że te śmigłowce 2 przecież nagle zgubiły drogę i wleciały kilka kilometrów na terytorium Polski na tyle nisko, że mieszkańcy tych przygranicznych miejscowości mieli możliwość, żeby nagrać ich ich lot. Więc to była ewidentnie demonstracja, która miała potwierdzić te polskie różne strachy i lęki, które w ostatnich dniach także z mediów się polskich wylewają. Myślę, że to jest tego typu typu zdarzenie, z którym powinniśmy się byli liczyć, także dlatego, że jak popatrzymy choćby na prowokacje, naruszanie przestrzeni powietrznej państw bałtyckich przez Rosję, one są właściwie na porządku dziennym tutaj w szczególności jeśli chodzi o Estonię.
Najważniejsze wiadomości z Białorusi przedstawiła Olga Siemaszko.
Audycję prowadzi Paweł Bobołowicz.
Wysłuchaj całej audycji już teraz!
Łukasz Jankowski / Fot. Piotr Mateusz Bobołowicz, Radio Wnet
Radia Wnet można słuchać na 87.8 FM w Warszawie, 95.2 FM w Krakowie, 96.8 FM we Wrocławiu, 103.9 FM w Białymstoku, 98.9 FM w Szczecinie, 106.1 FM w Łodzi, 104.4 FM w Bydgoszczy, 101.1 FM w Lublinie.
Goście audycji:
Jan Piekło – były ambasador RP na Ukrainie;
Prof. Paweł Wojciechowski – były minister finansów, ekspert gospodarczy Polski 2050;
Dr Konrad Popławski – ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich.
Jan Piekło komentuje forum krajów Europy na temat odbudowy Ukrainy, które odbyło się w Berlinie. Podkreśla, że jest to przełomowe spotkanie dla Niemiec. Ponadto, wyraża nadzieje na zmianę postawy Niemiec w sprawie militarnego wsparcia Ukrainy.
Prof. Paweł Wojciechowski przedstawia prognozę sytuacji makroekonomicznej Polski. Zwraca uwagę na rosnącą niepewność na rynku, związaną z malejącym zaufaniem do złotego i coraz wyższą rentownością obligacji Skarbu Państwa.
Dr Konrad Popławski komentuje częściowe przejęcia przez Chiny portu w Hamburgu.
Dom zdemolowany na skutek rosyjskiego ataku. Źródło: Freepik
W drugi dzień zmasowanych uderzeń rakietowych po ukraińskiej infrastrukturze krytycznej, Paweł Bobołowicz rozmawia z dr Wojciechem Konończukiem na temat sytuacji w Europie Środkowo-Wschodniej.
Dr Wojciech Konończuk powiedział między innymi:
Myślę, że to jest bardzo prawdopodobne, że do takiego ataku doszłoby niezależnie od tego czy Ukraińcy zniszczyli by Most Krymski, czy też nie. Zwróciłbym uwagę też na zmianę głównodowodzącego sił rosyjskich na Ukrainie. Z końcem października został nim generał Siergiej Surowikin, który nazywany jest rzeźnikiem Syrii. Osoba, która jest znaną postacią w rosyjskich siłach zbrojnych od 30 lat. Brał udział w kilku rosyjskich wojnach i słynie z tego, że w czasie prowadzenia przez siebie działań wojennych, choćby w Syrii, czy w Rosji w Czeczenii, nie liczył się stratami wśród ludności cywilnej. Wręcz wykorzystuje te straty jako pewien instrument prowadzenia wojny. Nową rosyjską taktykę, czyli jeszcze większą brutalność i maksymalizację strat w infrastrukturze cywilnej i przede wszystkim wśród ludności cywilnej, obejrzeliśmy wczoraj.
Paweł Bobołowicz przedstawił również skrót najważniejszych wiadomości z walczącej Ukrainy, które przygotowała Daria Gordijko:
Rosja zaatakowała: Kijów, Charków, Lwów, Żytomierz, obwód dniepropietrowsk, iwanofrankiwskim i wielu innych. Rosjanie razili głównie w infrastrukturę krytyczną. Odnotowano jednak ataki na most turystyczny, uniwersytet, park, plac zabaw, centrum biznesowe i budynki mieszkalne.
Serdecznie zachęcamy do wysłuchania całej audycji pod poniższym linkiem, oraz słuchania premierowo audycji „Raport z Kijowa”, o 9:30 w każdy poniedziałek, wtorek, czwartek i piątek.
Dr Michał Bogusz o wyzwaniach gospodarczych Unii Europejskiej w stosunku do ekonomicznej potęgi Chin. Pandemia pokazała, że UE, jak i świat nie są przygotowane na masową produkcję podstawowych dóbr.
Pierwszym gościem porannej audycji jest ekspert ds. Chin Ośrodka Studiów Wschodnich, dr Michał Bogusz. Rozmówca redaktora Łukasza Jankowskiego komentuje bieżącą sytuację związaną ze wzrostem cen energii i surowców. Zdaniem pracownika OSW Chiny przez lata eksportowały deflację, a dzięki temu inflacja na Zachodzie była niższa. Sprzedaż tanich chińskich towarów i duża konkurencja powodowała, że ta inflacja nie rosła tak szybko, ale teraz sytuacja się zmieniła i to Chiny eksportują inflację na cały świat:
Chiny konsumują więcej energii, a to się przekłada na wzrost cen energii na świecie – podkreśla ekspert.
Michał #Bogusz w #PoranekWNET: Chiny eksportują inflację na cały świat, to rzutuje na wzrost cen #RadioWNET
— RadioWnet (@RadioWNET) October 21, 2021
Jak mówi dr Michał Bogusz, w wyniku pandemii nastąpił gwałtowny wzrost eksportu chińskich produktów. Teraz ten eksport się załamuje, ponieważ inne państwa zaczynają powoli wychodzić z lockdownów, a ich gospodarki wracają na normalne tory:
Chiny miały boom pocovidowy.(…) To było do przewidzenia, że zniknie tak szybko jak się pojawił – zaznacza dr Michał Bogusz.
Następnie gość „Poranka WNET” pochyla się nad problemami wewnętrznymi Chin, m.in. ogromnym kryzysem energetycznym. Rozmówca Łukasza Jankowskiego stwierdza, że najtrudniejsza sytuacja jest w Mandżurii. Tamtejsze zakłady pracy mogą funkcjonować jedynie 2-3 dni w tygodniu. Co więcej, w budynkach mieszkalnych wyłączone są widny, są przerwy w dostawach światła i prądu:
O tej porze roku zawsze jest problem, ponieważ dochodzi do tego stała data rozpoczęcia sezonu grzewczego – dodaje dr Michał Bogusz.
Michał #Bogusz w #PoranekWNET: w chinach w wielu blokach wyłączono windy, nie palą się latarnie, ludzie dogrzewają się klimatyzacją #RadioWNET
— RadioWnet (@RadioWNET) October 21, 2021
Ponadto, ekspert mówi również o próbie lotu chińskiej rakiety hipersonicznej. Jeżeli lot okazałby się owocny oznaczałoby to, że Chiny militarnie zdecydowanie wyprzedzają resztę świata. Próba była jednak nieudana, a rakieta się rozbiła:
Same Chiny przyznały, że to był test rakiety wielokrotnego użytku, ale kosmicznej, i że test był nieudany. Rakieta się rozbiła kilkadziesiąt kilometrów od miejsca, w którym miała wylądować – podsumowuje nasz gość.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji!
N.N.
dr Szymon Kardaś, ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich, dokonał analizy wydarzeń politycznych jakie miały miejsce w Rosji na przestrzeni mijającego roku.
Dr Szymon Kardaś w rozmowie z red. Łukaszem Jankowskim zwrócił uwagę na to, że jednym z najistotniejszych wydarzeń rosyjskiej polityki w 2020 roku były zmiany w konstytucji, wzmacniające system prezydencki.
Ten rok miał być zdominowany przez ważne wydarzenia polityczne. Już w styczniu w czasie orędzia, które prezydent Putin wygłaszał rokroczne przemówienie przed Zgromadzeniem Federalnym (…) zapowiedział dwie ważne rzeczy – zmianę rządu (…) i zmiany w konstytucji, które miały szeroki charakter i zostały przeprowadzone przez Putina błyskawicznie.
Dzięki poprawkom Władimir Putin będzie mógł ubiegać się ponownie o stanowisko prezydenta.
Nowelizacja konstytucji otwiera w tej chwili drogę (…) Putinowi do tego, by ubiegać się o urząd prezydencki w roku 2024 i jeżeli miałby na to ochotę również w roku 2030, bo te zapisy znoszą dotychczasowe ograniczenia.
Pozostałe zmiany także przyczyniają się do wzmocnienia rosyjskiego przywódcy.
Poza tym szereg poprawek wzmacnia system prezydencki. Jest także wiele poprawek dotyczących kwestii suwerenności, podkreślenia prymatu prawa krajowego nad międzynarodowym oraz kwestii społecznych, które mają świadczyć o tym, że władza gwarantuje obywatelom utrzymanie określonego poziomu życia.
Wydarzenia na Białorusi i w Górskim Karabachu pokazały, że Rosja nie zamierza rezygnować z utrzymania strefy wpływów na terenie dawnego ZSRR. Świadczy o tym m.in. wsparcie dla Aleksandra Łukaszenki.
Niezależnie od dynamiki wydarzeń Rosja nie zamierza rezygnować z utrzymania swoich pozycji w przestrzeni, która jest traktowana jako strefa wpływów. (…) Poparcie jakiego udzieliła Rosja Aleksandrowi Łukaszence po sfałszowanych wyborach jest świadectwem tego, że Rosja nie godzi się na to, by w przestrzeni poradzieckiej dochodziło do zmiany władzy – stwierdził dr Kardaś.
Po takich protestach Łukaszenka jest słabszym partnerem do negocjacji. Słabszy Łukaszenka jest dla Moskwy wygodniejszym partnerem. Wyzwaniem jest to, że ten ruch protestu – dodał.
Moskwa wzmocniła swoją pozycję na Kaukazie.
Konflikt między Armenią i Azerbejdżanem to z jednej strony wpisuje się w rosyjską chęć zachowania wpływów w przestrzeni poradzieckiej a z drugiej kiedy obserwowaliśmy reakcję Moskwy na o co zaczęło dziać we wrześniu (…) Moskwa przyjmowała postawę wyczekującą. Ostatecznie to co się stało po zawarciu rozumienia rozejmowego czyli rozlokowanie sił pokojowych, w warstwie politycznej wzmacnia Rosję. Zwiększa się rosyjska obecność na Kaukazie – ocenił gość Radia Wnet.
Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy!
A.N.
– To dla władz był bardzo trudny orzech do zgryzienia, bo władze starają się nie poruszać tego tematu w polityce zagranicznej, aby nie rozdrażniać strony chińskiej – dodaje Dr Mariusz Marszewski.
Dr Mariusz Marszewski, ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich komentuje wizyty sekretarza stanu USA Mike’a Pompeo w Kirgistanie, Tadżykistanie, Kazachstanie, Ukrainie, Turkmenistanie i na Białorusi. W większości z tych krajów można odnotować duży lub zwiększający się wpływ Chin:
Jedną z przyczyn była kwestia polityki chińskiej […] to jest jednak z koncepcji, że chodzi o kwestię powstrzymywania ekspansji chińskiej, chociaż z naszej perspektywy jest to wizyta przede wszystkim dotycząca krajów wychodzących z rosyjskiej strefy wpływów.
Na Białorusi chińskie wpływy cały czas rosną, z kolei w Kazachstanie wpływy te są na wysokim poziomie. Kraj ten jest sąsiadem dwóch mocarstw – Rosji i Chin. W prowincji Xinjiang w Chinach znajdują się „obozy reedukacyjne” w których przetrzymywanych jest ok. 3 miliony ludzi:
Tam w rozmaitej formie naruszane są prawa człowieka. Sporą część z więźniów stanowią etniczni Kazachowie, a przede wszystkim etniczni Ujgurzy, którzy w Kazachstanie są szóstą grupą narodowościową. […] Mike Pompeo zanim spotkał się z przedstawicielami najwyższych władz Kazachstanu spotkał się z rodzinami prześladowanych w Chinach Ujgurach.
Sekretarz stanu USA w swoim przemówieniu, które było pełne bardzo mocnych oświadczeń, wobec przedstawicieli kazachskiego rządu powiedział, że trzeba dbać o interesy prześladowanych w Chinach Kazachów:
To dla władz był bardzo trudny orzech do zgryzienia, bo władze starają się nie poruszać tego tematu w polityce zagranicznej, aby nie rozdrażniać strony Chińskiej, która ignoruje istnienie tego typu sytuacji, ucieka od agendy praw człowieka w polityce zagranicznej.
Kazachstan jest mocno uzależniony od Chińskich wpływów, a sam prezydent Kasym-Żomart Tokajew biegle mówi po chińsku. Wypowiadając się dla chińskich mediów, nie korzysta on z pomocy tłumacza. Jak zauważa Dr Mariusz Marszewski, Kazachstan, który zawsze starał się mieć dobre relacje z USA, został postawiony w bardzo trudnej sytuacji przez Mike’a Pompeo:
Zawsze był krajem nastawionym prodemokratycznie. To kraj w którym jest pluralizm polityczny, działają ogromne firmy amerykańskie, które wydobywają ropę naftową na Morzu Kaspijskim.
Region Azji Środkowej, szczególnie Kazachstanu ważny jest dla USA w kontekście powstrzymywania chińskiej ekspansji, zabezpieczenia logistycznego prowadzenia działań w Afganistanie i powstrzymywania terroryzmu. Amerykanie stworzyli inicjatywę spotkań przedstawicieli pięciu państw Azji Centralnej z USA:
Powstała już za rządów Donalda Trumpa. To pokazuje, jak Stany Zjednoczone postrzegają całościowo ten region i jak starają się prowadzić jednoczącą politykę. To coś takiego jak u nas grupa Wyszehradzka. W Rosji to budzi bardzo dużą alergię i pojawiła się analogia, aby prowadzić spotkanie pięciu krajów regionu plus Rosja.
A.M.K.
Prezydent Rosji na corocznej konferencji odpowiadał na pytania dziennikarzy. Tego samego dnia w centrum Moskwy odbyła się strzelanina w rejonie głównej kwatery Federalnej Służby Bezpieczeństwa.
Dr Mariusz Marszewski o corocznej konferencji prasowej Władimira Putina, prezydenta Rosji, gdzie odpowiedział on na ponad 70 pytań od dziennikarzy:
Najprawdopodobniej cała konferencja w dużej mierze ma charakter ustawiony […] jednak padają też pytania niewygodne, np. o Ukrainę czy zachód.
Na pytania dotyczące swojej rodziny nie udzielił żadnej odpowiedzi. Podobnie nie odpowiedział jasno i klarownie na temat Iwana Gołunowa, rosyjskiego reportera, który został aresztowany, gdzie był bity, prawdopodobnie za pisanie o korupcji wśród rosyjskiej policji i służb:
To była słynna sprawa w Rosji. […] Prezydent sprawiał wrażenie, że nie do końca wie, kto to jest Gołunow, co jest mało prawdopodobne […] mówił, że nie będzie żadnych czystek w szeregach organów ścigania […] należy skończyć z tą tradycją, nie jesteśmy jakimiś stalinistami.
Nasz gość, ekspert OSW, mówi również o czwartkowej strzelaninie w centrum Moskwy (w rejonie kwatery głównej Federalnej Służby Bezpieczeństwa). Nieznany sprawca zastrzelił trzy osoby, a pięć ranił. Terrorystę zastrzelono:
Władze starały się zaniżyć liczbę napastników i ofiar […] Nie znaleziono wątku politycznego, ale ataki na FSB, wynikające ze zmęczenia społeczeństwa tą formą ustrojową, która panuje w Rosji, miały miejsce też wcześniej w Archangielsku […] półtora roku temu młody człowiek o jakichś anarchistycznych przekonaniach wysadził się i wginał wewnątrz obwodowego budynku FSB […] kilka lat temu grupa młodych ludzi zajmowała się zabijaniem organów ścigania.
Jak podkreśla gość „Poranka WNET”, właśnie antypaństwowy terroryzm polityczny ma największe tradycje w Rosji i był on jednym z największych wyzwań, przed których stało schyłkowe imperium carów:
Rosja bardzo mocno odwołuje się do imperium carskiego, o wiele bardziej niż do Związku Radzieckiego i pojawiają się też choroby, które trawiły imperium carskie.
Ponadto nasz gość opowiada o Ormianach w Turcji, działaniach prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana oraz atmosferze, która panuje w Turcji:
Nie jest to wydarzenie, które miałoby duże znaczenie dla wewnętrznej polityki Turcji […] Do dzisiaj istnieje tam stosunkowo duża diaspora Ormiańska […] ma ona jak najbardziej protureckie i patriotyczne nastawienie. Mówi ona, iż najczarniejszym okresem był republikański, kiedy Turcja zwracała się w stronę zachodniego nacjonalizmu i zniszczyła system miletów, samoorganizacji społeczności chrześcijańskich, w których ormianie odgrywali wielką rolę.
Posłuchaj całej rozmowy już teraz!
K.T. / A.M.K.
– W samym Kaliningradzie stacjonuje poniżej 50 tysięcy żołnierzy, jednak nasycenie tego pasa bronią, w tym systemami rakietowym, stanowi największy problem — dodaje Marek Menkiszak.
Marek Menkiszak, kierownik zespołu rosyjskiego w Ośrodku Studiów Wschodnich mówi o obwodzie Kaliningradzkim, nazywając go jedną z bardziej specyficznych części Rosji, ze względu na fakt odcięcia od reszty kraju. Co więcej, teren ten zamieszkuje w większości ludność napływowa:
Połowa ludności obwodu urodziła się poza jego granicami. Kolejną specyfiką jest to, że prawie 1/3 jego mieszkańców to są ludzie, którzy albo są związani ze strukturami siłowymi, albo są emerytami wojskowymi, albo członkami ich rodzin.
Jak dodaje, Moskwa przez długie lata miała dwie takie najważniejsze koncepcje na to, jak zagospodarować ten obszar:
Czy ma być ekonomiczną bramą do Rosji i przede wszystkim miejscem, przez które wychodzą i przychodzą towary czy też ma być takim zakotwiczonym lotniskowcem rosyjskim, który ma przede wszystkim za zadanie bronić dostępu do wybrzeży rosyjskich […] Wydaje się, że w ostatnich latach, przynajmniej tak więcej po 2012 roku wyraźnie przeważa ta druga koncepcja.
W wyniku zwycięstwa drugiej opcji, jako gubernator, obwodem Kaliningradzkim rządzi młody technokrata Anton Andrejewitsch Alichanow. Dzięki niemu rośnie centralizacja tego obszaru a coraz więcej kwestii, wraz z życiem społecznym postępuje zwiększonej kontroli Moskwy. Jest to m.in. walka z germanizacją. Nie da się również nie odnotować silnej militaryzacji regionu:
Mamy do czynienia nie tylko ze zwiększaniem stanów osobowych jednostek rosyjskich pancernych, lotniczych i innych, ale przede wszystkim z rozmieszczeniem nowych systemów broń zarówno defensywnych, takich jak systemy obrony przeciwrakietowej, ale także ofensywnych, takich jak rakiety balistyczne Iskander, rakiety Kalibr wystrzeliwane z okrętów floty bałtyckiej, czy też systemy Bastion, systemy rakietowe przeciwokrętowe obrony wybrzeża […] prawie wszystkie z tych systemów zostały rozmieszczone w obwodzie Kaliningradzkim w ostatnich kilku latach.
Marek Menkiszak zauważa, że mamy do czynienia z problemem wąskiego przesmyku suwalskiego pomiędzy Rosją a Białorusią, który łączy Polskę i Litwę. Ten region jako najbardziej wrażliwy został obsadzony przez wojska NATO z jasnym przesłaniem:
Sojusz w razie potrzeby będzie bronić tego obszaru, nie dopuści na przykład do odcięcia państw bałtyckich przez Rosję w przypadku powstania konfliktu […] W samym Kaliningradzie stacjonuje poniżej 50 tysięcy żołnierzy, jednak nasycenie tego pasa bronią, w tym systemami rakietowym, stanowi największy problem ponieważ tworzy się tak zwana strefa antydostępowa.
Jak zaznacza gość „Poranka WNET”, w Kaliningradzie znajduje się kilkadziesiąt Iskanderów, będących jednostkami mobilnymi:
Niestety jest broń bardzo groźna, o zasięgu powyżej 500 km. Niektórzy twierdzą że do 1000 km w tej wersji, ale jest też nowa wersja, która zdaniem niektórych źródeł może przenosić ładunki powyżej 1500 km i w związku z tym, duża część terytorium Polski jest w zasięgu tych tych systemów.
A.M.K.
Dr Adam Eberhardt, dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich o wynikach wyborów prezydenckich na Ukrainie. Po pierwszej turze wygrał Wołodymir Zełenski, aktor i komik, który zdobył ponad 30 proc. głosów.
Ubiegający się o reelekcję prezydent Petro Poroszenko zakończył I turę wyborów z 16 proc. wynikiem. Jak zauważa gość Poranka Wnet, dużą niespodzianką było już to, że Zełenski zaistniał na ukraińskiej scenie politycznej, oraz, że tak łatwo zaskarbił sobie przychylność wyborców i zaistniał na ukraińskiej scenie politycznej
Ekspert uważa, że wygrana Zełenskiego świadczy o desperacji obywateli tego wschodnioeuropejskiego kraju, oraz pokazuje, jak bardzo Ukraińcy są zmęczeni polityką obecnego prezydenta:
„Ostatnie pięć lat były na Ukrainie bardzo intensywne: krwawa rewolucja godności, wojna z Rosją, która trwa do dziś, aneksja Krymu, oraz utrata znacznej części Donbasu. Dodatkowo pogłębiający się kryzys gospodarczy oraz próby reform, które okazały się w większości nieudane. Rozumiem Ukraińców, którzy po tym wszystkim tak bardzo wypatrywali zmiany”.
„Czy komik jest w stanie przeciwstawić się Władimirowi Putinowi? Czy jest w stanie wprowadzić Ukrainę do Unii Europejskiej?” – pyta Magdalena Uchaniuk-Gadowska. A gość Poranka WNET odpowiada: „Tak, jak on nie pisał scenariuszy filmów, w których występował, tak nie będzie reżyserem swojej prezydentury”.
Zełenski podczas kampanii mało się wypowiadał na temat polityki zdrowotnej, gospodarczej czy zagranicznej. Dlaczego? Dlatego, że w momencie, kiedy zabierał na te tematy głos, to plótł kompromitujące go niedorzeczności. „Na ile oligarchowie będą przewodzić Zełenskim?” – pyta w Radiu WNET dr Eberhardt. Ponadto w programie zostaje poruszony temat wygranej w wyborach prezydenckich na Słowacji Zuzany Czaputovej, prawniczki, która otwarcie głosi poglądy prohomoseksualne.
Zapraszam do wysłuchania całej rozmowy.
JN
